*

ΠANTOYM

Τὸ τέλος ἀργεῖ καὶ δὲν λέει νὰ φτάσει.
Ἀπὸ τὸν λαιμό μὲ κρατᾶ, δὲν μ’ ἀφήνει.
Φωτιὰ ποὺ μ’ ἀέρα σαρώνει τὰ δάση,
πλημμύρα ἀπὸ λάσπη ὅλα τὰ καταπίνει.

Ἀπὸ τὸν λαιμὸ μὲ κρατᾶ, δὲν μ’ ἀφήνει
σὰν χέρι μὲ διακριτικὸ δαχτυλίδι·
πλημμύρα ἀπὸ λάσπη ὅλα τὰ καταπίνει,
στὸ κέντρο τῆς δίνης της πνίγομαι ἤδη.

Σὰν χέρι μὲ διακριτικὸ δαχτυλίδι,
ρουμπίνι ἐρυθρὸ σ’ ἕνα κάδρο ἀπ’ ἀσήμι·
στὸ κέντρο τῆς δίνης της πνίγομαι ἤδη
δὲν φταίει ἡ φυγόκεντρος, ὅμως ἡ μνήμη

ρουμπίνι ἐρυθρὸ σ’ ἕνα κάδρο ἀπ’ ἀσήμι
μοῦ δείχνει τὸ αἷμα ποὺ πρέπει νὰ χύσω·
δὲν φταίει ἡ φυγόκεντρος, ὅμως ἡ μνήμη
σὰν ἄγριο σκυλὶ ποὺ μὲ πῆρε ἀπὸ πίσω.

Μοῦ δείχνει τὸ αἷμα ποὺ πρέπει νὰ χύσω,
στὶς φλέβες μου μέσα γιὰ νὰ τὸ ἀντέξω,
σὰν ἄγριο σκυλὶ ποὺ μὲ πῆρε ἀπὸ πίσω
μὲς στ’ ὄνειρο κι’ ἐγὼ τὸ κλείδωσα ἀπ’ ἔξω.

Στὶς φλέβες μου μέσα γιὰ νὰ τὸ ἀντέξω
νὰ βάλω ἀντιστήλι θὰ ἔπρεπε· βρῆκα
μὲς στ’ ὄνειρο κι’ ἐγὼ τὸ κλείδωσα ἀπ’ ἔξω
γιὰ νὰ καμαρώνω τοῦ πόνου τὴν προίκα.

Νὰ βάλω ἀντιστήλι θὰ ἔπρεπε· βρῆκα
τὸ σύνθετο μὲ τὴ βιτρίνα ποὺ τό ’χα
γιὰ νὰ καμαρώνω τοῦ πόνου τὴν προίκα
καὶ ν’ ἀποθηκεύω τὴν πράσινη τσόχα.

Τὸ σύνθετο μὲ τὴ βιτρίνα ποὺ τό ’χα
γιὰ νὰ κρύβω μέσα ἐκεῖ τὸν Θανάση
καὶ ν’ ἀποθηκεύω τὴν πράσινη τσόχα…
Τὸ τέλος ἀργεῖ καὶ δὲν λέει νὰ φτάσει.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΓΑΛΑΝΑΚΗΣ

*

*

της ΕΛΕΝΗΣ ΧΑΪΜΑΝΗ

Κάποτε ήρθε στην εφημερίδα μια αρκετά παράξενη αγγελία, τέσσερις σειρές όλες κι όλες.

«Ζητείται ικανός βιογράφος να γράψει την ζωή μου. Απαραίτητη προϋπόθεση, να διαθέτει φαντασία, χρόνο και έμφυτη ικανότητα στα ψέματα. Πληροφορίες…»

Όταν είδε ο υπάλληλος στα γραφεία της εφημερίδας το παράξενο κείμενο, γέλασε δυνατά και κοίταξε τριγύρω, μη τον έβλεπε κανείς, θα τον περνούσαν σίγουρα για τρελό ή κάπως μεθυσμένο ενώ εκείνος είχε κόψει το ποτό εφτά χρόνια πριν∙ κι αυτό γιατί του είχε απαγορεύσει το σεβαστό δικαστήριο να βλέπει, έστω και τα Σαββατοκύριακα, την κόρη του, κι έτσι δεν πρέπει να γνώριζαν, τότε, τι θυσίες είναι ικανός να κάνει ένας πατέρας για το βλαστάρι του και δεν το ξανάβαλε στο στόμα του. Εδώ και δυόμισι χρόνια, ευτυχώς, την έβλεπε πιο συχνά.

Σκούπισε στο πουκάμισο τα γυαλιά του∙ γεμίζανε δαχτυλιές κάθε τόσο κι όλο νόμιζε πως έβλεπε ορθογραφικά λάθη στο χαρτί και διόρθωνε γραπτά που δεν είχαν κανένα λάθος. Έτσι και εκείνη την στιγμή, τα σκούπισε μηχανικά και άρχισε να την ξαναδιαβάζει. Μπα! το ίδιο έλεγε. Ποιος παλαβός, σκέφτηκε, στέλνει κάτι τέτοιο να δημοσιευτεί; Και καλά, συνέχισε, άντε να βρεθεί ένας άλλος παλαβός να του γράψει την ιστορία του, ποιος θα βρεθεί να καταπιεί τόσα ψέματα; Χαμογέλασε, και την άφησε πιο πέρα στο γραφείο, ούτε καν στα υπ’ όψιν, ενώ βάλθηκε να οργανώσει τις άλλες, τις πλέον σοβαρές που είχαν φτάσει στα χέρια του.

Οι ώρες περνούσανε βασανιστικά αργά. Κάποια στιγμή σήκωσε με κούραση το βλέμμα του από τον υπολογιστή. Χρειάστηκε κάμποσα λεπτά ωσότου να ξεδιαλύνει μέσα του πόσο είχε περάσει από την προηγούμενη στιγμή που έκανε το ίδιο. Και η αλήθεια είναι πως μόλις σήκωσε τα μάτια, ψαχούλεψε επάνω στο γραφείο του, για εκείνη την αλλόκοτη αγγελία. Πρέπει να ήταν αυτή που δεν τον άφηνε διόλου να συγκεντρωθεί. (περισσότερα…)

*

του ΗΛΙΑ ΑΛΕΒΙΖΟΥ

Κάτω από το σπίτι μου ζει ένας άστεγος. Βέβαια, δεν είναι ακριβώς άστεγος. Πριν χρόνια, δεν θυμάμαι κι εγώ πόσα, ήρθε με το σαραβαλιασμένο, πράσινο βανάκι του και πάρκαρε δίπλα από την παιδική χαρά. Δοκίμασε μερικές θέσεις. Πήγε το βανάκι λίγο μπροστά, λίγο πίσω, στο τέλος βρήκε ένα καλό σημείο με σκιά, κάτω από μια χαρουπιά. Κι έμεινε εκεί. Περνάω κάθε μέρα δίπλα του. Σχεδόν άδειο το βανάκι στην αρχή, με τους μήνες και τα χρόνια το γέμισε με την προίκα του. Δεν γίνεται να μη ρίξεις μια ματιά όταν περνάς από δίπλα. Μόνο το χειμώνα καλύπτει τα παράθυρα με κάτι σεντόνια. Τον υπόλοιπο χρόνο το αφήνει ακάλυπτο το κελί του, σαν άγιος που δεν έχει τίποτα να κρύψει. Έβαλε ένα ξύλινο ντουλάπι, που μάλλον θα το βρήκε πεταμένο στα σκουπίδια, στη θέση του συνοδηγού. Τον έχω δει να βγάζει από κει μέσα κονσέρβες για το μεσημεριανό του. Μετά έβαλε κι ένα γκαζάκι πάνω στο ντουλάπι. Τα πρωινά του καλοκαιριού, γύρω στις επτά, πριν ο δρόμος πιάσει πολλή κίνηση, το ακουμπάει στο πεζοδρόμιο και ψήνει τον καφέ του. Το ξέρω γιατί τον πετυχαίνω απαρέγκλιτα κάθε φορά, μετά από μια νύχτα αϋπνίας, όταν βγαίνω στο μπαλκόνι να καπνίσω και να μαζέψω κουράγιο για την ανηφόρα της υπόλοιπης μέρας μου. Δεν έπινα καφέ. Τώρα πίνω. Μόνο όμως παρέα του, μόνο σ’ εκείνα τα επίχειρα πρωινά που ακολουθούν μια νύχτα εξάντλησης. Αυτά τα πρωινά γίνονται όλο και πιο συχνά πλέον. Από πού βρίσκει νερό; Δεν είμαι σίγουρος. Έχει κάτι εικοσάλιτρα, άσπρα μπιτόνια που τ’ ακουμπάει στο παρτέρι. Τα βάζει κάτω από τους πλαστικούς σωλήνες του αυτόματου ποτίσματος που έχει περάσει ο δήμος και μαζεύει νερό. Ίσως να τους έχει κάνει και κάποια τρύπα. Το πίνει αυτό το νερό ή το έχει μόνο για πλύσιμο; Στο κουβούκλιο, στο πίσω μέρος του βαν, έχει απλώσει ένα στρώμα με κουβέρτες. Έχει και μια μικρή τηλεόραση. Δεν είναι καν ασπρόμαυρη. Βγάζει ένα φως μπλε που διαφεύγει τα βράδια από τα πίσω παράθυρα σε σπασμούς, λες και το βανάκι μηρυκάζει μέσα στο σκοτάδι το φως του ήλιου που όλη μέρα έπεφτε πάνω στις λαμαρίνες του.

Στην τελευταία απογραφή, πριν πέντε-έξι χρόνια, έπιασα κι εγώ δουλειά ως απογραφέας. Αφού τελείωσα με τα οικοδομικά τετράγωνά που μου αντιστοιχούσαν και παρέδωσα τα χαρτιά μου, με πήρε τηλέφωνο η υπεύθυνη του τομέα μου. Έγινε κάποιο παράπονο στον δήμο. Αμέλησα να πάρω συνέντευξη από τον άστεγο. Πήρα ξανά τις φόρμες μου και κατέβηκα στο βαν. Χτύπησα, ξαναχτύπησα, τίποτα. Κοίταξα από τα πίσω τζάμια, κανείς. Κοίταξα από τα μπροστινά, πάλι κανείς. Πάνω στο ξύλινο ντουλάπι όμως είδα στοιβαγμένα τρία βιβλία. Την προηγούμενη είχα πετάξει στον κάδο μερικές σακούλες με βιβλία. Μέσα στις σακούλες ήταν κι αυτά τα τρία. Ίδιοι τίτλοι, ίδιες εκδόσεις. Δεν γινόταν να είναι απλή σύμπτωση. Ο εκνευρισμός μου για τη γραφειοκρατική τυπολατρία του μετατράπηκε σε μια συγκαταβατική ευθυμία. Μετά από μήνες τον πέτυχα πρωί να σηκώνεται από τον ύπνο, με ανοιχτά τα φύλλα της πίσω πόρτας. Πάνω σε μια κρεμάστρα, στο εσωτερικό του ενός φύλλου, κρεμόταν ένα μπουφάν που είχα πετάξει πριν λίγες μέρες στα σκουπίδια. Ταράχτηκα αυτή τη φορά. Τι άλλο έχει μαζέψει από τα πράγματά μου; Δείχνει μία προτίμηση σε ό,τι πετάω εγώ. Άραγε ψάχνει τα σκουπίδια μου; Αν όντως ισχύει κάτι τέτοιο, αυτό σημαίνει ότι ξέρει τι τρώω, τι πίνω, τι λογαριασμούς πληρώνω, σε ποιους γιατρούς πηγαίνω. Ξέρει ποιες είναι οι ένοχες, μυστικές μου απολαύσεις που κι εγώ ο ίδιος τις διώχνω χωρίς να τις αφήνω για πολύ στο σαλόνι της συνείδησής μου. Αυτός ο άστεγος κρατάει ένα φωτοαντίγραφο του εαυτού μου. (περισσότερα…)

*

Στην πρόσφατη συνομιλία του με τον C. J. Polychroniou για τον πόλεμο στην Ουκρανία, η οποία υπό τον τίτλο «A Stronger NATO Is the Last Thing We Need as Russia-Ukraine War Turns 1» δημοσιεύτηκε στο Truthout, ο Αμερικανός διανοούμενος και πολιτικός στοχαστής Νόαμ Τσόμσκυ ερωτήθηκε μεταξύ άλλων για τη γνώμη του όσον αφορά τα δυτικά σχέδια. «Τι επιδιώκουν ΝΑΤΟ και ΗΠΑ στην Ουκρανία; Να παροτρύνουν τον ουκρανικό στρατό να ανταποδώσει χτυπώντας τη Μόσχα και άλλες ρωσσικές πόλεις;» Μεταφράζουμε, ελαφρά συντομευμένο, ένα απόσπασμα της συνέντευξης. — ΝΠ

~.~

«Γίνεται όλο και πιο φανερό ότι έχουμε πλέον να κάνουμε με έναν πόλεμο του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ κατά της Ρωσσίας διαμέσου της Ουκρανίας»

Μπορούμε να ξεκινήσουμε με το ερώτημα τι δεν είναι στα σχέδια του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ για την Ουκρανία. Η απάντηση είναι εύκολη: η προσπάθεια να τερματιστούν οι φρικαλεότητες προτού η κατάσταση γίνει πολύ χειρότερη. Το «πολύ χειρότερη» εδώ ξεκινά από την επιδείνωση της καταστροφής της χώρας, πράγμα από μόνο του φρικτό αν και σε καμία περίπτωση συγκρίσιμο με τις συνέπειες της εισβολής των ΗΠΑ και της Βρετανίας στο Ιράκ ή, φυσικά, την ερήμωση της Ινδοκίνας από τις ΗΠΑ, που δεν έχει το όμοιό της στη μεταπολεμική περίοδο. Και ο κατάλογος έχει άφθονα τέτοια παραδείγματα. Για να πάρουμε μερικά «ελάσσονα», από τον Φεβρουάριο του 2022 και δώθε ο ΟΗΕ υπολογίζει τους θανάτους αμάχων στην Ουκρανία σε περίπου 7.000. Ο αριθμός είναι σίγουρα πολύ υποεκτιμημένος. Αν τον τριπλασιάσουμε, ισοφαρίζουμε τον εκτιμώμενο αριθμό των νεκρών της, υποστηριζόμενης από τις ΗΠΑ, εισβολής του Ισραήλ στον Λίβανο το 1982. Αν τον πολλαπλασιάσουμε επί 30, φτάνουμε στον απολογισμό των σφαγών επί Ρόναλντ Ρήγκαν στην Κεντρική Αμερική, κατά τις μικροεπεμβάσεις εκεί της Ουάσιγκτον. Και ούτω καθεξής.

Κατά τα δυτικά θέσφατα, μια τέτοια σύγκριση θεωρείται περιττή, περιφρονητέα μάλιστα. Πώς τολμά κανείς να μιλάει για δυτικά εγκλήματα, όταν ιερό καθήκον του είναι να καταγγέλλει τη Ρωσσία ως μόνο υπαίτιο της φρικωδίας! Επιπλέον, για κάθε ένα από τα δικά μας εγκλήματα, υπάρχουν ένα σωρό περίτεχνες δικαιολογίες. Καταρρέουν γρήγορα μόλις τις ψιλολογήσει κανείς, όπως έχει σχολαστικά αποδειχθεί. Αλλά η κατάρριψή τους δεν έχει σημασία μέσα σ’ αυτή την καλολαδωμένη μηχανή των θεσφάτων, όπου «οι αντιδημοφιλείς ιδέες αποσιωπώνται και τα άβολα γεγονότα παραμένουν στο σκοτάδι, χωρίς να χρειάζεται καμιά επίσημη απαγόρευση», για να δανειστούμε την περιγραφή της φιλελεύθερης Αγγλίας από τον Τζωρτζ Όργουελ στην (ανέκδοτη) εισαγωγή του στη Φάρμα των ζώων.

Πάντως, οι συνέπειες της επιδείνωσης αυτής υπερβαίνουν κατά πολύ τον ζοφερό απολογισμό στην ίδια την Ουκρανία. Διότι περιλαμβάνουν επίσης τους ανθρώπους που κινδυνεύουν να πεινάσουν λόγω των περιορισμών στις εξαγωγές σιτηρών και λιπασμάτων από την πλούσια περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Περιλαμβάνουν την αύξουσα απειλή μιας πυρηνικής κλιμάκωσης (που σημαίνει πόλεμο μέχρι πλήρους εξοντώσεως). Και πάνω απ’ όλα, την απότομη περιστολή της δειλής ώς σήμερα απόπειρας να αποτραπεί ο επικρεμάμενος όλεθρος της πλανητικής υπερθέρμανσης.

Πώς να αγνοήσουμε την ευφορία της βιομηχανίας των ορυκτών καυσίμων για την εκτόξευση της κερδοφορίας της; Πώς να αγνοήσουμε την επιτυχία του προπαγανδιστικού συστήματος να διασκεδάσει αυτή την ανησυχία στον νου των θυμάτων, του γενικού πληθυσμού; Στην τελευταία δημοσκόπηση της PEW για τα ζητήματα που ανησυχούν τους Αμερικανούς ο πυρηνικός πόλεμος ήταν άφαντος. Η δε κλιματική αλλαγή βρέθηκε στον πάτο των απαντήσεων – μόλις 12% των Ρεπουμπλικάνων προβληματίζονται γι’ αυτήν. (περισσότερα…)

*

Μέντιος

Δεμένος στο μαγγανοπήγαδο της θλίψης
γυρίζω γύρω, γύρω και πηγαίνω
χωρίς να ξέρω δίχως να καταλαβαίνω
το μέγεθος ή το βαθμό της σήψης

Στην πλάτη μου δυο ψάθινα καλάθια
και στο κεφάλι –πάλι– ψάθινο καπέλο
τα αυτιά μου εξέχουν και τα δυο (θέλω δε θέλω)
και τα ποδάρια μου ματώνουν απ’ τα αγκάθια

Και πάω πάντα μια πορεία γύρω, γύρω
φτάνω ή δε φτάνω –πια– δεν έχει σημασία
Τα χνώτα μου βρομοκοπούν απελπισία
αγκομαχώντας τον αγώνα μου το στείρο

Χρόνο ξεκλέβοντας καμιά φορά κοιμάμαι
όρθιος όμως μη με πάρουνε χαμπάρι
κι έρθουνε να μου κλέψουν το κριθάρι
Αυτό μονάχα. Τίποτα άλλο δε φοβάμαι

Και πάω πάλι… με το φως ή με σκοτάδι
(Πι ρο τετράγωνο του κόσμου το εμβαδόν)
Κι ας παραμένω κατά τύχη εδώ παρών
κι ας μην, στο κέντρο του, έχει ο κύκλος μου πηγάδι

~.~

Αχ!

Για κοίτα μικρή μου πώς κάνω στροφές
και πώς περπατώ στον αέρα
Σα χάρτινο φύλο του ανέμου οι ριπές
με πάνε μια δώθε μια πέρα….

Το χαίρομαι όμως, γελώ σα χαζός
αυτό το μια κάτω μια πάνω
Του κόσμου ο κόσμος πηγαίνει πεζός
μα εγώ ουρανό πάντα πιάνω

Και κοίτα πώς πάω σα χαρταετός
που εσύ –ναι εσύ!– κουμαντάρεις
Ματάκια που λάμπουν στη νύχτα σα φως
κανόνισε να… με στουκάρεις (περισσότερα…)

*

Προλογικά-Επιμέλεια ΗΛΙΑΣ ΜΑΛΕΒΙΤΗΣ

Ο Ρίτσος εξέδωσε το Ίσως να ’ναι κι έτσι ως το τέταρτο εξομολογητικό πεζογράφημα (από τα συνολικά εννέα που είχε γράψει), προσπαθώντας να ιστορήσει μια ψυχική τοιχογραφία συναπαρτισμένη από παραμελημένες και παραθεωρημένες συλλογικές μα και βαθύτατα προσωπικές στιγμές, με διάσπαρτα στοιχεία και σπαράγματα αυτοβιογραφικής κατάθεσης, την οποία κι ενδεικτικά ονομάτισε «Εικονοστάσιο των ανωνύμων αγίων». Μιλούσε για πράγματα δηλαδή εκεί μέσα που η αριστερή του στράτευση επί χρόνια του επέβαλε να βάζει στην άκρη και να χώνει παράμερα, να αυτολογοκρίνει και να φιμώνει το δημόσιο ξεστόμισμά τους, παρότι είχαν χαραχτεί αξεδιάλυτα στην ψυχή και το σώμα, τόσο το δικό του όσο κι αρκετών της γενιάς του. Είναι ενδιαφέρον πως ο Ρίτσος όλα εκείνα τα γραπτά τα είχε στο συρτάρι του για δεκαετίες, μέχρι τη στιγμή που πήραν την οδό της δημοσίευσης.

Η έκδοση προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων στην αριστερά και η συζήτηση κι η υποδοχή τού κειμένου περιστράφηκε κυρίως –αν όχι αποκλειστικά– γύρω από την εμφανή και διάχυτη παρουσία της σεξουαλικότητας, μα και μιας ομοφυλοφιλικής ερωτικής έκφρασης που ευδιάκριτα στίζει ορισμένα από τα πεζά αφηγήματα στο συγκεκριμένο έργο του ποιητή.

Ο ίδιος, έχοντας ήδη υποψιαστεί τις επερχόμενες αντιδράσεις, έγραφε, οιονεί προ-απολογούμενος, στο τελευταίο διήγημα της συλλογής:

«άστε με το λοιπόν να μιλήσω όπως μου ’ρχεται για πράματα που δεν τα γράφει ποτέ καμιά Ιστορία, πράματα σιωπηλά, βαθιά, αμελημένα, αθώα, περιπαιχτικά, σημαδιακά, ερωτικά, παιδιάστικα, πονηρούτσικα, παμπόνηρα, βουλιαγμένα σαν Ατλαντίδες, τοιχογραφίες της Θήρας, παράξενα “πράματα” που μιλάνε για όλα, για όλους, για πάντα, όπως ένα παπούτσι μονάχο στο ποτάμι, ένα κέρατο βοδιού σ’ ένα σπασμένο κιονόκρανο, ένα πιάτο παντζάρια στο έρημο πανδοχείο, το κέρας του κυνηγού στο φαράγγι, μια άδεια καπότα στο χορτάρι του Δημοτικού Κήπου, ο καθρέφτης του ασανσέρ μ’ ένα τριαντάφυλλο, ο Ορέστης χωρίς τον Πυλάδη μέσα στο μισοφώτιστο ναυτικό μπαρ χτυπώντας τα πλήκτρα του πιάνου με το ’να του δάχτυλο, οι δυο Άγγελοι που μπαίνουν στο μπαρμπέρικο του Μεταξουργείου ναν τους κουρέψουν λίγο τα φτερά τους που παραμεγαλώσανε κι ο μπαρμπέρης τα χάνει και του πέφτει το μεγάλο κύπελλο με τη σαπουνάδα και πιτσιλιέται ο χρυσοβαμμένος μυγοφτυσμένος καθρέφτης κι οι δυο Άγγελοι που κοιτιούνται στον καθρέφτη βλέπουν το πρόσωπό τους διάστικτο με αφρούς σα να χιονίζει, και πράγματι χιονίζει στο Σανατόριο της Πάρνηθος κι απλώνεται παντού μια ευλογημένη ασπράδα, μια ζεστή όμως ασπράδα, ως πέρα πέρα, μια συγγνώμη τόσο διάφανη που βλέπεις απ’ την άλλη της μεριά τα τέσσερα πλοία που φεύγουν και μένει μόνη μια βαλίτσα στην προκυμαία κι ο τελωνοφύλακας κοιτάει τ’ αντικρινό μπαλκόνι – πράγματα ασήμαντα δικά σου, δικά μας, ναι, ασήμαντα που ωστόσο σε βεβαιώνουν τρυφερά πως υπήρχες, υ π ά ρ χ ε ι ς,  θ α  υ π ά ρ χ ε ι ς  κι είσαι όμορφος κι αγαπημένος κι όλα είναι όμορφα κι αγαπημένα κι είναι κατορθωτό το ακατόρθωτο, τόσο που ξύνεις το κεφάλι σου και κλαις σα βλάκας, γιατί είμαι βλάκας βρε Πέτρο και σ’ αγαπάω για όλα»

(«Θύμησες, πράγματα, λόγια»)

Από αυτόν τον τόμο ξεδιάλεξα την παραπάνω αφήγηση που περιστρέφεται γύρω από ένα ζεϊμπέκικο χορό και την τελετουργία του, που σήμερα, μόλις σαράντα χρόνια μετά, μοιάζει τόσο αλλόκοτος και μακρινός, σχεδόν μυθικός, γέννημα της φαντασίας. Στους γύρους του χορευτή σ’ αυτόν τον ζεϊμπέκικο στροβιλίζονται και χορεύουν μνήμες ζωής αλλοτινής, εμπειρίες κοινές, συνυπαρκτικές, κινήσεις και χειρονομίες απλές και μυστικές, τελετουργίες ανέκφραστες, σιωπές εύγλωττες, θραύσματα και θρύψαλα από ένα ενιαίο κάποτε μωσαϊκό ζωής, που έχει πια φθαρεί αμετάκλητα κι έχει παραμεριστεί απολησμονημένο, όταν δεν προβάλλεται πλέον σε διαστροφικά μεταλλαγμένο καταναλωτικό ευδαιμονικό απείκασμά του. Λείψανα μοναχά, σποραδικές επιβιώσεις, σπαράγματα ελάχιστα ανιχνεύονται κι αναδύονται πού και πού, εδώ κι εκεί. Πού εκκλησίασμα πια, πού δισκοπότηρα και που μετάληψη τελετουργιών μυστηριακών, κοινών, συλλογικών και ζωογόνων. Διόλου τυχαία δα δεν κλείνει κι η αφήγηση μνημονεύοντας τον σικελιανικό Διθύραμβο του Ρόδου;

(περισσότερα…)