Τζο Μπάιντεν

Ο προπομπός της υποχώρησης

«Ψηφίστε για να βάλετε τέλος στην Εποχή Τραμπ». Το εντιτόριαλ των Τάιμς της Νέας Υόρκης για τις μεθαυριανές προεδρικές εκλογές στην Αμερική δεν θα μπορούσε να διατυπωθεί πιο οξύμωρα. Εποχή Τραμπ; Μα εδώ και τέσσερα σχεδόν χρόνια κυβερνούν ο Μπάιντεν και η Χάρρις. Και επί οχτώ χρόνια πριν απ’ τον Τραμπ, κυβερνούσε τις ΗΠΑ ο Μπαράκ Ομπάμα. Όσο για τα τέσσερα χρόνια που έμεινε στην εξουσία ο ίδιος, και για τα άλλα τόσα αφότου την άφησε, βρισκόταν διαρκώς υπό απηνή διωγμό, μηντιακό, κοινοβουλευτικό, δικαστικό, φυσικό. Δύο απόπειρες καθαίρεσης, τέσσερις ποινικές διώξεις για καμιά εκατοστή αδικήματα που είναι δυνατόν να τον κλείσουν ισοβίως στη φυλακή, δύο αστικές προσφυγές που αν τελεσιδικήσουν θα τον φέρουν στα πρόθυρα της οικονομικής εξόντωσης, δύο απόπειρες δολοφονίας.

Ελάχιστα από αυτά που προσπάθησε να κάνει, ιδίως στην εξωτερική πολιτική, δεν υπονομεύθηκαν εκ των έσω από το κράτος που υποτίθεται ότι διηύθυνε, δεν διαστρεβλώθηκαν γελοιογραφικά από τα ΜΜΕ, δεν κατασυκοφαντήθηκαν ακόμη κι από αυτούς που αργότερα ερχόμενοι στην εξουσία τα μιμήθηκαν κυνικά. Γίνεται πότε την ιστορία να τη σφραγίζει ο αποσυνάγωγος, ο δακτυλοδεικτούμενος, ο κυνηγημένος;

Παρ’ όλα, βγάζει νόημα αυτός ο παράδοξος τίτλος. Είναι το νόημα της απόγνωσης. Είναι ένα συγχρόνως θρασύ και κατατρομαγμένο «φτάνει, επιτέλους!» από τις ιθύνουσες τάξεις της Δύσης, που η ανέλπιστη κατάρρευση της ΕΣΣΔ τους χάρισε για λίγα χρόνια την κοσμοκρατορία, και νόμισαν στα σοβαρά ότι από εδώ κι εμπρός τίποτε και κανείς δεν θα προβάλλει αντίσταση στα θέλω τους. Είναι μια κραυγή αυτός ο τίτλος, μια έκκληση από τους πρώην νικητές να τους επιστραφούν τα κέρδη που τα είχαν για αναπαλλοτρίωτα, να σταματήσει η ιστορία και να γυρίσει πίσω στο 1989, στο 1999, στο 2003. (περισσότερα…)

Eμπειρογνώμονας των ντόπιων ηθών

ΠΕΡΑΣΤΙΚΑ & ΠΑΡΑΜΟΝΙΜΑ | 08:24
Καιρικά σχόλια από τον ΚΩΣΤΑ ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗ

Για τον Χρήστο Γιανναρά, το πιο καίριο εγκώμιο το χρωστάμε στον Κωστή Παπαγιώργη. Ήταν, πράγματι, «εμπειρογνώμονας των ντόπιων ηθών». Από τα χρόνια του ’60 κρατούσε, επίμονα, έναν καθρέφτη μπροστά μας και μας έδειχνε τι είμαστε: μασκαράδες σε χώρα μασκαρεμένη. Πώς να του το συγχωρήσουμε έπειτα;

Αντιγράφω (από παλιό Αθηνόραμα) τη φράση του Παπαγιώργη:

«Όπως έχουν τα πράγματα τις τελευταίες δεκαετίες στη Γραικία, για να εγκολπωθείς τη γνώμη ενός εμπειρογνώμονα επί των ντόπιων ηθών, πρέπει αρχικά να γίνεις εχθρός του. Είναι μοιραίο. Ωσότου να καταλάβει κανείς ότι η χώρα είναι μασκαρεμένη και βιώνει βίο μασκαρά, περνάει περίπου μισός αιώνας. Και μετά; Άδηλον. Διότι αναγκάζεσαι να ζεις μεταξύ “εχθρών” και “νεωτεριστών” της δεκάρας και να σε διαβάζουν άνθρωποι τυφλοί που έχουν όμως μάτια από τον κώλο. Όλοι οι καλοί σ’ αυτόν τον τόπο πήγαν από μαράζι και μελαγχολία.»

~.~

Στον χώρο των ελληνικών γραμμάτων, η Μεταπολίτευση συνοδεύεται από μια σημαντική αλλαγή φρουράς. Για πρώτη φορά σ’ αυτούς τους δύο αιώνες μετά το ’21, οι αμιγώς λογοτέχνες, εν προκειμένω οι ποιητές, χάνουν τα πρωτεία. Οι πλέον επιδραστικές προσωπικότητες, οι συγγραφείς που πρωταγωνιστούν, προέρχονται οι πιο πολλοί από το πεδίο του στοχασμού: Γιανναράς, Ράμφος, Παπαγιώργης, Μαλεβίτσης, Λορεντζάτος, Ζηζιούλας, μέσω Γαλλίας ο Πουλαντζάς αρχικά και αργότερα ο Καστοριάδης, δευτερευόντως ο Παπαϊωάννου και ο Αξελός, μέσω Γερμανίας ο Κονδύλης και κάποιοι ακόμη. Μιλώ γι’ αυτούς που είτε έδωσαν το κύριο έργο τους μετά το 1974, είτε αυτό εμπεδώθηκε στη συνείδηση του εγχώριου αναγνωστικού κοινού ιδίως τότε. Δεν είναι τυχαίο ότι αρκετοί απ’ αυτούς είναι και σπουδαίοι τεχνίτες της γραφής, συνδιαπλάθουν το γλωσσικό μας αισθητήριο – είναι λογοτέχνες δηλαδή, με την πρωταρχική, την πλατιά έννοια του όρου.

Είναι ενδιαφέρον ότι οι γραμματολόγοι μας ενώ μιλούν για μετατόπιση του ενδιαφέροντος από την ποίηση στην πεζογραφία, αυτήν την μετάθεση του κέντρου βάρους προς τον στοχασμό και το δοκίμιο δεν τη συζητούν.

~.~ (περισσότερα…)

Η αφομοιωτική δύναμη, κάποτε, του ελληνισμού

*

ΠΕΡΑΣΤΙΚΑ & ΠΑΡΑΜΟΝΙΜΑ | 07:24
Καιρικά σχόλια από τον ΚΩΣΤΑ ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗ

«Άλλαξαν γλώσσα κι έθιμα της Κρήτης οι Λατίνοι,
οι Αρκολέοι οι τωρινοί λέγονταν πρώτα Ursini,
Saturi οι Χορτάτσηδες, Columni οι Κολόνες,
Κλάδοι οι Ramuli γίνανε εδώ και κάτι αιώνες,
παλιότερα οι Μελισσηνοί λέγονταν Vespasiani,
οι Agliati είν’ πια Σκορδίληδες, Βλαστοί οι Papiniani.»

Ο Bartolomeo dalli Sonetti, Ενετός ναυτικός αγνώστων λοιπών στοιχείων, έζησε περί τα τέλη του 15ου αιώνα. Περιηγήθηκε το Αιγαίο και τα ελληνικά νησιά και γύρω στα 1480 τύπωσε στη Γαληνοτάτη το Isolario, ένα βιβλίο με 49 χάρτες και 67 περιηγητικά σονέτα, πλούσια σε ιστορικές και γεωγραφικές πληροφορίες. Το παραπάνω απόσπασμα, στιχηρή μαρτυρία για την αφομοιωτική δύναμη, κάποτε, του ελληνισμού, εδώ σε δική μου μετάφραση, είναι από το έβδομο εκ των οκτώ συνολικά ποιημάτων που αφιερώνει στην Κρήτη. Πηγή μου το εξαίρετο μελέτημα της Μάρθας Αποσκίτη «Τα περί Κρήτης σονέτα του Bartolomeo dalli Sonetti», από τον τόμο Κρητολογικά: Αναγεννησιακά και νεώτερα, Στιγμή, 2003.

~.~

Το 1,5% του παγκόσμιου πληθυσμού, 58 εκατομμύρια άνθρωποι, έχουν και κατέχουν το 47,5% του πλούτου του πλανήτη: συνολικά 213,8 τρισ. δολλάρια, κατά την τελευταία μέτρηση της ελβετικής UBS. Απέναντί του, το 82,2% του παγκόσμιου πληθυσμού, πάνω από 3.000.000.000 άνθρωποι, τα φέρνει βόλτα με το 13,1% του διαθέσιμου πλούτου.

«Ο καπιταλισμός δεν είναι μόνο οικονομικά, αλλά και ηθικά και αισθητικά ανώτερος», συνηθίζει να διακηρύσσει ο λέων της Αργεντινής, πρόεδρος Μιλέι. Και γιατί μόνον αυτά, μπαίνει στον πειρασμό να του αντιτείνει κανείς. Όταν μια ελάχιστη μειοψηφία έχει τόσο άφθονα μέσα, όταν με την ισχύ της χειραγωγεί ΜΜΕ και θεσμούς, ιδεολογία και πολιτική, δεν υπάρχει «πραγματικότητα» που να μην μπορεί να κατασκευάσει. Ο κόσμος όλος είναι φτιαγμένος κατ’ εικόνα και ομοίωσή της. Αν θελήσει να αυτοανακηρυχθεί αύριο μεθαύριο και επιστημονικά ή θεολογικά ανώτερη, ποιος θα τολμήσει να της το αρνηθεί;

~.~

«Βομβιστής» υπέγραφεν ο Μανωλάκης
κι έκανε –παλιά, απ’ τ’ ΑΝΤΙ– κρότο πλειστάκις.
Τώρα σ’ έναν ματσαράγκα
κανταδίζει ντρίγκι-ντράγκα:
κλακαδόρος είναι πια ο Μανωλάκης.