*

του ΜΑΝΩΛΗ ΜΠΟΥΖΑΚΗ

Είμαι ένας καθόλα κοινός, καθημερινός άνθρωπος. Δεν διαθέτω τίποτε το εξαιρετικό, τίποτε το ξεχωριστό, εκτός ίσως από μια ιδιόρρυθμα γαμψή μύτη. Έχω ήδη διαβεί τα 78 χρόνια ενός έντονα ταραχώδη και πολυκύμαντου βίου. Τσαλαβούτησα στη ζωή και τα γεύτηκα σχεδόν όλα… Έγραψα «σχεδόν όλα» και θυμήθηκα τη σκηνή μπροστά στην τριμελή Επιτροπή του Κέντρου Αεροπορικής Ιατρικής. Στα 58 μου αποφάσισα να γίνω πιλότος ελαφρών αεροσκαφών. Περάσαμε όλοι οι υποψήφιοι σκληρές ιατρικές εξετάσεις και με τον πλήρη φάκελο αυτών των εξετάσεων παραμάσχαλα εμφανίζομαι ενώπιον της ως άνω Επιτροπής. Ο πρόεδρος, γιατρός της Πολεμικής Αεροπορίας, πτέραρχος, ανοίγει το αντίγραφο του φακέλου μου, που είχε ήδη στα χέρια του και μου λέει:

‒ Τι τα θέλετε τώρα πια τα πιλοταρίσματα και τους αέρηδες… Ναύαρχος άνθρωπος εσείς, δεν αφήνεστε καλύτερα στην αγκαλιά της θάλασσας, που οπωσδήποτε έχετε μια μεγαλύτερη οικειότητα μαζί της…

Του απάντησα αμέσως.

‒ Στη ζωή μου, κύριε πτέραρχε, τα δοκίμασα σχεδόν όλα, λίγα πράγματα μου ξεφύγανε. Τώρα είπα να μάθω να πετώ! Για να δούμε, θα τα καταφέρω;…

Δοκίμασα και χάρηκα την αεροπλοΐα σε μια, προχωρημένη για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα, ηλικία. Ήταν μια αξέχαστη εμπειρία. Ξεχωρίζω από την περίοδο των μαθημάτων αέρος, την εκπαίδευση για την αντιμετώπιση αιφνίδιας απώλειας στήριξης του αεροσκάφους. Τα υπέροχα, μηχανικά αυτά πουλιά, αποκτούν την ικανότητα αεροπλοϊμότητας, όσο είναι σε θέση να διατηρούν την κατάλληλη ταχύτητα πλεύσης. Αν, εξ αιτίας μηχανικής βλάβης ή άλλης ανθρώπινης παρέμβασης αιτία, το αεροσκάφος χάσει αυτή την απαραίτητη δυνατότητα διατήρησης της κατάλληλης ταχύτητας, τότε περιέρχεται σε κατάσταση απώλειας στήριξης, γεγονός που απαιτεί την άμεση ανάληψη ενεργειών για την αποφυγή του απευκταίου μοιραίου.

Έχει χάσει λοιπόν την ταχύτητά του το αεροσκάφος και πρέπει να την ανακτήσει για να μπορεί να συνεχίσει να πετά. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά. Το αεροπλάνο χάνει ταχύτητα και βέβαια ύψος. Σε λίγο θα αρχίσει να τρέμει και μετά… δεν σας αποκαλύπτω τι θα συμβεί μετά. Σ’ αυτή λοιπόν την κατάσταση η εκπαίδευση και η επερχόμενη γνώση επιβάλλουν να στρέψουμε τη μουσούδα του αεροσκάφους προς τα κάτω ούτως ώστε με τη δύναμη της βαρύτητας και της επιτάχυνσης που δημιουργείται, το μηχανικό μας πουλάκι να αποκτήσει και πάλι ταχύτητα και επομένως την απαραίτητη πλοϊμότητα μέχρι να βρούμε έναν ίσιο δρόμο, ένα χωράφι, μια ήρεμη θάλασσα για να επιχειρήσουμε αναγκαστική προσγείωση ή προσθαλάσσωση. Αυτά λοιπόν μας επιβάλλουν η γνώση και η εκπαίδευση και όταν είσαι 25 ή 30 χρόνων το μαθαίνεις εύκολα και με την πρώτη, τη δεύτερη ή άντε την τρίτη φορά το πετυχαίνεις και παίρνεις το μπράβο του εκπαιδευτή σου. Αν όμως είσαι γερόντιο 55, 60 ή και κάτι παραπάνω και φιλοδοξείς να μάθεις να πιλοτάρεις, ελαφρά έστω αεροσκάφη, κουβαλάς ένστικτα που σε κυβερνούν και δεν αλλάζουν εύκολα…

Μηχανικό πρόβλημα, χάνεις το λοιπόν ταχύτητα και πλοϊμότητα, είσαι στα χειριστήρια και το αεροσκάφος χάνει ύψος και βρίσκεται στο αμήν για απώλεια στήριξης. Τι κάνουμε τώρα παππούλη μας;… Δεν έχεις να κάνεις και πολλά. Τα ένστικτά που κουβαλάς από τα γεννοφάσκια σου, παραγγέλλουν και σου φωνάζουν απάνω. Καμιά δεύτερη σκέψη, οδήγησε το αεροπλάνο σου απάνω, μην το αφήσεις να πέσει. Σ’ αυτή την κρίσιμη στιγμή πάει στράφι η εκπαίδευση και η όποια γνώση απέκτησες, υποτάσσεσαι λοιπόν στα ένστικτά σου και στρέφεις τη μουτσούνα του αεροπλάνου σου απάνω, στον ουρανό. Αυτό ήτανε, το πουλάκι μας χάνει σχεδόν τελείως την ταχύτητά του, ένα τούβλο γίνεται, αρχίζει το φοβερό τρέμουλο και πριν προφτάσει να πέσει σε περιδίνηση και στο… χάος, το παραλαμβάνει ο Νίκος Γεωργίου, ο Εκπαιδευτής – προσέξτε παρακαλώ, το Ε κεφαλαίο – και… σωθήκαμε.

Θυμάμαι τον αγώνα που έκανα για να μπορέσω επιτέλους να τιθασεύσω τα ένστικτά μου και θυμάμαι ακόμη με ευγνωμοσύνη όλους τους «ηθικούς και φυσικούς αυτουργούς» που, έστω και αργά, μου δίδαξαν αυτοσυγκράτηση και απόλυτη προσκόλληση στην τήρηση κανόνων. Θυμάμαι πόσες φορές το κατάφερα από τότε, πόσες φορές μπόρεσα να τιθασεύσω ένστικτα αρχέγονα, επιθετικότητας, ναρκισσισμού, αδικαιολόγητου ανταγωνισμού, ενστίκτων με πολύ συχνές αρνητικές επιπτώσεις στην καθημερινότητά μου, αποφεύγοντας εκρήξεις ή ακραίες και αψυχολόγητες συμπεριφορές και αντιδράσεις. Βίαιες και τυραννικές Ερινύες έρχονται συχνά στη μνήμη μου οι στιγμές που δεν κατάφερα να ελέγξω ένστικτα και συνήθειες κληρονομημένες ή επίκτητες για τις οποίες, τώρα πια, ούτε συγνώμη δεν μπορώ να ζητήσω από τα ουκ ολίγα «θύματά» μου.

Την προκάλεσα τη ζωή. Ρίχτηκα βαθιά μέσα της. Άτακτος, διψασμένος, ανυπόμονος. Δεν ήμουνα θεατής της. Κι αυτή μου τα πρόσφερε όλα απλόχερα. Μου τα πρόσφερε; Μάλλον τα διαρκώς απλωμένα χέρια μου άρπαζαν αδιάκριτα ότι έβρισκαν μπροστά τους. Μαύρα κι άσπρα, πολλά και λίγα, χαρές και λύπες. Τα μαζεύω όσο πιο προσεχτικά μπορώ και τα βάζω όλα σ΄ ένα κόσκινο. Από τις τρύπες του κόσκινου, συμπιεσμένα σε μέγεθος που η επιλεκτική μου μνήμη ορίζει, θα περάσουν μόνο αυτά που ο δικός μου άνεμος της λήθης θα αφήσει να πέσουν στο κενό. Τα υπόλοιπα, αυτά που ποικιλότροπα με σημάδεψαν…

ΜΑΝΩΛΗΣ ΜΠΟΥΖΑΚΗΣ

Απόσπασμα από την ανέκδοτη αυτοβιογραφία του συγγραφέα Ο δρόμος του Ποσειδώνη: Αναμνήσεις ενός πλάνητα οδοιπόρου.

*

*