Συντάκτης: estagkouraki

Νατάσα Κεσμέτη, Νὰ ζῆτε λέει τ’ ἀηδόνι!

 

moraitidis

 

της ΝΑΤΑΣΑΣ ΚΕΣΜΕΤΗ

Ἀλέξανδρος Μωραϊτίδης, Τ’ ἀηδόνι!

Ὀφείλω νά ξεκινήσω εὐχαριστώντας θερμά τόν καθ. Π.Β. Πάσχο πού, πρίν ἀπό ἀρκετό καιρό, μοῦ πρότεινε ἀλλά καί μέ προέτρεψε νά ἐργαστῶ πάνω στόν Ἀλέξανδρο Μωραϊτίδη γιά τό ἔτος Μωραϊτίδη· κάτω ἀπό τά τρέχοντα γεγονότα καί συνθῆκες τό τιμητικό ἔτος μοιάζει νά περνάει ἀπαρητήρητο… Ἡ ἴδια, πάντως, δέ φανταζόμουν πώς τό ταξίδι Μέ τοῦ Βορηᾶ τά Κύματα, ὄχι μόνο στά ταξιδιωτικά τοῦ συγγραφέα ἀλλά καί στούς τρεῖς τόμους τῶν Διηγημάτων του, θά μοῦ ἐπιφύλασσε τόσες μεγάλες ἐκπλήξεις. (περισσότερα…)

Advertisement

Γιώργος Παπασταθόπουλος, Τρία σονέτα

 

ΤΑ ΚΟΛΙΜΠΡΙ

Σκάβουνε το χαράκωμα οι φαντάροι
για να προφυλαχθούν απ’ τον εχθρό,
έξω πετούν το χώμα με το φτυάρι
γύρω απ’ το χαράκωμα σωρό! (περισσότερα…)

«Μιλώ ελεύθερα όταν μιλώ για μένα»

της ΘΕΩΝΗΣ ΚΟΤΙΝΗ

Ευγενία Βάγια,
Μικρή Χιροσίμα,
Μελάνι, 2019

497765Ένα από τα καλά βιβλία που ήρθε στα χέρια μου τις τελευταίες μέρες, αν και εκδοθέν το 2019, είναι η Μικρή Χιροσίμα της Ευγενίας Βάγια, δεύτερο στην παραγωγή της, όπως διαβάζω στο εσώφυλλο του βιβλίου. Μινιμαλιστική ελεύθερη φόρμα, εσωστρεφώς υπαρξιακό, ελλειπτικό νόημα και στις ευτυχείς στιγμές αφοριστικά πυκνό. Ο προνομιακός της ποίησης χώρος: ο άνθρωπος στην αναμέτρηση με τις καταστροφές της ύπαρξης και της συνύπαρξης. (περισσότερα…)

Νικαράγουα: Η εξέγερση των «ολίγιστων» και η «Γενιά των νέων δρόμων» (Μέρος Ε’)

Επιμέλεια αφιερώματος, εισαγωγή, συνέντευξη, μετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη

Τα τραγούδια (β’)

Τα τραγούδια των Ολίγιστων γεννήθηκαν από την ίδια συγκυρία που έδωσε στον νέο αυτό μουσικό σχηματισμό την ονομασία του και την οποία περιγράψαμε εκτενώς στα προηγούμενα μέρη του αφιερώματος. Αποκλειστικό θέμα τους είναι η κατάδειξη της καταπίεσης από το καθεστώς Ορτέγα, η κάλυψη των γεγονότων της κοινωνικής εξέγερσης του 2018 και η καυτηρίαση των κακώς κειμένων, με απώτερο στόχο την παραίτηση του δικτάτορα και τον εκδημοκρατισμό της Νικαράγουας. Πρόκειται για τέχνη πολιτική, αφού η μουσική επιστρατεύεται δημιουργικά ως μέσο πολιτικής και ευρύτερα κοινωνικής διαμαρτυρίας που επιτρέπει τη συμμετοχή και την άρθρωση πολιτική (αντι)λόγου.

Το υπέροχο: Ενώ θα περίμενε κανείς έναν χαρακτήρα άκρως καταγγελτικό, πράγμα που ισχύει βέβαια για τους στίχους τους, τα τραγούδια αυτά αποπνέουν αισιοδοξία, ευδιαθεσία, σχεδόν ευεξία. Ο λόγος απλός, απτός και συγκεκριμένος: αντλούν από τη μακρά και πλούσια μουσική παράδοση της Λατινικής Αμερικής, με ρυθμούς παραδοσιακούς όπως η κούμπια, η σάλσα και το μερέγκε, αλλά και με παραδοσιακά μουσικά όργανα όπως η μαρίμπα και άλλα κρουστά. Οι Ολίγιστοι δε μένουν όμως εκεί, αλλά ανανεώνουν τη μουσική τους, μπολιάζοντάς την με σύγχρονα διεθνή μουσικά ρεύματα και τάσεις, όπως το σκα και η χιπ χοπ. Αν μη τι άλλο, τουλάχιστον εκεί αποστασιοποιούνται από την πολιτική μουσική, τη “μουσική διαμαρτυρίας” των δεκαετιών του 1970 και 1980, δίνοντας σάρκα και οστά σε αυτό που δήλωσε στη συνέντευξη που μας παραχώρησε ο Φάμπιο Μπουιτράγο, μία από τις κεντρικές φυσιογνωμίες των Ολίγιστων: στη «γενιά των νέων δρόμων». Δρόμων όχι μόνο πολιτικών και κοινωνικών, αλλά και μουσικών και ευρύτερα πολιτιστικών. Μια εξέγερση πολύπλευρη και πολυεπίπεδη.

Καλή απόλαυση!

*ΣτΜ: Η διασκευή στα ελληνικά υπαγορεύτηκε από τη μουσική, το περιεχόμενο και τα επιμέρους μορφολογικά χαρακτηριστικά των στίχων των πρωτότυπων τραγουδιών και τα σεβάστηκε στο μέγιστο βαθμό.

Έλενα Σταγκουράκη

 

4. ΠΩΣ ΤΗΝ ΠΑΤΗΣΑ

Στου μήνα Απρίλη τις δεκαεννιά
Μπαίνει κατάληψη στη σχολή
Με τους συντρόφους μου της γενιάς
Μαχόμαστε την καταστολή
Σαν μας την πέφτει η Αστυνομία
Στο οδόφραγμα τρέχω να κρυφτώ
Κι εκεί τη βλέπω σαν οπτασία
Να τα ’χει τρία όπως και εγώ

Πώς την πάτησα
Την αγάπησα
Αυτή τη νέα όλο θάρρος
Με τόλμη, πάθος
Που εδώ συνάντησα

Πώς την πάτησα
Την αγάπησα
Πως θα την ερωτευόμουν
δεν φανταζόμουν
Μια τέτοια αντάρτισσα

Πάνω σηκώνεται αγριεμένη
Να δει πού βρίσκεται ο εχθρός
Κι απ’ το σακίδιο τραβά κρυμμένη
Μια πέτρα-βράχο, α τον φτωχό!
Κάνει ένα βήμα να πάρει φόρα
Τυφώνας γίνεται τρομερός
Κι αφού τους έριχνε εκεί για ώρα
Στα πόδια το ’βαλε και ο στρατός

[Ρεφραίν]

Θα τα τινάξει η καρδιά μου, πάει,
Θα με ξεκάνει αυτή η κοπελιά
Θέση θα πάρω σ’ εκείνην πλάι
Δεν θα περάσουνε τα θεριά
Της Νικαράγουας εμείς τα τέκνα
Γυναίκες-άντρες ίδια φτιαξιά
Κι εκείνη με την πατρίδα ένα
Παλεύει για όλων τη λευτεριά

[Ρεφραίν]

 

5. ΗΤΑΝ ΦΟΙΤΗΤΕΣ

                              Στη μνήμη των ηρώων που έπεσαν τον Απρίλη και Μάιο του 2018
αγωνιζόμενοι για μια ελεύθερη Νικαράγουα

Έτσι, γουστάρω να παίζω
Τύμπανο στις διαδηλώσεις
Ξένες πολλές να μαθαίνω
Γλώσσες και ας είναι με δόσεις
Είπα, κι εγώ θα συμβάλλω
Στου Έθνους το μέγα στόχο
Έτσι με μάθαν και ‘τράβα
γιε μου απ’ το Τιπιτάπα’

Πάλευα για την πατρίδα
Και τα δικά μας τα δίκια
Έφτανε αυτό για τη σφαίρα
Στο στήθος στην καρδιά ίσια
Να μας φιμώσουνε θέλουν
Όσους εδώ καταγγέλλουν
Δεν με τρομάζουν, παρών!
Λέγομαι Ρίτσαρντ Παβόν.

Έκλεισα τα δεκαπέντε
Γρήγορα τρέχω τενιέντε
Σφαίρες να πέφτουν ηχούνε
Τρέξ’ τε πριν πρώτες μας βρούνε
Ο φίλος έχει διψάσει
Φέρνω νερό να χορτάσει
Για μια ελεύθερη χώρα
Πάμε μαζί μες στην μπόρα

Έφτασε όμως η σφαίρα
Στην καρωτίδα και τέρμα
Με σήκωσαν απ’ το χώμα
Είπαν πως είμαι σε κόμμα
Και πως θα είχα επιζήσει
Γιατρών αν είχα την κρίση.
Δε θα με ρίξουν στον κάδο
Ο Άλβαρο είμαι Κονράδο.

Ήταν φοιτητούδια
Όχι εγκληματίες
Η μάχη τους δική μου
Ποτέ μου δεν ξεχνώ

Ήταν φοιτητούδια
Όχι εγκληματίες
Ποτέ δεν θα ξεχάσω
Ζήτω οι φοιτητές!

Όνειρο το ’χω μεγάλο
Πανεπιστήμιο να βγάλω
Ένας μονάχα μου μένει
Χρόνος και σύντομα βγαίνει
Έφτασα το βράδυ εκείνο
Από την πόλη Σαντίνο
Να προστεθώ στα αδέρφια
Στις διαδηλώσεις, στα μέτρα

Πιάνω κρατώ τη σημαία
Καύχημα το ’χω, στο αίμα.
Θάρρος, κουράγιο μου δίνει
Όπως σε όλους στη δίνη.
Κλέβει μεμιάς τη φωνή μου
Βόλι των ΜΑΤ και του δήμιου
Μη με ξεχνάς με τους μήνες
Λέγομαι Μάρλον Μαρτίνες.

Νόμους μελέτησα πόσους
Δίκαια να κρίνω με όλους
Να ’χω το βλέμμα καθάριο
Δημοκρατία αντί σάλιο
Θέλω να γράφω τραγούδια
Σάλσα, μερέγκε ή κούμπια
Το μαραγκό βοηθούσα
Για χαρτζιλίκι, μοχθούσα

Στην Εστελί καταλήψεις
Έδερνε η αστυνομία
Αύξαιναν και οι συλλήψεις
Όλο εμείς τόλμη, θηρία.
Άλλη μια σφαίρα και βρίσκει
Του κεφαλιού μου τα αγγεία.
Ό,τι κι αν πουν στις ειδήσεις
Λέγομαι Φράνκο Βαλδίβια.

[ρεφραίν]

 

6. ΧΟΥΑΝΑ

                          Στη μνήμη της Χουάνας Αγκιλάρ

Να σπουδάσω δεν μπόρεσα εγώ
Και από παιδί πήγα να εργαστώ
Τώρα έχω να θρέψω δικό μου γιο
Κι ένα σωρό χρέη, πώς τα εξοφλώ;

Πλήθος συνεντεύξεις είχα, αλλά
Πώς να πείσω τόσα αφεντικά
Τα ζητούμενά τους ήταν πολλά
Κι είχα μείνει πάλι χωρίς δουλειά

Έφτασα στο τμήμα έτσι λοιπόν
Της αστυνομίας, πώς να το πω,
Μού ’δωσαν δουλειά για νά ’χω να ζω
Και πολύς ο φόβος ν’ απολυθώ

Πρέπει να πληρώσω και τις σπουδές
Στη σχολή του γιου μου, είναι ακριβές,
Στέγη, ρούχα, ανάγκες τόσες πολλές
Δίχως μιαν ανάσα και διακοπές

Άνθρωποι είμαστε όλοι
Θέλουμε όλοι
Τη λευτεριά
Αδέρφια είμαστε όλοι
Ποθούμε όλοι
Μια ζωή, απλά!

Μέσα του Απρίλη και οι φοιτητές
Βγαίνουνε στους δρόμους και στις αυλές
Βία και μαρτύρια στις φυλακές
Άθλιες οι εικόνες και οι στιγμές

Η δική μου γνώμη πια δε μετρά
Πρέπει η δουλειά μου να μπει μπροστά
Σκέφτομαι το γιο μου, τα δανεικά
Μοιάζει με μονόδρομο η συμφορά

Έρχεται από ‘πάνω’ η εντολή
Μας τοποθετούν μπροστά στη σχολή
Κρότοι, σκάγια, εκρήξεις εδώ κι εκεί
Η καρδιά πονάει, πού να κρυφτεί;

Τόση ωμή βία, μα το Θεό
Πώς από τα πριν να το φανταστώ
Πως αθέλητα θα πυροβολώ
Επειδή το ζήτησε ο αρχηγός

[Ρεφραίν]

Μας περικυκλώσαν και πουθενά
Διέξοδο δε βρίσκω μες στα στενά
Πιάνω τρέχω ψάχνοντας για κενά
Κι ένα ρίγος άγριο με διαπερνά

(πυροβολισμός)

Ας το συγχωρήσει ο γιος μου αυτό
Που λόγω δουλειάς πια δεν θα τον δω
Για εκείνον τά ’δωσα όλα εγώ
Να τον δω χαρούμενο και ικανό

Μία Νικαράγουα ειρηνική
Λαχτάρησα και δεν τό ’χω για ντροπή.
Όλοι σαν αδέρφια να ζούμε. Ευχή:
Στα χείλη μας το γέλιο να ξαναρθεί.

[Ρεφραίν]

Διασκευή: Έλενα Σταγκουράκη

12028636_987135771324818_6533768910245227384_o

Νικαράγουα: Η εξέγερση των «ολίγιστων» και η «Γενιά των νέων δρόμων» (Μέρος Δ΄)

Επιμέλεια αφιερώματος, εισαγωγή, συνέντευξη, μετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη

 Τα τραγούδια (α’)

Τα τραγούδια των Ολίγιστων γεννήθηκαν από την ίδια συγκυρία που έδωσε στον νέο αυτό μουσικό σχηματισμό την ονομασία του και την οποία περιγράψαμε εκτενώς στα προηγούμενα μέρη του αφιερώματος. Αποκλειστικό θέμα τους είναι η κατάδειξη της καταπίεσης από το καθεστώς Ορτέγα, η κάλυψη των γεγονότων της κοινωνικής εξέγερσης του 2018 και η καυτηρίαση των κακώς κειμένων, με απώτερο στόχο την παραίτηση του δικτάτορα και τον εκδημοκρατισμό της Νικαράγουας. Πρόκειται για τέχνη πολιτική, αφού η μουσική επιστρατεύεται δημιουργικά ως μέσο πολιτικής και ευρύτερα κοινωνικής διαμαρτυρίας που επιτρέπει τη συμμετοχή και την άρθρωση πολιτική (αντι)λόγου.

Το υπέροχο: Ενώ θα περίμενε κανείς έναν χαρακτήρα άκρως καταγγελτικό, πράγμα που ισχύει βέβαια για τους στίχους τους, τα τραγούδια αυτά αποπνέουν αισιοδοξία, ευδιαθεσία, σχεδόν ευεξία. Ο λόγος απλός, απτός και συγκεκριμένος: αντλούν από τη μακρά και πλούσια μουσική παράδοση της Λατινικής Αμερικής, με ρυθμούς παραδοσιακούς όπως η κούμπια, η σάλσα και το μερέγκε, αλλά και με παραδοσιακά μουσικά όργανα όπως η μαρίμπα και άλλα κρουστά. Οι Ολίγιστοι δε μένουν όμως εκεί, αλλά ανανεώνουν τη μουσική τους, μπολιάζοντάς την με σύγχρονα διεθνή μουσικά ρεύματα και τάσεις, όπως το σκα και η χιπ χοπ. Αν μη τι άλλο, τουλάχιστον εκεί αποστασιοποιούνται από την πολιτική μουσική, τη “μουσική διαμαρτυρίας” των δεκαετιών του 1970 και 1980, δίνοντας σάρκα και οστά σε αυτό που δήλωσε στη συνέντευξη που μας παραχώρησε ο Φάμπιο Μπουιτράγο, μία από τις κεντρικές φυσιογνωμίες των Ολίγιστων: στη «γενιά των νέων δρόμων». Δρόμων όχι μόνο πολιτικών και κοινωνικών, αλλά και μουσικών και ευρύτερα πολιτιστικών. Μια εξέγερση πολύπλευρη και πολυεπίπεδη. (περισσότερα…)

Νικαράγουα: Η εξέγερση των «ολίγιστων» και η «Γενιά των νέων δρόμων» (Μέρος Γ΄)

Επιμέλεια αφιερώματος, εισαγωγή, συνέντευξη, μετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη

 

«Αντίσταση θα πει να αντέχεις»:

Μια συνέντευξη με τους Κάρλος Μεχία και Φάμπιο Μπουιτράγο

της μουσικής κοινοπραξίας Οι Oλίγιστοι[1]

1. Ε.Σ.: Πώς θα περιγράφατε την παρούσα πολιτική και κοινωνική κατάσταση στη Νικαράγουα; Με τι έρχεται αντιμέτωπος ο λαός της;

Κ.Μ.: Ο λαός της Νικαράγουας βρίσκεται στο έλεος μιας απόλυτης ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ που καταφέρνει να παραμένει στην εξουσία ελέγχοντας πλήρως την αστυνομία και το στρατό της Νικαράγουας, όπως και παραστρατιωτικές ομάδες με βαρύ οπλισμό. Παρ’ όλα αυτά, ο λαός προσαρμόζεται προκειμένου να επιβιώσει, μαθαίνουμε να “ζούμε”. (περισσότερα…)

«Δεν υπάρχει λόγος πανικού!»

Germany Carnival

~.~

ΠΩΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ, ΜΜΕ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ
ΕΞΩΡΑΪΖΑΝ ΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΕΠΙ ΜΗΝΕΣ

Του ΓΕΝΣ ΜΠΕΡΓΚΕΡ 

Όλες αυτές τις τελευταίες εβδομάδες στη Γερμανία, οι μεγάλες εφημερίδες και οι ηλεκτρονικές πλατφόρμες ενημέρωσης της χώρας με την ειδησεογραφία τους για τον κορωνοϊό λειτούργησαν ως φερέφωνο της κυβέρνησης Μέρκελ. Κριτική είδαμε σε δόσεις που θυμίζουν ομοιοπαθητική θεραπεία και οι ειδήμονες που καλούνται εκάστοτε να τοποθετηθούν επιλέγονται με κύριο κριτήριο αν ακολουθούν τη γραμμή της καγκελαρίου ή όχι. Έχοντας αυτά κατά νου, ας ρίξουμε μια ματιά στα όσα γράφτηκαν και ειπώθηκαν για τον κορωνοϊό τον Γενάρη και τον Φλεβάρη που μας πέρασαν. Ήδη τότε τα κυρίαρχα ΜΜΕ ευθυγραμμίζονταν με την επίσημη γραμμή της κυβέρνησης Μέρκελ· μόνο που τότε αυτή η γραμμή ήταν διαφορετική.

9 Ιανουαρίου
Το περιοδικό Spiegel  κάνει λόγο πρώτη φορά για μια «μυστηριώδη νόσο των πνευμόνων», η οποία σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ. φέρεται να ξεκίνησε από την κινεζική επαρχία Γιουχάν και παρουσιάζει ομοιότητες με τους ιούς Sars και Mers.

Ασιατικά κράτη όπως η Ταϊβάν, το Χονγκ Κονγκ, η Νότια Κορέα, η Ταϊλάνδη και οι Φιλιππίνες βάζουν ήδη από τότε σε καραντίνα τους επιβάτες από την Κίνα και προχωρούν σε ελέγχους για συμπτώματα της νόσου στα αεροδρόμια. Να σημειωθεί ότι τέτοιοι έλεγχοι δεν γίνονται στη Γερμανία ούτε σήμερα.

11 Ιανουαρίου
Το Spiegel αναφέρει τον πρώτο θάνατο από τη «μυστηριώδη νόσο των πνευμόνων» στην επαρχία Γιουχάν.

16 Ιανουαρίου
Κινέζα εργαζόμενη στην εταιρεία Webasto της Σαγκάης δέχεται επίσκεψη από τους γονείς της από τη σφοδρά πληττόμενη από τον κορωνοϊό επαρχία Γιουχάν.

19-23 Ιανουαρίου
Η ίδια εργαζόμενη επισκέπτεται τα κεντρικά της εταιρείας, στο Στόκντορφ της Βαυαρίας. Δεν έχει εκδηλώσει ακόμη συμπτώματα της νόσου και συμμετέχει σε ένα σεμινάριο μαζί με έναν τριαντατριάχρονο συνάδερφό της από το Κάουφερινγκ. Κατά τη διάρκεια της διαμονής της εμφανίζει τα πρώτα συμπτώματα και στις 23 Ιανουαρίου επιστρέφει με πυρετό στη Σαγκάη.

20 Ιανουαρίου
Εν τω μεταξύ, διάφορες χώρες εφαρμόζουν ελέγχους στα αεροδρόμια. Πλέον και στις ΗΠΑ θερμομετρούνται οι επιβάτες που επιστρέφουν από τη Γιουχάν.

21 Ιανουαρίου
Το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Υγείας της Γερμανίας εκτιμά τον κίνδυνο ως “πολύ μικρό”. Υπάρχει ωστόσο ένας ιολόγος με αντίθετη άποψη. Ο Κρίστιαν Ντρόστεν [ο επιδημιολόγος που σήμερα έχει τον ρόλο του Σωτήρη Τσιόδρα στη Γερμανία, σ.τ.μ.]  προειδοποιεί στη Γερμανική Ραδιοφωνία: «Θα έχουμε και στη Γερμανία τέτοια περιστατικά και οι γερμανικές κλινικές πρέπει να προετοιμαστούν για την αντιμετώπιση αυτών των ασθενών». Η προειδοποίησή του δεν εισακούστηκε.   

Όταν, εβδομάδες αργότερα, άρχισαν να καταφθάνουν στα γερμανικά νοσοκομεία τα κύματα ασθενών με κορωνοϊό, εξακολουθούσε να λείπει ο βασικός εξοπλισμός ατομικής προστασίας, ενώ ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό δεν είχε λάβει αντίστοιχη εκπαίδευση. Και η διορατικότητα του Ντρόστεν, όμως, δεν ήταν αλάνθαστη. Κι εκείνος υποτίμησε τον κίνδυνο του ιού: «δεν φαίνεται να είναι τόσο θανατηφόρος.»

23 Ιανουαρίου
Η Κίνα αποκλείει την Γιουχάν στέλνοντας πέντε εκατομμύρια πολίτες σε καραντίνα. Ο ομοσπονδιακός υπουργός υγείας της Γερμανίας Γεν Σπαν δηλώνει στο κανάλι RTL ότι «δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας κι αχρείαστου συναγερμού». Στο δελτίο ειδήσεων της κρατικής τηλεόρασης ζητά να γίνει η «σωστή εκτίμηση», καθώς η πορεία της νόσου στην Κίνα αποδεικνύεται ηπιότερη εκείνης της εποχικής γρίπης στη Γερμανία. Το γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών εκτιμά τον κίνδυνο για τους επιβάτες προς Γιουχάν ως «ήπιο».

24 Ιανουαρίου
Το Γερμανικό Πρακτορείο Τύπου (dpa) βρίσκει στο πρόσωπο του καθηγητή Όλιβερ Βίτσκε, Διευθυντή της Λοιμωξιολογικής Κλινικής και του Κέντρου Λοιμωξιολογίας της Δυτικής Γερμανίας του Πανεπιστημίου του Έσσεν, τον ειδικό που θα επιβεβαιώσει τη δήλωση του υπουργού Σπαν. Ο καθηγητής Βίτσκε δηλώνει στο Πρακτορείο Ειδήσεων: «θεωρώ την πιθανότητα εμφάνισης μεγάλου αριθμού περιστατικών στην Ευρώπη ή στη Γερμανία πολύ περιορισμένη».

25 Ιανουαρίου
Στη Γαλλία επιβεβαιώνονται τα τρία πρώτα κρούσματα του κορωνοϊού. Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) θεωρεί πιθανή την εμφάνιση περαιτέρω κρουσμάτων στην Ευρώπη.

27 Ιανουαρίου
Ο Λόταρ Βήλερ, Διευθυντής του Ινστιτούτου Ρόμπερτ Κοχ [του κορυφαίου επιδημιολογικού θεσμού της Γερμανίας, σ.τ.μ.] περιγράφει στην κρατική τηλεόραση τον κίνδυνο για το γερμανικό πληθυσμό ως «πολύ περιορισμένο». Η εκπρόσωπος του Ινστιτούτου, Σουζάνε Γκλασμάχερ, επιβεβαιώνει αυτήν την εκτίμηση στο Ράδιο Ένα και συγκρίνει τη νέα νόσο με τη γρίπη: «είναι κάτι το διαφορετικό», «ο μεγαλύτερος κίνδυνος όμως αφορά συγκεκριμένες ομάδες υψηλού κινδύνου του πληθυσμού». Τη χρονική εκείνη στιγμή ήδη πολυάριθμες έρευνες στην Κίνα επιβεβαιώνουν την επικινδυνότητα της νόσου –η οποία σύντομα θα ονομαστεί Covid-19 και θα λάβει θλιβερές διαστάσεις– για συγκεκριμένες ομάδες υψηλού κινδύνου.

28 Ιανουαρίου
Καθώς οι κινεζικές αρχές ενημερώνουν τις γερμανικές για την ασθένεια της εργαζόμενης στην εταιρεία Webasto, έχουμε στην επαρχία Στάρνμπεργκ το πρώτο κρούσμα κορωνοϊού στη Γερμανία. Αρχές και ιατρικό προσωπικό κάνουν λόγο για υστερία. Το στέλεχος της Κλινικής Φράιζινγκερ, δρ Κρίστιαν Φήντλερ, δηλώνει στην εφημερίδα Süddeutsche Zeitung ότι ο ιός «δεν είναι και τόσο μεταδοτικός» σε σύγκριση για παράδειγμα με τον ιό της γρίπης. Για το δε Ινστιτούτο Ρόμπερτ Κοχ, ο κίνδυνος «παραμένει μικρός». Σε τελική ανάλυση, μπορεί κανείς να προστατευτεί –σύμφωνα με τον Λόταρ Βήλερ– «όπως και στη γρίπη», με την τήρηση αποστάσεων και το φτέρνισμα στον αγκώνα. Ούτε και ο Γερμανός υπουργός υγείας Σπαν βλέπει «λόγους ιδιαίτερης ανησυχίας». Το Σπήγκελ σιγοντάρει τον υπουργό: «Η γρίπη έχει χιλιάδες θύματα στη Γερμανία, ενώ ο κορωνοϊός μέχρι στιγμής ούτε ένα».

Και η εφημερίδα Welt, όμως ξέρει «ότι δεν θα έρθει η Συντέλεια». «Η επικινδυνότητα του κορωνοϊού δεν συγκρίνεται με εκείνην του Sars που πριν δεκαεφτά χρόνια στοίχισε τη ζωή σε οχτακόσιους ανθρώπους», εξάλλου «ο νέος ιός δεν έχει παρά μια θνησιμότητα της τάξης μόνο (sic!) του τέσσερα τοις εκατό». Ο συντάκτης του άρθρου, βέβαια, έχει κατανόηση για τα θύματα του πανικού. Στο κάτω κάτω, «η διαχείριση των πιθανοτήτων δεν είναι από τα δυνατά σημεία του ανθρώπινου είδους. Απ’ ό,τι φαίνεται, η φυσική εξέλιξη δεν προέβλεπε μια τέτοια αρετή για τον Homo sapiens».

29 Ιανουαρίου
Η Lufthansa ακυρώνει όλες τις πτήσεις προς Κίνα. Επίσημη εντολή ή προτροπή από την πλευρά της κυβέρνησης δεν υπήρξε, ωστόσο, ποτέ.

Η Ουλρίκε Πρότσερ, διευθύντρια του Ινστιτούτου Κλινικής Ιολογίας του Τεχνικού Πανεπιστημίου του Μονάχου, καθώς και του Κέντρου Χέλμχολτς του Μονάχου, επικροτεί ως ειδήμων τη γραμμή της κυβέρνησης στην Welt: «Δεν λέω, η εμφάνιση μιας νέας νόσου έχει κάτι το εντυπωσιακό, όταν όμως συγκρίνει κανείς τις συνέπειές της στον ευρύτερο πληθυσμό με εκείνες της ετήσιας γρίπης, διαπιστώνει μεγάλη διαφορά. Μάλλον κάποιοι προσπαθούν να κάνουν θόρυβο.» Την προοπτική της ευρείας εξάπλωσης του κορωνοϊού στη Γερμανία, η Πρότσερ την θεωρεί λίγο πιθανή. «Είμαστε καλά προετοιμασμένοι ώστε να ταυτοποιούμε τάχιστα και να απομονώνουμε τους ασθενείς, περιορίζοντας έτσι την εξάπλωση του ιού.»

30 Ιανουαρίου
Ο Π.Ο.Υ. κηρύσσει κατάσταση υγειονομικής έκτακτης ανάγκης λόγω κορωνοϊού. Στην Ευρώπη αυξάνουν οι μαρτυρίες ότι τα μέσα ατομικής προστασίας και συγκεκριμένα οι προστατευτικές μάσκες προσώπου έχουν εξαντληθεί στο εμπόριο. Παρ’ όλα αυτά, ο υπουργός  Σπαν θεωρεί το σύστημα υγείας της χώρας του «καλά προετοιμασμένο» και συγκρίνει τον ιό Covid-19 για άλλη μια φορά –αυτή τη φορά συνομιλώντας στο τωκ-σόου της Μαϊμπρίτ Ίλνερ– με τη γρίπη, συνιστώντας ψυχραιμία. Τη στάση του υπουργού στηρίζει ο ερευνητής Όρτβιν Ρένν στην εφημερίδα FAZ, θεωρώντας «υπερβολικό τον ντόρο γύρω από τον κορωνοϊό».

Παράλληλα με τις δηλώσεις του υπουργού Σπαν στην κρατική ZDF, και ο Γκέοργκ Ρέστλε στην εκπομπή του στην ARD καλεί σε ψυχραιμία, εκφράζοντας την έκπληξή του για τον υπέρμετρο ζήλο των συναδέρφων του. «Παρεμπιπτόντως, η είδηση για το θάνατο έξι χιλιάδων ανθρώπων στο Κογκό από ιλαρά είδε το φως της δημοσιότητας σχεδόν ταυτόχρονα με εκείνην για τον κορωνοϊό, ελάχιστοι όμως την έλαβαν υπόψη». Σε μαγνητοσκοπημένο μήνυμά του, ο καθηγητής Έγκμπερτ Τάνιχ του Ινστιτούτου Μπέρνχαρντ Νόχτ για τις Τροπικές Ασθένειες εμφανίζεται έκπληκτος: «Μας εκπλήσσει η προβολή και οι διαστάσεις που δίνονται στο θέμα. Εξάλλου, διαβλέπεται ήδη ότι η επικινδυνότητα του ιού είναι σημαντικά μικρότερη εκείνης που αρχικά αναμενόταν.»

1 Φεβρουαρίου
Στο Σπήγκελ ο ειδήμων της οικονομίας Χέρμαν-Γιόζεφ Τενχάγκεν δίνει επενδυτικές συμβουλές. Μακροπρόθεσμα συμφέρει να επενδύσει κανείς στο χρηματιστήριο στη μετοχή της MSCI World. Προς το παρόν δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας για τους μακροπρόθεσμους επενδυτές. Λίγες ημέρες αργότερα, το MSCI World χάνει πάνω από το ένα τρίτο της αξίας του.

3 Φεβρουαρίου
«Σε σύγκριση με άλλες ασθένειες, ο κορωνοϊός δεν είναι τόσο επίφοβος», ισχυρίζεται στην ηλεκτρονική της πλατφόρμα η κρατικἠ ARD, επαναλαμβάνοντας τη θέση της κυβέρνησης και των ειδημόνων της. Το κλείσιμο των συνόρων δεν είναι αποτελεσματική προφύλαξη. Αργότερα, η ίδια πλατφόρμα θα μιλάει για τα αποτελεσματικά “μέτρα” που ελήφθησαν.

5 Φεβρουαρίου
Το περίφημο οικονομικό Ινστιτούτο IFO εκτιμά ότι ο κορωνοϊός δεν θα επηρεάσει τη γερμανική οικονομία.

6 Φεβρουαρίου
Η SZ ανακαλύπτει άλλον έναν ειδικό που υποτιμά την επικινδυνότητα του ιού. «Ο κορωνοϊός δεν είναι σε καμία περίπτωση πιο επικίνδυνος από τον ιό της γρίπης», διατείνεται ο Κλέμενς Βέντνερ, επικεφαλής λοιμωξιολόγος της Κλινικής Σβάμπινγκ του Μονάχου. «Σε αντίθεση με τον ιό της γρίπης που στοιχίζει τη ζωή ετησίως σε εκατοντάδες χιλιάδες, η πιθανότητα νόσησης από κορωνοϊό είναι εδώ στη Γερμανία πολύ περιορισμένη.» Ο γιατρός δεν θεωρεί πιθανή την ανάλογη εξάπλωση του κορωνοϊού και την εκδήλωση πανδημίας σε Γερμανία και Ευρώπη όπως στην Κίνα. Μία ημέρα αργότερα, ο γιατρός επαναλαμβάνει την ίδια εκτίμηση στη Ραδιοφωνία της Βαυαρίας: «δεν έχουμε να κάνουμε με μια ιδιαίτερα επικίνδυνη νόσο, ο κορωνοϊός δεν είναι σε καμία περίπτωση πιο επικίνδυνος από τον ιό της γρίπης».

7 Φεβρουαρίου
Πλέον και ο Π.Ο.Υ. προειδοποιεί για τις ελλείψεις εξοπλισμού ατομικής προστασίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Θα περάσει ένας μήνας ώσπου η Γερμανία να λάβει υπόψη της αυτήν την προειδοποίηση και να αρχίσει να αναζητά μάσκες και ποδιές για τους εργαζόμενους στο σύστημα υγείας.

9 Φεβρουαρίου
Η Κίνα αποστέλλει χιλιάδες γιατρούς στην αποκλεισμένη περιοχή της Γιουχάν κι εντείνει τα ούτως ή άλλως αυστηρά μέτρα προστασίας στην υπόλοιπη χώρα.

12 Φεβρουαρίου
Τώρα μόνο ξυπνάει σιγά-σιγά και το Ινστιτούτο Ρόμπερτ Κοχ και ψελλίζει ότι ο κορωνοϊός μπορεί να προκαλέσει μεγάλα προβλήματα σε διεθνές επίπεδο. «Σύμφωνα με τις διεθνείς εξελίξεις, είναι πιθανό να προκληθεί μια παγκόσμια εξάπλωση του ιού με τη μορφή πανδημίας», δηλώνει τώρα στην αναφορά του. Ο υπουργός υγείας επιμένει όμως ότι η θερμομέτρηση των επιβατών στα αεροδρόμια δεν είναι απαραίτητη. Η απαγόρευση εισόδου στη χώρα των επιβάτες από πληγείσες περιοχές θα τεθεί σε εφαρμογή μόνο δυο μήνες αργότερα, στις 15 Απριλίου.

13 Φεβρουαρίου
Πλέον και οι υπουργοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανησυχούν για ελλείψεις φαρμάκων και προστατευτικού ρουχισμού. Ο Λόταρ Βήλερ, σε συνέντευξή του στη Γερμανική Ραδιοφωνία δεν διαβλέπει τέτοιο κίνδυνο: «Είμαστε καλά προετοιμασμένοι και σε θέση να περιορίσουμε τον κορωνοϊό.»

14 Φεβρουαρίου
Το Γερμανικό Πρακτορείο Τύπου καλεί τον ειδήμονα Όλιβερ Βίτσκε να εκτιμήσει εκ νέου την κατάσταση. «Ο κίνδυνος μόλυνσης από τον κορωνοϊό είναι μικρός στη Γερμανία». Για το καρναβάλι λέει ότι «δεν ανησυχεί περισσότερο από τις προηγούμενες χρονιές».

15 Φεβρουαρίου
Στους εορτασμούς του καρναβαλιού στο Γκάνγκελτ της επαρχίας Χάινσμπεργκ, ένας άνδρας-φορέας του ιού τον μεταδίδει σε αρκετούς καρναβαλιστές. Μία μέρα αργότερα προσέρχεται στο νοσοκομείο στο Έρκελεντς με συμπτώματα πυρετού και βήχα, αλλά την ίδια μέρα τού επιτρέπεται να επιστρέψει στο σπίτι. Εννιά μέρες αργότερα, Καθαρά Δευτέρα, επιστρέφει στο νοσοκομείο –αυτή τη φορά με βαριά συμπτωματολογία– όπου και ελέγχεται για Covid-19. Το θετικό αποτέλεσμα ανακοινώνεται μετά την Καθαρά Δευτέρα. Μέχρι τις 23 Απριλίου έχουν ταυτοποιηθεί στην επαρχία Χάινσμπεργκ χίλια εξακόσια πέντε κρούσματα και πενήντα εφτά θάνατοι από τον κορωνοϊό.

17 Φεβρουαρίου
Ο αριθμός των κρουσμάτων στην Κίνα ξεπερνά τις εβδομήντα χιλιάδες, φτάνει όμως στο αποκορύφωμά του, στη συνέχεια σταδιακά θα πέφτει. Με την εφαρμογή αυστηρών μέτρων, η Κίνα φαίνεται να θέτει την πανδημία υπό έλεγχο. Όποιος όμως καταφτάνει στη Γερμανία από την Κίνα δεν ελέγχεται καν για πυρετό.

19 Φεβρουαρίου
Λίγο πριν την Καθαρά Δευτέρα το κέφι των καρναβαλιστών χτυπάει κόκκινο: «Αν σκεφτεί κανείς ότι πολλοί περισσότεροι υποφέρουν από την απλή γρίπη απ’ ό,τι από τον κορωνοϊό, δεν ανησυχώ καθόλου. Και αυτήν την Καθαρά Δευτέρα θα ανταλλάξουμε τα πατροπαράδοτα φιλιά, ώσπου να ’ρθει ο γιατρός», δηλώνει ο Χόλγκερ Κιρς, επικεφαλής του Καρναβαλιού της Κολωνίας, στην εφημερίδα SZ.

23 Φεβρουαρίου
Μετά τους πρώτους θανάτους από κορωνοϊό, η Ιταλία Θέτει σε καραντίνα ολόκληρες πόλεις. Το Καρναβάλι της Βενετίας τερματίζεται πρόωρα.

24 Φεβρουαρίου
Καθαρά Δευτέρα. Τα νέα κρούσματα κορωνοϊού στην Κίνα μειώνονται δραστικά.

25 Φεβρουαρίου
Στη Βάδη-Βυτεμβέργη και τη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία [τις κατ’ εξοχήν καρναβαλικές περιοχές της Γερμανίας, σ.τ.μ.] επιβεβαιώνονται τα πρώτα κρούσματα κορωνοϊού. Ακολουθεί ιχνηλάτηση επαφών στο εσωτερικό της χώρας χωρίς περαιτέρω δυνατότητα εξακρίβωσης.

26 Φεβρουαρίου
Πρώτη Τετάρτη της Σαρακοστής. Σε συνέντευξη τύπου ο υπουργός  υγείας Γενς Σπαν παραδέχεται πλέον ότι «βρισκόμαστε στην αρχή μιας επιδημίας από κορωνοϊό». Ο συνάδελφός του στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία επιχειρεί να καθησυχάσει τους πολίτες: «Μιλάμε για θνησιμότητα της τάξης μόνο (sic!) του δύο τοις εκατό».

27 Φεβρουαρίου
Στο κανάλι n-tv εξηγούν ειδικοί «γιατί είναι περιττός ο πανικός για τον κορωνοϊό».
Σύμφωνα με τον ιολόγο Γιόνας Σμιτ-Χανασίτμ «πρόκειται για ελαφριά νόσο, κάτι σαν το συνάχι, το ξεπερνά κανείς εύκολα». Αλλά και ο Ρενέ Γκότσαλκ, Διευθυντής της Υπηρεσίας Υγείας της Φρανκφούρτης, μιλάει για συνάχι: «Το να απομονώνεις κάποιον για δεκατέσσερις μέρες για μια ασθένεια που περνάει σαν το συνάχι είναι εντελώς παρατραβηγμένο

Στις 27 Φεβρουαρίου επιβαιώνονται δέκα κρούσματα της νόσου στη Γερμανία και ξεκινά η φάση εκθετικής αύξησης.

Σ Υ Μ Π Ε Ρ Α Σ Μ Α

Η μείωση των νέων κρουσμάτων στη Γερμανία ξεκινά μόνο μετά τις 16 Μαρτίου αφού πρώτα λαμβάνονται οι πρώτες δέσμες “μέτρων”. Ώς τις 23 Απριλίου είχαν επιβεβαιωθεί 150.000 κρούσματα Covid-19, από τα οποία οι 47.000 με συμπτώματα. Η νόσος που, σύμφωνα με ορισμένους ειδικούς, «περνάει σαν το συνάχι» στοίχισε τη ζωή σε 5.316 ανθρώπους και, σε σύγκριση με άλλες χώρες, η Γερμανία στάθηκε τυχερή. Αν ο –άγνωστος έως τότε– „Super-Spreader“ δεν είχε πάει για σκι στο Ισγκλ, αλλά στο Καρναβάλι της Κολωνίας, τα νούμερα θα ήταν διαφορετικά. Εξίσου δραματικές είναι και οι κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, οι διαστάσεις των οποίων είναι δύσκολο να εκτιμηθούν αυτή τη στιγμή. Όλα αυτά θα μπορούσαν να έχουν αποτραπεί αν είχαν ληφθεί εγκαίρως υπόψη τα γεγονότα στην Κίνα, αλλά και το παράδειγμα χωρών όπως η Νότια Κορέα, η Ταϊβάν ή η Σιγκαπούρη. Αλλά γιατί να φέρει κανείς τα πάνω κάτω για ένα “συνάχι”;

Οι ελλείψεις της άνοιξης πρέπει άμεσα να καλυφθούν. Δεν είναι μόνο η πολιτική που απέτυχε σε μεγάλο βαθμό. Το ίδιο ισχύει και για τα ΜΜΕ, όπως αποδείχθηκε. Δίχως ίχνος κριτικής σκέψης αναμάσησαν την επίσημη γραμμή εφησυχασμού της κυβέρνησης και φρόντισαν να τη στηρίξουν με δηλώσεις ειδικών. Σήμερα έχουν κάνει στροφή 180 μοιρών. Εξακολουθούν να αναμασούν την (νέα πλέον) επίσημη γραμμή της κυβέρνησης· απλώς οι ειδικοί που καλούν έχουν τώρα άλλα ονόματα.

Πηγή: NachDenkSeiten, 23. 4. 2020

Μετάφραση: Μπερλίνα Δραπανιώτου

O Jens Berger είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας πολυσυζητημένων στη Γερμανία ερευνητικών έργων, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν τα μπεστ-σέλλερ Der Kick des Geldes (2015) και Wem gehört Deutschland? (2014). Είναι μέλος της συντακτικής ομάδας του NachDenkSeiten,  ιστοτόπου εναλλακτικής κριτικής δημοσιογραφίας. 

Χίλντε Ντομίν, Σε θέλω

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ΣΕ ΘΕΛΩ

Χίλντε Ντομίν σε μετάφραση Έλενας Σταγκουράκη

 

Τα ποιήματα αυτά συνιστούν παιχνίδι τριπλό.
Όχι μόνο είναι ο τίτλος της συλλογής παραπλανανητικός (ή μήπως όχι;),
αλλά γράφτηκαν και γι’ άλλο σκοπό,
άλλο συγκείμενο από το σημερινό.
Και όμως, διαβάζοντάς τα σήμερα, διάβασα το σήμερα,
το παγκόσμιο Εδώ και το Τώρα.
Τα ‘διάβασα εις βάθος’ λοιπόν και τα προσφέρω
εν είδει χαιρετισμού
κι αλληλέγγυου νεύματος
-αυτήν την εποχή της οικουμενικής καραντίνας-
στα μάτια που θα συναντήσουν τα δικά μου
και θα δεχτούν την πρόσκληση σε αυτήν τη νέα ανάγνωση
―αυτήν τη μεταφορά.

Ε.Σ. 28.03.2020

(περισσότερα…)

«Η Ανέγγιχτη» ή «η πρόωρη αδερφή της Γέλινεκ»

 

«Η Ανέγγιχτη» ή «η πρόωρη αδερφή της Γέλινεκ[1]»

της ΕΛΕΝΑΣ ΣΤΑΓΚΟΥΡΑΚΗ

Η σχέση του γερμανικού κοινού (της κριτικής μη εξαιρουμένης) με το έργο της Γκίζελας Έλσνερ (Gisela Elsner) ήταν και παραμένει σχέση αγάπης-μίσους. Κυρίως δε το δεύτερο. Σε ποιον αρέσει άλλωστε να του ‘χτυπούν’ κατάμουτρα τις αδυναμίες του. Έτσι, όταν ο Όσκαρ Ρόλερς γύρισε το 2000 την ταινία με τίτλο «Η ανέγγιχτη» (Die Unberührbare), τα έργα της συγγραφέως και μητέρας του ήταν από καιρό εξαντλημένα και λησμονημένα. Από την άλλη, μόλις το 2007,  οπότε η Έλσνερ θα γιόρταζε τα 70α της γενέθλια, εκδόθηκε για πρώτη φορά στη Γερμανία το μυθιστόρημά της Το άγιο αίμα (Heilig Blut). Ο γνωστός εκδοτικός οίκος Ρόβολτ (Rowohlt) είχε αρνηθεί την έκδοσή του το 1982. Κι αυτό δεν είναι όλο: Με αφορμή τη δημοσίευση αποσπασμάτων από το μυθιστόρημά της Απαγόρευση της επαφής (Berührungsverbot) στην Ελβετία, πραγματοποιήθηκε επίθεση στα γραφεία της εφημερίδας που τα είχε δημοσιεύσει. Αλλά και στην Αυστρία, η κριτική κατά του βιβλίου υπήρξε δριμεία. Μόλις το 2002, τριανταδύο χρόνια μετά την πρώτη έκδοσή του και δέκα από το θάνατο της συγγραφέως, η κριτική έκανε λόγο για μια «αιχμηρή καρικατούρα ηθών», προσπαθώντας να συμφιλιώσει την Έλσνερ με την προηγούμενη γενιά. Το 2007 το περιοδικό Σπήγκελ έγραψε για την «εκ νέου ανακάλυψη ενός λογοτεχνικού ινδάλματος». Παρ’ όλα αυτά, η συγγραφέας των οχτώ μυθιστορημάτων και των πολυάριθμων δοκιμίων και διηγημάτων, η οποία γεννήθηκε στη Νυρεμβέργη το 1937 και τερμάτισε τη ζωή της πέφτοντας από ένα παράθυρο στο Μόναχο το 1992, εξακολουθεί να ενοχλεί. Η έντονη κριτική της απέναντι στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, το φασισμό, αλλά και στη διαβρωτική επιρροή του καπιταλισμού όχι μόνο στην οικονομία και την πολιτική, αλλά και στις ανθρώπινες σχέσεις, είναι κάτι που δεν της συγχωρούν. Απόδειξη; Τα βιβλία της σπανίζουν στα ράφια των γερμανικών βιβλιοπωλείων και κάποτε είναι δύσκολη ακόμη και η παραγγελία τους. Και κάπου εδώ έρχεται το Amazon…

Ο Ματίας Μάιερς αναφέρει στο κείμενό του «Η Γκίζελα Έλσνερ και οι Κομμουνιστές»[2], μεταξύ άλλων, τα εξής:

                    «Για κάμποσο καιρό, για τα μυθιστορήματα και τα διηγήματα της Γκίζελας Έλσνερ δεν υπήρχε θέση σε κανένα αστικό περιοδικό. Καμία βιβλιοπαρουσίαση, καμία βιβλιοκριτική δεν δημοσιευόταν σε εφημερίδες, δίχως να συνοδεύεται από –υποτιμητικά ως επί το πλείστον – σχόλια για την εμφάνιση, την κόμμωση, τα ρούχα και το βάψιμό της. Ως επί το πλείστον δε, αυτή η ηθελημένη παράλειψη οφειλόταν στη σιωπηρή ταξινόμηση της συγγραφέως στην κατηγορία της υπερβολικής, προκλητικής, εκκεντρικής και άρα κάπως παλαβής γυναίκας. Χάρη σε αυτή τη μέθοδο, το κύρος τόσο του έργου όσο και της προσωπικότητας της Έλσνερ δέχτηκαν μεγάλο πλήγμα. Όσο για την πρόσληψη του έργου της, διαπιστώνει κανείς μια μεταβολή με την πάροδο του χρόνου. Ενώ αρχικά θεωρήθηκε σοβαρή συγγραφέας με ένα πολλά υποσχόμενο πρωτόλειο, τους Γιγάντιους νάνους (Die Riesenzwerge, 1964), το τοπίο άρχισε γρήγορα ν’ αλλάζει και ολοένα περισσότερο να γίνεται λόγος για μια παράφρονα ντίβα κι αυτάρεσκη συγγραφέα.

                   Πολύ πιο ευχάριστα έγραφαν για την εμφάνισή της, παρά για το έργο της: πώς να το κάνουμε, για το πρώτο χρειάζεται κανείς λιγότερο μυαλό.

                   Η δε αστική κριτική θεωρούσε τις πολιτικές της πεποιθήσεις ως άλλη μία από τις εξαλλοσύνες της. Μ’ αυτόν τον τρόπο δεν χρειαζόταν να αναμετρηθεί με τις ουσιαστικές πολιτικές της τοποθετήσεις. Η διαπίστωση μάλιστα αυτή αφορά όλα τα χρόνια συγγραφής της Έλσνερ, με αποκορύφωμα την εποχή μετά την ένταξή της στο Κομμουνιστικό Κόμμα.» (…)

                   «Η Έλσνερ δεν υπήρξε ποτέ κλασική εκπρόσωπος του σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Στα μυθιστορήματα και τα διηγήματά της δεν χρησιμοποιούσε τους θετικούς ήρωες, με τους οποίους ο αναγνώστης θα ήθελε να ταυτιστεί. Κύριο εργαλείο της ήταν η άρνηση.       Η άρνηση της άρνησης, ως διαλεκτική αρχή, της άρεσε πολύ. (…)

Στα περισσότερα μυθιστορήματά της κατορθώνει να αποτυπώσει επιτυχώς το βίαιο χαρακτήρα των κοινωνικών συνθηκών, ο οποίος πηγάζει –όπως σωστά αναγνωρίζει– από τις οικονομικές συνθήκες. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους για τους οποίους το έργο της Έλσνερ ανήκει σε ό,τι καλύτερο έχει να επιδείξει η ρεαλιστική λογοτεχνία της Γερμανίας. Αυτό που τη διακρίνει είναι η σπάνια δεξιότητά της στη σάτιρα. Ήταν σε θέση να περιγράψει καταστάσεις και συνθήκες διατηρώντας μια ουδέτερη στάση, χωρίς αξιολογικές κρίσεις και ανεξάρτητα από ηθικές επιταγές.

                   Η μονοδιάστατη αντιμετώπισή της Έλσνερ από τη λογοτεχνική κριτική επεδίωκε διαρκώς την απαξίωσή της ως «κατακρίτριας του μικροαστισμού», χαρακτηρισμός που για την ίδια τη συγγραφέα συνιστά «γενικευτική ανακρίβεια». «Γι’ αυτό θα ήθελα να εκφράσω την αντίθεσή μου απέναντι στους όρους ‘μικροαστισμός’ ή ‘αποθέωση του μικροαστικού’, αφού ο ‘μικροαστός’ δεν αφορά μια συγκεκριμένη και κοινωνικά σαφώς προσδιορισμένη ομάδα. Από την άλλη, όποιος χρησιμοποιεί τον όρο, απευθύνεται συνήθως στους άλλους». (…)

                   Με αφορμή την τελευταία φάση της ζωής της, η Έλσνερ παρουσιάζεται συχνά ως μια γυναίκα αποκαρδιωμένη, απελπισμένη, σε απόγνωση. Την ίδια απλουστευτική, εξού και λανθασμένη, άποψη για τη συγγραφέα αναπαρήγαγε και η ταινία «Η ανέγγιχτη» το 2000. (…)

                   Η Γκίζελα Έλσνερ ήταν έξυπνη γυναίκα. Θα μπορούσε μάλιστα κανείς να πει ότι με το δικό της ξεχωριστό τρόπο υπήρξε και μοναδική Κομμουνίστρια.»

       

[1] Έτσι είχε χαρακτηρίσει τη Γκίζελα Έλσνερ το περιοδικό «Έμμα» (Emma)

[2] Mathias Meyers, “Gisela Elsner und die Kommunisten“ in Gisela Elsner: Flüche einer Verfluchten“, Verbrecher Verlag, S. 375-394.

«Εγώ δεν είμαι εγώ» (5/5) — Αφιέρωμα στον Χουάν Ραμόν Χιμένεθ

«ΕΓΩ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΕΓΩ» —
Καθρέφτες και είδωλα στη ζωή και το έργο του Χουάν Ραμόν Χιμένεθ

Επιμέλεια αφιερώματος, επιλογή υλικού, μετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη

********

Ποιήματα (στην πλήρη τους μορφή) για τα οποία γίνεται λόγος στο δοκίμιο του Αλφόνσο Αλέγκρε Χάιτσμαν για τον Χουάν Ραμόν Χιμένεθ με τίτλο «Ποίηση μιας Ατλαντίδος» (βλ. παρόν αφιέρωμα, 4/5).

 

Η πιστή του θέση (Su sitio fiel)

Τα δέντρα και τα σύννεφα ριζώνουν
και ο ήλιος τα περνά με ειρήνη απτή.
Της ένωσης, τόσο μεγάλη η αγκάλη,
που την ποθεί ώς και η θάλασσα αυτή.
Η θάλασσα που, μακρινή, ζυγώνει,
η θάλασσα που ακούγεται αγριωπή.

Του σύμπαντος ο κύκλος αργοκλείνει,
και στη γαλάζια ώρα είναι εκεί
τα σύννεφα και κύματα μονάχα,
ως σύνθεση μια δόξας ύψιστης.
Το τέλος μες στο κέντρο ενυπάρχει,
του αιώνιου τη θέση την πιστή.

Γι’ αυτό εμείς εδώ ήρθαμε και παύει
το κάθε τι με λάμψη πρόσκαιρη.
Εδώ οι δρόμοι όλοι οδηγούνε,
και είσοδος και έξοδος μαζί.
Ανάπαυλα η ψυχή απολαμβάνει:
οι δρόμοι βρήκαν λήξη οριστική.

 

Εκ των έσω (Desde dentro)

Ξεχύθηκε η ψυχή μου χρυσαφιά.
Σαν φοίνικας μαγευτικός,
στο φως γερμένος,
με χάιδεψε κοιτώντας
εκ των έσω τα μάτια μου.
Μου είπε με την ίριδα:
«Η πλήρωση θα είμαι
των μέσων ωρών σου.
Τον κόρο σου θ’ αυξάνω,
τους φόβους σου θα σβήνω».
Και έκτοτε πόση γαλήνη!
Τα χέρια πια δεν απλώνω
προς τα έξω. Το άπειρο                     
βρίσκεται εντός. Εγώ είμαι
ο απόμακρος ορίζοντας.
Εκείνη, η Ποίηση, ο Έρωτας,
το κέντρο το αναμφίβολο.
 

Τίποτε (Nada)

Τον πύργο στοχασμού περιωνύμου
υψώνω στης ερήμωσης τη δίνη.
Και πάνω του η καρδούλα η δική μου
Τη θάλασσα θα βάψει με αίμα, οδύνη.
 
Στον ίσκιο μου θα φτιάξω την αυγή μου,
μακριά η λύρα απ’ του άνεμου τη μήνι.
Το στήριγμα θα ψάξω στην ψυχή μου.
Και –αχ!– δεν ήταν τίποτε η γαλήνη;
 
Ναι, τίποτε! Ουδέν! Ας έπεφτε όπου
το επιθυμεί η καρδιά μου ως γιρλάντα:
ο κόσμος θα ’μενε άδειο κάστρο τάχα.
 
Εσύ είσαι εσύ, η άνοιξη του ανθρώπου,
και γη και αέρας και φωτιά, τα πάντα,
ενώ εγώ είμαι η σκέψη μου μονάχα.
 

 
Πεταλούδα φωτός (Mariposa de luz)
 
Πεταλούδα φωτός –
η ομορφιά αλαργεύει σαν φτάνω εγώ
στο ρόδο της.
 
Τρέχω πίσω της, τυφλός…
Την μετρώ, την αγγίζω εδώ και εκεί…
Στο χέρι μου μονάχα απομένει
της φυγής της η μορφή!
 
 
Η άλλη μορφή (La otra forma)
 
Σωμάτων και φωτός μετακινήσεις
την εποχή την κάνουν να αλλάζει.
Μέσα στης φύσης τη μεταβολή
η ανοιχτή ζωή μας τι θα γίνει;
 
Ανθός ηλιακός με αιώνια όψη;
Της γέννας γη με το δικό μας στόμα;
Νερό για να πλυθεί παλλόμενο αίμα;
Και δύση, να κοιτάζουμε το δείλι;
 
Δεν έχει νόημα αυτή η φωνή ή το βλέμμα.
Αυτή η μορφή πια τώρα δεν αρκεί.
Πρέπει να βγούμε και να γίνουμε άλλο
πλάσμα σε άλλου πλάσματος μορφή:
 
το πλάσμα που ποθούσαμε εξ αρχής,
κι εκεί πάντα να μείνουμε. Τι σθένος
της μέθης που μας έριξε σ’ εκείνο·
της δύναμης μορφή, γαλήνια, καίουσα.
 
 
Αιώνια θέση (Sitio perpetuo)
 
 «Εκείνο το βουνό το πορφυρό,
με τη μορφή του που ζωντάνευε το δείλι,
κρυμμένο μυστικό της ύλης»,
σε μένα επιστρέφει και υπερτερεί
της πίστης μου, όμοια με Θεός,
με αθάνατη χρυσή ενέργεια.Να γνωρίζει πως αρκεί,
πως εδώ τον περιμένω με τραγούδια,
και τον προσμένω για την πλήρωση,
τη δόξα, τη γαλήνη;
 
Οι τόποι ταξιδεύουν,
τις ώρες τις κατάλληλες.
Διασχίζουν ανεμπόδιστοι,
καθώς ο χώρος παραδίνεται,
τις όμορφές μορφές τους,
καθένας ως νομίζει.
Κι ολοένα νέους κόσμους δημιουργούν…
 
«Αυτή η θάλασσα εμπρός στον τοίχο,
λευκή στο νότο της εβένινης νύχτας,
με τη σελήνη εγγύς
σε ολόχαρη αιωνιότητα.»
 
Και ξάφνου έτσι συναντούμε,
απρόσμενες βαθειές πατρίδες,
παράδεισους κρυμμένους όλο κάλλος,
που έμοιαζαν αλλιώτικοι:
εμπρός στο φως διαυγείς και αλλαγμένοι,
αδύναμα κύματα, και άλλα,
ψηλά, μονάχα δέντρα, αλλιώτικα.
 
Η αρμονία η κρυφή της ύπαρξής μας
συμπίπτει με εκείνην της ζωής.
Σε τέτοιες μεταθέσεις,
παράλληλες αλήθειες του ονείρου,
αφήνουμε το στόμα να γελάσει
απέναντι στο σύννεφο,
στιγμιαία αιωνιότητα,
σε μια ανάπαυση διαυγή,
απόδειξη του αδυνάτου.
 
Το μονοπάτι μου οδηγεί
στον κίτρινο ουρανό και τον λευκό που λάμπει,
στην πρώτη την πηγή, πλάι στη δάφνη.»
 
 
Στο άνθος (En flor 50)
 
Με άνθη είμαι γεμάτος και με φύλλα
στη μοναξιά την πράσινη που λάμπει,
όπου λαλούνε τα πουλιά γαλήνια.
 
Σαν την αμυγδαλιά μού δίνει ο Απρίλης
ζεστά αστέρια, λάμψεις τόσο πλούσιες,
παρμένες απ’ τις ύστατές μου ρίζες.
 
Ξανά ετούτη η νέα η φρεσκάδα,
που τον κορμό τον γκρίζο μού καλύπτει
και πάλι μου υπόσχεται τα νιάτα;
 
Αν το αιώνιο είναι μια στιγμούλα,
αιώνιο άψογο, θα εγγυάται
πως θα μπορούσε να είναι ό,τι δεν είναι!
 
Υπόσχεση που είναι παρελθόν και
παρόν και μέλλον και υπόσχεση η ίδια –
η επανάληψή της είναι η δόξα.
 
Καλύτερα δεν θα ’χει άλλος Απρίλης
αρώματα και χρώματα, ευτυχία
για τη ζωή, απ’ τον Απρίλη τούτο.
Απρίλη μου, είσαι στην ήσυχη ώρα
η κορυφή εκείνου που αγαπάει
του βίου του τον γυρισμό τον μέγα. 

 

Ο μετοπωρινός (El otoñado)

«Μεστός είμαι ο ίδιος από φύση,
στης ωριμότητας το χρυσό δείλι,
αέρας που το πράσινο διατρέχει.
Κρυφά τα πλούσια φρούτα μου κρατάω
και ό,τι μέσα μου είναι μεγάλο:
το άπειρο, η γη, η φωτιά, ο αέρας.
 
Φωτός δεσμίδα: διώχνω το σκοτάδι.
Οσμή διεισδυτική: Θεός μυρίζει.
Εκβάλλων ήχος: μουσική του βάθους.
Της γεύσης φίλτρο: μάζα που με πίνει.
Μαυλιστικό της μοναξιάς το μέτρο.
 
Εγώ ο θησαυρός, τρανός και μέγας,
με χρώματα πολλά και στρογγυλάδα,
από την τόση δράση. Είμαι τα πάντα.
Τα πάντα που είν’ του τίποτε το απόγειο,
τα πάντα που αρκούνται στον εαυτό τους
και τρέφονται απ’ την φιλοδοξία.»