*

«Δυστυχώς για τους έρμους τους Ουκρανούς», έγραφα στο fb στις 20 Ιανουαρίου, πολύ προτού εκδηλωθεί η εισβολή δηλαδή, «αυτή τη στιγμή και οι Ρώσσοι και οι Αμερικανοί μοιάζει να βολεύονται με την προοπτική ενός πολέμου στη χώρα τους. Οι μεν Ρώσσοι για να δείξουν τη δύναμή τους (πότε θα ξαναβρούν έναν Μπάιντεν στην Ουάσιγκτον;) και να κατοχυρώσουν τα κέρδη τους. Οι δε Αμερικάνοι για να κρύψουν την αδυναμία τους πίσω από ένα ακόμη πυροτέχνημα αντιρωσσικών κυρώσεων, που όσο κι αν οι ίδιοι οι Ρώσσοι τις έχουν προϋπολογίσει, θα εξαναγκάσει τουλάχιστον τις φυγόκεντρες δυνάμεις στο εσωτερικό του ΝΑΤΟ (Γαλλία, Γερμανία, Τουρκία), έστω για λίγο, να ευθυγραμμιστούν.»

Νομίζω ότι η πρόβλεψη επιβεβαιώθηκε και με το παραπάνω. Οι μεν Ρώσσοι, με κόστος ασφαλώς σημαντικό, θα περιχαρακώσουν τη μετασοβιετική ζώνη ασφαλείας που (πιστεύουν ότι) τους χρειάζεται. Οι δε Αμερικανοί θα κρύψουν την κατάρρευση του παγκοσμιοποιητικού τους οράματος, τη φαντασίωσή τους για μια όλο και πιο ελεύθερη οικουμενική αγορά, για όλο και λιγότερα σύνορα, πίσω από μια, κι αυτή πρόσκαιρη ενδεχομένως (βλ. Γερμανία…), περιτείχιση των «πολυτίμων υπηρετών» τους, όπως θα έλεγε ο Αλεξανδρινός.

Όμως για τη μοίρα των Ουκρανών δεν έχουμε μιλήσει αρκετά. Τι «ανύπαρκτο έθνος» τούς έχουν πει, τι «έθνος με χιλιόχρονη ιστορία», πράγματα εξίσου έωλα… Χώρα πολυεθνική, πολύθρησκη και πολύγλωσση, χώρα εκ προοιμίου καταδικασμένη να κοιτάει η μισή κατά την Ανατολή και η άλλη μισή κατά τη Δύση, χώρα τοποθετημένη στην οριογραμμή δύο κόσμων (αυτό σημαίνει άλλωστε και το όνομά της) είναι δημιούργημα σοβιετικό. Ήταν ο διεθνιστικός, στις απαρχές του τουλάχιστον, κομμουνισμός των Σοβιέτ που της προσέδωσε πρώτος κρατική, ομόσπονδης πολιτείας, υπόσταση.

Για τους μπολσεβίκους η αποδυνάμωση του ρωσσικού εθνικισμού, που ήταν συνδεδεμένος στο συλλογικό φαντασιακό με την Αγία Ρωσσία των Τσάρων, ήταν βήμα αναγκαίο για να ελέγξουν καλύτερα την αχανή τους αυτοκρατορία. Γι’ αυτό έδωσαν τόση σημασία στην Ουκρανία, γι’ αυτό την έκαναν μάλιστα (όπως και τη Λευκορρωσία, διπλωματική παραδοξότητα μοναδική!) απευθείας μέλος των Ηνωμένων Εθνών με δικαίωμα αυτοτελούς ψήφου («κι εμείς έχουμε πενήντα Πολιτείες, αλλά μόνο μία ψήφο!» γκρίνιαζε ένας Αμερικανός πρόεδρος…), γι’ αυτό την προίκισαν με την Κριμαία επί Χρουστσώφ, περιοχή βεβαίως εθνοτικά ρωσσικότατη.

Φυσικά, κάτω από την επιφάνεια, το αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ των συνιστώντων την Ουκρανία εθνών παρέμενε. Φάνηκε στον Εμφύλιο, φάνηκε και αργότερα στην εισβολή των Ναζί, γνωστά πράγματα να μη τα επαναλαμβάνω. Όπως και στην τέως Γιουγκοσλαβία, οι δυσδιάκριτες διαφορές των συνοίκων λαών, η ανάμειξή τους, το γεγονός ότι εύκολα ένας Ουκρανός μπορεί να περάσει από τη μία ταυτότητα στην άλλη ή και να τις συνδυάσει υπερηφάνως (οι μεγαλύτεροι Ουκρανοί συγγραφείς είναι ρωσσόφωνοι!), δεν συνήργησαν συγκολλητικά, όπως θα το φαντάζονταν οι ρομαντικοί, αλλά επέτειναν την υποβόσκουσα ένταση, υποδαύλισαν το εκατέρωθεν μίσος. Η πυρίτιδα είχε σωρευθεί, έλειπε η θρυαλλίδα.

Στη Γιουγκοσλαβία ξέρουμε ποια ήταν αυτή η θρυαλλίδα και τι απέγινε. Στην Ουκρανία το βλέπουμε τώρα. Ο πραγματικός εμπρηστής πάντως και τις δύο φορές ήταν ο αφελής, εντελώς ανεδαφικός, εντελώς ουτοπικός διεθνισμός που, παρά τις περί αντιθέτου τάσεις δύο και πλέον αιώνων, εξακολουθεί να πιστεύει επίμονα ότι τέτοια τεχνητά κρατικά μορφώματα σαν την Ουκρανία, σαν την Γιουγκοσλαβία, μπορούν να λειτουργήσουν ομαλά στο βάθος του χρόνου.

Γιατί αλήθεια ποιος είναι το θύμα εδώ και ποιος ο θύτης; Ποιος μπορεί να το διακρίνει με απόλυτη βεβαιότητα; Έχουμε μια ρωσσική ή φιλορωσσική κοινότητα που, από το 2014 τουλάχιστον, αισθάνεται διωκόμενη και περιθωριοποιημένη από τους λοιπούς Ουκρανούς συμπατριώτες της, που με τη σειρά τους απειλούνται και διώκονται από τους «Σλάβους Αδελφούς» τους της Μόσχας, η οποία από την πλευρά της πιέζεται και εκβιάζεται από το ΝΑΤΟ, το οποίο ΝΑΤΟ προτάσσει ως λόγο της επέκτασης του προς Ανατολάς την αντιμετώπιση του ρωσσικού κινδύνου! Πώς σπάει αυτός ο φαύλος κύκλος του φόβου και της δυσπιστίας; Μπορεί να σπάσει ποτέ;

Για τους λόγους αυτούς, όταν βλέπω πολλούς σήμερα να εγκωμιάζουν την ουκρανική αντίσταση και να συμψάλλουν τον ουκρανικό εθνικό ύμνο (ανάμεσά τους και κάποιους που θα ντρέπονταν να ψάλλουν τον ελληνικό…), πάντοτε αναρωτιέμαι τι ακριβώς τους παρακινεί, ποιο είναι το κίνητρό τους. Η Ουκρανία η πραγματική ή μήπως η εξωπραγματική εικόνα που έχουν πλάσει γι’ αυτήν μες στο κεφάλι τους; Ο ουκρανικός εθνισμός ή ο (φιλελεύθερος τούτη τη φορά) δικός τους διεθνισμός; Ο γενναίος πατριωτισμός αυτών που μάχονται υπέρ βωμών και εστιών ή το χούι να κατηγορεί κανείς για όλα τα δεινά του κόσμου τον Πούτιν και τους παγκάκιστους Ρώσσους; Τα βάσανα του αδύναμου και αναξιοπαθούς (και ποιου απ’ όλους;) ή η υποκρισία του ισχυρού που κρύβει πίσω τους τις πραγματικές του επιδιώξεις;

Το τι θέλουν και κάνουν οι Ρώσσοι εισβολείς είναι πλέον εμφανές και το βλέπουμε όλοι. Manu militari, με το κνούτο του ηγεμόνος και όλη την πείρα του αρχαίου μοσχοβίτικου ιμπεριαλισμού, θέλουν να καταστήσουν την Ουκρανία κράτος μειωμένης κυριαρχίας – στην καλύτερη περίπτωση. Το τι θέλουν και κάνουν οι Δυτικοί όμως το διακρίνουμε καν; Είναι δυνατόν άνθρωποι νοήμονες να μη βλέπουν ότι Ευρώπη και Αμερική έχουν πάρει ήδη δυο φορές απανωτά στον λαιμό τους τους Ουκρανούς; Τη μια όταν τους έταξαν ένταξη στο ΝΑΤΟ και τους ενθάρρυναν με κάθε τρόπο να τορπιλίσουν κάθε απόπειρα συμβιβασμού με τους Ρώσσους, όπως λ.χ. τη Συμφωνία του Μινσκ. Και την άλλη τώρα, που τους παροτρύνουν σε μάχη μέχρις εσχάτων, όχι επειδή βλέπουν προοπτική στον αγώνα τους, αλλά για να στραπατσάρουν όσο μπορούν –με ξένα κόλλυβα!– τον Πούτιν…

Είναι δυνατόν να μη βλέπει κανείς σήμερα, τώρα, ότι η Ουκρανία για τις μεν ΗΠΑ δεν είναι παρά μια βολική Ιφιγένεια για να επαναφέρουν στο μαντρί τους δυστροπούντες εταίρους τους και να σωφρονίσουν τη Μόσχα, ίσως και για να σκιάξουν κάπως το Πεκίνο; Και ότι για τη δε Γερμανία δεν είναι παρά ένα φύλλο συκής για να μασκαρέψει τις ανομολόγητες ακόμη πολιτικές και στρατιωτικές της φιλοδοξίες;

Είναι δυνατόν να μη βλέπει κανείς ότι το ουκρανικό εργαλειοποιείται επιπλέον αισχρά για να παγιωθεί και να νομιμοποιηθεί εντός των δυτικών χωρών αυτή η κατά μέτωπον και διαρκώς επιτεινόμενη επίθεση κατά στοιχειωδών ελευθεριών, μάρτυρες της οποίας είμαστε όλα αυτά τα χρόνια. Πόση λογοκρισία, πόση cancel culture, πόση political correctness, πόση φίμωση πρέπει να υποστούμε ακόμη εμείς οι… μοχθηροί πεμπτοφαλαγγίτες που επιμένουμε να ανοίγουμε το απύλωτο στόμα μας και να δακτυλοδείχνουμε το υπαρξιακό αδιέξοδο αυτής της πολιτικής;

Εθνολαϊκιστές μάς είπαν όταν τους δείξαμε γιατί ο Τραμπ και οι Brexiters τούς πήραν φαλάγγι, ψεκασμένους μάς έκραξαν όταν σχολιάσαμε τη φαιδρότητα των πανδημικών μέτρων, τώρα μαθαίνουμε από τους κατ’ επάγγελμα ηθικολογούντες, ιδιοτελείς ή αφελείς αδιάκριτα, ότι είμαστε και φιλοπουτινικές μαριονέτες. Μόνο και μόνο επειδή λέμε το προφανές και το αυταπόδεικτο, αυτό που προέβλεψαν ότι θα συμβεί χρόνια πολλά πριν οι πιο έγκυροι γνώστες των διεθνών σχέσεων, από τον Χένρυ Κίσσινγκερ και τον Τζωρτζ Φ. Κένναν ώς τον Λόρδο Όουεν και τον Παναγιώτη Κονδύλη: ότι δηλαδή η μεταψυχροπολεμική εκστρατεία κατά των Ρώσσων θα εξελιχθεί σε «φιάσκο επικών διαστάσεων». Πώς θα μας ονομάσουν άραγε αύριο; Τοξικούς ίσως, ανεύθυνους σίγουρα, σε κάθε περίπτωση ανήλικους διά να ομιλούμε, όταν εκείνοι, οι μόνο ενήλικες στο δωμάτιο, αποφασίζουν και εκτελούν…

Ανούσιες απορίες θα πει κανείς… Μα ασφαλώς, θέλει και ρώτημα; Απορίες ενός Πεμπτοφαλαγγίτη.

ΚΩΣΤΑΣ ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗΣ

*