*

Θεσσαλονίκη, 14 Ιανουαρίου 2023

Αγαπητό ΝΕΟ ΠΛΑΝΟΔΙΟΝ

Σου στέλνω αυτή την επιστολή (και παρακαλώ αν είναι δυνατόν να δημοσιευτεί) η οποία έχει να κάνει με τον κατ’ επανάληψιν βιασμό και, τέλος, την πλήρη κακοποίηση ενός παιδιού μου. Λέω παιδιού μου, διότι εκτός από την κόρη μου, θεωρώ και νιώθω ως παιδιά μου, όλα τα βιβλία μου, όλα τα γραπτά μου.

Μιλώ για το κείμενο «Η απαγγελία», το οποίο αφηγήθηκα πρώτη φορά το 1985, ως φρέσκο περιστατικό, στον Ηλία Κουτσούκο, ο οποίος (ερήμην μου – και δεν είχα πρόβλημα), το δημοσίευσε περιληπτικώς στην εφημερίδα Θεσσαλονίκη.

Το 1986, ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης, μου ζητά συνέντευξη για την ίδια εφημερίδα. Κύριο θέμα της συνεντεύξεως ήταν ο αυτοκτονήσας φίλος μου, ποιητής, Αλέξης Τραϊανός. Όμως, εκτός του κυρίου θέματος, ο Σκαμπαρδώνης με ρωτά και για τα δικά μου: (ποίηση και ζωή). Η συνέντευξη τελειώνει με το περιστατικό της «Απαγγελίας». Δημοσιεύεται δε (όπως βλέπετε και στα συνημμένα αποκόμματα που σας στέλνω) στην εφημερίδα Θεσσαλονίκη (Τετάρτη, 5η Νοεμβρίου 1986).

Βεβαίως, εγώ κρατούσα ημερολόγιο και κατέγραφα εκεί ό,τι θεωρούσα σημαντικό απ’ όσα συνέβαιναν στη ζωή μου. Έτσι κατέγραψα και το «περιστατικό». Και το δημοσίευσα αργότερα σ’ εφημερίδες και περιοδικά, είτε το αφηγήθηκα σε ραδιοφωνικές συνεντεύξεις.

Μέχρι που, το 2003, το συμπεριέλαβα στο βιβλίο μου Το ιδεόγραμμα του φιδιού, Εκδόσεις Πατάκη, στην πρώτη ενότητα του βιβλίου που ονομάζεται «Διηγήσεις πραγματικών περιστατικών». Το ίδιο συνέβη και το 2020 στην δεύτερη έκδοση του βιβλίου, όπως και το 2022, στην τρίτη έκδοσή του.

Στο μεταξύ, ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης ερήμην μου το 2009 (ανάμεσα στην πρώτη και την δεύτερη έκδοση του βιβλίου μου) περιλαμβάνει το «περιστατικό» σε βιβλίο του, ως δικό του διήγημα.

Ώσπου, το 2023, ψάχνοντας στο ERTFLIX μήπως βρω κάποιο ενδιαφέρον κινηματογραφικό έργο βλέπω τον τίτλο: Να τους διαβάσω ποιήματα, ταινία του σκηνοθέτη Αλέξη Χατζηγιάννη. Διαβάζω την υπόθεση και ήταν η υπόθεση της «Απαγγελίας»! Βλέπω το έργο και βρίσκω εκεί, εκχυδαϊσμένο και κακοποιημένο, το «περιστατικό» μου. «Πρόκειται για κινηματογραφική μεταφορά», αναφέρεται σε άλλον ιστότοπο της ΕΡΤ, «του ομώνυμου διηγήματος του Γιώργου Σκαμπαρδώνη από το βιβλίο Μεταξύ σφύρας και Αλιάκμονος (Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, 2009)»!!

Αγαπητό ΝΕΟ ΠΛΑΝΟΔΙΟΝ

Εγώ γράφοντας, πάντα φοβούμαι μη τυχόν κατά λάθος χρησιμοποιήσω κάτι ξένο ως δικό μου. Και πολύ προσέχω. Αντιθέτως, κάποιοι άλλοι το έχουν μεγάλη ανάγκη να κλέβουν στίχους, τίτλους, είτε να χρησιμοποιούν ολόκληρα κείμενά μου χωρίς να αναφέρουν όνομα συγγραφέως… Αυτά, έχουν συμβεί πολλές φορές, μα δεν στάθηκα… Έκανα κάποιες ευγενικές συστάσεις και πέρασα. Όμως, εδώ, όπως είπα και στην αρχή της επιστολής μου, έχουμε να κάνουμε με κατ’ επανάληψιν βιασμό, έχουμε να κάνουμε με πρωτοφανή κακοποίηση, που δεν μπορώ να την προσπεράσω. Όπως κανείς πραγματικός γονιός δεν μπορεί να προσπεράσει τον βιασμό του παιδιού του.

Με τιμή και την επιφύλαξη παντός δικαιώματός μου

ΓΙΑΝΝΗΣ ΥΦΑΝΤΗΣ

*

*

*

*

Τον υπουργό Πιερρακάκη φανταζόμαστε τον γνωρίζετε. Τον κύριο δίπλα του, μάλλον όχι. Δυο λόγια λοιπόν γι’ αυτόν.

Το 2019 το Νέο Πλανόδιον δημοσίευσε στην ηλεκτρονική του έκδοση δύο αποκαλυπτικές και πλήρως τεκμηριωμένες καταγγελίες λογοκλοπής κατά του κ. Γεράσιμου Ρεντίφη, υποψήφιου τότε για τη θέση του επίκουρου καθηγητή στο Τμήμα Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ. (Βλ. εδώ και εδώ).

Οι καταγγελίες έπιασαν τόπο. Όπως το διατύπωσε τον Οκτώβριο του 2020, σε επιστολή-παρέμβασή της προς το ΝΠ, η πρόεδρος του τμήματος κ. Βάνα Νικολαΐδου-Κυριανίδου: «οι διαπιστωθείσες περιπτώσεις λογοκλοπής οδήγησαν στον αποκλεισμό του κ. Ρεντίφη».

Και σε άλλο μέσο, πιο αναλυτικά:

«από τεκμηριωμένη καταγγελία ενημερωθήκαμε ότι στα έργα ενός εκ των υποψηφίων, του κ. Γ. Ρεντίφη, διαπιστωθήκαν εκτεταμένες λογοκλοπές. Η καταγγελία απεδείκνυε ότι ο κ. Ρεντίφης χρησιμοποιούσε πολλά κείμενα άλλων συγγραφέων, αυτολεξεί ή και σχεδόν αυτολεξεί, χωρίς αναφορά στην πηγή του. Ο περαιτέρω έλεγχος επιβεβαίωσε την έκταση των λογοκλοπών».

Ώς εδώ, η υπόθεση είναι μάλλον κοινή. Η συγκεκριμένη περίπτωση όμως έκανε κρότο διότι ήρθαν στην επιφάνεια δύο ακόμη γεγονότα. Όπως καταγγέλθηκε τεκμηριωμένα, πρώτον, στην τριμελή εισηγητική επιτροπή του Ρεντίφη μετείχε παρανόμως ένας… θείος του, αποκρύπτοντας ως μη όφειλε τη συγγένειά τους. Και, δεύτερον, ένας άλλος (!!) θείος του, καθηγητής της ιατρικής εκείνος και πολιτικώς δικτυωμένος, ασκούσε συστηματικά πιέσεις στους εκλέκτορες του τμήματος υπέρ του λογοκλόπου ανιψιού του.

Για τις πιέσεις που δέχτηκαν μίλησαν δημοσίως πέραν της κ. Βάνας Νικολαΐδου-Κυριανίδου, οι καθηγητές κ.κ. Μαρίζα Φουντοπούλου και Παναγιώτης Θανασάς. Γενικά, για την υπόθεση Ρεντίφη είχαμε μπαράζ δημοσιευμάτων στον Τύπο (Καθημερινή, Σκάι, ΤΤΡ, Documento, NewsIt, Ποντίκι κ.α.), το πράγμα έφθασε και στη Βουλή με την τότε υπουργό παιδείας να πετάει την μπάλα στην κερκίδα.

Ο κ. Θανασάς, λ.χ., είχε δηλώσει τα ακόλουθα στην Καθημερινή της 25.5.21:

«θυμάμαι ότι ήδη η προκήρυξη της θέσης, τον Δεκέμβριο του 2017, συνοδεύτηκε από φήμες πως προορίζεται για συγκεκριμένο υποψήφιο, τον οποίο φερόταν να υποστηρίζει κάποια ομάδα της Ιατρικής Σχολής, μέλος της οποίας συνδέεται συγγενικά μαζί του. Προσωπικά, θεώρησα τότε αυτές τις φήμες υπερβολικές, δεν πίστευα ότι μία ομάδα γιατρών θα μπορούσε να εκλέξει καθηγητή στη Φιλοσοφική Σχολή. Όταν όμως βρέθηκα στο εκλεκτορικό σώμα, έγινα και εγώ δέκτης πιέσεων, με παρεμβάσεις, μάλιστα, που επικαλούνταν ακόμη και τον νυν πρωθυπουργό»

Ο καθηγητής της ιατρικής που φέρεται ότι άσκησε αυτές τις πιέσεις υπέρ του ανιψιού του είναι ο άνθρωπος που ποζάρει πλάι στον υπουργό Πιερρακάκη, ο κ. Γεράσιμος Σιάσος. Ο κ. Σιάσος μόλις εξελέγη πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μετά από «σκληρό, εμφανή και υπόγειο προεκλογικό αγώνα», όπως ανέφερε στις 9.6.23 η Καθημερινή, η οποία περιγράφει τον νέο πρύτανη ως εξής:

«Ο κ. Σιάσος είναι μέλος της Ν.Δ., φίλα προσκείμενος στην ομάδα του αντιπροέδρου του κόμματος Άδωνι Γεωργιάδη και με πολιτική συγγένεια με τον πρώην πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά.»

Η εφημερίδα προσθέτει ότι απαιτήθηκαν «διαβουλεύσεις» ώστε να μην επαναληφθεί από την αρχή η εκλογική διαδικασία και ότι γι’ αυτό «κομβικής σημασίας κρίνεται […] η ξεκάθαρη τοποθέτηση του Μεγάρου Μαξίμου». «Ενεργό ρόλο στις διαβουλεύσεις», καταλήγει το δημοσίευμα της Καθημερινής, «φέρεται να είχε στενός συνεργάτης του Κυριάκου Μητσοτάκη.»

ΝΠ

ΥΓ 1. Τέσσερα χρόνια μετά την αποκάλυψη της λογοκλοπής το διδακτορικό δίπλωμα δεν έχει αφαιρεθεί τον κ. Ρεντίφη. Αντιθέτως, εξακολουθεί (εξακολουθούσε έως πρόσφατα τουλάχιστον) να διδάσκει ανενόχλητος στο Ελεύθερο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο. Η αρμοδιότητα του ελέγχου και της αφαιρέσεως του διπλώματος, ανήκει κατά νόμον στη Σύγκλητο. Το Τμήμα Φιλοσοφίας έχει εδώ και χρόνια επισήμως ζητήσει την έναρξη της σχετικής διαδικασίας.

«Ζητήσαμε, επίσης, υπηρεσιακά και τη διενέργεια ένορκης διοικητικής εξέτασης από την πρυτανεία, με αντικείμενο την αφαίρεση του τίτλου του διδάκτορος. Το Τμήμα μας δεν είναι επ’ αυτού αρμόδιο επειδή ο τίτλος έχει απονεμηθεί από το προηγούμενο θεσμικό σχήμα, οπότε επιλαμβάνεται η Σύγκλητος.»

Άραγε, έστω με καθυστέρηση, θα πράξει αυτό το αυτονόητο ο νέος πρύτανης του ΕΚΠΑ κ. Σιάσος; Και αν δεν το πράξει, θα τον ελέγξει για την παράλειψή του ο νέος επί της παιδείας μας Υπουργός;

ΥΓ 2. Μετά τη δημοσίευση στο ΝΠ των απολύτως τεκμηριωμένων και επιβεβαιωμένων πλέον καταγγελιών εναντίον του, ο κ. Ρεντίφης κατέθεσε εις βάρος μας μηνυτήρια αναφορά στις αστυνομικές αρχές. Απαντήσαμε αναλυτικώς με ηλεκτρονική επιστολή μας στις 25.1.2020, κατόπιν της οποίας δεν υπήρξε άλλη συνέχεια.

Αντιγράφουμε εδώ από την επιστολή εκείνη δύο σημεία:

– «Το περιοδικό Νέο Πλανόδιον από την ίδρυσή του το 2013 έχει κάνει το ζήτημα της λογοκλοπής βασικό κομμάτι της θεματολογίας του. Τα δύο πρώτα έντυπα τεύχη μας (τχ. 1 χειμώνας 2013 και τχ. 2 καλοκαίρι 2014) περιέχουν εκτενέστατη έρευνά μας για την λογοκλοπή διαχρονικά στην Ελλάδα, έρευνα που υπήρξε πολύκροτη και προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων, συζητήσεων και παρεμβάσεων στον υπόλοιπο τύπο. Αντί πολλών άλλων σας παραπέμπω στο δισέλιδο αφιέρωμα της εφημερίδας των Νέων που στο φύλλο της 1.11.2014 και τίτλο Ο κλέψας του κλέψαντος αναπαράγει τα πορίσματα της δικής μας έρευνας.

Λόγω του ενδιαφέροντός του για το ζήτημα της λογοκλοπής, το Νέο Πλανόδιον είναι σήμερα ίσως ο κύριος αποδέκτης σχετικών καταγγελιών στην Ελλάδα και έχει δημοσιεύσει τα τελευταία έξι χρόνια δεκάδες κείμενα που την αφορούν, είτε στο έντυπο είτε στην ηλεκτρονική του σελίδα.»

– «Τέλος, θέλουμε να καταστήσουμε σαφές ότι στην τηλεφωνική και γραπτή επικοινωνία που είχαμε με τον κ. Ρεντίφη, του δηλώσαμε ότι εφόσον επιθυμεί να απαντήσει στις εις βάρος του καταγγελίες, αυτονοήτως το Νέο Πλανόδιον θα δημοσιεύσει την απάντησή του, ὀπως είναι υποχρέωσή μας από τον περί τύπου νόμο. Δυστυχώς, ο κ. Ρεντίφης δεν θέλησε ή δεν μπόρεσε να κάνει χρήση της προσφοράς μας. Αντ’ αυτού, προτίμησε να μας απειλήσει τηλεφωνικώς και να μας μηνύσει στη συνέχεια σε μια προσπάθεια προφανώς να θολώσει τα νερά εν όψει του ελέγχου που αντιμετωπίζει από τις πανεπιστημιακές αρχές.»

*

*

του ΓΙΑΝΝΗ ΛΕΙΒΑΔΑ

Ξεκινώ αυτό το σημείωμα σχετικά με το φαινόμενο της λογοκλοπής, συνθέτοντας τρία παλαιότερα, αδημοσίευτα στον λογοτεχνικό και στον βιβλιοκριτικό Τύπο, σημειώματα, του 2001, του 2009 και του 2016, τα οποία εξοπλίζουν την τοποθέτησή μου με ορισμένες προκαταρτικές νύξεις, οι οποίες θαρρώ πως είναι αναγκαίες.

Αυτός που χρησιμοποιεί οτιδήποτε εκτός από τον εαυτό του για να κατανοήσει τον εαυτό του και κατά συνέπεια το σύμπαν γύρω του, είναι ιδεολόγος της πνευματικής οκνηρίας. Αντιθέτως, ο ποιητής είναι ποιητής επειδή ο ίδιος αποτελεί το μέσο, το εργαλείο, κατανόησης του εαυτού του και κατά συνέπεια του σύμπαντος γύρω του.

Αυτή η, άλλοτε ειδική και άλλοτε περιπτωσιακή, εκδήλωση «χρήσης» εξωτερικών υποκειμένων και μη δικών μέσων για να φτάσει κανείς στην υπόληψη του εκδοθέντος ποιητού αποσαφηνίζει -δίχως να χρειαστεί να φτάσει στα όρια της επεξηγηματικής μεθόδου- πως ο ψωρικός είναι ψωρικός στο κίνητρό του, όπως ο ανόητος είναι ανόητος στη γλώσσα του. (περισσότερα…)

Από την κ. Αντωνία Ι. Καπελέρη λάβαμε επιστολή με την οποία απαντά στην καταγγελία εις βάρος της του κ. Θεόδωρου Π. Μονάχου για εκτεταμένες λογοκλοπές στη διδακτορική της διατριβή. (Βλ. ανάρτηση της 1ης Οκτωβρίου 2020). Θέσαμε υπ’ όψιν του καταγγέλλοντος την απαντητική επιστολή και λάβαμε ανταπάντησή του. Ακολουθούν τα δύο κείμενα.

(περισσότερα…)

Από την κ. Βάνα Νικολαΐδου-Κυριανίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πολιτικής Φιλοσοφίας και Πρόεδρο του Τμήματος Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών λάβαμε σήμερα 2.10.2020 και δημοσιεύουμε ευχαρίστως την ακόλουθη επιστολή.

Κύριε Διευθυντά

Η επιστολή του κ. Θεοδώρου Π. Μονάχου που δημοσιεύσατε χθες 1.10.2020 με τίτλο «Λογοκλοπή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών – Επιστολή καταγγελίας» θίγει τεκμηριωμένα το ζήτημα μιας ακόμη λογοκλοπής σε διδακτορική διατριβή φιλοσοφίας. Συμμεριζόμαστε και προσυπογράφουμε τα όσα εκεί καταγγέλλονται, πλην όμως για την ορθή ενημέρωση των αναγνωστών σας, όσο και του καταγγέλλοντος επιστολογράφου, χρειάζεται να γίνουν δύο διορθώσεις.

Α. Σχετικά με τη διατριβή του κ. Γ. Ρεντίφη: η λογοκλοπή διαπιστώθηκε κατά την διαδικασία εκλογής Επίκουρου Καθηγητή στο γνωστικό αντικείμενο «Ιστορία της Φιλοσοφίας». Η προκήρυξη είχε γίνει από το Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας (ΦΠΨ) και ολοκληρώθηκε από το νεοσυσταθέν, ενδιαμέσως, Τμήμα Φιλοσοφίας. Πράγματι, από την 1η Σεπτεμβρίου 2019, το Τμήμα Φιλοσοφίας άρχισε να λειτουργεί αυτοδυνάμως και όχι όπως ήταν παλαιότερα εντεταγμένο στο ΦΠΨ. Ο ιδρυτικός νόμος προέβλεπε ότι οι εκκρεμούσες διαδικασίες θα περνούσαν στην αρμοδιότητα του νέου Τμήματος. Στην προκειμένη περίπτωση, οι διαπιστωθείσες περιπτώσεις λογοκλοπής οδήγησαν στον αποκλεισμό του κ. Ρεντίφη. Ζητήσαμε, επίσης, υπηρεσιακά και τη διενέργεια ένορκης διοικητικής εξέτασης από την πρυτανεία, με αντικείμενο την αφαίρεση του τίτλου του διδάκτορος. Το Τμήμα μας δεν είναι επ’ αυτού αρμόδιο επειδή ο τίτλος έχει απονεμηθεί από το προηγούμενο θεσμικό σχήμα, οπότε επιλαμβάνεται η Σύγκλητος.

Ως Τμήμα Φιλοσοφίας, φιλοδοξούμε και προσπαθούμε να αναβαθμίσουμε την ποιότητα του παραγόμενου ακαδημαϊκού έργου με σχολαστικότητα και μεγάλη προσοχή. Από την έναρξη λειτουργίας του Τμήματός μας, κάθε διδακτορική διατριβή που κατατίθεται προς κρίση, ελέγχεται εξονυχιστικά ως προς το θέμα της λογοκλοπής με τη βοήθεια του ειδικού λογισμικού Turnitin. Καμία διατριβή δεν φθάνει τώρα σε υποστήριξη ενώπιον της επταμελούς εξεταστικής επιτροπής χωρίς να έχει προηγηθεί έλεγχος για λογοκλοπές από το ως άνω πρόγραμμα.

Β. Τα αυτά ισχύουν και για την καταγγελλομένη διατριβή της κυρίας Αντωνίας Ι. Καπελέρη. Και αυτή εξετάσθηκε και κρίθηκε στο πλαίσιο λειτουργίας του Τμήματος ΦΠΨ, και όχι του Τμήματος Φιλοσοφίας.

Με εξαιρετική τιμή,
Βάνα Νικολαΐδου-Κυριανίδου
Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πολιτικής Φιλοσοφίας

Πρόεδρος του Τμήματος
Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.

(περισσότερα…)

του ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ

Αν ο πολιτισμός γενικά ως το σύνολο των επιτευγμάτων στην ανθρώπινη ιστορία και η τέχνη ειδικότερα ως η αναπαράσταση της ανθρώπινης δραστηριότητας αποσκοπούν στην ευημερία των πολιτών, των μαθητών, των εργαζόμενων, τότε χρειάζεται να διακρίνουμε τον ουσιαστικό πολιτισμό και την αισθητικά χαρακτηριστική τέχνη από τις ιδιοτελείς εκφάνσεις τους και τα κακέκτυπά τους.

Αλήθεια, σε ποιον πολιτισμό χωρούν –και ποιους ωφελούν– ο ανταγωνισμός της αγοράς, η εκμετάλλευση και απαξίωση των εργατών της τέχνης, τα μικροαστικά, λομπίστικα καλλιστεία για τη δημιουργία γενικά και τη λογοτεχνία ειδικότερα; Δες: φαινόμενα και μορφές στον καπιταλισμό. Οι επίσημοι παρασημοθέτες φρόντισαν ώστε οι θεσμοί επιβράβευσης να στεφανώνουν νικητές σε έναν «πόλεμο» που δεν θα έπρεπε να είχε αρχίσει ποτέ. Σε τέτοιες συνθήκες, ωστόσο, επαρκή εξάρτυση μπορεί να διαθέτουν και μετριότητες του συρμού. (περισσότερα…)