Νύχτες του Ιουλίου | Η ποίηση στα χρόνια της Κρητικής Αναγέννησης (Κυριακή 10.7.2022)

*

Σήμερα Κυριακή 10/7, στις 9.30 μ.μ.
Συζήτηση με τον Στέφανο Κακλαμάνη

Η ποίηση στα χρόνια της Κρητικής Αναγέννησης

Με τον συγγραφέα συζητούν ο Κώστας Κουτσουρέλης και ο Γιάννης Δημητρακάκης. Αποσπάσματα από την Ανθολογία Κακλαμάνη διαβάζουν οι ηθοποιοί Ντία Κοσκινά και Μιχάλης Βιρβιδάκης.

Τα μάτια δεν καλοθωρού στο μάκρεμα του τόπου,
μα πλιά μακρά και πλιά καλά θωρεί η καρδιά τ’ αθρώπου.
εκείνη βλέπει στα μακρά και στα κοντά γνωρίζει
και σ’ ένα τόπο βρίσκεται κ’ εισέ πολλούς γυρίζει.
Τα μάτια, να ’ναι κι ανοιχτά, τη νύκτα δε θωρούσι.
νύκτα και μέρα τση καρδιάς τα μάτια συντηρούσι.
Χίλια μάτιά ’χει ο λογισμός, μερόνυχτα βιγλίζου.
χίλια η καρδιά και πλιότερα κι ουδεποτέ σφαλίζου.

Ερωτόκριτος

* * *

Ένα εξαιρετικό πανόραμα της ποίησης αυτής συνιστά η τρίτομη ανθολογία Η κρητική ποίηση στα χρόνια της Αναγέννησης (14ος-17ος αι.), έργο ζωής του Στέφανου Κακλαμάνη, καθηγητή της νεοελληνικής Φιλολογίας στο ΕΚΠΑ και συστηματικού μελετητή της δημώδους υστεροβυζαντινής και μεταβυζαντινής λογοτεχνίας […]. Τα προτερήματα της ανθολογίας, πέραν της εκτενέστατης εισαγωγής, πολλά. Ο Κακλαμάνης δεν αποσπά αυτούσια τα ανθολογούμενα κείμενα από τις ήδη υπάρχουσες εκδόσεις τους αλλά τα εκδίδει κριτικά, μελετώντας την παράδοσή τους, χειρόγραφη και έντυπη. Αρκετά κείμενα παραδίδονται πλήρη: όσα δεν ξεπερνούν τους 150 στίχους, αλλά και η «Ριμάδα κόρης και νιου», η «Συμφορά της Κρήτης», ο συγκλονιστικός «Απόκοπος», καθώς και η ανέκδοτη μέχρι τώρα «Φιλονικία του Χάνδακος και του Ρεθέμνου» του Μαρίνου Τζάνε Μπουνιαλή. Ο εκσυγχρονισμός της ορθογραφίας, για να αποφευχθεί η ανομοιομορφία και η εξ αυτής σύγχυση του αναγνώστη, το πλούσιο Γλωσσάριο και τα λεπτομερή Ευρετήρια λειτουργούν επίσης σαν ξεναγοί στα μικρά και τα μεγάλα θαύματα του έμμετρου κρητικού λόγου, που γέννησαν κι άλλα θαύματα όταν διασταυρώθηκαν με τον καθαρά δημοτικό λόγο.

Παντελής Μπουκάλας, Η Καθημερινή, 31. 5. 2020

* * *

Η ανθολογία αυτή, που ξεπερνά κατά πολύ τις απαιτήσεις και τους στόχους ενός τέτοιου εγχειρήματος, μιας δειγματικής παρουσίασης και σχολίασης κειμένων μιας συγκεκριμένης ομάδας λογοτεχνικών συνθεμάτων, είναι καρπός πολυετούς εντατικής απασχόλησης, στην περίπτωση του Στέφανου Κακλαμάνη σχεδόν αποκλειστικής με το θέμα, και πολυετής ήταν και η διαδικασία της επιμέλειας κι έκδοσης, που βρισκόταν στα έμπειρα χέρια της διεύθυνσης και των συνεργατών του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης, με αποτέλεσμα η ολοκλήρωση του δύσκολου εγχειρήματος να γίνεται με έναν τρόπο που προκαλεί ομολογουμένως θαυμασμό, και για την αισθητική παρουσίαση και για το σπουδαίο περιεχόμενο.

Βάλτερ Πούχνερ, Θέματα Λογοτεχνίας, τχ. 63, 2021

*

*

*

Advertisement