του ΑΓΑΘΟΚΛΗ ΑΖΕΛΗ

Τασούλα Τσιλιμένη,
Η αφωνία του απογεύματος,
Μανδραγόρας, Αθήνα 2021

Ο νέος αναγνώστης μάταια θα χτυπά
Κάθε φορά εκ νέου το κουδούνι της ανάγνωσης
Ενώ η πρόσκληση το ’γραφε καθαρά
Μόνον για ποιητές
Πνιγμένους δηλαδή
Κι όχι για όσους ψάχναν για σανίδες σωτηρίας
Για όσους αφελείς πρώην μη ποιητές
Γυρεύαν πρώτα σώμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΤΙΛΗΣ («Σκιές που ρίχνουν σώματα»)

Στη νέα ποιητική συλλογή της Τασούλας Τσιλιμένη κομβική θέση έχουν οι λέξεις, ο λόγος. Αναμενόμενη αυτοαναφορά ή αναγωγή του λόγου σε δημιουργό του προσωπικού μας κόσμου, με την ονοματοδοσία των αξιολογικών κρίσεων για τις συνιστώσες του; Ο τίτλος του βιβλίου Η αφωνία του απογεύματος φέρει τον τίτλο ενός από τα ποιήματα της συλλογής. Χρειάζεται να τη διαβάσει κανείς προσεκτικά ολόκληρη, να εντοπίσει τις θεματικές και την ποιητική της, για να αναγνωρίσει ότι πρόκειται για ένα ποίημα το οποίο συμπυκνώνει τα περισσότερα θέματα όλης της συλλογής, ενώ παράλληλα η ποιήτρια αποκαλύπτει συνάμα πτυχές της ποιητικής της, οι οποίες δείχνουν μια ιδιαίτερη ευαισθησία απέναντι στον γλωσσικό κώδικα ως μορφή και περιεχόμενο.

Θα εκθέσω μερικές σκέψεις γι’ αυτό, οι οποίες ίσως ξεκλειδώνουν κάπως την ποιητική της ποιήτριας. Ξεκινώντας από τον τίτλο Η αφωνία του απογεύματος, πριν προχωρήσουμε σε στοιχεία του περιεχομένου, μας καθηλώνει η μορφή. Στην ονοματική φράση του τίτλου, η οποία απαρτίζεται από το έναρθρο ουσιαστικό «η αφωνία» και μια γενική προσδιοριστική «του απογεύματος», έχουμε ένα γραμματικό παιχνίδι με τα φωνήματα των δύο ουσιαστικών. Ξεκινώντας με το ίδιο γράμμα α, ακολουθούν άφωνα σύμφωνα -φ στην πρώτη (αφωνία) π στη δεύτερη (απογεύματος), συνοδευόμενα από τα ημίφωνα ν στην πρώτη (αφωνία), μ στη δεύτερη (απογεύματος), ένα αρμονικό παιχνίδι σύνδεσης συμφώνων, σε συγγενείς παραλλαγές. Στην αρχή προβληματίστηκα μήπως αυτή η παρατήρηση αποτελούσε μια υπερβολή του επαγγέλματος, όμως φτάνοντας στη μέση του ποιήματος, διαπιστώνω άναυδος ότι η ίδια η ποιήτρια (το ποιητικό υποκείμενο, όπως εκπαιδεύουμε τους μαθητές μας να γράφουν στις πανελλαδικές) μας δίνει ανάλογες οδηγίες προσέγγισης. Θέτοντας στο επίκεντρο την έννοια-λέξη θλίψη εστιάζει στη γραμματική, τη φωνητική ανάλυση: (περισσότερα…)