μτφρ. ΚΩΣΤΑΣ ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗΣ

Τον Τύπο τον εξολοθρεύεις με τον ίδιο τρόπο που εξολοθρεύεις μια κοινωνία: αφήνοντάς τον ολότελα ελεύθερο.

Eφημερίδα που δεν αυξάνει τους συνδρομητές της, όσους και να ’χει βρίσκεται σε παρακμή.

Χτύπα πρώτα, εξηγείς μετά. Το δυσφημίζειν και το συκοφαντείν δεν είναι ποινικώς κολάσιμα.

Με τα δώδεκα ή δεκαπέντε φράγκα του τον μήνα ο συνδρομητής τιμά το «Γνώμη μας είναι φυσικά η δική σας».

Ελεύθερος είναι ο Τύπος μόνο απέναντι στους αδύναμους και τους απροστάτευτους.

Ο Τύπος μοιάζει με γυναίκα: υπέροχη όταν ψεύδεται, δεν παραιτείται μέχρι να αναγκαστείς να την πιστέψεις. Και το κοινό, σαν αγαθιάρης σύζυγος, πάντα υποκύπτει.

ΟΝΟΡΕ ΝΤΕ ΜΠΑΛΖΑΚ
Monographie de la presse parisienne, 1843

~.~

του ΠΑΝΟΥ ΣΤΑΘΟΓΙΑΝΝΗ

Ψηλά ο Θεός που τα τερτίπια καθενός ορά
–του πιο πληβείου και του Ναβουχοδονόσορα–,
μόνο εμένα δεν κοιτάει, το αποσπόρι του,
που ’μαι δεξιά του φορητού, ζερβά του αφόρητου.

Μην τον ακούτε ότι κρίνει πάντα αδέκαστα,
ρωτήστε εμένα να σας μάθω τα καθέκαστα –
δείχνει ό,τι θέλει τ’ αλλοπρόσαλλο το ζύγι του
κι είναι οι βουλές του επιτομή του ανεξήγητου.

Σ’ άλλους μιλάει καλιαρντά και σ’ άλλους ρώσικα
κάποιους τους έχει με λουρί και κάποιους μπόσικα,
κι αν του γυρέψεις κατιτίς, σε παίρνει αμπάριζα –
«Άμα το ζήταγες σωστά, θα σου του χάριζα».

Παθαίνει κρίση με τα διανοουμενίστικα –
«Άκουσα τόσες παπαριές, που διαολίστηκα!»
κι άμα του πείτε για το “είναι” και το “γίγνεσθαι” –
«Είμαι ο “Ων”, βρε αλητήριοι, και μου ρίχνεστε;»

Και παίρνει ανάποδες, κι αλλάζει όλα τα σύνορα,
σε παρασέρνουν άγρια σχήματα, οξύμωρα,
κι όταν ρωτάς – «Πού θα με βγάλεις, Γοργοπόταμε;»
– «Άμα τολμάς», σε φέρνει σβούρα, «ξαναρώτα με!»

(*)

Μόνο σε ένα δεν χαλάει τα χατίρια μας –
να ’χουμε όμορφες γυναίκες στα τσαντίρια μας
(εκ προοιμίου δεδομένες κι ενδεχόμενες,
μιας που ’ναι όλες εκ Θεού και θεογκόμενες).

Βγήκα κι εγώ σαν τον γαμπρό στις καφετέριες
έκοβα κι έραβα Βαλκάνιες αιθέριες,
– «Ποια να διαλέξω απ’ το λεφούσι, Μπροστοκρίαρε;»
– «Μη χολοσκάς, σου ’χω στο πιάτο μια Μαρία, ρε!»

– «Είναι καλή;», – «Κρατάει, σου λέω, απ’ ομορφόσογο,
το πρώτο όνομα στη Μπόσνα και στο Κόσσοβο,
έχει πατέρα ουτσεκά και μάνα γύφτισσα –
για να τους πείσω να στη δώσουνε ξενύχτησα».

Σε ζώνη εμπόλεμη σκαλίζω τα χωράφια μου,
ταΐζω αρκούδια και ποτίζω τα ελάφια μου,
ρακή μελώνουνε παπάδες και ιμάμηδες,
και στην αυλή χορεύουν τσάμικο οι Τσάμηδες.

Γλιστράει μονόπαντα ο ήλιος σαν τον κάβουρα,
πέφτει σκοτάδι, υποστέλλονται τα φλάμπουρα,
και με τη χάρη του Θεού του Νυχτοβάτη μας
γίνεται κόλαση τις νύχτες το κρεβάτι μας.

ΠΑΝΟΣ ΣΤΑΘΟΓΙΑΝΝΗΣ

ΔΙΑΡΚΗΣ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ 2000-2020

Ποιά ἡ ποίηση τοῦ 21ου αἰώνα καὶ ποιοί οἱ ποιητές της; Χιλιάδες ποιητικὲς συλλογές, εἴτε τυπωμένες ἀπὸ ἐπώνυμους οἴκους εἴτε αὐτοεκδόσεις, ἑκατοντάδων ἢ καὶ χιλιάδων ποιητῶν ποὺ ἀναζητοῦν τὴν θέση τους στὴν Νεοελληνικὴ Λογοτεχνία. Τί μένει ὅμως καὶ τί περνάει ἀπὸ τὴν κρησάρα τῆς κριτικῆς; Τί ἐπιβιώνει –ἢ ἔστω, τί φαίνεται ὅτι μπορεῖ νὰ ἐπιβιώσει– στὴν μνήμη τῆς ἀναγνωστικῆς κοινότητας;

Ἀποπειρώμενο μιὰν ἀπάντηση στὰ παραπάνω, τὸ Νέο Πλανόδιον ἐγκαινιάζει τὴν ἑβδομαδιαία στήλη ‘‘Νέοι ποιητὲς ἑνὸς νέου αἰώνα. Διαρκὴς ποιητικὴ ἀνθολογία 2000-2020’’. Γιὰ διάστημα δύο ἐτῶν καὶ ἀρχῆς γενομένης ἀπὸ τὸν Φεβρουάριο τοῦ 2019, θὰ ἀνθολογοῦμε κάθε ἑβδομάδα ἀπὸ ἕνα ἢ περισσότερα ποίηματα ἑνός/μιᾶς συγγραφέα, ποὺ θὰ πληροῦν δύο προϋποθέσεις: θὰ εἶναι α) δημοσιευμένα μετὰ τὸ 2000, καὶ β) γραμμένα ἀπὸ ποιήτριες ἢ ποιητὲς 45 ἐτῶν καὶ νεώτερους, γεννημένους δηλαδὴ ἀπὸ τό –σημαδιακό– 1974 καὶ ἑξῆς.

Τὰ ποιήματα θὰ παρατίθενται πολυτονισμένα, δίχως ὅμως ἄλλες παρεμβάσεις στὸ πρωτότυπο. Ἐπίσης, στὸ τέλος κάθε ἑξαμήνου θὰ δημοσιεύεται στὸν ἱστότοπο ὁ Θησαυρὸς Ἀναγνώσεων τῶν ἀνθολόγων μὲ τὴν μορφὴ ἀναλυτικοῦ καταλόγου, ὅπου καὶ θὰ καταγράφονται ὅλες οἱ ποιητικὲς συλλογὲς ποὺ εἴδαμε στὸ διάστημα αὐτό. Τὰ ποιήματα ποὺ θὰ προκύψουν στὸ πέρας τῆς διαρκοῦς αὐτῆς ἀνθολόγησης, συμπληρωμένα ἐνδεχομένως καὶ μὲ ἄλλα, θὰ ἀποτελέσουν τὸν κορμὸ μιᾶς ἔντυπης Ἐκλογῆς.

Οἱ σκοποὶ τοῦ ἐγχειρήματος, δύο: νὰ ἀναδείξουμε τὰ ἀξιανάγνωστα ποιήματα ποὺ γράφονται στὶς μέρες μας ἀπὸ νέους ποιητές· καὶ νὰ συμβάλλουμε στὴν ἐπόπτευση τῆς νεοελληνικῆς ποίησης τοῦ αἰώνα μας, μακριὰ ἀπὸ παρελκυστικὲς κατηγοριοποιήσεις, αἰσθητικὲς ἢ/καὶ ἰδεολογικές.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΓΑΛΑΝΑΚΗΣ – ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟΡΔΑΣ

---

Μὲ δεδομένο τὸν τεράστιο ὄγκο τῆς τρέχουσας ποιητικῆς παραγωγῆς, ποὺ ξεπερνᾶ τοὺς 800 τίτλους ἐτησίως (813 γιὰ τὸ 2017, βάσει ἐπίσημων στοιχείων ἀπὸ τὴν Ἐθνικὴ Βιβλιοθήκη), οἱ ἀνθολόγοι δὲν τρέφουν ψευδαισθήσεις ὅτι εἶναι σὲ θέση νὰ τὴν παρακολουθήσουν στὴν πληρότητά της. Ὑπόσχονται ὅμως νὰ ἐξετάσουν φιλότιμα ὅλα τὰ βιβλία ποὺ θὰ τεθοῦν ὑπ’ ὄψιν τους. Οἱ φίλοι νέοι ποιητὲς μποροῦν (μὲ ἁπλὸ δέμα/ἐπιστολή) νὰ τὰ στέλνουν στὶς διευθύνσεις: Ἀγησιλάου 7, Ἡράκλειο Ἀττικῆς, 141-22 καὶ Ἁγ. Φανουρίου 2, Ζωγράφου, 157-72. [Μὲ τὴν ἔνδειξη: “Α.Β.Γ.-Α.Κ. γιὰ τὸ Νέο Πλανόδιον” στὰ στοιχεῖα τοῦ παραλήπτη]

---

Γιάννης Δούκας

(Στὰ μέσα σύνορα, Ἀθήνα, Πόλις, 2011)

Διαιρέτης μηδέν

Δίχως φόβο καὶ δίχως ἐλπίδα
Ἐναλλάσσοντας φίλους, πατρίδα
Παβαρότι, Πικάσο καὶ πίτσα
Ἀνοιχτοὶ μὲ καλοῦν οὐρανοί
Θὰ κρατῶ μιὰ ζωὴ τὴ βαλίτσα
Ποὺ θὰ μείνει γιὰ πάντα ἀδειανή

Σὲ μιὰ πόλη μὲ κίτρινα φῶτα
Στῶν ἀρχαίων ἐρώτων τὰ πρῶτα
Ποὺ κυλοῦν στὸ μεγάλο ποτάμι
Καὶ τὰ παίρνει μεμιᾶς ἡ βροχή
Σὰν ἱδρώτας κολλᾶ στὴν παλάμη
Τῶν νεκρῶν ποὺ ξεχνᾶμε ἡ ψυχή

Στῶν ὀνείρων τὴν ἄπραγη κόψη
Ἀκουμπώντας τοῦ χρόνου τὴν ὄψη
Λαβυρίνθους στὸ διάβα μου χτίζω
Καὶ μὲ τοίχους γεμάτους ρεφρὲν
Σὰν πηλίκο γυμνὸ συνοψίζω
Τί θὰ πεῖ διαιρέτης μηδέν

~.~ (περισσότερα…)

μετάφραση: ΤΟΝΙΑ ΚΟΒΑΛΕΝΚΟ

Ο Γιουν Σέον-ντο ή Κοσάν (1587-1671) είναι ο κορυφαίος εκπρόσωπος του σίτζο, της πιο χαρακτηριστικής μορφής της κλασσικής κορεατικής ποίησης, με περιεχόμενο στοχαστικό ή συμβολικό. Το κυριότερο έργο του Γιουν είναι το Καλεντάρι του ψαρά, ένας κύκλος από σαράντα σίτζο για τις τέσσερις εποχές. Βλ. ακόμη: https://neoplanodion.gr/2017/11/12/γιουν-σέον-ντο-δώδεκα-σίτζο/

* * *

Ειδυλλιακή του ψαρά η ζωή, μακριά από τις έγνοιες του κόσμου. Μην περιγελάτε τον γέρο ψαρά, σε κάθε πίνακα μέσα θα τον βρείτε. Όλες οι εποχές φέρνουν χαρά, μα το φθινόπωρο όλες τις ξεπερνά.

* * *

Σύννεφα προβατάκια αρμενίζουν, τα δέντρα κουβεντιάζουν στον αέρα. Με την πλημμυρίδα, πάμε στη Δυτική Λίμνη∙ με την άμπωτη  στην Ανατολική. Οι λευκές φτέρες και τα ρόδινα νούφαρα με κάνουν να χαμογελώ σε όλη τη διαδρομή.

* * *

Στο βάθος  πετούν αγριόπαπιες∙ τα βουνά πίσω τους πρώτη φορά τα βλέπω. Παντού μ’ αρέσει να ψαρεύω, αλλά αυτή η λιμνούλα είναι μαγεία. Ο ήλιος του δειλινού με το λαμπύρισμά του κεντάει στην επιφάνειά της χίλιες δυο κορφές.

* * *

Στόματα ασημένια, λέπια ζαφειρένια, πόσα ψάρια σήμερα μες στο καλάθι μου; Θα φτιάξω από καλάμια μια φωτιά να ψήσω τα πιο ωραία, ένα-ένα τη φορά.  Γέρνω το παλιό σταμνί ώσπου να ξεχειλίσει το κρασοπότηρό μου.

* * *

Απαλό αεράκι πλευρίζει τη βάρκα, τραβώ για το σπίτι με ανοιχτά πανιά. Κι ας πυκνώνει γύρω το σκοτάδι, εμένα με αγαλλιάζει η σιγαλιά. Τα φύλλα των δέντρων βαμμένα βυσσινιά και τα κρυστάλλινα νερά έχουν μια αιώνια ομορφιά.

* * *

Μα πού βρίσκομαι; Πού τελειώνει η γη, πού αρχίζει ο ουρανός;

Καμιά σκόνη* δεν φέρνει ως εδώ ο άνεμος για να πρέπει μετά από πάνω μου να την τινάξω. Κι αφού δεν άκουσα βρόμικα λόγια, ποιος ο λόγος να ξεπλύνω τα αυτιά μου;

*Πολιτική αναφορά στη ‘σκόνη’ του έξω κόσμου

**Ο ερημίτης Χσου Γιου έσπευσε να πλύνει τα αυτιά του με νερό απ’ το ποτάμι, όταν ο αυτοκράτορας του πρότεινε να του μεταβιβάσει τον θρόνο.

* * *

Με έχει σκεπάσει η παγωνιά απ’ την κορφή ως τα νύχια, κι όμως καθόλου δεν κρυώνω. Η βαρκούλα μου στενή, μα στενότερος ακόμα ο κόσμος. Τα ίδια ακριβώς θα κάνω αύριο, κι όλες τις άλλες μέρες που θα ’ρθούν.

ΓΙΟΥΝ ΣΕΟΝ-ΝΤΟ

Χρίστος Κρεμνιώτης
Γεωμετρία της νήψης.
(σύνθεση σε έξι μέρη)
Φρέαρ / 5, 2015.

του ΣΩΤΗΡΗ ΓΟΥΝΕΛΑ

Ο απίθανος αυτός τίτλος και συνάμα προκλητικός αφορά μια ποιητική σύνθεση 63 σελίδων, όπου μικρά ποιήματα ενώνονται με εκτενέστερα και όλο αυτό παρουσιάζεται ως μια ποιητική ενότητα, ως μια πορεία ποιητική εξαιρετικά πλούσια σε λόγο, αλλά και εξαιρετικά πυκνή. Ο ποιητής έχει απαιτήσεις από τον ίδιο και από τον ποιητικό του λόγο, ανοίγεται στα πέρατα, ταξιδεύει σε χώρους και χρόνους, επιχειρεί διεισδύσεις, αναμοχλεύει μυστικά, ψηλαφεί την μέσα όψη των προσώπων και των πραγμάτων.

Πρέπει να πω ωστόσο, ότι ο τίτλος Γεωμετρία της νήψης κάπου πάσχει. Γιατί η νήψη –αν πρόκειται για την αληθινή– δεν γεωμετρείται. Όπως κάθε αληθινή πνευματική πραγματικότητα απέχει των μαθηματικών. Είναι σαν να λέμε θα γεωμετρήσω τον ουρανό, με την έννοια της θείας διάστασης. Το κοντάρι μπορεί να το ρίχνουμε μακριά –κάτι μας ωθεί σε αυτό, ίσως τα χαρίσματά μας–, αλλά κινδυνεύουμε να σπάσουμε καί το κοντάρι καί τον εαυτό μας!

Κι όμως αρχίζει τόσο ωραία:

Ισορροπώ ανάμεσα στο φως – τότε που ντύνει
Τους δρόμους που τυλίγουνε τους λόφους…

Υπάρχουν όντως στιγμές που το φως δημιουργεί μιαν αιθρία σιγή και μέσα της τυλίγονται όλα δρόμοι και λόφοι και σπίτια και το βλέμμα μας.

Κι έτσι έρχεται η νοσταλγία και η ποίηση και μια αίσθηση θαλπωρής που ανάλογα με τον άνθρωπο και το πνεύμα του προχωρεί στο βάθος ή αποσύρεται.

Σημειώνω ενδεικτικούς τίτλους: «Ελεγεία Α΄», «Νόστος», «Εσχατολογική σημειολογία του έρωτα», «Άσμα Α΄», «Σημεία τύψης», «Του μύθου», «Επίγραμμα Α΄», «Φιλοδοξία ενός οράματος», «Ens amans», «Γυναίκα», «Ο θρήνος της θύελλας» (το εκτενέστερο) και άλλα.

Και μόνο οι τίτλοι προδίδουν ιδιαίτερη ποιητική φιλοδοξία, συνομιλία με μεγάλα έργα, ελληνικά και ξένα, έτσι ώστε να διευρύνεται το πεδίο της φαντασίας, της ελευθερίας, της ευαισθησίας, της αναζήτησης.

Απλώνει και ξεδιπλώνει έναν χάρτη. Ο χάρτης περιέχει πρωινά, φύλλα που στέκουν και κοιτούν ή τα φυσά ο άνεμος, εικόνες που τον χτυπούν στα μάτια καθώς οδοιπορεί μοναχικός, πρόσωπα γυναικών, πρόσωπα εφήβων, πρόσωπα νεκρών, πηγαινοέρχεται ο θάνατος και ο έρωτας, μισοαληθινός ή ολόκληρη ψευδαίσθηση, μετακινούνται σώματα, καρδιές, ψυχές, πουλιά και σύννεφα, ο κόσμος στριφογυρίζει, όλο και κάποια βρισιά του ξεφεύγει, όλο και κάποια σκούρα και σκοτεινή απόχρωση ζωής, μισοπεθαμένα σχήματα και αισθήματα: ιδού το περιεχόμενο. Αλλά τίποτα δεν γίνεται χωρίς μουσική. Γι’ αυτό κάθε τόσο παρουσιάζεται ο Κρόμμερ, ο Βιβάλντι, ο Μπαχ, ο Σούμπερτ και άλλοι που συνέλαβαν το εξώκοσμο νήμα, τον ήχο, την φωνή και τα εισόδευσαν μέσα στον κόσμο.

Και ολοένα να περιφέρεται η Αγάπη με κεφαλαίο και με μικρό, να στενάζει, να αδημονεί, να επιμένει, με ή χωρίς υπομονή, να κρύβεται, να σωπαίνει αλλά καθόλου να μειδιά. Κι αλήθεια: τι να σημαίνει εκείνο το «στέκομαι μόνος περιμένοντας εμένα»; Γιατί, είτε είναι σημάδι αφόρητης μοναξιάς και κάπου εκούσιας, είτε σημαίνει το βαθύ και αληθινό εκείνο: στέκομαι μόνος ως να με βρώ. Κι αυτό ευτυχώς είναι πιο φιλ-άνθρωπο.

Ωστόσο, κάθε τόσο όλο και κάποιο φως παρουσιάζεται άλλοτε σαν ανταύγεια, άλλοτε λεπίδα φεγγαριού, σαν αυτές τις φωτεινές χαρακιές που αποτυπώνονται στο εξώφυλλο του βιβλίου. Μπορεί να τις φανταστεί κανείς και σαν ακίδες που μας τρυπούν με τρόπο για να ξυπνήσουμε στο Φως, όπως το σπαθί του γεροινδιάνου ιερέα που η μύτη του μόλις που άγγιξε τον Αρτώ όταν γύρεψε να μυηθεί στα μυστήριά τους.

Φώτα που παρουσιάζονται κάθε τόσο σαν πυγολαμπίδες, φώτα που συμβολίζουν, παραπέμπουν, σημαίνουν, υποδείχνουν. Ο Κρεμνιώτης έχει ξεσπάσματα οργής, αλλά έχει και κάποιους αριστουργηματικούς στίχους όπως:

…αστράπισμα κεριού
Να με καλεί χρυσίζοντας βαθιά
Στο μέσα σούρουπο του ανθρώπου
Να βγω στους δρόμους μυστικά και μόνος
Με της καρδιάς μου την πιο πρώτη ανάμνηση ∙
Φωτάει γλυκά σαν χούφτα θράκα πεταμένη σε σωθικά ενός σύννεφου: και παίρνουν
Οι αισθήσεις την παλιά τους Νόηση.
Έπειτα, αργά, η αποσαφήνιση του κόσμου:
Κραυγές αποδημητικών κι ό ήχος
Που πιάνει μόνο η διόραση-σκιάς
Ακροθαλάσσιος των βράχων που συχνά
Αποτραβιέται ο Θεός στην προσευχή Του.
(«Φιλοδοξία ενός οράματος»)

Δεν είναι άμοιρος μυθολογίας και αρχαιοελληνικών πτήσεων, αναφέρει ονομαστικά τον Αρίωνα, αυτόν τον κολοφώνειο κιθαρωδό που ο μύθος λέει ότι τον πήρε στην πλάτη το δελφίνι-στην υπηρεσία του Απόλλωνα- όταν τον άκουσε να παίζει στο καράβι που οι ναύτες του ήθελαν να τον ληστέψουν και να τον πετάξουν στη θάλασσα. Ο Κρεμνιώτης μάλλον αποδομεί, γιατί οι στίχοι του μας το λένε έτσι:

Δελφίνια να δαγκώνουν απ’ την πίκρα τους
Νερά κοκκινισμένα από τον φόνo
Του άσματος του Αρίωνα.

Αναφέρει και τον Ξενοφάνη που σαν άλλος Σωκράτης απέρριπτε τα μυθολογήματα για τους ανθρωπομορφικούς θεούς κι ανέβαζε το επίπεδο της θείας εικόνας.

Υπάρχει ένας πληθωρισμός λόγου, ένας κατακλυσμός λέξεων-εικόνων, μια έξαρση νοημάτων μέσα από ένα διονυσιασμό που θέλει να μιλήσει για την Αγάπη, που θέλει να την βρει αλλά χάνεται μέσα στην περίσσεια των χαρισμάτων του, μέσα στον στρόβιλο των πραγμάτων του αιώνα. Διακρίνεις μια πάλη: πάλη με την ψυχή και το σώμα, πάλη με τον περίγυρο, πάλη για να ξεφύγεις από ταπεινές μέριμνες, πάλη για να σηκώσεις την ψυχή όσο γίνεται ψηλότερα. Κάπου υπάρχει και μια νοσταλγία αύλωσης, κάπου σημειώνεται κι ένας ιδιόρρυθμος κυνισμός που γίνεται βρισιά ή θυμός. Πόνος κρυμμένος, αναζήτηση του Απόλυτου που όμως σκορπίζει κομμάτια ζωής, ομορφιάς, συγκίνησης, υπεροψίας, θραύσματα λόγου, ανεκπλήρωτες επιθυμίες μα και μια πληθώρα ερωτημάτων. Πώς να κοπάσει αυτή η λαίλαπα; Και πώς να την υποτάξει η γλώσσα; Οριακή γραφή, τρίζουν ρήματα, ουσιαστικά, επίθετα, ποιητικές ασυνταξίες για να προκαλέσει σκοτοδίνη, για να σταθεί πάνω στην κόψη των αισθημάτων.

Σχετικὰ μὲ τὸν Θησαυρὸ Ἀναγνώσεων

Συμπληρώνοντας τὶς πρῶτες τριάντα ἑβδομάδες (καὶ πιὸ συγκεκριμένα, ἔπειτα ἀπὸ 238 βιβλία 173 ποιητῶν) τῆς Διαρκοῦς Ποιητικῆς Ἀνθολογίας 2000-2020 «Νέοι Ποιητὲς Ἑνὸς Νέου Αἰώνα» παρατίθεται –ὅπως εἶχε ἀναγγελθεῖ ἤδη ἀπὸ τὸ Εἰσαγωγικὸ κείμενο τῆς Ἀνθολογίας ποὺ συνοδεύει κάθε ἀνάρτηση– ὁ Θησαυρὸς Ἀναγνώσεων τῶν ἐπιμελητῶν. Στὸν κατάλογο ποὺ ἀκολουθεῖ, καταγράφονται ὅλα τὰ βιβλία ποὺ εἴδαμε σ’ αὐτὸ τὸ διάστημα, εἴτε ἐπιλέξαμε εἴτε ὄχι ἀπ’ αὐτὸ κάποιο ποίημα πρὸς ἀνθολόγηση. Ὅπως γίνεται ἀντιληπτό, ἀπὸ τὸ ἔργο τοῦ κάθε ποιητῆ εἶναι φορὲς ποὺ ἔχει ἀναγνωσθεῖ εἴτε ἕνα τμῆμα εἴτε ὁλόκληρο τὸ μέχρι τώρα σῶμα τῶν ἐκδόσεών του. Ἀσφαλῶς, καταγράφονται τόσο αὐτοὶ ποὺ ἔχουν ἤδη συμπεριληφθεῖ στὴν Ἀνθολογία (στὴ συντριπτικὴ πλειονότητα τῶν ὁποίων ἔχουμε δεῖ ὅλο τους τὸ ἔργο, κι ἂν ὄχι ἐπίκειται νέα, δεύτερη ἀνάρτηση), ὅσο κι ἐκεῖνοι ποὺ εἴτε πρόκειται νὰ ἀνθολογηθοῦν (κι ἁπλῶς ἔχουν προγραμματιστεῖ γιὰ τὶς κατοπινὲς ἀναρτήσεις) εἴτε ὄχι.

Ἡ ἀνθολόγηση ἀποτελεῖ ἀπὸ μόνη της μιὰ κριτικὴ πράξη· παρ’ ὅλ’ αὐτά, ὁ παρὼν Θησαυρὸς Ἀναγνώσεων, πέραν τοῦ νὰ ἐπιρρωνύει τὴν παραπάνω βούληση, λειτουργεῖ καὶ ὡς μιὰ ἀνοικτὴ πηγὴ πληροφόρησης ἀλλὰ καὶ καταγραφῆς τῆς δουλειᾶς τῶν ἀνθολόγων, οἱ ὁποῖοι μέσῳ αὐτοῦ ἐνημερώνουν μὲ τὴ μεγαλύτερη δυνατὴ διαφάνεια τὸ κοινὸ τῆς Ἀνθολογίας –καθὼς ἐπίσης καὶ τοὺς ἴδιους τοὺς δημιουργούς–, σχετικὰ μὲ τὸ τί εἶδαν καὶ ἔκριναν ὡς ἄξιο συμπερίληψης (ἢ ὄχι) στὴν προσπάθειά τους αὐτή.

Ἀναγκαία διευκρίνιση: κατὰ τὴ διάρκεια τῶν τελευταίων μηνῶν ἔχουμε λάβει μεγάλο ἀριθμὸ ποιητικῶν συλλογῶν· ἔχοντας καταρτίσει ἕνα ἀναγνωστικὸ πρόγραμμα ἤδη ἀρκετὸ καιρὸ πρὶν τὴν ἔναρξη τῶν ἀναρτήσεων στὸν ἱστότοπο, εἶναι εὐνόητο ὅτι οἱ περισσότερες ἐξ αὐτῶν ἀναμένουν στὴ σειρά τους πρὸς ἀνάγνωση κι ἀξιολόγηση.

Στὸ σημεῖο αὐτὸ θὰ θέλαμε νὰ εὐχαριστήσουμε ὅλους τοὺς συγγραφεῖς ποὺ μὲ τὸν ἕναν ἢ τὸν ἄλλον τρόπο ὑπέβαλαν καὶ ἐξακολουθοῦν νὰ ὑποβάλλουν τὰ ἔργα τους πρὸς ἀξιολόγηση, στηρίζοντας ἔτσι τὸ εὗρος τῆς Ἀνθολογίας καὶ παρέχοντάς μας τὴ δυνατότητα νὰ ἀνακαλύψουμε φωνὲς ποὺ εἰδάλλως θὰ ἦταν δύσκολο νὰ προσεγγίσουμε. Παρακινοῦμε κι ἀπὸ αὐτὸ τὸ βῆμα τοὺς νέους ποιητὲς καὶ τὶς νέες ποιήτριες νὰ ἐξακολουθοῦν νὰ στηρίζουν παντοιοτρόπως τὴν προσπάθειά μας.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΓΑΛΑΝΑΚΗΣ – ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟΡΔΑΣ

---

 Θησαυρὸς ἀνάγνωσης #1

1. Ἀγαθοκλῆς Δημήτρης, Ἄφεσις, Ἀθήνα, αὐτοέκδ., 2013 [²Μελάνι, 2017].
2. Ἀγγελόπουλος Γιῶργος, Ὑπόγεια διάβαση, Ἀθήνα, Ἀπόπειρα, 2015.
3. Ἀγγέλου Παῦλος, Τὸ μαῦρο ρόδι, Ἀθήνα, Βακχικόν, 2013.
4. Ἀγυιώτη Κατερίνα, Φρουρός, Ἀθήνα, Φαρφουλᾶς, 2016.
5. Ἀθηνάκης Δημήτρης, Δωμάτιο μικρῶν διακοπῶν. Ἕνα ποίημα μικροῦ μήκους καὶ ἄλλα πλάνα, Ἀθήνα, Κέδρος, 2012.
6. Ἀνδρικοπούλου Νίκη, Αὐτὰ τὰ χέρια, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2012.
7. Ἀλέξη Παρασκευή, Τάξη ὀνείρων, Ἀθήνα, Νέος Ἀστρολάβος/Εὐθύνη, 2012.
8. Ἀλεξίου Ἑλένη, Ποιήματα ποὺ γράψαμε μαζί, Ἀθήνα, Μελάνι, 2015.
9. Ἀλεξοπούλου Μαριγώ, Τὸ φθονόμετρο, Ἀθήνα, Κέδρος, 2006.
10. Ἀληφραγκῆ Σίσσυ, A contrario, Ἀθήνα, Μανδραγόρας, 2013.
11. Ἀλισάνογλου Γιῶργος, ERO(S). 7 βήματα–7 λεῦγες ἐντός, Θεσ/νίκη, Σαιξπηρικόν, 2012.
12. Ἀνανιάδης Δημήτρης, Ράστερ, Ἀθήνα, Μελάνι, 2006.
13. Ἀρβανίτης Παναγιώτης, Ὁ τυφλὸς ἐπισκέπτης, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2016.
14. Ἀρμεύτη Μαρίνα, Ὁ κύριος ἱππόκαμπος, Ἀθήνα, Φίλντισι, 2018.
15. Ἀχμέτης Ἐλευθέριος, Ἑπτά, Ἀθήνα, Ἑκάτη, 2013.
16. Βακαλοπούλου Εἰρήνη, Ἡ ἐπίσκεψη, Θεσ/νίκη, Σαιξπηρικόν, 2018.
    • Existential Angst. ἀφαιρετικὲς ἱστορίες ὑπαρξισμοῦ¸ Ἀθήνα, Βακχικόν, 2013.
17. Βασιλείου Βασίλης, Götterdämmerung. 32 ποιήματα κι ἕνα ἐγχειρίδιο τοῦ λυκόφωτος, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2013.
18. Βασιλοπούλου Φωτεινή, Πρωσικὸ μπλέ, Ἀθήνα, Οἱ ἐκδόσεις τῶν φίλων, 2016.
19. Βεληβασάκη Γεωργία, Κοντσέρτο γιὰ μιὰ ἡμέρα ποὺ πέρασε, Κορώνη, Γραφομηχανή, 2018.
20. Βιολάρης Νίκος, Πέρα ἀπ ‘τὴ μέρα, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2005.
    • Ἀχτίδες νυχτόβιες, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2009 .
21. Γαλάνη Ἑλένη Ν., Παρκούρ, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2012.
    • Τὸ πείραμα τοῦ Ward, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2014.
22. Γαλάνης Δημήτρης, Ἐπιστροφή, Ἀθήνα, Ἐναλλακτικὲς ἐκδόσεις, 2015.
23. Γάτσου Σταυρούλα Α., Πᾶσα γῆ πάθος, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2017.
24. Γεροκώστα Βασιλική, Χαράζει, Ἀθήνα, Μανδραγόρας, 2013.
25. Γεροντάσιου Βικτωρία, Μικρὲς καταιγίδες, Λάρισα, Θράκα, 2018.
26. Γεωργαντᾶ Κωνσταντίνα, Ρακοσυλλέκτης χρόνος, Θεσ/νίκη, Πανοπτικόν, 2015.
27. Γιαννοπούλου Κέλλυ, Ὁ χαμένος ἔρωτας τῆς νεράιδας καὶ τοῦ βασιλιᾶ, Ἀθήνα, Ἑκάτη, 2015.
28. Γιώσα Πηνελόπη, Ἐνδόμυχα, Ἀθήνα, Ἠριδανός, 2011.
29. Γκερούση Πόπη, Διαδοχικὰ φωτοπέταλα, Ἀθήνα, Ἑκάτη, 2016.
30. Γκολίτσης Πέτρος, Τὸ τριβεῖο τοῦ χρόνου, Ἀθήνα, Μανδραγόρας, 2013.
31. Γλυφὸς Δημήτρης, Ἀντιχρονισμός, Ἀθήνα, Σμίλη, 2017.
    • Ἀπόηχος, Ἀθήνα, Σμίλη, 2018.
32. Γραμματικοπούλου Χριστίνα-Παναγιώτα, Persona Gramma, Ἀθήνα, Βακχικόν, 2017.
33. Γρίβα Ἄννα, Ἡ φωνὴ τοῦ σκοτωμένου, Ἀθήνα, Χαραμάδα, 2010.
    • Ἔτσι εἶναι τὰ πουλιά, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2015.
34. Γῶγος Θάνος, Γλασκώβη, Λάρισα, Θράκα, 2014.
35. Γωνιανάκης Γιῶργος, Τί εἶπε τὸ ποτάμι, Ἀθήνα, Στιγμή, 2018.
36. Δαμουλιάνος Ἀλέξανδρος, Ἡ Ὀδύσσεια μιᾶς λησμονιᾶς, Ἀθήνα, χ.ἐ., 2013.
37. Δασκαλάκης Χρῆστος, Χιλιόμετρα, Ἀθήνα, Στοχαστής, 2013.
38. Δενελάβας Τάσος, Καρναβάλια, Ἀθήνα, Ἐριφύλη, 2006.
    • Ὅλες οἱ κινήσεις τῶν ἄστρων, Ἀθήνα, Ἐριφύλη, 2007.
39. Δημητρακόπουλος Θοδωρῆς, Κουκούλα ἀραχνοΰφαντη, Ἀθήνα, Πλανόδιον, 2011.
40. Δημητριάδης Δημήτριος, Χρόνος αὐτόχειρας, Ἀθήνα, Τὰ Ποιητικά-Ἐκδ. Γκοβόστη, 2016.
41. Δημητριάδου Ἀνδρονίκη, Λόγου ἀντίθεση, Ἀθήνα, Βακχικόν, 2018.
42. Δήμου Εὐσταθία, Στὴ σπορὰ τῶν ἀστεριῶν, Πενήντα πέντε Χαϊκού, Ἀθήνα, Νέος Ἀστρολάβος / Εὐθύνη, 2011.
    • Σονέτα, Ἀθήνα, Gutenberg,
43. Δημουλῆ Ἀγγελική, Ἔρδυλον Ἀθήνα, Ποιήματα τῶν φίλων, 2011.
44. Δούκας Γιάννης, Στὰ μέσα σύνορα, Ἀθήνα, Πόλις, 2011.
    • Τὸ σύνδρομο Σταντάλ, Ἀθήνα, Πόλις, 2013.
45. Δουλαβέρα Νάντια, Μεσοτοιχία, Ἀθήνα, Μελάνι, 2018.
46. Δράκου Φωτεινή, Τὸ σωστὸ κορίτσι στὴν πιὸ λάθος πλευρὰ τῆς πόλης, Ἀθήνα, Ἰωλκός, 2015.
47. Ἐλευθεράκης Δημήτρης, Ἐγκώμια, Ἀθήνα, Πατάκης, 2013.
48. Εὐαντινὸς Νικόλας, Ρουβίκωνας στὰ μέτρα μας, Ἀθήνα, Μελάνι, 2011.
    • Ἐνεός, Ἀθήνα, Μανδραγόρας, 2012.
    • Λιγωσάδικο, Ἀθήνα, Μανδραγόρας, 2016.
49. Εὐθυμιάδης Ἄγγελος, Δὲν θυμᾶμαι ξέχασα, Θεσ/νίκη, Πανοπτικόν, 2016.
50. Ζαφειροπούλου Λένια, Paternoster Square. Μιὰ διαδρομὴ σὲ 53 στάσεις, Ἀθήνα, Πόλις, 2012.
    • Σκληρὸ νὰ σκοντάφτεις σὲ πέτρες, Ἀθήνα, Πατάκης, 2016.
51. Ζηλᾶκος Βασίλης, Ξύλο ξανθὸ π ‘ἀφράτεψε στὸ στόμα. (ἀποσπάσματα ἀπὸ τὶς γραφὲς ἑνὸς Ἐξόριστου), Ἀθήνα, Ὁδὸς Πανός, 2012.
    • Κούπα τοῦ τσαγιοῦ. (ἀπὸσπάσματα ἀπὸ τὰ τετράδια ἑνὸς τραυλοῦ Ἐρημίτη), Ἀθήνα, Ὁδὸς Πανός, 2010.
    • Τὸ κελαηδιστὸ πουκάμισο, Ἀθήνα, Κουκούτσι, 2015.
    • Νερὰ γελοῦνε, Θεσ/νίκη, Σαιξπηρικόν, 2017.
52. Ζησάκη Κατερίνα, Ἱστορίες ἀπ ‘τὸ Ὀνειροσφαγεῖο, Ἀθήνα, Μανδραγόρας, 2014.
    • Μισέρημος, Ἀθήνα, Μανδραγόρας, 2018.
53. Θάνογλου Ἐλευθερία, Οἱ πέντε ἐποχὲς τοῦ κόκκινου, Πάτρα, Πικραμένος, 2017.
54. Θεοδώρου Κίμων, Ἡ γοητεία τῶν ἡττημένων ποὺ ποντάρουν στὸ σωστὸ ἄγριο ἄλογο τὴ λάθος στιγμὴ πρὶν ἀπὸ τὰ μεσάνυχτα, Ἀθήνα, Φαρφουλᾶς, 2016.
55. Θεοτόκης Τάσος, Σινιάλο, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2016.
56. Ἰντζὲς Στάθης, Σεληνάκατος, Ἀθήνα, Μανδραγόρας, 2013.
    • Gadium, Λάρισα, Θράκα, 2017.
57. Κάββαλου Στέργια, Πλαστικὴ ἄνοιξη, Ἀθήνα, Ἑκάτη, 2013.
58. Καλεώδης Μᾶρκος, Νέα νυκτιφανῆ, Ἀθήνα, Περισπωμένη, 2013.
59. Καλλέργη Λένα, Περισσεύει ἕνα πλοῖο, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2016.
60. Κάλφα Βάγια, Ἁπλὰ πράγματα, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2012.
    • Ληθόστρωτο, Ἀθήνα, Ἑκάτη, 2013.
61. Καμπάδαης Σταῦρος, Διαπόμπευση, Ἀθήνα, Βακχικόν, 2004 [²2013].
    • Ἀνταπόκριση ἀπὸ πλανήτη ψυχή, Ἀθήνα, Βακχικόν, 2013.
    • Μὲ τὴν Τρίτη παίρνεις τὸ χρῖσμα ἢ καίγεσαι;, Ἀθήνα, Βακχικόν, 2010, [²2013].
62. Κανέλλης Σωτήρης, Ἐπίθεση ὑπὸ ἱερουργίαν, Ἀθήνα, Πλανόδιον, 2009.
63. Kappa Danae, Πυγολαμπίδα, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2012.
64. Καπερνέκα Ἰωάννα, Ἀνατέλλων ζῆλος, Ἀθήνα, Βακχικόν, 2016.
65. Καραγιαννίδου Εἰρήνη, Οἱ τέσσερις ἐποχὲς τοῦ [α], Θεσ/νίκη, Λογότεχνον, 2013.
    • Παραθαλάσσιο οἰκόπεδο, Θεσ/νίκη, Πανοπτικόν, 2017.
66. Καραλῆ Βιβή, Ἔρωτας Θάνατος Σιωπή, Ἀθήνα, Ἑκάτη, 2018.
67. Καραμάνου Τάνια, Πτολεμαίων. Ποιήματα καὶ Εἰκόνες, Ἀθήνα, Κουκούτσι, 2017.
68. Καραμολέγκος Θήρας Ἰάκωβος, Κύκνεια μπιτάκια, Ἀθήνα, Ὁδὸς Πανός, 2016.
    • Ὑψικράτημα, Ἀθήνα, Διηνεκές, 2010.
    • Ἠλιάδα, Ἀθήνα, Ὁδὸς Πανός, 2016.
69. Καραταράκη Ἀθηνᾶ, Ἐν δρυμῷ ξύλον, Ἀθήνα, Τὸ ἀνώνυμο βιβλίο, 2016.
70. Κατηφέογλου Στέφανος, Σφυρόκρουση, Ἀθήνα, Βακχικόν, 2014.
71. Κατράκη Κατερίνα, Ἡ παρτίδα, Ἀθήνα, Ἰωλκός, 2014.
72. Κατροῦτσος Χρῆστος, Σπορὰ γιὰ μιὰ Κυριακή, Ἀθήνα, Ἑκάτη, 2018.
73. Κατσαμπῆ Στέλλα-Λουΐζα/Γκιργκένης Σταῦρος, Ἀνθρώπινα Δαιμόνια, Θεσ/νίκη, Ρώμη, 2018.
74. Κατσοῦ Ναταλία, Νυμφαλίδες, Ἀθήνα, Κέδρος, 2015.
    • Κοχλίας, Ἀθήνα, Κέδρος, 2012.
75. Κεφάλα Ἑλένη, Μνήμη καὶ παραλλαγές, Ἀθήνα, Πλανόδιον, 2007.
    • Χρονορραφία, Ἀθήνα, Νεφέλη, 2015.
76. Κεφαλᾶς Ἀλέξανδρος, Ἄπολις, Ἀθήνα, Ὁδὸς Πανός, 2013.
77. Κεφαλοῦρος Στάθης, Διότι οἱ πόλεις ἔχουν μεγαλώσει πολύ, Λάρισα, Θράκα, 2015.
78. Κιάος Θωμᾶς, Εἴδη ἐποχῆς, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2012.
79. Κιοσσές Σπύρος, Τὸ κάτω κάτω τῆς γραφῆς, Ἀθήνα, Μελάνι, 2018.
80. Κολαΐτη Πατρίτσια, Ὁ λιθόπαις (The Lithopedion), Ἀθήνα, Νεφέλη, 2016.
81. Κορρυβάντη Κωνσταντίνα, Μυθογονία. Ποιήματα, Ἀθήνα, Μανδραγόρας, 2015.
82. Κοσσιώρης Στράτος, Ὕστατος καπνός, Ἀθήνα, Ὀροπέδιο, 2010.
    • Τὰ κάρβουνα, Κορώνη, (..) ἐκδόσεις, 2014.
83. Κουλούρη Μαρία, Μουσεῖο ἄδειο, Ἀθήνα, Μελάνι, 2013.
84. Κούτσης Βαγγέλης, Τοῖς «κύνων» ρήμασι πειθόμενοι, Ἀθήνα, Προμετωπίδα, 2013.
85. Κρεμνιώτης Σ. Χρῖστος, ὥριμο σπέρμα, Ἀθήνα, Πλανόδιον, 2008.
86. Κυριακὸς Ἀργύριος, Λισαβώνα. 33 ποιήματα, Ἀθήνα, Τὸ Γαρδέλι, 2014.
87. Κωνσταντινίδης Ντέμης, Εὐλύγιστες μελαγχολίες, Ἀθήνα, Βακχικόν, 2014.
    • Τῆς μοναξιᾶς καλὴ συνέχεια, Ἀθήνα, Φαρφουλᾶς, 2019.
88. Κωστόπουλος Παναγιώτης, Λογωδίνες, Ἀθήνα, Ἑκάτη, 2014.
89. Λάβδα Λυδία, Χαρτογράφηση, Ἀθήνα, Ρέω, 2011.
90. Λαμπρόπουλος Νεκτάριος, Ὡριμότης μηδέν, Πάτρα, Χαραμάδα, 2011.
    • Ἀδιαφορισμοί, Πάτρα, Χαραμάδα, 2012.
91. Λεοντζᾶκος Δημήτρης, Τὸ μάτι καὶ ἡ νύχτα, Ἀθήνα, Νεφέλη, 2016.
92. Λίλλη Αὐγή, Πρόχειρες σημειώσεις πάνω σ ’ἕνα σωσίβιο, Λευκωσία, Ἀρμίδα, 2011.
    • Ἡ σφαγὴ τοῦ αἰώνα, Λάρισα, Θράκα, 2018.
93. Λίλλης Γιῶργος, Ἡ χώρα τῶν κοιμωμένων ὑδάτων, Ἀθήνα, Μανδραγόρας, 2001.
    • Στὸ σκοτάδι μετέωρος, Ἀθήνα, Μελάνι, 2003.
    • Τὰ ὅρια τοῦ λαβύρινθου, Ἀθήνα, Κέδρος, 2008.
    • Ὁ ἄνθρωπος τάνκ, Λάρισα, Θράκα, 2017.
94. Λουμπροῦκος Θάνος, Ἡ ἐκδίκηση τῆς Ἰθάκης, Θεσ/νίκη, Ἐντευκτήριο, 2015.
95. Λυκουργιώτης Σωτήρης, Ὁ κύκλος τῆς Ἄλφα, Πάτρα, Ἀχαϊκὲς ἐκδόσεις, 2011 [²2018].
    • Ἱερουργία τῆς ἄνοιξης, Θεσ/νίκη, Κουρσάλ, 2016.
    • Ἀστικὰ λήμματα, Πάτρα, Anima libri, 2017 [μαζὶ μὲ Λεωνίδα Πανόπουλο].
96. Μάινας Ἀλέξιος, Τὸ περιεχόμενο τοῦ ὑπόλοιπου, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2011.
    • Τὸ ξυράφι τοῦ Ὄκαμ, Ἀθήνα, Μικρὴ Ἄρκτος, 2014.
97. Μακελάρης Γιώργης, Ἀσκήσεις ἀποσυμπίεσης, Ἀθήνα, Μοτοκούζι, 2018.
98. Μαμακάκη Πόλυ, Περίπατοι στὸν κῆπο γιὰ δύο, Κορώνη, (..) ἐκδόσεις, 2013.
99. Μάρβιν Παυλίνα, Ἱστορίες ἀπ ’ ὅλο τὸν κόσμο μου, Ἀθήνα, Κίχλη, 2017.
100. Μαρινούδη Θεοδοσία, Τὰ καρφιὰ ἀπὸ μέσα, Θεσ/νίκη, Ἔνεκεν, 2015.
101. Μαρτιναίου Κατερίνα, Θλίψη τοῦ θέρους, Ἀθήνα, Ἰδεόγραμμα, 2015.
102. Μαρτίνης Σωκράτης, Μικρὸ μπρούντζινο χέρι, Ἀθήνα, Φαρφουλᾶς, 2010.
     • Βορράς-North, αὐτοέκδ., χ.τ.ἐ., χ.χ. [2013;].
103. Μαρτίνης Χρῆστος, Τὸ ξένο φῶς, Ἀθήνα, Ὑποκείμενο, 2017.
104. Μαστοράκη Ἀνδρονίκη, Ἀλφαβητάριο, Ἀθήνα, Ἑκάτη, 2013.
105. Μαυρομμάτη Εὔη, Ὄχι τὰ λόγια, Ἀθήνα, Ροές, 2018.
106. Μελετίου Μιχάλης Δ., Ἕνα κενὸ γεμάτο, Καλύβια, ΑΩ, 2016.
107. Μελισσᾶς Κωνσταντίνος, Ἀθῶες λογοκλοπές, Θεσ/νίκη, Σαιξπηρικόν, 2013.
108. Μηλιᾶς Ἀλέξανδρος, Στὴν ἀψίδα τῶν νεκρῶν θριάμβων, Ἀθήνα, Πατάκης, 2014.
109. Μιτσοτάκη Ρουμπίνη, Ἰσορροπίες, Ἀθήνα, Ἑκάτη, 2016.
110. Μιχαηλίδης Τάσος, Σπαράγματα προσώπων, Ἀθήνα, Manifesto,
111. Μιχαλόπουλος Χάρης, Δὲν ἔρχονται, Ἀθήνα, Μανδραγόρας, 2015.
112. Μουσελιμίδου Ἰωάννα, Ἀνοίκειος νόστος, Ἀθήνα, Ἰωλκός 2011.
113. Μπένος Πέτρος, Πόετρυ ατ λαστ, Ἀθήνα, Βακχικόν, 2018.
114. Μπόμπορης Λάμπρος, Αffectus, Γάτα, 2011.
     • Ἡ ἀλγεινὴ θρέψη τοῦ λύκου, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2014.
115. Μπουρδάκης Σταῦρος, Θρῆνοι καὶ μύθοι, Ἀθήνα, Ὄστρια, 2017.
116. Μπουρλῆς Γιῶργος, Φλέβα ποὺ σπάει, Ἀθήνα, Ἐξάρχεια, 2013.
117. Μουζάκης Δημήτριος, Βρουξιστής, Ἀθήνα, Σιδόντας, 2011.
     • Αὐτάρεσκη σιωπή, Ἀθήνα, Ἐνδυμίων, 2009.
     • Βαβυλώνα, Ἀθήνα, Ποιήματα τῶν φίλων, 2013.
118. Ναοὺμ Χαρά, Ἄγρυπνες ἀντιλόπες, Ἀθήνα, Μανδραγόρας, 2013.
     • Τὰ βράδια πίσω ἀπ ‘τὰ πουλιά, Ἀθήνα, Μανδραγόρας, 2015.
119. Νασιόπουλος Ὀδυσσέας, Ματαιοπονία, Βόλος, Ἤρα ἐκδοτική, 2012.
     • Πάλη γιὰ ἥλιο, Θεσ/νίκη, Πηγή, 2016.
120. Νησίδης Νικόλας, Θάλασσα στὸ διηνεκές, Ἀθήνα, Πλανόδιον, 2009.
121. Νιαμονητός Νικόλας, Κυνήγα τὴ νύχτα μέχρι νὰ γίνεις φλογερὴ ὕπαρξη, Ἀθήνα, Ἑκάτη, 2014.
122. Νικήτας Ζαφείρης, Τὰ νερὰ τοῦ μετανάστη, Ἀθήνα, Μελάνι, 2015.
123. Νικολαΐδης Παναγιώτης, Σὰν ἴαμβος καθρέφτης, Ἀθήνα, Πλανόδιον, 2009.
     • Ξενιτεύομαι μ ’ ἕνα φωνῆεν, Ἀθήνα, Πλανόδιον, 2012.
     • Οἰνοποίηση. 66 χαϊκοὺ γιὰ τὸ κρασὶν τζαὶ τὴν ποίησην, Λευκωσία, ἰδιωτ. ἔκδοση. 2014.
     • Παραλογή. Ποιήματα, Ἀθήνα, Gutenberg, 2015.
     • Μιὰ στὸ λευκὸ καὶ δυὸ στὸ μαῦρο, Λάρισα, Θράκα, 2017 [Μαζὶ μὲ Παπαδόπουλο Μιχάλη].
     • Ἡ νύφη τοῦ Ἰούλη, Ἀθήνα, Σμίλη, 2019.
124. Νικολαΐδης Χαρίλαος, Χίλιες λέξεις γιὰ ἕνα μοτίβο, Ἀθήνα, Παρασκήνιο, 2013.
125. Νικολόπουλος Κωνσταντίνος, Βουβὴ συνοδεία, Θεσ/νίκη, Σαιξπηρικόν, 2014.
126. Ξηρογιάννη ‘Ασημίνα, Ἐποχή μου εἶναι ἡ ποίηση, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2013.
127. Ὀρφανουδάκης Μάνος, Ὑπόγεια κόρη, Ἀθήνα, Μετρονόμος, 2017.
128. Παγκάκης Λάμπρος, Πέντε κενὲς παῦλες τοῦ παιχνιδιοῦ τῆς κρεμάλας, Ἀθήνα, Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος, 2014.
129. Παναγιώτου Εὐτυχία, Μαύρη Μωραλίνα, Ἀθήνα, Κέδρος, 2010
     • μέγας κηπουρός, Ἀθήνα, Κοινωνία τῶν (δε)κάτων, 2007.
     • Χορευτές, Ἀθήνα, Κέδρος, 2014.
130. Πανόπουλος Λεωνίδας, Ἀστικὰ λήμματα, Πάτρα, Anima libri, 2017 [μαζὶ με Σωτήρη Λυκουργιώτη].
131. Παπαδόπουλος Θεοχάρης, Ζηλεύω τὰ βράχια, Ἀθήνα, Μανδραγόρας, 2018.
132. Παπαγεωργίου Κων/νος, Οἱ πέντε ἐποχές, Ἀθήνα, Μελάνι, 2012.
     • Ὑπερκαινοφανής, Ἀθήνα, Μελάνι, 2017.
133. Παπαδάκη Νάνα, Γυναῖκες τῆς Ὀδύσσειας, Ἀθήνα, Μελάνι, 2016.
134. Παπαδάκης Γιῶργος Πολ., Νέα Ἀτραπός, Ἀθήνα, Δίφρος, 2014.
135. Παπαντωνίου Ἄλκης, Ὠμέγα Ἄλφα, Ἀθήνα, Ἰωλκός, 2014.
136. Παπαστεργίου Θωμᾶς, Μικρὴ λειτουργία τῆς ἄνοιξης, Βέροια, Ars poetica, 2014.
137. Παππᾶς Ἠλίας Θ., Οἱ ἀρνήσεις μιᾶς ἡμέρας, Ἀθήνα, Στοχαστής, 2013.
138. Πετράκης Γιάννης, Ἔρημος, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2013.
139. Πολυγένη Ἕλενα, Ἡ θλίψη μου εἶναι μιὰ γυναίκα, Κορώνη, (..) ἐκδόσεις, 2012.
     • Ἡ χώρα τῶν παράξενων πραγμάτων, Θεσ/νίκη, Τὸ κεντρί, 2014.
     • Τὰ δευτερόλεπτα τῶν ζωντανῶν στιγμῶν, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2017.
140. Πρεβεδουράκης Γιῶργος, στιγμιόγραφο, Ἀθήνα, Πλανόδιον, 2011.
     • Χαρτάκια, Θεσ/νίκη, Πανοπτικόν, 2016.
141. Ράζου Ἔστα, Στὸν ἔρωτα παίρνεις σχήματα. Ποίηση καὶ χαϊκού, Ἀθήνα, Πρώτη Γραφή/Γαβριηλίδης, 2015.
142. Ρακόπουλος Θοδωρῆς, Φαγιούμ, Ἀθήνα, Μανδραγόρας, 2010.
143. Ράμμης Παναγιώτης, Βραδινὴ πορεία, Ἀθήνα, Πλανόδιον, 2007.
144. Σενδουκᾶς Φώτης, Ἔκλειψη ὑποκειμένου, Θεσ/νίκη, Ἀκυβέρνητες πολιτεῖες, 2016.
145. Σίγμα Ἰάσονας, Ἔλλιπον. Τὰ χίλια καὶ ἕνα πρόσωπα τοῦ θανάτου, Λάρισα, Θράκα, 2018.
146. Σιώζιου Δανάη, Χρήσιμα παιδικὰ παιχνίδια, Ἀθήνα, Άντίποδες, 2016.
147. Σκουφῆ Κωνσταντίνα, Συγχορδία συγγνώμης, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2015.
     • Ὁμαιμοσύνη, Ἀθήνα, Ἑκάτη, 2017.
148. Σκυθιώτης Πέτρος, Συνθήκη ἰσορροπίας, Λάρισα, Θράκα, 2014.
     • Οἱ ἀκαδημαϊκὲς σημειώσεις τοῦ Ἴαν Μάρκεβιτς, Λάρισα, Θράκα, 2018.
149. Σμυρίλλη Ἀντωνίνη, Βλέπω ἀκόμα παιδικά, Λάρισα, Θράκα, 2017.
150. Στεργιόπουλος Γιώργος Χ., Ἡ Διάβολος, Ἀθήνα, Ἐκδόσεις τῶν φίλων, 2011.
151. Στίγκας Γιάννης, Ἰσόπαλο τραῦμα, Ἀθήνα, Κέδρος, 2009.
     • Ἡ ὅραση θ ‘ἀρχίσει ξανά, Ἀθήνα, Κέδρος, 2006.
     • Ὁ δρόμος μέχρι τὸ περίπτερο, Ἀθήνα, Μικρὴ Ἄρκτος, 2012.
     • Βλέπω τὸν κύβο Ρούμπικ φαγωμένο, Ἀθήνα, Μικρὴ Ἄρκτος, 2014.
     • Ἐξυπερὺ σημαίνει χάνομαι, Ἀθήνα, Μικρὴ Ἄρκτος, 2017.
152. Στενὸς Δημήτρης, Λείψανα φόβου, Ἀθήνα, Ὁδὸς Πανός, 2013.
153. Συφιλτζόγλου Κυριάκος, Ἕκαστος ἐφ ‘ὧ ἐτάφη, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2007 [²Θράκα, 2017].
     • Μισὲς ἀλήθειες, Ἀθήνα, Μελάνι, 2012.
     • Δραμάιλο, Ἀθήνα, Ἀντίποδες, 2018.
154. Τρεκλίδης Μάξιμος, Ἐωθινὰ βὰλς ἑνὸς μόνου, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2016.
155. Τσακίρης Συμεών, Αὐτοβιογραφία ἑνὸς βρέφους, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2015.
156. Τσαλαπάτης Θωμᾶς, Ἄλμπα, Ἀθήνα, Ἑκάτη, 2015.
157. Τσαμαντάκης Γιάννης, Τὰ πέρα πλάσματα, Ἀθήνα, Ἑκάτη, 2016.
158. Τσίρκας Ἰωάννης, Σκυλοτροφή, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2011.
159. Τσότσου Ἑρμοφίλη, Ὧρες ἀνησυχίας, Ἀθήνα, Σμίλη, 2018.
160. Τιμοθέου Ἀντρέας, Γιὰ μιὰ στιγμὴ καὶ μιὰ αἰωνιότητα, Λεμεσός, Ἀναζητήσεις, 2011.
161. Φαντριδάκη Δάφνη, Ἀκίδες, Ἀθήνα, Μανδραγόρας, 2015.
162. Φίλντισης Νίκος, Τὸ παραβάν, Ἀθήνα, Ὁδὸς Πανός, 2012.
     • Ὑδράργυρος, Ἀθήνα, Ὁδὸς Πανός, 2016.
163. Φρατζέτης Νίκος, Ὑπακοή, Ἀθήνα, Ἄπαρσις, 2012.
     • Τὸ τρένο καὶ ὁ Φῶκνερ, Ἀθήνα, Κίχλη, 2018.
164. Φυτιλῆ Λίνα, Μυθικὴ μέρα, Ἀθήνα, Ἐνδυμίων, 2014.
165. Χαβάτζας Ἕλενος, Ἡλιοτρόπια μὲ τὶς πλάτες στὸν τοῖχο, Ἀθήνα, Ὁμήγυρις, 2013.
166. Χαβρεδάκη Εἰρήνη, Ἀντίποδες, Ἀθήνα, Ἰωλκός, 2013.
     • Τὸ αἰώνιο τώρα, Ἀθήνα, Ἰωλκός, 2016.
167. Χαζίρογλου Λεωνίδας, Κήπος τῶν θαυμάτων, Ἀθήνα, Ἄπαρσις, 2014.
168. Χαμάλης Ἀναστάσιος, Τὰ λογογράμματα τῆς ἀλήθειας, Λευκωσία, Αἰγαῖον, 2012.
169. Χατζηϊωαννίδου Κυριακή, Στὸν ἄλφα τοῦ Κενταύρου, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2014.
170. Χριστοδουλίδης Πασχάλης, Ποιήματα, Ἀθήνα, Πλανόδιον, 2005.
     • Σὲ τούτη τὴ χώρα, Ἀθήνα, Σμίλη, 2018.
171. Χρυσικόπουλος Νίκος, Λονδίνο, Ἀθήνα, Μικρὴ Ἄρκτος, 2019.
172. Ψάλτης Ἀντώνης, Βασίλειο γιὰ ἕνα μολύβι, Ἀθήνα, Κέδρος, 2017.
173. Ψαρρᾶς Χάρης, Gloria in Exclesis, Ἀθήνα, Κέδρος, 2017.

 

*

ἢ

Ἀντὶ ἀνεπίδοτης ἐπιστολῆς πρὸς τὸν Ἐ.Χ. Γονατᾶ

~.~

τοῦ ΣΥΜΕΩΝ ΓΡ. ΣΤΑΜΠΟΥΛΟΥ

Ἀφορμὴ γιὰ τὴν ἄτυπη, ἐκπρόθεσμη ἐπιστολὴ ποὺ συντάσσεται ἐξ ἀνάγκης σὲ μορφὴ ἄρθρου, ἔδωσαν οἱ σποράδην παράλληλες ἀναφορὲς τοῦ Ἐ.Χ. Γονατᾶ στὸ ἔργο τῶν Yvan Goll (Ἰβὰν Γκόλλ, 1891-1950) καὶ Paul Celan (Πάουλ Τσέλαν, 1920-1970), αἰνιγματικὲς ἀπέναντι τὸ ἔργο καὶ τὴν προσωπικότητα τοῦ Τσέλαν, συγκεντρωμένες οἱ περισσότερες στὸ ὑπ’ ἀριθμὸν 11 τεῦχος τοῦ περ. Ὀροπέδιο μὲ ἐπιμέλεια τοῦ Β. Καμχῆ (Χειμώνας 2010-2011, 597 κ.ἑ.). Διαφωτιστικὴ ὡς πρὸς τὶς ἀπορίες ποὺ δημιουργεῖ ἡ στάση τοῦ Γονατᾶ ἀπέναντι στὴ «μοιραία» φιλία καὶ συνεργασία τῶν δύο ποιητῶν, εἶναι ἐπίσης ἡ ἐπιστολή του πρὸς τὴν Aimée Bleikasten (Αἰμὲ Μπλαϊκάστεν), στὶς 18.3. 2003, δημοσιευμένη στὸν Κατάλογο τῶν ἐκδόσεων Στιγμή 2007 (σ. 44-50). Ὑπ’ ὄψιν θὰ ληφθοῦν τέλος, πλὴν τῶν ἀναφορῶν τρίτων, τὸ Ἐπίμετρο τοῦ Γονατᾶ στὰ Ποιήματα τοῦ Γκόλλ,[1] τὰ Σημειώματα ποὺ συνοδεύουν τὸ μεταφραστικό του ἔργο καὶ οἱ ἐπιστολὲς ποὺ τοῦ ἔστειλε ὁ ποιητὴς Δ.Π. Παπαδίτσας.

Ὁ Γονατᾶς παίρνει, μᾶλλον συγκυριακά, μέρος στὴ «διαμάχη», ὅπως τὴν χαρακτηρίζει, ἀνάμεσα στοὺς δύο ποιητές, γνωστὴν πλέον ὡς «Ὑπόθεση-Γκὸλλ» (Goll-Affäre) ποὺ ἀπασχόλησε ἐπὶ δύο τουλάχιστον δεκαετίες (1950-1970) τοὺς γερμανικοὺς λογοτεχνικοὺς κύκλους καὶ ὁδήγησε, μὲ ἰσχυρὸ μερίδιο στὸ ζύγι τῶν εὐθυνῶν, τὸν Τσέλαν στὴν αὐτοχειρία. Ἤδη ἡ καθιερωμένη πλέον τιτλοφόρηση, «Ὑπόθεση-Γκόλλ», ἀποκαλύπτει τὸν μοναδικὸ ὑποκινητὴ καὶ χειριστὴ τοῦ «σκανδάλου» ποὺ μὲ κανέναν τρόπο δὲν ἀγγίζει στὴν οὐσία τοὺς δύο ποιητές. Εἶναι ἡ θεωρητικὰ ὄχι μόνον διαβλητὴ ἀλλὰ καὶ κωμικὴ ἐπιτίμηση τῆς Claire Goll (1890-1977), χήρας τοῦ ποιητῆ, πρὸς τὸν Τσέλαν ὡς λογοκλόπο καὶ σφετεριστὴ τοῦ ἔργου τοῦ συζύγου της. Σήμερα, ὑπό τὰ ὄμματα τῆς συγκριτολογίας, ἀνάλογοι ἰσχυρισμοὶ θὰ φάνταζαν ἐξωφρενικοί. Ἀπὸ τὸν Χάρολντ Μπλοὺμ ὣς τὸν Ἔριχ Ἄουερμπαχ, τὸν Ρολὰν Μπὰρτ καὶ τὴν Τζούλια Κρίστεβα τὸ ζήτημα ἔχει εὐφυῶς μετατεθεῖ στοὺς δημιουργικοὺς ὅρους κατασκευῆς τοῦ λογοτεχνικοῦ ἔργου. Ἕνας λόγος παραπάνω νὰ ἀπορεῖ κανεὶς πῶς στὴν πιὸ ὥριμη στιγμή του ὁ «ποιητὴς» Γονατᾶς ἀνακινεῖ, ἢ θεωρεῖ ἀκόμη ἀνοικτό, ἕνα τεχνητὸ σκάνδαλο ποὺ ἔπληξε καὶ ὁδήγησε νωρὶς στὴ σιωπὴ τὸν σπουδαιότερο ὁμότεχνό του στὴ μεταπολεμικὴ Εὐρώπη. (περισσότερα…)

Απολογισμός

Βαδίσαμε ωραία! Όπως αρμόζει
το βάδισμα σε συνετούς ανθρώπους
κάναμε πού και πού τον καραγκιόζη
όμως κρατήσαμε ένα ήθος, κάποιους τρόπους…

Ψηλά κρατώντας πάντα το κεφάλι
σκοντάφταμε σε λάσπες… σε γκρεμούς…
πέφταμε… σηκωνόμασταν… χαλάλι…
Φτάνει που υπέροχα βαδίσαμε, το ακούς;

Τι κι αν στον δρόμο χάθηκε η πορεία;
Τι κι αν μας πρόδωσε η πυξίδα κατά βάθος;
Τι κι αν πουλήσαμε κι εμείς στα εμπορεία;
Να λες βαδίσαμε υπέροχα… με πάθος…

Μονάχα που… στο τέλειωμα του δρόμου
κάτι έχει μείνει να πονά… να αγκυλώνει…
Και στο ‘χα πει δεν είναι αυτό το νούμερό μου
πάλι στενό πήγες και πήρες παντελόνι.

~.~ (περισσότερα…)

ΔΙΑΡΚΗΣ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ 2000-2020

Ποιά ἡ ποίηση τοῦ 21ου αἰώνα καὶ ποιοί οἱ ποιητές της; Χιλιάδες ποιητικὲς συλλογές, εἴτε τυπωμένες ἀπὸ ἐπώνυμους οἴκους εἴτε αὐτοεκδόσεις, ἑκατοντάδων ἢ καὶ χιλιάδων ποιητῶν ποὺ ἀναζητοῦν τὴν θέση τους στὴν Νεοελληνικὴ Λογοτεχνία. Τί μένει ὅμως καὶ τί περνάει ἀπὸ τὴν κρησάρα τῆς κριτικῆς; Τί ἐπιβιώνει –ἢ ἔστω, τί φαίνεται ὅτι μπορεῖ νὰ ἐπιβιώσει– στὴν μνήμη τῆς ἀναγνωστικῆς κοινότητας;

Ἀποπειρώμενο μιὰν ἀπάντηση στὰ παραπάνω, τὸ Νέο Πλανόδιον ἐγκαινιάζει τὴν ἑβδομαδιαία στήλη ‘‘Νέοι ποιητὲς ἑνὸς νέου αἰώνα. Διαρκὴς ποιητικὴ ἀνθολογία 2000-2020’’. Γιὰ διάστημα δύο ἐτῶν καὶ ἀρχῆς γενομένης ἀπὸ τὸν Φεβρουάριο τοῦ 2019, θὰ ἀνθολογοῦμε κάθε ἑβδομάδα ἀπὸ ἕνα ἢ περισσότερα ποίηματα ἑνός/μιᾶς συγγραφέα, ποὺ θὰ πληροῦν δύο προϋποθέσεις: θὰ εἶναι α) δημοσιευμένα μετὰ τὸ 2000, καὶ β) γραμμένα ἀπὸ ποιήτριες ἢ ποιητὲς 45 ἐτῶν καὶ νεώτερους, γεννημένους δηλαδὴ ἀπὸ τό –σημαδιακό– 1974 καὶ ἑξῆς.

Τὰ ποιήματα θὰ παρατίθενται πολυτονισμένα, δίχως ὅμως ἄλλες παρεμβάσεις στὸ πρωτότυπο. Ἐπίσης, στὸ τέλος κάθε ἑξαμήνου θὰ δημοσιεύεται στὸν ἱστότοπο ὁ Θησαυρὸς Ἀναγνώσεων τῶν ἀνθολόγων μὲ τὴν μορφὴ ἀναλυτικοῦ καταλόγου, ὅπου καὶ θὰ καταγράφονται ὅλες οἱ ποιητικὲς συλλογὲς ποὺ εἴδαμε στὸ διάστημα αὐτό. Τὰ ποιήματα ποὺ θὰ προκύψουν στὸ πέρας τῆς διαρκοῦς αὐτῆς ἀνθολόγησης, συμπληρωμένα ἐνδεχομένως καὶ μὲ ἄλλα, θὰ ἀποτελέσουν τὸν κορμὸ μιᾶς ἔντυπης Ἐκλογῆς.

Οἱ σκοποὶ τοῦ ἐγχειρήματος, δύο: νὰ ἀναδείξουμε τὰ ἀξιανάγνωστα ποιήματα ποὺ γράφονται στὶς μέρες μας ἀπὸ νέους ποιητές· καὶ νὰ συμβάλλουμε στὴν ἐπόπτευση τῆς νεοελληνικῆς ποίησης τοῦ αἰώνα μας, μακριὰ ἀπὸ παρελκυστικὲς κατηγοριοποιήσεις, αἰσθητικὲς ἢ/καὶ ἰδεολογικές.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΓΑΛΑΝΑΚΗΣ – ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟΡΔΑΣ

---

Νίκος Βιολάρης

(Πέρα ἀπ’ τὴ μέρα, Ἀθήνα, Γαβριηλίδης, 2005)

Δὲν εἶναι μέρα
καρφὶ τριαντάφυλλο
ὁ πυρετὸς τῆς πέτρας
δὲν εἶναι μέρα οὔτε βροχἠ
ὄνειρό μου ἐσὺ βαθὺ
τρικυμισμένο
πληγὴ φωτὸς πηγὴ φωνῆς
καὶ λέξεις –χάδι ἢ θάλασσα–
δὲν εἶναι μέρα

~.~

Σκοπὸς τοῦ φωτὸς
δὲν εἶναι ἡ αὐγὴ
ἀλλ’ ἡ σφαγὴ
τῆς νυκτός
τὸ αἰφνίδιο ξημέρωμα
τῶν μοχθηρῶν πραγμάτων
ἡ πόντιση τῶν πάναγνων
νυχτερινῶν σωμάτων
σκοπὸς τοῦ φωτὸς
εἶναι ἡ στάχτη
ἄνθη καὶ δέντρα
ποὺ λιγοστεύουν
κίτρινα φύλλα, νεκρὰ
ποὺ χορεύουν.

~.~

στὸν Σωτήρη Σαράκη

Ὁ κακὸς ξυλοκόπος
ἔρχεται στὸν ὕπνο
κόβει ἀπ’ τ’ ὄνειρο
τὰ τρία δέντρα
κι ἔπειτα φεύγει
γι’ ἄλλο δάσος

Ὁ καλὸς ξυλοκόπος
ἔρχεται στὸν ὕπνο
κόβει ἀπ’ τ’ ὄνειρο
τὰ τρία δέντρα
κι ἔπειτα κλαίγοντας
φυτεύει
μέσα στὸ χῶμα
τὸ σῶμα του.

~.~

(Ἀχτίδες νυχτόβιες, Ἀθήνα, Γαβιρηλίδης, 2009)

Ἀτμόσφαιρα

Ὕπνου καράβι ἀργόσυρτο
αἴφνης μὲ ἀδράχνει, μὲ πάει.
Μακριά, ὑποθέτω, ἀπὸ οἰκεῖα νησιά.
Ὄνειρα ἀόρατα
τὴ μορφή μου καλοῦν.
Μακριά, μακριὰ ἀπὸ πάλλουσα θάλασσα.

Καὶ κάτω ἀπ’ τὸ ἰσχνὸ
μοῦ τραγουδοῦν φεγγάρι
ὡς ἀχτίδες νυχτόβιες
κάτι ἐλάχιστοι φάροι.

~.~

Ὑποβρύχια ἀρχαιολογία

Τώρα κατεβαίνουμε στὸν ὀμφαλὸ τῆς θάλασσας.
Τὰ τριαντάφυλλα φθονοῦν τὴν παρουσία μας.
Τὰ κοχύλια βοοῦν – ὅπως εἴθισται ἄλλωστε.
Κατεβαίνουμε τώρα
]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]κατεβαίνουμε
μ’ ἕνα κοινότοπο κερὶ παράλογο
]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]κυκλικὲς σκάλες
ψάχνοντας
πάλι ἕνα βουβὸ καθρέφτισμά μας.
Ὄχι πιὰ σὲ παρθένες, πληκτικὲς ἐπιφάνειες
~ἀγγελικοὶ φαντάζουμε ἐκεῖ–
μὰ στὶς καρδιὲς τῶν βίαιων, ἀρχαίων ναυαγίων.

~.~

Τὰ ἀγγεῖα

Τὰ ἀγγεῖα ἦταν φτιαγμένα ἀπὸ πάγο. Γιατί λοιπὸν ἐναπόθεσα ἐντός τους
]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]ἀχτίδες καὶ μορφὲς βροχῆς;

]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]Καιρὸ πολὺ μετὰ
]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]]γιατί
τὰ ἀγγεῖα αὐτὰ δὲν ἔλειωσαν, δὲν ράγισαν γιὰ μιὰ στιγμή, δὲν μάτωσαν
παρότι μᾶς διαπέρασε
τὸ βίαιο καλοκαίρι;

---

Ὁ Νίκος Βιολάρης γεννήθηκε τὸ 1985 στὴν Ἀθήνα, ὅπου καὶ σπούδασε Ἱστορία. Ποιήματά του ἔχουν δημοσιευθεῖ σὲ  λογοτεχνικὰ περιοδικά. Ἔχουν ἐκδοθεῖ τὰ ποιητικά του βιβλία: Πέρα ἀπ’ τὴ μέρα (2005) καὶ Ἀχτίδες νυχτόβιες (2009).

του ΦΩΤΗ ΔΟΥΣΟΥ

Πριν δύο δεκαετίες κανείς δεν είχε προβλέψει την αυξανόμενη άνοδο και ουσιαστικά την κυριαρχία της τηλεόρασης, μάρτυρες της οποίας γίναμε τα τελευταία χρόνια. Ίσα ίσα με τον ερχομό του ίντερνετ πολλοί υποστηρίξανε –όχι χωρίς κάποια κρυφή χαρά– ότι η τηλεόραση πνέει τα λοίσθια, ότι ο κόσμος θα της γυρίσει την πλάτη, ότι θα συρρικνωθεί, θα την ξεπεράσουν οι εξελίξεις και θα σβήσει. Οι αυτόκλητοι μάντεις διαψεύσθηκαν οικτρά. Η τηλεόραση όχι μόνο δεν πέθανε, αλλά κινδυνεύει να σκοτώσει τώρα και το σινεμά. Μιλάμε φυσικά για τη συνδρομητική τηλεόραση και το streaming.

Κατά γενική ομολογία το απόλυτο μέσο διασκέδασης σήμερα είναι το σήριαλ. Συγκεκριμένα το μοντέλο του αμερικάνικου σήριαλ που έχει αρχίσει να γίνεται αντικείμενο μίμησης και μελέτης πλέον και εκτός Αμερικής. Λαϊκό και συγχρόνως εκλεπτυσμένο, σύνθετο αφηγηματικά, αλλά και απλό, μαζικό και για τον καθένα ξεχωριστά, βαθύ αλλά και εύπεπτο, φαίνεται να ταιριάζει σε όλα τα γούστα. Και ενώ απευθύνεται ιδιαιτέρως σε συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες (άτομα κάτω των σαράντα-πέντε), δεν μοιάζει να περιορίζεται από το μορφωτικό ή το βιοτικό επίπεδο του κοινού του.

Η μεγάλη ζήτηση έφερε στην επιφάνεια νέες ανάγκες και όσον αφορά στην παραγωγή γραπτού λόγου. Ένα επεισόδιο μιας ώρας κρύβει πίσω του σενάριο εξήντα σελίδων. Μια σεζόν δέκα επεισοδίων συνοψίζεται σε ένα ογκώδες ντοσιέ με εξακόσιες σελίδες σεναρίου. Καν αν η σειρά συνεχιστεί και πάει στις πέντε ή έξι σεζόν, όπως συμβαίνει με τις περισσότερες περιπτώσεις μιλάμε για κειμενικό σώμα τριών χιλιάδων σελίδων και άνω. Όσο περίπου είναι και το Αναζητώντας τον Χαμένο Χρόνο.

Απαιτήσεις τέτοιων αφηγηματικών διαστάσεων μπορούν να οδηγήσουν στην απελπισία τον σεναριογράφο. Φυσικά δεν είναι πλέον ένας εκείνος που γράφει, ειδικά στις μεγάλες παραγωγές, αλλά μια ολόκληρη δημιουργική ομάδα. Το βάρος επιμερίζεται. Ακόμα και έτσι όμως, πώς γίνεται να μην παγιδευτεί κανείς σε φαύλο κύκλο, να μην πέσει σε επαναλήψεις, σε παγίδες της πλοκής, σε ασυνέπειες, σε χάσματα; Είναι μια αχανής επικράτεια αυτή που διανοίγεται μπροστά στους συγγραφείς. Μια έρημος που δεν γεμίζει με αντικατοπτρισμούς, αλλά χρειάζεται αρδευτικά έργα, ρυμοτομία, και υποδομές, αν θέλει να την καταστήσει κατοικήσιμη.

Ακόμα και οι πιο επιδέξιοι σεναριογράφοι δεν καταφέρνουν να ξεπεράσουν αυτούς τους σκοπέλους καμιά φορά. Έτσι καταλήγουν με πλοκές που είναι αναμενόμενες, χαρακτήρες που μοιάζουν να ξεφουσκώνουν απότομα, δραματικά γυρίσματα που δεν προκαλούν συναισθηματικές αντιδράσεις στο κοινό.

Πώς αντιμετωπίζονται τέτοιου τύπου προβλήματα; Με διάφορους τρόπους. Στο τηλεοπτικό γράψιμο οι δύο πιο χαρακτηριστικοί είναι η ανάπτυξη του χαρακτήρα (character development) και οι ανατροπές, οι συστροφές της πλοκής, τα λεγόμενα τουίστ. Τα δυο τους έχουν αμφίδρομη σχέση και ιδανικά θα έπρεπε να εξετάζονται μόνο κατ΄ αντιπαράσταση. Λόγω έλλειψης χώρου όμως ας εστιάσουμε κυρίως στο δεύτερο.

Η ανατροπή, το αναπάντεχο ξάφνιασμα που αφήνει τον θεατή/αναγνώστη με την αίσθηση ότι του έχει αφαιρεθεί η γη κάτω από τα πόδια, είναι μια από τις αρχετυπικές δυνάμεις της αφήγησης. Είτε μιλάμε για τηλεοπτικό γράψιμο είτε αναφερόμαστε γενικότερα στη λογοτεχνία. Πρόκειται για εργαλείο παλιό που εντοπίζεται σε πολύ διαφορετικά αφηγηματικά είδη και διαπιστώνουμε τη χρήση του από τον Όμηρο μέχρι την Μαχαμπαράτα. Ωστόσο, αν και παλιό, φτάνει μέχρι τις μέρες μας άφθαρτο.

Με το σινεμά, την κινηματογραφική γραφή, η ανατροπή έγινε σχεδόν αξίωμα. Το Χόλυγουντ την αποθέωσε. Και για αυτό ίσως μέχρι ένα σημείο η ροπή προς τις ανατροπές ταυτίστηκε με το εύκολο και το ευτελές storytelling. Η ύπαρξη ενός εργαλείου όμως δεν μπορεί να ορίζεται από τέτοιους όρους. Δεν είναι καλό ή κακό. Όλα εξαρτώνται από τη χρήση του και τις ανάγκες που εξυπηρετεί.

Οι συγγραφείς του μοντερνισμού επιχείρησαν να απαξιώσουν και να καταβαραθρώσουν στην ουσία το εργαλείο, επαναπροσδιορίζοντας τις αφηγηματικές τους προτεραιότητες, και αρνούμενοι μέχρι ένα σημείο τον ρόλο του παραμυθά-αφηγητή που καλείται να τέρψει ή να κινήσει συναισθηματικά το κοινό του. Η παρακαταθήκη τους είναι ορατή μέχρι σήμερα (και) σε πολλούς Έλληνες συγγραφείς που –με αυταρέσκεια– δίνουν πρωτοκαθεδρία στη γλώσσα έναντι του περιεχομένου στα γραψίματά τους. Στην ουσία όμως απλώς αδυνατούν να αρθρώσουν ιστορίες. Κάποιοι διατείνονται ότι, ύφος=περιεχόμενο. Πιστεύουν ότι το ύφος από μόνο του είναι αρκετό για να δημιουργήσει περιεχόμενο. Αφενός αυτοί που το λένε δεν είναι συνήθως ο Ναμπόκοφ, ο Μοντιανό ή ο Προυστ, ώστε να μιλάνε με τέτοια αυτοπεποίθηση για τις επιδόσεις τους. Αφετέρου πρόκειται ούτως ή άλλως για ρομαντική και αφελή άποψη. Το δύσκολο είναι να πετύχεις αρτιότητα και στα δύο. Ο Όμηρος που αναφέραμε πριν, όπως κάθε ποιητής, πρόσεξε τις λέξεις του, αλλά δεν ξέχασε ότι αφηγείται συγχρόνως και μια ιστορία. Και η ιστορία για να αγγίξει το κοινό, για να ανοίξει συναισθηματικά ρήγματα, για να συγκλονίσει, δεν επαναπαύεται στο ύφος της, στην αισθητική των λέξεων και των φράσεων. Χρειάζεται άλλα θεμέλια.

Έχει ανατροπές η Κυρία Νταλαγουέι της Βιρτζίνια Γουλφ; Έχει ανατροπές το Βιβλίο της Ανησυχίας του Πεσσόα; Οι Αόρατες Πόλεις του Καλβίνο; Ο Ακατανόμαστος του Μπέκετ; Η απάντηση στο δήθεν ρητορικό μας ερώτημα μπορεί να μας εκπλήσσει. Και βέβαια έχουν! Ωστόσο σε τέτοιες περιπτώσεις η ανατροπή λαμβάνει άλλη μορφή. Δεν εντοπίζεται στις συστροφές της πλοκής ή στις αποφάσεις του εκάστοτε χαρακτήρα. Ενσταλάζεται εντούτοις σχεδόν σε κάθε παράγραφο, σε κάθε φράση, σε κάθε λέξη. Η ανατροπή είναι συμπαντική έννοια, έχει πολλές διαστάσεις και λαμβάνει ποικίλες μορφές. Ένα έργο όπως η Κυρία Νταλαγουέι, για παράδειγμα, με την εσκεμμένα ανύπαρκτη πλοκή, θα ήταν καθηλωμένο σε πλήρη ακινησία αν η συγγραφέας του δεν μετερχόταν (δεν κατόρθωνε να ανακαλύψει και να εφεύρει, στην ουσία) άλλες τεχνικές που το κινούν και του προσδίδουν μια ακατάβλητη ρυθμικότητα. Κάθε πρόταση που έπεται, μας δημιουργεί συναισθηματικό ή πνευματικό ξάφνιασμα, ακόμα και αισθητηριακές αντιδράσεις, είτε λόγω της αισθητικής της πρωτοτυπίας είτε λόγω του συναισθηματικού της φορτίου, είτε λόγω της πνευματικής της δύναμης.

~ . ~

Οι άνθρωποι θέλουν να διαβάζουν, να βλέπουν, να ακούν ιστορίες οι οποίες τους δονούν εσωτερικά. Κάποιες φορές μια περιγραφή, μια εικόνα, το πλέγμα κάποιων λέξεων, είναι αρκετά. Άλλοτε χρειάζεται κάτι παραπάνω: ιστορίες που περιστρέφονται γύρω από ήρωες με τους οποίους μπορεί και θέλει κάποιος να ταυτιστεί. Ήρωες για τους οποίους ανησυχούμε όταν κινδυνεύουν και αγωνιούμε μαζί τους μέχρι την ολοκλήρωση του ταξιδιού τους.

Για τον προσεκτικό παρατηρητή το σύνολο των διακλαδώσεων που σχηματίζεται πριν από κάθε αφηγηματική απόφαση δεν είναι ατέρμονο. Μπορεί οι επιλογές να φαίνονται πολλαπλές, αλλά δεν είναι άπειρες. Ίσα ίσα, σε μια αφήγηση που ορίζεται από νόμους αιτίου και αιτιατού και διέπεται από έναν στοιχειώδη ντετερμινισμό, οι συγκεκριμένες επιλογές μπορεί να περιοριστούν σε ένα ιδιαίτερα ευάριθμο σύνολο. Η πλοκή υπακούει σε νόρμες που έχει θεσπίσει ο ίδιος ο συγγραφέας. Και είναι νόρμες ακατάλυτες. Ο αποχρών λόγος, η τάξη και η λογική δεσπόζουν εκεί. Οι αυθαιρεσίες δεν συγχωρούνται. Μέσα σε αυτό το ασφυκτικό, πολλές φορές, πλαίσιο δρα και παίζει τον ρόλο της η ανατροπή. Διευρύνει τον χώρο εκεί που φαινομενικά δεν υπάρχουν περιθώρια. Δημιουργεί μια στιγμιαία ανισορροπία για να κατακτήσει μια καινούργια ισορροπία. Κατασκευάζει μια τεχνητή κρίση που λειτουργεί ως καύσιμο για την ιστορία και την οδηγεί μπροστά.

Στους ίδιους νόμους υπόκειται και ο αφηγηματικός ήρωας. Έχει χάσει το δικαίωμα να αυθαιρετεί. Ο συγγραφέας σέβεται απόλυτα τους κανόνες, εάν δεν θέλει βέβαια να υπονομεύσει το καθεστώς της αφήγησης, εάν δεν θέλει να πετάξει τον αναγνώστη/θεατή έξω από τον κόσμο που με τόση επιμέλεια του έχει φτιάξει. Ο αφηγηματικός κόσμος είναι ένας κόσμος στέρεος, δομημένος, οργανωμένος, δίκαιος. Ένας κόσμος που έχει θεό.

ΦΩΤΗΣ ΔΟΥΣΟΣ

του ΘΑΝΑΣΗ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΑΔΗ*

Στον Σωτήρη Γουνελά

Η εναγώνια ατομική αναζήτηση του αναχωρητισμού. Μια σχέση αναπόσπαστη από την ανάγκη εναγκαλισμού του θείου. Η δύσκολη ανίχνευση της πραγματικότητας του καθημερινού βίου μέσω της αγκυροβόλησης στη θεία βούληση είναι κάποια από τα θεμελιακά στοιχεία που προβάλλει στο έργο του Αντρέι Ρουμπλιώφ, ο σκηνοθέτης Αντρέι Ταρκόφσκι.

Το ιστορικό Ο Ρώσος αγιογράφος Αντρέι Ρουμπλιώφ, περιπλανιέται στη χώρα του δοκιμάζοντας την πίστη του στις εσχατιές των ανθρώπινων σχέσεων. Στιγμιότυπα του μοναχικού βίου, συνεπής αναχωρητισμός αλλά και έντονη μαθητεία αποτελούν ισχυρές μνήμες που ορίζουν τον βίο του. Με μια συνεχή ηθική αμφιθυμία για το αν πράττει το καλό στη σχέση του με το θείο αναλαμβάνει αγιογραφικές εργασίες που του αναθέτουν μοναστήρια και πόλεις. Το έργο του έντονα καθορισμένο από την μαθητεία του στον μεγάλο δάσκαλο Θεοφάνη αποτελεί τομή ανάμεσα στην τότε βυζαντινή τέχνη –και τα κέντρα που τη στήριζαν– και στην οπτική θεώρηση για κάτι το ιδιαίτερο ίσως και νεωτερικό για τον νέο τόπο, τη Ρωσία, η οποία επιθυμεί να γίνει διάδοχος του Βυζαντίου στην παντοκρατορία. Τούτο το ζύγιασμα παρότι φάνηκε ομαλό στη ζωγραφική δημιουργία του, αποτέλεσε για τον ίδιο προσωπικά ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρημα. Σε μια ταραγμένη και σπαρασσόμενη από συνεχείς πολέμους χώρα η αναχωρητική του στάση, ως προσωπικό ήθος, και η έξοχη απόδοση της τέχνης του δεν ταίριαζαν πάντα.

Το ύφος του έργου παραπέμπει σε μια διαρκή σκιά αγώνα –μια σκιαμαχία άρνησης των καταστάσεων του παρόντος από τους ήρωες του έργου– «οὐ γὰρ ἔχομεν ὦδε τόπον ἀλλὰ τὸν μέλλοντα…». Τα γεγονότα εκλαμβάνονται ως πειρασμοί στην έρημο της ανθρώπινης ψυχής. Οι σχέσεις στα άκρα με άξονα ανθρώπους “σαλούς” για την κατάδειξη της αμαρτίας ή της άρσης της συμβατικής ηθικής.

Ο Ταρκόφσκι ανιχνεύει μέσω της μνείας του στον μεγάλο Ρώσο αγιογράφο την παράλληλη με την πραγματικότητα μορφή της εμπιστοσύνης απέναντι στο θείο μέσω της αποκάλυψης. Τούτη ως ατομική εμπειρία ενέχει την έννοια της μεταστροφής (conversion). Mιας αιφνίδιας αλλαγής της διάθεσης του νου και των αισθημάτων, χωρίς την ιδιαίτερη προσοχή για την κατ’ αίσθηση αντίληψη, αλλά με την εμπιστοσύνη στην ακρόαση και τη μέριμνα της καρδιάς με κάθε ιδιωτική αφέλεια που η διάθεση αυτή εκδηλώνει. Ο σκηνοθέτης ξέρει ότι η απολυτότητα τούτης της σχέσης είναι επισφαλής. Την έκφραση τη δείχνει με τη σιωπή η οποία έρχεται μετά την ύστατη κρίση όπως αυτή προβάλλει στην αρχή των καρέ του έργου του.

Ξαναγυρίζω στη σκιαμαχία της κατάστασης πραγμάτων καθότι θα ήταν πολύ εύκολο να πούμε ότι ο σκηνοθέτης επιλέγει ασυνήθιστους ανθρώπους, ως κυνηγούς μιας μελλοντικής κατάστασης, προκειμένου να δειχτεί ενδεχομένως εύκολα το ηθικό πρόκριμα έναντι της συνήθους ανθρώπινης διαβολής. Το αντίθετο· η ίδια αποσυνάγωγη στάση των ατόμων γίνεται μέτρο κρίσης με την πρόθεση του σκηνοθέτη να αποβάλλει τη “ρετσινιά” του ηθικά άμεμπτου. Γι’ αυτό και παραπέμπει προς ένα αφήγημα ιστορικών αποτυπωμάτων. Φορείς ιδιοτήτων όπως δάσκαλοι, ηγούμενοι, μαθητές, ηγεμόνες και ληστές μετέχουν σε ένα συνεχή διάλογο στο προσκήνιο και το αποτύπωμα είναι μια ιστορία των αντιθέσεων. Φαινόμενο και εσωτερικότητα τελούν σε διαρκή διάλογο τον οποίον πρέπει να ακολουθεί το αφήγημα. Διάλογο από γεγονότα με το προσωπικό στοιχείο να αποκαλύπτει τον όγκο των ιστορικών δεδομένων αλλά και την πολλαπλότητα της συλλογικής και προσωπικής μας αποτυχίας.

Επιγραμματικά η παραπάνω εισαγωγή ιχνηλατεί τη θρησκευτική εμπειρία μέσα από απόπειρες δήλωσης απαρτίωσης ενός καρέ το οποίο ποτέ δεν θα είναι αυτοτελές. Ο σκηνοθέτης προβάλλει την εμπειρία ως ίχνος ατομικό με την αναγκαία ομοιότητα αναφοράς του στο πλήθος. Προς τούτο και επιλέγει ένα ύφος απλό και μια ματιά αθώα σαν του μικρού παιδιού που αναλαμβάνει πρόωρα ευθύνες. Κυριολεκτικά επιλέγει παραστάσεις με ιστορική μίξη για την ανάδειξη της έντασης των χαρακτήρων θέτοντας τη θρησκεία ως κομβικό πεδίο του ιστού της πλοκής. Εδώ η θρησκευτική εμπειρία δεν γίνεται αντικείμενο εννοιολόγησης ως μια συνεχή ανάλυση σε ερμηνευτικές προτάσεις με εκλογικευμένη συνύφανση. Η θρησκευτική εμπειρία πορίζει σε κάτι πρωτόλειο και συνάμα οικείο για τη ρωσική φυσιογνωμία του Ταρκόφσκι. Η εμπειρία του Ρώσου σκηνοθέτη στο έργο του είναι αλάνθαστη και ως γεγονός και ως παραλλαγή γι’ αυτό και οι ήρωες του που τη βιώνουν χάνονται στο μέγεθός της. Κρίνονται στην ύστατη κρίση. Σιωπούν μπροστά στο άφατο της απώλειας ή της σωτηρίας στο ανθρώπινο δράμα, και δείχνουν, τέλος, μιαν απύθμενη παιδικότητα μπροστά στη ματαιότητα της σιωπής του.

Για να γίνω πιο σαφής. Μέσα από τούτη την παραγωγή όλη η πορεία του μεγάλου αγιογράφου είναι η προσωπική βιωτή ως σύμβολο ετεροβαρούς πορείας που δημιουργεί αναμφίβολα θεωρία γεγονότων, εννοιών, στάσεων και διαθέσεων. Η παιδικότητα για την οποία μίλησα πιο πάνω, αναδεικνύεται μέσα από τη σιωπή του μεσήλικα πλέον αγιογράφου ο οποίος την ενστερνίζεται λες και την έχει με ευκολία στην τσέπη του. Η «ηρακλείτεια ζαριά» των παιδιών σε ναούς και αγορές δεν δείχνει μόνο σχόλη αλλά κυρίως επινοητικότητα μήπως και επικρατήσουν οι αποφάσεις των μεγαλύτερων. Έτσι στο τέλος του έργου ένα παιδί ο Μπόρις με απίστευτες δεξιότητες αναλαμβάνει να ανακατασκευάσει ό,τι κατέστρεψαν οι παλιότεροι και καταρρέει όπως κάθε άνθρωπος μπροστά στο μέγεθος της ψυχικής αγωνίας γέρνοντας στο σώμα του Ρουμπλιώφ που ξαναβρίσκει τη λαλιά του. Τι μένει αναλλοίωτο και από τις πρώτες καταστροφές της βαρβαρότητας των Τατάρων αλλά και από την ματαιότητα της ανακατασκευής; Η Εκκλησία, ως σύμβολο πλέον της δικαιοσύνης για την ανθρώπινη καταφυγή από την κατάρρευση των μερών (ποιων μερών;). Μια πρόταση του σκηνοθέτη για την άρση της σκιαμαχίας με την προτροπή της σωτηριολογίας για την οποία η ευκρινέστερη εκδοχή της θα δοθεί στο κύκνειο άσμα του με το έργο του η Θυσία.

Τελικά τι θα μπορούσε να λάβει υπόψη της μια κινηματογραφική οπτική. Με ποια κριτήρια αποδίδεται ένα θρησκευτικό αφήγημα στην εκκοσμικευμένη πραγματικότητα. Ο Ταρκόφσκι δίνει απάντηση ζωής αναδεικνύοντας την αμεσότητα του βιώματος στη δυαδική σχέση του ανθρώπου με το θείο. Ο σκηνοθέτης προβάλλει στο πανί τον άνθρωπο που επιζητεί εναγώνια τη σχέση όχι μόνον ως δοχείο χάριτος αλλά κυρίως ως δράστη μιας ιστορίας «θεούμενης σάρκας», ενός σώματος που φέρεται και δρα σε μια ιστορία ανασύστασης και αποτυχίας των προσώπων.

Ο Ταρκόφσκι το επιτελεί στα έργα του με έναν παράδοξο / ιδιότυπο εξπρεσιονισμό εντός του οποίου θάλλει μια ρητή πνευματικότητα σε συνάφεια με μια διαρκώς πεπτωκυία φύση. Και τούτο το πετυχαίνει κυρίως θέτοντας αλλά την ίδια στιγμή αμφισβητώντας τη συνείδηση στην αμεσότητά της.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΑΔΗΣ

---

*Ο Θανάσης Σακελλαριάδης είναι Δ/ντής του Τομέα Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

 

 

ΔΙΑΡΚΗΣ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ 2000-2020

Ποιά ἡ ποίηση τοῦ 21ου αἰώνα καὶ ποιοί οἱ ποιητές της; Χιλιάδες ποιητικὲς συλλογές, εἴτε τυπωμένες ἀπὸ ἐπώνυμους οἴκους εἴτε αὐτοεκδόσεις, ἑκατοντάδων ἢ καὶ χιλιάδων ποιητῶν ποὺ ἀναζητοῦν τὴν θέση τους στὴν Νεοελληνικὴ Λογοτεχνία. Τί μένει ὅμως καὶ τί περνάει ἀπὸ τὴν κρησάρα τῆς κριτικῆς; Τί ἐπιβιώνει –ἢ ἔστω, τί φαίνεται ὅτι μπορεῖ νὰ ἐπιβιώσει– στὴν μνήμη τῆς ἀναγνωστικῆς κοινότητας;

Ἀποπειρώμενο μιὰν ἀπάντηση στὰ παραπάνω, τὸ Νέο Πλανόδιον ἐγκαινιάζει τὴν ἑβδομαδιαία στήλη ‘‘Νέοι ποιητὲς ἑνὸς νέου αἰώνα. Διαρκὴς ποιητικὴ ἀνθολογία 2000-2020’’. Γιὰ διάστημα δύο ἐτῶν καὶ ἀρχῆς γενομένης ἀπὸ τὸν Φεβρουάριο τοῦ 2019, θὰ ἀνθολογοῦμε κάθε ἑβδομάδα ἀπὸ ἕνα ἢ περισσότερα ποίηματα ἑνός/μιᾶς συγγραφέα, ποὺ θὰ πληροῦν δύο προϋποθέσεις: θὰ εἶναι α) δημοσιευμένα μετὰ τὸ 2000, καὶ β) γραμμένα ἀπὸ ποιήτριες ἢ ποιητὲς 45 ἐτῶν καὶ νεώτερους, γεννημένους δηλαδὴ ἀπὸ τό –σημαδιακό– 1974 καὶ ἑξῆς.

Τὰ ποιήματα θὰ παρατίθενται πολυτονισμένα, δίχως ὅμως ἄλλες παρεμβάσεις στὸ πρωτότυπο. Ἐπίσης, στὸ τέλος κάθε ἑξαμήνου θὰ δημοσιεύεται στὸν ἱστότοπο ὁ Θησαυρὸς Ἀναγνώσεων τῶν ἀνθολόγων μὲ τὴν μορφὴ ἀναλυτικοῦ καταλόγου, ὅπου καὶ θὰ καταγράφονται ὅλες οἱ ποιητικὲς συλλογὲς ποὺ εἴδαμε στὸ διάστημα αὐτό. Τὰ ποιήματα ποὺ θὰ προκύψουν στὸ πέρας τῆς διαρκοῦς αὐτῆς ἀνθολόγησης, συμπληρωμένα ἐνδεχομένως καὶ μὲ ἄλλα, θὰ ἀποτελέσουν τὸν κορμὸ μιᾶς ἔντυπης Ἐκλογῆς.

Οἱ σκοποὶ τοῦ ἐγχειρήματος, δύο: νὰ ἀναδείξουμε τὰ ἀξιανάγνωστα ποιήματα ποὺ γράφονται στὶς μέρες μας ἀπὸ νέους ποιητές· καὶ νὰ συμβάλλουμε στὴν ἐπόπτευση τῆς νεοελληνικῆς ποίησης τοῦ αἰώνα μας, μακριὰ ἀπὸ παρελκυστικὲς κατηγοριοποιήσεις, αἰσθητικὲς ἢ/καὶ ἰδεολογικές.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΓΑΛΑΝΑΚΗΣ – ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟΡΔΑΣ

---

Χαρὰ Ναούμ

(Ἄγρυπνες ἀντιλόπες, Ἀθήνα, Μανδραγόρας, 2013)

Παθητικὸ κάπνισμα

ΙΙΙ
Κι οἱ ἄνθρωποι ἔχουν ράμφη
Ὅταν τελικῶς ἀποδεχθεῖς τὸ ἀνεπανόρθωτο
λὲς ράμφη ἄνθρωποι καὶ δὲ δακρύζεις
Οἱ ἄνθρωποι ἂν ποτὲ ἦταν πουλιὰ
σίγουρα θά ‘ταν ἀεροπλάνα
Ποτὲ μικρὲς χαριτωμένες κίσσες
νὰ ὀρέγονται βελανιδιὲς βατόμουρα
νὰ τὶς ὀρέγονται ἁρπακτικά

ἀεροπλάνα θά ‘ταν

---

Ἡ Χαρὰ Ναοὺμ γεννήθηκε τὸ 1985 στὸ Μαρούσι. Σπούδασε Ἱστορία καὶ Ἀρχαιολογία στὸ Πανεπιστήμιο Κρήτης καὶ ἔκανε μεταπτυχιακὸ στὸ Paris 7-Denis Diderot. Ζεῖ καὶ ἐργάζεται στὴν Κρήτη. Ἔχουν ἐκδοθεῖ τὰ ποιητικά της βιβλία: Ἄγρυπνες ἀντιλόπες (2013) καὶ Τὰ βράδια πίσω ἀπ’ τὰ πουλιά (2015).