Εισαγωγή-ανθολόγηση-σχόλια ΗΛΙΑΣ ΜΑΛΕΒΙΤΗΣ

~.~

Ύμνοι της Μεγάλης Εβδομάδας

Αποδόσεις του Ιγνάτιου Σακαλή

Το εισαγωγικό σημείωμα του αφιερώματος ΕΔΩ

~•~

Μεγάλη Παρασκευή

Πρὸ τοῦ τιμίου Σου σταυροῦ…

Ἦταν μπροστὰ στὸν τίμιο Σου
σταυρὸ ποὺ οἱ στρατιῶτες,
Κύριε, σ᾽ ἀναγελούσανε
κι ἐκεῖ ἀποσβολωμένοι
καὶ σαστισμένοι ἐστέκονταν
οἱ ἄγγελοι, καθὼς βλέπαν
τῆς καταφρόνιας νὰ φορῆς
στεφάνι στὸ κεφάλι,
Σύ, ποὺ τὴν πλάση ἐστόλισες
μὲ χίλια δυὸ λουλούδια·
καὶ Σύ, ποὺ μὲ τὰ σύννεφα
τὸν κόσμο περιντύνεις,
τὴ χλαίνα τοῦ περιπαιγμοῦ
θαμάζαν ποὺ φοροῦσες.
Ἔτσι ντυμένη ἡ Ἀγάπη Σου
πρόβαλε στοὺς ἀνθρώπους.
Ὢ Καλοσύνη ἀπέραντη,
Χριστέ· σὲ Σένα δόξα.

Πρὸ τοῦ τιμίου σου Σταυροῦ,
στρατιωτῶν ἐμπαιζόντων σε Κύριε,
αἱ νοεραὶ στρατιαὶ κατεπλήττοντο,
ἀνεδήσω γὰρ στέφανον ὕβρεως,
ὁ τὴν γῆν ζωγραφήσας τοῖς ἄνθεσι,
καὶ τὴν χλαῖναν χλευαζόμενος ἐφόρεσας,
ὁ νεφέλαις περιβάλλων τὸ στερέωμα,
τοιαύτῃ γὰρ οἰκονομίᾳ,
ἐγνώσθη σου ἡ εὐσπλαγχνία,
Χριστέ, τὸ μέγα ἔλεος, δόξα σοι.

Φοβερὸν καὶ παράδοξον…

Σήμερα ἐμπρὸς στὰ μάτια μας
παράξενο μυστήριο
καὶ φοβερὸ ξεπλέκεται.
Ὁ ἀνέγγιχτος κρατιέται·
στὰ δεσμὰ πέφτει ὁ Λυτρωτὴς
τοῦ Ἀδὰμ ἀπ᾽ τὴν κατάρα·
παράνομα ξετάζεται
ὁ ποὺ καρδιὲς ξετάζει·
τὴν ἄβυσσο ὁ ποὺ περικλειεῖ
μὲς σὲ κελλὶ σφαλιέται·
Μπρὸς στὸν Πιλάτο στέκει αὐτὸς
ποὺ οἱ ἄγγελοι τρέμουν μπρός Του·
ἀπὸ τὸ πλάσμα ράπισμα
δέχεται ὁ Πλαστουργός του –
κι ἡ καταδίκη εἶναι σταυρὸς
τοῦ δικαστῆ τῶν ὅλων–
Στερνὰ στὸν τάφο ὁ Δαμαστὴς
κλείνεται τοῦ θανάτου.

Ὅλα τὰ ἐδέχτης πρόθυμα
κι ὅλους ἀπ᾽ τὴν Κατάρα
μᾶς γλύτωσες, Φιλάνθρωπε
Κύριε, σὲ Σένα δόξα.

Φοβερὸν καὶ παράδοξον Μυστήριον,
σήμερον ἐνεργούμενον καθορᾶται.
Ὁ ἀναφὴς κρατεῖται, δεσμεῖται,
ὁ λύων τὸν Ἀδὰμ τῆς κατάρας.
Ὁ ἐτάζων καρδίας καὶ νεφρούς, ἀδίκως ἐτάζεται,
εἱρκτῇ κατακλείεται, ὁ τὴν ἄβυσσον κλείσας,
Πιλάτῳ παρίσταται,
ᾧ τρόμῳ παρίστανται οὐρανῶν αἱ Δυνάμεις,
ῥαπίζεται χειρὶ τοῦ πλάσματος, ὁ Πλάστης,
ξύλῳ κατακρίνεται, ὁ κρίνων ζῶντας καὶ νεκρούς,
τάφῳ κατακλείεται, ὁ καθαιρέτης τοῦ ᾍδου.
Ὁ πάντα φέρων συμπαθῶς,
καὶ πάντας σώσας τῆς ἀρᾶς,
ἀνεξίκακε Κύριε δόξα σοι.

Ὅτε ἐκ τοῦ ξύλου Σὲ νεκρόν…

Ὅταν νεκρὸ ἀπὸ τὸ σταυρὸ
ὁ Ἀριμαθείας Σὲ πῆρε
μ᾽ ἀκριβὴ σμύρνα εὐωδερὴ
καὶ καθαρὸ σεντόνι,
Ἐσέ, τῶν ὅλων τὴ ζωή,
Χριστέ μου Σὲ κηδεύει.
Κι ἐνῶ πόθος ἀνίκητος
τὸν ἔσπρωχνε μὲ χείλη
τρεμάμενα τὸ σῶμα Σου
τ᾽ ἄχραντο νὰ φιλήση,
βαθιὰ ἕνας φόβος μυστικὸς
τὸν κάνει καὶ δειλιάζει.
Μ᾽ ἀπὸ χαρὰ ἀσυγκράτητη
ξάφνου ξεσπάει καὶ κράζει·
«Δόξα σ᾽ Ἐσένα, ποὺ ὡς ἐμᾶς
χαμήλωσες μ᾽ ἀγάπη».

Ὅτε ἐκ τοῦ ξύλου σε νεκρόν,
ὁ Ἀριμαθαίας καθεῖλε, τὴν τῶν ἁπάντων ζωήν,
σμύρνῃ καὶ σινδόνι σε Χριστὲ ἐκήδευσε,
καὶ τῷ πόθῳ ἠπείγετο, καρδίᾳ, καὶ χείλει,
σῶμα τὸἀκήρατον, σοῦ περιπτύξασθαι,
ὅμως συστελλόμενος φόβῳ, χαίρων ἀνεβόα σοι.
Δόξα, τῇ συγκαταβάσει σου Φιλάνθρωπε.

Ὅτε ἐν τῷ τάφῳ τῷ καινῷ…

Σὰν γιὰ τὴν πλάση ὁλάκερη
στὸ μνῆμα τὸ καινούργιο
Σ᾽ ἔβαλαν καὶ Σὲ σφάλισαν,
τὸ λυτρωτὴ τῆς πλάσης,
ὁ Ἅδης ὁ κοσμογέλαστος
ζαρώνει βλέποντάς Σε.
Συντρίμμια χάμω οἱ μάνταλοι,
χίλια κομμάτια οἱ πόρτες,
οἱ τάφοι χάσκουν ἀνοιχτοὶ
κι οἱ πεθαμένοι βγαίνουν.
Τότε ὁ φτωχὸς Ἀδὰμ βαθειὰ
ἀναγάλλια ἐντός του νιώθει
κι ἀπὸ χαρὰ ἀσυγκράτητη
ξάφνου ξεσπάει καὶ κράζει·
«Δόξα σ᾽ Ἐσένα, ποὺ ὡς ἐμᾶς
χαμήλωσες μ᾽ ἀγάπη».

Ὅτε ἐν τῷ τάφῳ τῷ καινῷ,
ὑπὲρ τοῦ παντὸς κατετέθης,
ὁ Λυτρωτὴς τοῦ παντός,
ᾍδης ὁ παγγέλαστος,
ἰδὼν σε ἔπτηξεν,
οἱ μοχλοὶ συνετρίβησαν,
ἐθλάσθησαν πύλαι,
μνήματα ἠνοίχθησαν,
νεκροὶ ἀνίσταντο,
τότε ὁ Ἀδὰμ εὐχαρίστως, χαίρων ἀνεβόα σοι.
Δόξα, τῇ συγκαταβάσει σου Φιλάνθρωπε.

Σὲ τὸν ἀναβαλλόμενον…

Ἐσὲ ποὺ ντύνεσαι τὸ φῶς
σὰν τὸ καινούργιο ροῦχο,
Σὲ παίρνει ἀγάλια ὁ Ἰωσὴφ
ἀπ᾽ το σταυρὸ κι ὡς Σὲ εἶδε,
–μὲ τὸ Νικόδημο– νεκρό,
γυμνό, μὲ δίχως μνῆμα,
θρῆνο γλυκὸν ἀρχίνησε
καὶ μὲς στὰ δάκρυα λέει:
―’Ωιμέ, Ἰησοῦ γλυκύτατε!
Σ’ εἶδε πρὶν λίγο ὁ ἥλιος
στὸ ξύλο ἐπάνω τοῦ σταυροῦ
καὶ κρύφτηκε στὸ ζόφο·
ἡ γῆς ἐσειόταν ἔντρομη
καὶ τοῦ ναοῦ σκιζόταν
τὸ καταπέτασμα καὶ νά,
τώρα ποὺ Σ᾽ ἀντικρύζω
τὸ θάνατο γιὰ χάρη μου
θέλοντας νὰ ὑπομένης.
Νὰ σὲ κηδέψω, θεέ μου, πῶς;
Καὶ πῶς νὰ Σὲ τυλίξω
στὸ σάβανο; Καὶ χέρια ποιὰ
τὸ σῶμα τ᾽ ἄχραντό Σου
ν᾽ ἀγγίξουν; Καὶ στὸ ξόδι Σου
τραγούδι ποιό νὰ ψάλω;
Ὤ, Ἀγάπη! Τὰ παθήματα
δοξάζω Σου καὶ πλέκω
ὕμνων στεφάνια στὴν ταφὴ
καὶ τὴν Ἀνάστασή Σου
κράζοντας μ᾽ ὅλη τὴν ψυχὴ
«Κύριε, σὲ Σένα δόξα».

Σὲ τὸν ἀναβαλλόμενον, τὸ φῶς ὥσπερ ἱμάτιον,
καθελὼν Ἰωσὴφ ἀπὸ τοῦ ξύλου, σὺν Νικοδήμῳ,
καὶ θεωρήσας νεκρὸν γυμνὸν ἄταφον,
εὐσυμπάθητον θρῆνον ἀναλαβών,
ὀδυρόμενος ἔλεγεν. Οἴμοι, γλυκύτατε Ἰησοῦ!
ὃν πρὸ μικροῦ ὁ ἥλιος ἐν Σταυρῷ κρεμάμενον θεασάμενος,
ζόφον περιεβάλλετο, καὶ ἡ γῆ τῷ φόβω ἐκυμαίνετο,
καὶ διεῤῥήγνυτο ναοῦ τὸ καταπέτασμα,
ἀλλ’ ἰδοὺ νῦν βλέπω σε, δι’ ἐμὲ ἑκουσίως ὑπελθόντα θάνατον,
πῶς σε κηδεύσω Θεέ μου; ἢ πῶς σινδόσιν εἰλήσω;
ποίαις χερσὶ δὲ προσψαύσω, τὸ σὸν ἀκήρατον σῶμα;
ἢ ποῖα ᾄσματα μέλψω, τῇ σῇ ἐξόδῳ Οἰκτίρμον;
Μεγαλύνω τὰ Πάθη σου, ὑμνολογῶ καὶ τὴν Ταφήν σου,
σὺν τῇ Ἀναστάσει, κραυγάζων. Κύριε δόξα σοι.