Με τον Μανόλη Κριαρά, ένα από τα ζωτικότερα ρεύματα της πνευματικής ζωής του νέου ελληνισμού χάνει τον τελευταίο εν ζωή εκπρόσωπό του: ο πολεμικός δημοτικισμός.

Τέκνο σπουδαίο των ιδεών του Ψυχάρη, σπόρος επιστημονικός του Τριανταφυλλίδη και των πρωτοβούλων του Εκπαιδευτικού Ομίλου, ο Κριαράς υπήρξε ώς το τέλος συγγραφέας στρατευμένος και προγραμματικός: τον ενοχλούσαν τα «περιττά υπολείμματα» της λόγιας γλώσσας (και στο Νέο Ελληνικό Λεξικό του, περισσότερο από παντού, το δείχνει στην πράξη…), η διδασκαλία της αρχαίας ήταν στα μάτια του ο εχθρός, στην επιβολή του μονοτονικού έβλεπε έναν τίτλο τιμής. Κονταρομάχος σε μια μάχη δισχιλιετή, την πιο παλιά ρωγμή της ιστορίας μας, την έριδα που γέννησε ο αττικισμός, στάθηκε πάντοτε, τι ειρωνεία, προ παντός αυτό: καθαρολόγος. Έτσι όμως γίνεται μ’ αυτά τα πράγματα: στο τέλος μοιάζεις με αυτόν που πολεμάς.

Στον εκδότη, στον λεξικογράφο, στον αγωνιστή οφείλουμε πολλά. Στον δάσκαλο επίσης, κι ας μη συμμεριζόμαστε πάντα τις διδαχές του: το πάθος του είναι που δείχνει τον δρόμο. Κρης την καταγωγή, σπούδασε τα εγκύκλια γράμματα στα Χανιά, η βιοπορεία του ωστόσο τον χρίζει αυτοδικαίως Θεσσαλονικέα. Συνηλικιώτης του Αριστοτέλη Ωνάση, ήτανε πέντε χρόνια νεώτερος του Συκουτρή και άλλα τόσα πρεσβύτερος του Ελύτη. Σ’ αντίθεση με τον μέντορά του στην επιστήμη της γλώσσας, εκείνος υπέγραφε πάντα: Εμμανουήλ.