*

τοῦ ΣΥΜΕΩΝ ΓΡ. ΣΤΑΜΠΟΥΛΟΥ

~.~

Ἡ ποίηση εἶναι λύσις συνεχείας τοῦ πνεύματος
(περίπου ἔτσι ὁ Νίκος Καροῦζος)

Μαντόρλα – ἀμύγδαλο – Mandel – Mandelstamm

Στὸ ἀμύγδαλο –τί στέκεται στὸ ἀμύγδαλο;
Τὸ Τίποτα.
Τὸ Τίποτα στέκεται στὸ ἀμύγδαλο.
Στέκεται καὶ στέκεται

Ἀπόσπασμα ποιήματος τοῦ Πάουλ Τσέλαν ἀπὸ τὴ συλλογὴ Die Niemandsrose (Τοῦ Κανενὸς τὸ ρόδο, 1963), γραμμένου στὶς 23.5.61.

Πενήντα τρία ποιήματα, αὐστηρὰ χρονολογημένα: 3 Μαρτίου 1959-Μάρτιος 1963. Κλειδί τους τὸ ἀμύγδαλο (Mandel, Mandorla), ἡ ἀμυγδαλιά. Αὐτὸ βρίσκεται καὶ στὸ ὄνομα τοῦ πιὸ ἀκριβοῦ φίλου τοῦ Τσέλαν, τοῦ σπουδαίου ποιητῆ Ὀσὶπ Μαντελστάμ: κορμὸς τοῦ ἀμύγδαλου, ἀμυγδαλιά. Ἀλλὰ δὲν θὰ φτάσουμε ὣς ἐκεῖ, τὸ κεφάλαιο εἶναι τεράστιο. Τὸ μοτίβο ὑπάρχει καὶ στὴ συλλογὴ τοῦ 1952 Mohn und Gedächtnis (Ἀφιόνι καὶ μνήμη), στὸ ποίημα «Μέτρα τ᾽ ἀμύγδαλα»:

Μέτρα τ᾽ ἀμύγδαλα,
μέτρα αὐτὸ ποὺ ἦταν πικρὸ καὶ σὲ κράτησε ξύπνιο,
μέτρα κι ἐμένα σ᾽ αὐτά […] 

Βρισκόμαστε στὰ πρῶτα μεταπολεμικὰ χρόνια. Στὴν ἀρχὴ τοῦ τραύματος ποὺ δὲν θὰ κλείσει ποτέ. Γιὰ τὸν Τσέλαν τὰ «ἀδειανὰ μάτια», τὸ κενὸ ποὺ χάσκει ἀπέναντι στὸ Τίποτα, ἔχουν τὸ σχῆμα τοῦ ἀμύγδαλου∙ τὰ πετρωμένα, ἀμυγδαλωτὰ μάτια, μὲ τὸ ἀμυγδαλωτό τους δάκρυ, σὰν τὸν σκληρὸ φλοιὸ τοῦ ἀμύγδαλου, τοῦ ἀδειανοῦ, χωρὶς καρπό, ἀμύγδαλου. Τώρα γνωρίζουμε ὅτι λίγα χρόνια μετὰ (1970) ὁ ποιητής ἔδωσε τέλος στὴ ζωή του ἔχοντας ἀντικρύσει στὸ κάτοπτρο τοῦ ἀμύγδαλου καὶ τὸ δικό του κενό. Ὅμως αὐτὸ τὸ κενὸ ἔκρυβε περισσότερα ἀπὸ ὀκτακόσια ποιήματα-λαμπηδόνες ἀνθηρῆς ἀμυγδαλιᾶς. (περισσότερα…)

*

ΠΕΡΑΣΤΙΚΑ & ΠΑΡΑΜΟΝΙΜΑ | 06:25
Καιρικά σχόλια από τον ΚΩΣΤΑ ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗ

Η φωτογραφία πρόσφατη από τη Μαγιόρκα. Οι κάτοικοι του νησιού διαδηλώνουν κατά των τουριστών ζητώντας τη ζωή τους πίσω. Στη Βαρκελώνη σύμβολο των διαμαρτυριών είναι το νεροπίστολο με το οποίο καταβρέχουν τους εισβολείς.

Λέω «εισβολείς» και δεν έχω την αίσθηση ότι υπερβάλλω. Ο μαζικός τουρισμός του καιρού μας είναι μια μορφή ύπουλης αποικιοκρατίας. Οι ξένοι εκτοπίζουν τους ντόπιους, τα χούγια και οι απαιτήσεις τους επιβάλλονται με το έτσι θέλω, το κόστος της διαβίωσης πρεκαριοποιεί όλο και περισσότερους, η στέγη γίνεται απλησίαστη, ο δάσκαλος, ο γιατρός, ο φοιτητής δεν μπορούν να σταθούν πουθενά.

Παντού όπου περνούν τα τουριστικά φουσάτα, σαν τον λίβα αφήνουν πίσω τους καμένα σπαρτά. Πολιτισμοί, παραδόσεις, γειτονιές, μνημεία, τοπία, πατρίδες, τρόποι ζωής: ό,τι γνήσιο, αναστημένο με θυσίες και κόπους αιώνων, αμέσως ψευτίζει, μασκαρεύεται, το μεγαλείο της ιστορίας και της φύσης μετατρέπεται σε μισθωμένο σκηνικό για να καδράρει ο έπηλυς του 24ώρου την ακατάδεχτη φάτσα του, και για να κορδωθεί στους δικούς του ότι, ναι, ήταν κι εκείνος ΕΚΕΙ.

Εκεί όμως πού; Τι έχει προλάβει να δει και να νιώσει, πόσο μάλλον να γνωρίσει και να καταλάβει, ο πακετοδίαιτος και ο κρουαζιεροφερμένος; Και τι είναι αυτό το εκεί μετά τη δική του επιδρομή, τι έχει απομείνει τώρα πια ζωντανό; Η ανθρωπότητα στο πέρασμά της στίφη καταστροφέων έχει γνωρίσει πολλά: αγροίκους, βαρβάρους, βανδάλους, πειρατές. Καιρός να προσθέσουμε πλάι σ’ αυτά με κάθε τιμή το «τουρίστας».

///

«Είμαστε ετοιμοπόλεμοι; «Φοβάμαι ότι η Ρωσσία θα μας δοκιμάσει [= θα μας επιτεθεί] ήδη πριν το 2029″»

«Γιατροί εν όπλοις. Σε περίπτωση πολέμου, ο γερμανικός στρατός αναμένει έως και 1.000 τραυματίες στρατιώτες την ημέρα – συν τους τραυματισμένους πολίτες και συμμάχους. Πώς πρέπει να προετοιμαστεί το γερμανικό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης για κάτι τέτοιο».

«Η ρωσσική απειλή. Ειδικοί ασφαλείας προειδοποιούν ότι η Ρωσσία θα μπορούσε να ξεκινήσει έναν ακόμη πόλεμο στην Ευρώπη πριν από το τέλος αυτής της δεκαετίας.»

«Το μεγάλο ερώτημα: τι θα κάνουμε αν ο Τραμπ μας εγκαταλείψει. Οι Ευρωπαίοι οφείλουν να κάνουν περισσότερα για την άμυνα και να αυξήσουν τις στρατιωτικές τους δαπάνες»

Τίτλοι και δηλώσεις από τις εφημερίδες FAZ και Die Welt, σοδειά μιας μόνης μέρας… Εμπρός σ’ αυτήν την μηχανή που δασκαλεύει τον Παριζιάνο και τον Βερολινέζο καθ’ ημέραν ότι ο Πούτιν είναι ante portas, πόση αντίσταση μπορεί να προβάλλει ο νους του μέσου πολίτη, που έτσι κι αλλιώς έχει τόσες και τόσες σκοτούρες από μόνος του; Η ιστορική πείρα λέει: ελάχιστη. Η παραποίηση της πραγματικότητας δημιουργεί, ήδη, γεγονότα.

/// (περισσότερα…)