*

του ΜΥΡΩΝΟΣ ΖΑΧΑΡΑΚΗ

Roger Eatwell & Matthew Goodwin, Εθνικολαϊκισμός
Μετάφραση Ηρακλής Οικονόμου, Επίκεντρο, Αθήνα 2021

[…] ο αστικός φιλελευθερισμός έπασχε από μια βασική αντίφαση: από τη φύση του ήταν ολιγαρχικός, συνάμα όμως ήταν υποχρεωμένος να εκδιπλωθεί πολιτικά σε μια (σχηματιζόμενη) μαζική κοινωνία, η οποία αποτελούσε την conditio sine qua non της ίδιας του της ύπαρξης. Όμως η μαζική κοινωνία τραβούσε προς τη μαζική δημοκρατία, κι αυτό έκανε την αντίφαση ακόμα εντονότερη». […] Στον βαθμό που ο φιλελευθερισμός μεθερμηνεύεται υπό μαζικοδημοκρατική έννοια, ό,τι απομένει από τη συγκεκριμένη ιστορική σημασία του χαρακτηρίζεται ως “συντηρητισμός” και καταδικάζεται με αντίστοιχη ζέση από τους υπερασπιστές της μαζικής δημοκρατίας.

Παναγιώτης Κονδύλης, Η παρακμή του Αστικού Πολιτισμού: από τη μοντέρνα στη μεταμοντέρνα εποχή και από το φιλελευθερισμό στη μαζική δημοκρατία, (Αθήνα: εκδόσεις Θεμέλιο, 2007), σ. 214-215.

Στην τηλεοπτική σατιρική κωμωδία «Ο υπηρέτης του λαού», που άρχισε πρόσφατα να προβάλλεται στην ελληνική τηλεόραση, με πρωταγωνιστή τον ηθοποιό Βολοντίμιρ Ζελένσκι, βλέπουμε έναν σχολικό καθηγητή ιστορίας, τον απλό καθημερινό άνθρωπο Βασίλι Χολομπορόντκο, κυριολεκτικά από τη μια μέρα στην άλλη, να αποφασίζει να αναμειχθεί με τα κοινά, έχοντας αυθεντική αγάπη για τον λαό (ο οποίος τον στηρίζει) και συνάμα αγανάκτηση για τη διαφθορά των ηγετών του. Φυσικά, σε κάθε επεισόδιο προκύπτουν διαρκώς νέα ευτράπελα, καθώς ο άπειρος Βασίλι έρχεται σ’ επαφή με την πλουτοκρατία και το διεφθαρμένο πολιτικό κατεστημένο, το οποίο προσπαθεί να εξυγιάνει. Είναι εντυπωσιακό ότι, τρία χρόνια αργότερα, το όνομα της σειράς χρησιμοποιήθηκε για το πολιτικό κόμμα του Ζελένσκι, ο οποίος είναι ο νυν πρόεδρος του Ουκρανίας. Η δημοφιλία και η ταύτιση του ηθοποιού με τον ρόλο που κλήθηκε να ενσαρκώσει, είναι μια σταθερή τάση στη σύγχρονη εποχή, όπου όλο και περισσότεροι άνθρωποι της τέχνης και του θεάματος κερδίζουν τη λαϊκή υποστήριξη και έπειτα πολιτεύονται, ακριβώς διότι πλήθος ανθρώπων μπαίνει στον πειρασμό να τους δει ως άτομα που είναι “όπως αυτοί” και που, επομένως, δεν πρόκειται να τους προδώσουν σαν τους επαγγελματίες της πολιτικής ελίτ[1]. (περισσότερα…)