τέλη Ἰουλίου, 2020
Ἀγαπητὲ Δ.
Ἔλαβα τὸ γράμμα σου προχθὲς μὲ μεγάλη χαρὰ καὶ σπεύδω νὰ σοῦ ἀπαντήσω πρὶν νὰ φύγω, ὡς εἴθισται, γιὰ τὰ καλοκαιρινὰ μπάνια τοῦ Αὐγούστου. Ξέρω, ἔχεις πολλὲς ἀπορίες∙ θὰ προσπαθήσω λοιπόν, ἐν συντομίᾳ, ν’ ἀπαντήσω. Καλύτερα, νὰ σοῦ θυμίσω πῶς ἔχουν τοποθετηθεῖ ἄλλοι σημαντικώτεροι ἐμοῦ ἐπὶ τῶν ζητημάτων ποὺ θίγεις· μὲ τοὺς ὁποίους, ἀπὸ ἀδυναμία νὰ τοὺς ἀντικρούσω, συμφωνῶ ἀπολύτως. (περισσότερα…)
~.~
Αναδημοσίευση από τον συλλογικό τόμο Ο σκηνοθέτης, ο ηθοποιός Λευτέρης Βογιατζής: Μελέτες & μαρτυρίες για το έργο του, Κάπα Εκδοτική, 2020. Στην πρόσφατη αυτή έκδοση που επιμελήθηκαν η Άννα Ταμπάκη και η Αλεξία Αλτουβά καταθέτουν τις εμπειρίες τους κορυφαίοι καλλιτέχνες του θεάτρου (σκηνοθέτες, ηθοποιοί, μουσικοί, σκηνογράφοι, μεταφραστές) που συμπορεύτηκαν με τον Λευτέρη Βογιατζή, ή επηρεάστηκαν από την τέχνη του, και φιλοξενούνται ποικίλες επιστημονικές προσεγγίσεις διακεκριμένων εκπροσώπων του ακαδημαϊκού χώρου. (περισσότερα…)
Μια αναστάτωση ανεπαίσθητη
Είναι μια αρμαθιά λιμπούροι στο αίθριο της Βουλής.
Κατέλαβαν συθέμελα το κτίριο.
Αναρριχώνται στους ορόφους.
Τρυπώνουν ανεμπόδιστα στα δώματα,
πίσω από τα καλώδια,
μέσα από τους σωλήνες.
Διαπερνούν πουκάμισα και νόμους.
Ανήκουστα και νοερά ψελλίζουν
πρόνοιες, άρθρα, επιφυλάξεις,
μυστικά.
Μα, δεν τους κρώννεται κανείς.
Κι ας είναι μια αρμαθιά λιμπούροι στο αίθριο της Βουλής.
Λίμπουρος: μερμήγκι
Κρώννουμαι: ακούω, πείθομαι
~ . ~
Σημεία πήξης
Να βάζεις μια άνω τελεία στη σκέψη και
μία τελεία στη βούληση ̶
ενίοτε διπλή.
Τα ερωτηματικά στο βήμα και
τα θαυμαστικά στην ημερήσια διάταξη.
Να καταθέτεις τα αποσιωπητικά στην πυρά.
Οι παύλες χρήσιμες ̶
κυρίως αυτές που προϋποθέτουν την ανάπαυλα της μνήμης.
Λιγότερο σημαντικές οι διπλές
̶ ανούσιες ̶
τα κόμματα εξυπηρετούν ποικιλοτρόπως.
Τα εισαγωγικά να εκφωνείς με στόμφο,
μεγαλόφωνα.
Τις παρενθέσεις μόνο,
αυτές κυρίως να φοβάσαι ̶
εάν κι εφόσον ανοίξουν τις φτερούγες τους,
σε μεταφέρουν ανυπάκουα αυτοτελώς
στον πλανήτη των μεγάλων αντιφάσεων
στη χώρα των γενναίων ψευδαισθήσεων
του ανύπαρκτου της τήξης
(στις παρενθέσεις δεν χωράνε αναστολές).
~ . ~
της ΝΑΤΑΣΑΣ ΚΕΣΜΕΤΗ
Ἀλέξανδρος Μωραϊτίδης, Τ’ ἀηδόνι!
Ὀφείλω νά ξεκινήσω εὐχαριστώντας θερμά τόν καθ. Π.Β. Πάσχο πού, πρίν ἀπό ἀρκετό καιρό, μοῦ πρότεινε ἀλλά καί μέ προέτρεψε νά ἐργαστῶ πάνω στόν Ἀλέξανδρο Μωραϊτίδη γιά τό ἔτος Μωραϊτίδη· κάτω ἀπό τά τρέχοντα γεγονότα καί συνθῆκες τό τιμητικό ἔτος μοιάζει νά περνάει ἀπαρητήρητο… Ἡ ἴδια, πάντως, δέ φανταζόμουν πώς τό ταξίδι Μέ τοῦ Βορηᾶ τά Κύματα, ὄχι μόνο στά ταξιδιωτικά τοῦ συγγραφέα ἀλλά καί στούς τρεῖς τόμους τῶν Διηγημάτων του, θά μοῦ ἐπιφύλασσε τόσες μεγάλες ἐκπλήξεις. (περισσότερα…)
ΤΑ ΚΟΛΙΜΠΡΙ
Σκάβουνε το χαράκωμα οι φαντάροι
για να προφυλαχθούν απ’ τον εχθρό,
έξω πετούν το χώμα με το φτυάρι
γύρω απ’ το χαράκωμα σωρό! (περισσότερα…)
της ΘΕΩΝΗΣ ΚΟΤΙΝΗ
Ένα από τα καλά βιβλία που ήρθε στα χέρια μου τις τελευταίες μέρες, αν και εκδοθέν το 2019, είναι η Μικρή Χιροσίμα της Ευγενίας Βάγια, δεύτερο στην παραγωγή της, όπως διαβάζω στο εσώφυλλο του βιβλίου. Μινιμαλιστική ελεύθερη φόρμα, εσωστρεφώς υπαρξιακό, ελλειπτικό νόημα και στις ευτυχείς στιγμές αφοριστικά πυκνό. Ο προνομιακός της ποίησης χώρος: ο άνθρωπος στην αναμέτρηση με τις καταστροφές της ύπαρξης και της συνύπαρξης. (περισσότερα…)
Ἂς θυμηθοῦμε μιὰ καίρια παραίνεση τοῦ Γ.Π. Σαββίδη στὸ φιλολογικὸ δοκίμιο τοῦ 1972 «Ὁ Καρυωτάκης ἀνάμεσά μας»:
[…] Καιρὸς νὰ πάψει νὰ μᾶς ἀπασχολεῖ ἡ σπειροχαίτη τοῦ Καρυωτάκη […] καὶ ἀκόμη λιγότερο ἡ αὐτοκτονία του […], καὶ νὰ στραφοῦμε πρὸς τὰ ποιήματα καὶ τὰ πεζογραφήματά του – σὰν νὰ τὸν εἶχε κόψει τὸ πράσινο τρὰμ δίπλα στὸ πατρικό του στὴν ὁδὸ Πειραιῶς. [1]
Ὁ Σαββίδης συμβουλεύει περισσότερο τὸν ἑαυτό του, ἂν καὶ εἶναι βέβαιος ὅτι στὸ τέλος θὰ ἐνδώσει πρῶτος καὶ καλύτερος σὲ αὐτὴ τὴν ἐπιδημικὴ νόσο, τὴ φιλολογικὴ νεκροτόμηση, δηλαδὴ σκύλευση, ἑνὸς ἄτυχου πτώματος. (περισσότερα…)
Αν ο πολιτισμός γενικά ως το σύνολο των επιτευγμάτων στην ανθρώπινη ιστορία και η τέχνη ειδικότερα ως η αναπαράσταση της ανθρώπινης δραστηριότητας αποσκοπούν στην ευημερία των πολιτών, των μαθητών, των εργαζόμενων, τότε χρειάζεται να διακρίνουμε τον ουσιαστικό πολιτισμό και την αισθητικά χαρακτηριστική τέχνη από τις ιδιοτελείς εκφάνσεις τους και τα κακέκτυπά τους.
Αλήθεια, σε ποιον πολιτισμό χωρούν –και ποιους ωφελούν– ο ανταγωνισμός της αγοράς, η εκμετάλλευση και απαξίωση των εργατών της τέχνης, τα μικροαστικά, λομπίστικα καλλιστεία για τη δημιουργία γενικά και τη λογοτεχνία ειδικότερα; Δες: φαινόμενα και μορφές στον καπιταλισμό. Οι επίσημοι παρασημοθέτες φρόντισαν ώστε οι θεσμοί επιβράβευσης να στεφανώνουν νικητές σε έναν «πόλεμο» που δεν θα έπρεπε να είχε αρχίσει ποτέ. Σε τέτοιες συνθήκες, ωστόσο, επαρκή εξάρτυση μπορεί να διαθέτουν και μετριότητες του συρμού. (περισσότερα…)
Στη ζωή χρειάζεται να στηριζόμαστε σε κάτι, αλλιώς βουλιάζουμε. Ισχύει ίσως περισσότερο γι’ αυτόν, μα στην πραγματικότητα ισχύει για όλους, έλεγα: είναι απλώς ζήτημα τρόπου και βαθμού. Πόσα χρόνια, τώρα πια, ο Τάνο ήταν καταδικασμένος στο αναπηρικό καροτσάκι; Είκοσι, τριάντα; Ήταν οπωσδήποτε τόσα που, κάθε καλοκαίρι, ενώ κατέβαινα από το αυτοκίνητο και ξεφόρτωνα τις αποσκευές, σηκώνοντας το κεφάλι προς τον οικισμό κουρνιασμένο κατακόρυφα στη θάλασσα, έβλεπα το κοντόχοντρο περίγραμμά του να διαγράφεται ακίνητο στην ανοιχτή πόρτα –προστατευμένη μόνο από μια πράσινη πλαστική τέντα– του σπιτιού του, μικροσκοπικού σαν παιχνίδι. (περισσότερα…)
Αγαπητοί φίλοι συγγραφείς και ποιητές,
μέλη της Εταιρείας Συγγραφέων και του Δ.Σ. της
Αισθάνθηκα την ανάγκη να κοινοποιήσω δημοσίως κάποιες σκέψεις μου και ερωτήματα, τα οποία θα χαρώ να απαντηθούν, με την ελπίδα αναβάθμισης του ρόλου της Εταιρείας στον χώρο των λογοτεχνών και ευρύτερα στην κοινωνία.
Α. Διάβασα ανακοίνωση της Εταιρείας σας, όπου εκφράζει τη λύπη της για τις «αδικαιολόγητες επιθέσεις που δέχεται, επειδή ακολουθεί διαδικασίες που ισχύουν από την ίδρυσή της. Η Εταιρεία Συγγραφέων δεν υποκαθιστά την ελληνική δικαιοσύνη, που έχει αρμοδιότητα να κρίνει αν αποδεδειγμένα έχει διαπραχθεί λογοκλοπή.» (περισσότερα…)
(Μτφρ.- σχόλια: Μαρία Μπλάνα)
Στο πρώτο πρακτορείο που πήγαμε
δεν μας ήθελαν στις λίστες τους
δεν μέναμε αρκετά κοντά σε κάποια ενορία
ούτε ήμασταν από αυτούς που πάνε εκκλησία
(αν και αποφύγαμε να αναφέρουμε πως ήμασταν κομμουνιστές)…
Στο δεύτερο μας είπαν
πως δεν βγάζαμε αρκετά λεφτά.
Στο τρίτο μας συμπάθησαν
αλλά η λίστα αναμονής ήταν ήδη στα πέντε χρόνια.
Πέρασα έξι μήνες προσπαθώντας να μη χαζεύω
τις κούνιες ή το καλαθάκι για μωρά στα καροτσάκια του σούπερ-μάρκετ,
να μην σκέφτομαι πως το παιδί που ήθελα θα μπορούσε
να ‘ναι τώρα πέντε χρόνων.
Στο τέταρτο πρακτορείο η λίστα είχε κλείσει.
Στο πέμπτο μας έβαλαν στη λίστα αλλά πάλι δεν είχαν μωρά.
Κι όπως βγαίναμε από την πόρτα
είπα Α, ξέρετε, δεν μας νοιάζει το χρώμα.
Κι έτσι απλά, η αναμονή τελείωσε.
Σήμερα το πρωί έφτασε ένας υπηρεσιακός φάκελος (περισσότερα…)
Ο Πρόεδρος της Κυβέρνησης προχθές στο Ελληνικό
παράδεισο ευκαιριών την είπε την Αθήνα,
στεφάνι τής απόθεσε αναπτυξιακό
και με resorts τη στόλισε, μαρίνες και καζίνα,
την είπε ευρωπροορισμό παρά την πανδημία,
μητρόπολη επενδύσεων, κι ας μην υπάρχει μία.
Πάει καλά… Ο Μητσωτός ας την εγκωμιάζει,
σ’ έναν Κυριάκο ο καθείς τα πάντα επιτρέπει,
ως κυβερνήτης είθισται να μας διασκεδάζει
κι εμπρός του όλα ευάερα κι ευήλια να τα βλέπει.
Όμως εγώ τα βλέπω αλλιώς, μία ιδέα πιο σκούρα,
και μου ’ναι χούι ανίκητο η χλεύη κι η καζούρα.
Ας κλώθει ο πρωθυπουργός οράματα στον νου του
κι ας τον δοξάζουν της τιβής τα πρώτα τα κλαρίνα,
αν όμως κάποιος από σας το θέλει, εξεπιτούτου
θα του το εξηγήσω εγώ ποια είναι η Αθήνα.
Ο Μητσοτάκης την υμνεί σε κάποια virtual σφαίρα
εγώ όμως δεν το κούνησα στιγμή από δω πέρα.
Αθήνα… Ξέρεις τι θα πει, μαλάκα μου, Αθήνα;
Απ’ την αυγή ένας σαματάς ώς το βαθύ σκοτάδι,
κρότοι βομβών στα Εξάρχεια και τακουνιών στη Σίνα,
βρισίδια και ξεφωνητά λες απ’ το στόμα του Άδη,
κόρνες και ποδοβολητά στη ράχη της ασφάλτου,
διαδηλωτών κοάξ κοάξ, κρωξίματα του βάλτου.
Αθήνα ξέρεις τι θα πει;… Των οφθαλμών καούρες,
στην ντάλα του μεσημεριού τα φλας να κάνουν στράκες,
πόζες της Γιάννας, κι άλλα φλας, δημοσιογράφων μούρες,
κυρίες φιλανθρωπικές, κλάκες, τράκες, φενάκες,
και πλάι στα εξαμβλώματα του Ωνάση και του Νιάρχου
οι παρδαλοί περίπατοι κάθε βλαχοδημάρχου.
Κι αν στου Μαξίμου οι ιθύνοντες ξυπνούν μες στους μπαξέδες
και βλέπουν γάργαρα νερά και δροσερές καράφες,
λουλούδια βλέπουμε κι εμείς σε γκαζοντενεκέδες
και φοινικιές μισόξερες μέσα σε κάτι σκάφες.
Και κάθε μέρα σούμπιτοι βουτάμε ώς το κεφάλι
στης σκόνης μέσα τις βραγιές και μέσα στην αιθάλη.
Αθήνα ξέρεις τι θα πει; Ένας λαός γκαρσόνια,
ντελιβεράδες, αιρ-μπι-εν-μπι και ρουμ-του-λετατζήδες,
ουρές στα προποτζίδικα, εισαγωγέων καμιόνια,
δικηγορίσκοι, εξέκιουτιβζ, κλόουν και φασουλήδες,
φάτσες βαλκάνιες δηλαδή οπού γελάει η Ευρώπη,
παράσιτα και πίθηκοι, μίμοι και λογοκλόποι.
Αθήνα ξέρεις τι θα πει;… Της ιστορίας οι τύψεις,
καμπάνιες διαφημιστών, καθηγητών ατάκες,
του Βέλτσου η διανόηση, του Αυτιά οι αποκαλύψεις,
γκασμάδες μ’ ένα-δυο post-doc και ειδικευμένοι βλάκες,
σαβούρα ακαδημαϊκή και λίγδα στη βιτρίνα,
αυτό θα πει πρωτεύουσα, αυτό θα πει Αθήνα.
ΛΑΜΠΡΟΣ ΛΑΡΕΛΗΣ
