ΝΠ | Ποίηση Ξένη

Το τελευταίο ποίημα

*

Στον θάνατο του Παλαιστίνιου ποιητή Ρεφάτ Αλαρίρ.
Σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια των ισραηλινών
βομβαρδισμών στη Γάζα, σε ηλικία 44 ετών.

If I must die,
you must live
to tell my story
…………………
…………………
If I must die
let it bring hope
let it be a tale.

Βαρύ αυτό το πρέπει, Ρεφάτ.

Όμως θα πω την ιστορία σου
(συγχώρα με)
με λόγια του χαμού ανέλπιδα.

Δεν είμαι αγνός όπως το βλέμμα σου
μήτε λευκός όπως ο χαρταετός
του ύστατου ονείρου σου.

Βλέπω το Κακό εκεί ψηλά
όχι τον άγγελο πού επιστρέφει
τη χαμένη αγάπη. Κι η οργή αρνιέται
τον λευκό χαρταετό σου ν’ αμολήσει.
Γιατί στη Γάζα ο ουρανός σκοτώνει
τα παιδιά
– αθώα παιδιά όπως εσύ.

(περισσότερα…)

Rainer Maria Rilke, Αρχαϊκός Απόλλων και άλλα ποιήματα

*

«Η προσευχή είναι η λάμψη που εκπέμπει το είναι μας σαν αναφλέγεται αιφνίδια, είναι ένας δρόμος ατέρμονος κι άσκοπος, η βάναυση συνοδός των ελπίδων μας που διασχίζουν αέναα το σύμπαν χωρίς προορισμό.»

Επιστολή στη Adelmina Romanelli, 5 Ιανουαρίου 1910

(Σαν σήμερα, 4.12.1875, γεννήθηκε στην Πράγα της Βοημίας ο Ρενέ Καρλ Γιόχαν Βίλχελμ Γιόζεφ Μαρία Ρίλκε.)

~.~

ΑΡΧΑΪΚΟΣ ΑΠΟΛΛΩΝ

Σαν τις φορές που απ’ τα κλαδιά η αυγή προβάλλει
τ’ άφυλλα ακόμη, μα είν’ η άνοιξη ήδη εδώ:
έτσι κι εκείνου το μαρμάρινο κεφάλι
όλης της ποίησης το φως το αστραφτερό

πώς να εμποδίσει πριν σχεδόν μας θανατώσει;
Γιατί σκιά δεν έχει στη ματιά καμιά,
δάφνες ακόμη δεν τον έχουν στεφανώσει,
κι από τα φρύδια του πολύ κατοπινά

ένας μακρόμισχος ροδώνας θ’ ανατείλει
απ’ όπου πέταλα και φύλλα θα μαδούν
ένα ένα πάνω στα τρεμάμενά του χείλη

που ώς τώρα ανέγγιχτα και λαμπερά σιωπούν
κι άλλο δεν πίνουν παρά το χαμόγελό του,
λες και τραγούδια εμφυσούν στον θείο λαιμό του.

(περισσότερα…)

Rolf Jacobsen, Φύλακας ἄγγελος

*

Εἶμαι τό πουλί πού φτεροκοπᾶ στό παράθυρό σου τό πρωί,
καί ὁ πιό κοντινός σου φίλος, πού ποτέ δέ μπορεῖς νά γνωρίσεις,
λουλουδίζει ψηλά ἐκεῖνο τό φῶς γιά τούς τυφλούς.

Εἶμαι ὁ παγετώνας πού λαμποκοπᾶ πάνω ἀπ’ τά δάση, τόσο ἁπαλά,
καί βαριές φωνές ἀπό τόν πύργο τοῦ καθεδρικοῦ.
Ἡ σκέψη πού αἰφνίδια σoῦ ἐμφανίζεται στό μέσο τῆς μέρας
καί σέ κάνει νά νιώθεις τόσο ὑπέροχα εὐτυχισμένος.

Εἶμαι αὐτός πού ἀγαπᾶς γιά πολλά χρόνια.
Βαδίζω δίπλα σου ὅλη μέρα καί σέ κοιτάζω ἐπίμονα
καί βάζω τό στόμα μου πάνω στήν καρδιά σου
παρόλο πού δέν τό ἀντιλαμβάνεσαι.

Εἶμαι τό τρίτο σου χέρι, ἡ δεύτερη σου σκιά, ἡ λευκή,
πού δέ μπορεῖς νά δεχτεῖς,
κι αὐτή εἶναι ἀδύνατο νά σέ ξεχάσει ποτέ.

(περισσότερα…)

Oscar Wilde (16 Οκτωβρίου 1854 – 30 Νοεμβρίου 1900)

*

Άγιοι Δέκα

Πέθαναν οι θεοί: στη γαλανή Αθηνά
πια δεν προσφέρουμε στεφάνια από λιοκλάδια
ούτε στην Κόρη μερτικό από τη σοδειά.
Γυρνούν ανέμελα οι βοσκοί μες στα λαγκάδια
και τραγουδούν στα ξέφωτα και τις μονιές –
ο Μέγας Παν, ο Μέγας Παν είναι νεκρός!
Έπαψε ο Ύλας να γυρεύει τις πηγές·
πια της Μαρίας βασιλεύει ο ακριβογιός.

Κι όμως, σ’ αυτό το θαλασσόπνοο νησί
της θύμησης μασώντας τους πικρούς καρπούς,
μες στ’ ασφοδίλια ίσως να κρύβονται οι θεοί.
Νά εκεί! Τα βέλη του Έρωτα! Αχ, να φύγω,
απ’ την οργή του να γλιτώσω! Μα όχι… Ακούς;
Θροούν γλυκά τα φύλλα: ας μείνω ακόμα λίγο.

Μετάφραση Στάθης Κυδωνιάτης

*

*

*

Jacques Prévert, Αυτός ο έρωτας

*

Αυτός ο έρωτας
Ο τόσο βίαιος
Ο τόσο εύθραυστος
Ο τόσο τρυφερός
Τόσο απελπισμένος
Αυτός ο έρωτας
Όμορφος σαν τη μέρα
Κακός σαν τον καιρό
Όταν ο καιρός είναι κακός
Αυτός ο έρωτας ο τόσο αληθινός
Αυτός ο έρωτας, τόσο ωραίος
Τόσο ευτυχισμένος
Τόσο χαρούμενος
Τόσο γελοίος επίσης
Τρέμει απ’ τον φόβο του σαν το παιδί μες στο σκοτάδι
Και τόσο σίγουρος για τον εαυτό του
Σαν άνθρωπος ήρεμος στο μέσον της νύχτας
Αυτός ο έρωτας που έκανε τους γύρω να φοβούνται
Τους έκανε να συζητούν
Να χλωμιάζουν
Αυτός ο έρωτας
Που οι γύρω τον παραμονεύουν ανυπόμονοι
Που εμείς οι ίδιοι καιροφυλακτούμε γι’ αυτόν
Κυνηγημένος, τραυματισμένος, ποδοπατημένος
Σκοτωμένος, απαρνημένος, λησμονημένος
Γιατί εμείς τον καταδιώξαμε, εμείς τον τραυματίσαμε
Τον ποδοπατήσαμε, τον σκοτώσαμε, τον αρνηθήκαμε
Τον λησμονήσαμε
Αυτός ο έρωτας ακέραιος
Ακόμα τόσο ζωντανός
Τόσο λαμπρός
Είναι δικός σου
Είναι δικός μου
Αυτός που (περισσότερα…)

Charles Beaudelaire, «Θα ονειρευτώ ορίζοντες που κυανίζουν…»

*

Τοπίο

Αυθεντικά ειδύλλια θα ήθελα να πλάσω
και, σε όνειρο θαρρείς, με τα καμπαναριά κοντά μου,
ύμνους ιερούς καθώς ο αέρας φέρνει ώς τα αυτιά μου,
σαν αστρολόγος πλάι στον ουρανό να ξαποστάσω.
Τα χέρια στο πηγούνι μου, ψηλά από τη σοφίτα
θα δω το εργαστήριο όλο τραγούδι και φλυαρία,
καμπαναριά, φουγάρα, λες της πόλης τα ιστία,
και τους βαθιούς τους ουρανούς, αιώνιοι σαν να ήταν.

Είναι όμορφο, μες από τις ομίχλες να γεννιέται
το άστρο του γλαυκού, στο παραθύρι η λάμπα πλάι,
ποτάμι από κάρβουνο που στα ουράνια πάει,
και της σελήνης η αχνή σαγήνη να σκορπιέται.
Φθινόπωρα θα αντικρίσω, ανοίξεις, καλοκαίρια
κι όταν της χειμωνιάς χιόνια μονότονα απαντήσω,
παντού πόρτες, παράθυρα θα πρέπει να σφαλίσω
στη νύχτα τα παλάτια για να χτίσω τα αιθέρια.
Τότε θα ονειρευτώ ορίζοντες που κυανίζουν, (περισσότερα…)

Conrad Ferdinand Meyer, Τα πόδια στην πυρά

Conrad Ferdinand Meyer (1825-1898)

~.~

Άγρια αστράφτει ο κεραυνός. Στο σύθαμπο αχνοφαίνεται ένας πύργος.
Σέρνεται η βροντή. Δαμάζει ο καβαλάρης τ’ άτι του,
Πηδάει κάτω, χτυπάει την πύλη και φωνάζει. Ο μανδύας του σφυρίζει
Στον αέρα. Κρατάει τ’ άγριο ρούσικο άλογο γερά από τα ηνία.
Ένα στενό παράθυρο χρυσίζει πίσω απ’ τα κάγκελα
Και τρίζοντας, την πύλη ανοίγει τώρα ένας ευγενής.
«Υπηρέτης είμαι του βασιλιά, ως αγγελιαφόρος στάλθηκα
Στη Νιμ. Φιλοξενήστε με! Γνωρίζετε δα το κιλτ του βασιλιά!»
«Έχει καταιγίδα. Είσαι καλεσμένος μου. Για τη στολή σου, τι με νοιάζει;
Πέρασε μέσα και ζεστάσου! Το ζώο σου θα το φροντίσω εγώ!»
Μπαίνει σε μια αίθουσα σκοτεινή με πίνακες προγόνων ο ιππέας,
Απ’ τη φωτιά μιας εστίας μεγάλης αμυδρά φωτισμένη,
Και μέσα στο τρεμοφέγγισμα του ασταθούς φωτός της,
Απειλεί ένας Ουγενότος με πανοπλία εδώ, μια γυναίκα εκεί,
Μια περήφανη ευγενής μέσα απ’ τον πολυκαιρισμένο πίνακα.
Ο καβαλάρης σωριάζεται στην πολυθρόνα μπροστά από την εστία
Και ρίχνει το βλέμμα του απλανές στη ζωντανή πυρά. Καίει, αναπολεί.
Ανασηκώνονται τα μαλλιά του ελαφρά. Γνωρίζει την εστία, την αίθουσα…
Συρίζει η φλόγα. Δυό πόδια τρεμοπαίζουν μέσα στην ανθρακιά… (περισσότερα…)

Mark Strand, Ὁ Ἐρχομός τοῦ Φωτός

*

Ἀκόμη καί τόσο ἀργά, συμβαίνει:
ὁ ἐρχομός τῆς ἀγάπης, ὁ ἐρχομός τοῦ φωτός.
Ξυπνᾶς και τά κεριά εἶναι ἀναμένα σάν ἀπό μόνα τους,
ἀστέρια συνάζονται, ὄνειρα ξεχύνονται στά μαξιλάρια σου
στέλνοντας ψηλά θερμά μπουκέτα ἀέρα.
Ἀκόμη και τόσο ἀργά, τά ὀστά τοῦ σώματος λάμπουν
Καί ἡ αὐριανή σκόνη λαμπρή φουντώνει στήν ἀναπνοή.

(The Late Hour, 2002)

Μετάφραση Νατάσα Κεσμέτη

*

*

*

Derek Walcott, Ο φάρος και άλλα ποιήματα

*

Μετάφραση Νίκος Κωσταγιόλας

~.~

Ο ΦΑΡΟΣ

I

Σαν μέσα σε φυσούνα φωτογράφου
η οροσειρά που βλέπει προς την πόλη
κεντράρει το ηλιοβασίλεμα, τραβάει ένα κορδόνι –
κι όλα μεμιάς τα φώτα της ανάβουν.

Το σετ των καρτ-ποστάλ του περιστρέφεις
–τρίζουν λιγάκι– μια πενηνταετία μπροστά:
ο φάρος, ένα νέφος
καϊκιών σε διάπυρα νερά,

κι αστέρια στίκτοντας τις συνεπείς τους θέσεις
πάνω απ’ το Κάστρις· ξεπατικωμένες
τελείες που ήταν να συνδέσεις
σε παιδικό βιβλίο, τώρα μόλις ενωμένες

λάμπα τη λάμπα ως τη Λα Πλας, τούτο το βράδυ
που η ανάσα του άσπρο ρούμι αναδίνει
κι έχει ένα βάδισμα κηδείας το σκοτάδι
που σαν την πόλη να προεκτείνει,

ώσπου το φως του προβολέα –η σελήνη–
σβέλτα περνώντας τ’ ανεμόδαρτα φιτίλια
των θαλασσοκλημάτων, να επιμείνει
στο μπαρ Νέα Ιερουσαλήμ, όπου τα χείλια

σε λίγο βρέχεις με ουίσκι. Αστέρες άλλοι
τις μάζες μοιάζει εσχάτως να ηλεκτρίζουν (περισσότερα…)

«Με το καράβι της εξορίας»: Αφιέρωμα στην Cristina Peri Rossi [3/3]

*

Εισαγωγή – Επιλογή – Μετάφραση
ΕΛΕΝΑ ΣΤΑΓΚΟΥΡΑΚΗ

~.~

Εισαγωγή και Πρώτο Μέρος
του αφιερώματος εδώ

Δεύτερο Μέρος εδώ

~.~

ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ

Βιογραφία

Θυμάμαι τους ενήλικες
να μιλούν για την κλίση μου στη λογοτεχνία
όπως μιλά κανείς για κάποιον
με συνήθειες επιβλαβείς,
την τάση προς εγκληματικότητα, φέρ’ ειπείν,
ή τον εθισμό στα ναρκωτικά.

Δεν είχαν κι άδικο.

///

Ποιητές

Εμείς οι ποιητές δεν είμαστε αξιόπιστοι για κανέναν.
Δεν είμαστε αξιόπιστοι για τους εκδότες
αφού προτιμούν να εκδίδουν μυθιστορήματα,
δεν είμαστε αξιόπιστοι για τις τράπεζες
αφού δεν έχουμε σταθερό εισόδημα,
δεν είμαστε αξιόπιστοι για τις εφημερίδες
αφού προτιμούν να γράφουν για πολέμους και ληστείες,
δεν είμαστε αξιόπιστοι για τους σπιτονοικοκύρηδες
αφού καθυστερούμε το νοίκι.
Δεν είμαστε αξιόπιστοι
ούτε καν για τους αναγνώστες
αφού προτιμούν να ξοδεύουν τα χρήματά τους
για αράδες ολόκληρες
και όχι στη μέση κομμένες.

/// (περισσότερα…)

«Με το καράβι της εξορίας»: Αφιέρωμα στην Cristina Peri Rossi [2/3]

*

Εισαγωγή – Επιλογή – Μετάφραση
ΕΛΕΝΑ ΣΤΑΓΚΟΥΡΑΚΗ

~.~

Εισαγωγή και Πρώτο Μέρος
του αφιερώματος εδώ

~.~

ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΣΠΟΡΑ

Παρίσι 1974

Ο άντρας στεκόταν θλιμμένος
καταμεσής της Σαιν Ζερμαίν
αναποφάσιστος
ποια κατεύθυνση να πάρει.
Τούτοι οι δρόμοι είναι αλλιώτικοι απ’ τους δικούς μου,
σκεφτόταν,
τούτες οι λέξεις είναι αλλιώτικες απ’ τις δικές μου,
σκεφτόταν.
Εδώ που έφτασα,
αν το ήξερε ο παππούς μου,
αν μπορούσε να με δει,
να στέκομαι στη Σαιν Ζερμαίν ντε Πρε
χωρίς να ξέρω γρι γαλλικά,
χαμένο μες στα τρένα
τους σταθμούς και τα μετρό,
αν ο παππούς μου το γνώριζε
–είμαι ο πρώτος στο σόι που πάτησε Παρίσι–
θα το έλεγε στους φίλους του
και θα μ’ έκανε διάσημο,
σκεφτόταν,
στις πέντε του Νοέμβρη
του χίλια εννιακόσια εβδομήντα τέσσερα,
στεκoύμενος στη Σαιν Ζερμαίν
πεθαίνοντας της πείνας μες στο κρύο
χωρίς να ξέρει γρι γαλλικά.

(περισσότερα…)

«Με το καράβι της εξορίας»: Αφιέρωμα στην Cristina Peri Rossi [1/3]

*

Εισαγωγή – Επιλογή – Μετάφραση
ΕΛΕΝΑ ΣΤΑΓΚΟΥΡΑΚΗ

~.~

Η Κριστίνα Πέρι Ρόσσι είναι μία από τις κορυφαίες λογοτέχνιδες της Λατινικής Αμερικής και του ισπανόφωνου κόσμου γενικότερα. Γεννήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 1941 στο Μοντεβιδέο της Ουρουγουάης και ήδη από το 1963 κατείχε την έδρα Συγκριτικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μοντεβιδέο. Εξαιτίας του δικτατορικού καθεστώτος καθώς και των απόψεων και της δράσης της εναντίον του, αναγκάστηκε να εξοριστεί το 1972 και να καταφύγει στην Ισπανία. Συνεχίζοντας εκεί τη δράση της, ενόχλησε το δικτατορικό καθεστώς του Φράνκο, λόγος για τον οποίο εξορίστηκε (η ίδια ονομάζει αυτήν την περίοδο ‘δεύτερη εξορία’) στο Παρίσι. Εκεί γνώρισε –ομοϊδεάτες και μη– ομοτέχνους της, μεταξύ των οποίων και ο Χούλιο Κορτάσαρ που την ερωτεύτηκε απεγνωσμένα και με τον οποίο διατήρησε βαθιά φιλία ώς το τέλος της ζωής του. Στην Ισπανία επέστρεψε το 1974, αποκτώντας την ισπανική υπηκοότητα κι επιλέγοντας ως τόπο εγκατάστασής της τη Βαρκελώνη, όπου ζει κι εργάζεται έως σήμερα.

Το πολύπλευρο κι εντυπωσιακά ογκώδες έργο τής Πέρι Ρόσσι περιλαμβάνει οχτώ μυθιστορήματα, τέσσερα βιβλία δοκιμίων, δεκαπέντε βιβλία διηγημάτων, ενώ τα ποιητικά της άπαντα καλύπτουν χίλιες σελίδες. Η Ρόσσι εργάστηκε επιπλέον ως δημοσιογράφος και μεταφράστρια και απέσπασε πολυάριθμα βραβεία διεθνώς, μεταξύ των οποίων το σημαντικότερο λογοτεχνικό βραβείο της Ουρουγουάης, ήδη το 1969, με το πρώτο μυθιστόρημά της, και βέβαια το σπουδαιότερο λογοτεχνικό βραβείο του ισπανόφωνου κόσμου, το Βραβείο Θερβάντες, το 2021 για το σύνολο του έργου και της προσφοράς της.

Έχοντας έρθει σε επαφή με την ίδια την ποιήτρια, η Έλενα Σταγκουράκη παρουσιάζει σε ένα τρίπτυχο αφιέρωμα στο Νέο Πλανόδιον ένα μικρό απάνθισμα των ποιημάτων της, τα οποία η μεταφράστρια χώρισε σε δύο αναρτήσεις  που κάθε μία περιλαμβάνει από δύο θεματικές κατηγορίες: Εξορία/Διασπορά – Έρωτας και Ποιητική – Χρόνος. Των ποιημάτων προτάσσεται με την παρούσα ανάρτηση ένα εκτενές αυτοβιογραφικό κείμενο της ίδιας της Πέρι Ρόσσι, που περιλαμβάνεται στην έκδοση των ποιητικών της Απάντων. Ήδη το πρώτο ποιητικό βιβλίο της το 1971 με τίτλο Ευοί υπήρξε πρωτοπόρο κι επαναστατικό, χαρίζοντάς της μαζί με τη Διασπορά του 1976 –καθώς και όλες τις συλλογές που μεσολάβησαν κι ακολούθησαν έκτοτε– όχι απλώς αναγνώριση, αλλά εξαιρετικά ένθερμους αναγνώστες και ιδιαίτερα ενθουσιώδες κοινό.

(περισσότερα…)