ΝΕΟ ΠΛΑΝΟΔΙΟΝ | ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΩΤΟΥ ΤΕΥΧΟΥΣ

«Ο Κωστής Πα­πα­γι­ώρ­γης εί­ναι μα­κράν ο κα­λύ­τε­ρος πε­ζο­γρά­φος μας, τα τε­λευ­ταί­α τρι­άν­τα σα­ράν­τα χρό­νι­α», έγραφε ο Ηλίας Λάγιος δέκα χρόνια πριν.  Το πολυσέλιδο «Θέμα» του ΝΠ1, το αφιερωμένο στον κορυφαίο Έλληνα δοκιμιογράφο, εξετάζει μεταξύ άλλων την ευστάθεια του ισχυρισμού. Φιλοξενούνται κείμενα του ίδιου του Παπαγιώργη, αποσπάσματα από τη συνομιλία του με τη συντακτική ομάδα του περιοδικού και εκτενείς προσεγγίσεις του ύφους, του ήθους, της θεματικής και της ιδεολογίας του έργου του.

Ακαδημαϊκοί, πανεπιστημιακοί, πολιτικοί, δημοσιογράφοι, λογοτέχνες… Στη διεξοδική «Έρευνα» του πρώτου του τεύχους το ΝΠ συζητά το ζήτημα της λογοκλοπής στην Ελλάδα από τις αρχές του 19^ου αιώνα ώς τις μέρες μας. Γίνεται αναδρομή σε διαβόητες αλλά και αφανείς περιπτώσεις, παλαιές και εντελώς πρόσφατες, εκτίθενται οι νομικές, θεσμικές και ηθικές συνέπειες του φαινομένου, επισημαίνονται οι τρόποι με τους οποίους αντιμετωπίζεται διεθνώς αλλά και οι ενδημικοί παράγοντες που εγχωρίως οδηγούν σχεδόν πάντα στην συγκάλυψή του.

Ακόμη, στο ΝΠ1:

–      ο Γιώργος Βαρθαλίτης παρουσιάζει το «Θαλασσινό Κοιμητήρι» του Πωλ Βαλερύ, από τα σημαδιακότερα ποιήματα του 20^ού αιώνα, σε νέα δική του μετάφραση και επίμετρο

–       ο Παναγιώτης Κονδύλης γράφει για τον «Συντηρητισμό ως πολιτικό σύνθημα» σ’ ένα αδημοσίευτο στα ελληνικά κείμενό του που αντιστρατεύεται ευθέως τις κρατούσες στη θεωρία σχετικές αντιλήψεις

–      ο Φώτης Τερζάκης περιηγείται συγγραφικά τη Μικρά Ασία και την Κωνσταντινούπολη και μαζί τους τις προφανείς αλλά απωθημένες συνάφειες αυτού του κοινού «ελληνοτουρκικού» κόσμου.

–      ο Τζόζεφ Επστάιν θέτει το προκλητικό ερώτημα αν «Είναι ο Κάφκα υπερτιμημένος» και απαντά όλως καταφατικά· σ’ ένα εξίσου αιχμηρό κείμενο, τα επιχειρήματα του Επστάιν αντικρούει ο Γιώργος Λαμπράκος που έχει κάνει και τη μετάφραση του άρθρου του εικονοκλάστη Αμερικανού

–      ο Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ σατιρίζει τους οικονομολόγους και τις ψευδαισθήσεις της επιστήμης τους

Από τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία, στο ΝΠ1 δημοσιεύονται ποιήματα της Κικής Δημουλά και του Διονύση Καψάλη, συνοδευόμενα από δοκίμια για το έργο των δύο ποιητών που υπογράφουν η Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλλου και ο Άρης Μπερλής αντίστοιχα. Η πεζογραφία εκπροσωπείται με το διήγημα του Κωνσταντίνου Πουλή «Γκουρμέ».

Στις μόνιμες στήλες, ο Γιάννης Πατίλης παρουσιάζει στο «Μέγα Πανελλήνιον» το «Ημερολόγιο αιχμαλωσίας 1944-45» του Παναγιώτη Νικόπουλου (επιμ. Κ.Γ. Τσικνάκης, εισαγωγή Η. Νικοπούλου), ο Στιχάκιας παραδίδει «Από καθέδρας» περί Γεωγραφίας, ο Φίλιππος Τσαλαχούρης και ο Κώστας Κουτσουρέλης συζητούν τη δύσκολη σήμερα σχέση της ποίησης με τη μουσική («Διάλογοι»), η Έλενα Σταγκουράκη με αφορμή μια αναδρομική ματιά στο θεατρικό Φεστιβάλ Αθηνών αναρωτιέται «Μήπως τελικά η κρίση μας κάνει καλό;», ο Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος, ο Δάνος Παπαδημητρίου, ο Λεωνίδας Σταματελόπουλος και οι λοιποί μόνιμοι συνεργάτες του περιοδικού κρίνουν και σχολιάζουν 14 τίτλους της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής, και ο Λάμπρος Λαρέλης αποφθεγματίζει. Τέλος, στα «Οπισθόφυλλα», ο Μιχάλης Γκανάς μεταγράφει σε μορφή μπολερό τον «Ύμνο της Αγάπης» από την Προς Κορινθίους επιστολή του Αποστόλου Παύλου.

ΝΕΟ ΠΛΑΝΟΔΙΟΝ
Ιδέες. Κριτική. Λογοτεχνία.
εξαμηνιαία έκδοση | τ. 1 | χειμώνας 2013-2014

Η δίνη στην οποία έχει περιέλθει η χώρα πλήττει από καιρό και τον πολιτισμό της. Ιδίως στα αναγνωστικά μας πράγματα, βρισκόμαστε σε σημείο καμπής. Κρατικοί θεσμοί λαθροβιούν ή και κλείνουν· βιβλιοπώλες και εκδότες αναδιπλώνονται· ο ημερήσιος τύπος και τα ένθετά του διαρκώς συρρικνώνονται, μακρόβια περιοδικά διακόπτουν την κυκλοφορία τους, νέα δοκιμάζουν τα πρώτα τους βήματα σ’ ένα τοπίο θολό. Έντονες είναι οι διεργασίες στα διαδικτυακά μέσα και έντυπα.

Στην ίδια τη λογοτεχνία τα μηνύματα είναι αντιφατικά. Αν ο πληθωρισμός του μυθιστορήματος δείχνει κάπως να ανακόπηκε, η εκδοτική φυσαλίδα της ποίησης εξακολουθεί να μεγεθύνεται. Θεματικά, τεχνοτροπικά, η αμηχανία εμπρός στις νέες συνθήκες είναι παραπάνω από πρόδηλη. Μετά δεκαετίες απαξίωσης, δυσφήμησης μάλιστα κάθε έννοιας κριτηρίου, τα όρια λογοτεχνίας και παραλογοτεχνίας είναι ρευστά όσο ποτέ.

Το ΝΕΟ ΠΛΑΝΟΔΙΟΝ και οι συντελεστές του ξεκινάμε από μια βασική διαπίστωση. Η ελληνική παθογένεια δεν ανατρέχει μόνο στη σφαίρα της πολιτικής και της οικονομίας. Η τυραννία του μέσου όρου, η ευνοιοκρατία, η απάλειψη κάθε μορφής αξιολόγησης και ελέγχου είναι φαινόμενα που εντοπίζονται εξίσου στα γράμματα, στις τέχνες, στον χώρο των ιδεών. Το ίδιο ισχύει για στάσεις εκ πρώτης όψεως αντιφατικές όπως ο ξενόζηλος μιμητισμός και η επαρχιώτικη αυταρέσκεια.

Πεποίθησή μας είναι ότι η σχετικοκρατία, το anything goes, τα στρογγυλά λόγια δεν οδηγούν πουθενά. Όπως δεν οδηγούν πουθενά οι κληρονομημένες βεβαιότητες, ο περιδεής σεβασμός, η υποκατάσταση της κριτικογραφίας από ένα χλιαρό ζαργκόν προσόμοιο με δελτίο τύπου ή πληρωμένη καταχώριση. Λέξη της εποχής μας, η «κρίση» ας θυμηθούμε ότι σημαίνει πρωτίστως «διάκριση». Κι αυτή βασίζεται εξίσου στη θερμή παραδοχή και στην ψύχραιμη απόρριψη, στην τολμηρή συνηγορία αλλά και στη ζυγισμένη πολεμική.

Απέναντι στην περίοδο εκείνη της πρόσφατης ιστορίας μας που έχει το ξεκίνημά της στη Μεταπολίτευση και εκπνέει άδοξα στις μέρες μας, στεκόμαστε κριτικά. Ωστόσο τιμούμε τις αντίδρομες δυνάμεις που γέννησε. Για ένα τέταρτο του αιώνα (1986-2012), το περιοδικό ΠΛΑΝΟΔΙΟΝ υπήρξε μια τέτοια αντίδρομη δύναμη. Υπό τη διεύθυνση του ιδρυτή του Γιάννη Πατίλη επέμεινε στην αδέσμευτη σκέψη, έδωσε βήμα σε καινούργιες φωνές, εμβάθυνε σε αλλόγλωσσες λογοτεχνικές παραδόσεις, χωρίς να χάσει από το βλέμμα του την ελληνική. Με τη δεύτερη λέξη του τίτλου του, το ΝΕΟ ΠΛΑΝΟΔΙΟΝ ανατρέχει συνειδητά σ’ αυτή την κληροδοσία. Με την πρώτη λέξη τονίζει την ανάγκη της καινούργιας αφετηρίας, το ζητούμενο της νέας διαδρομής.

Στη χαρτώα του μορφή το ΝΕΟ ΠΛΑΝΟΔΙΟΝ θα κυκλοφορεί ανά εξάμηνο. Διαρκής προβλέπεται και η ηλεκτρονική του παρουσία. Τη διεύθυνση του περιοδικού έχει ο Κώστας Κουτσουρέλης. Στη συντακτική ομάδα μετέχουν οι Γιώργος Βαρθαλίτης, Κωνσταντίνος Πουλής, Έλενα Σταγκουράκη και Λεωνίδας Σταματελόπουλος.

ΝΕΟ ΠΛΑΝΟΔΙΟΝ
Ιδέες. Κριτική. Λογοτεχνία.
εξαμηνιαία έκδοση | τ. 1 | χειμώνας 2013-2014