*

της ΕΛΕΝΑΣ ΣΤΑΓΚΟΥΡΑΚΗ

Κυριάκος Συφιλτζόγλου
Ακατοίκητα
Ποταμός, 2024

Κυριάκος Συφιλτζόγλου
Δραμάιλο
Αντίποδες, 2018

Δραμάιλο και Ακατοίκητα. Ακατοίκητα και Δραμάιλο. Τα ακατοίκητα στο δρόμο για τη Δράμα; Με μια λευκή ζακέτα στον ώμο, κόκκινο νήμα θαρρείς και φυλαχτό από την Πλατανιά, τόπο γέννησης του ποιητή, και μοναδικό μοτίβο που επανέρχεται σχεδόν αυτούσιο στα δύο τελευταία βιβλία του –στο Δραμάιλο ασπρόμαυρο και στα Ακατοίκητα έγχρωμο–, ο Συφιλτζόγλου διατρέχει τα χωριά του νομού Δράμας όχι απλά αιχμαλωτίζοντας με τον φακό του το εσωτερικό ακατοίκητων κι ερειπωμένων σπιτιών, αλλά –πολύ περισσότερο– αποκρυσταλλώνοντας κι αποτυπώνοντας τη συλλογική μνήμη. Και αυτό, όχι μόνο με τρόπο, αλλά και με λόγο ποιητικό. Ποιητής ή φωτογράφος; Φωτογραφικός ποιητής και ποιητικός φωτογράφος, ποιητής και φωτογράφος, ο Συφιλτζόγλου αναδεικνύεται σε μείζονα σύγχρονο εκπρόσωπο της ars combinatoria στην Ελλάδα, μιας τέχνης συνδυαστικής και συνθετικής που υποστυλώνει τη μνήμη και διεγείρει την κριτική σκέψη, πάντοτε με ύφος ινδιάνου.

Τόσο στο Δραμάιλο (Αντίποδες, 2018), όσο και στα Ακατοίκητα (Ποταμός, 2024), οι φωτογραφίες συνιστούν και ταυτόχρονα συμπληρώνουν το νόημα, διαπλάθοντας παράλληλα αυτές καθαυτές τη μορφή τού βιβλίου κι επιβεβαιώνοντας το κρέντο τού ποιητή –και δικό μας– για την ίσου βαθμού αξία νοήματος και μορφής στην ποίηση. Στο Δραμάιλο, οι φωτογραφίες προσωπικών και χρηστικών αντικειμένων –ώς και εκείνου ενός προσθετικού ποδιού που κρέμεται στον τοίχο– συμπληρώνουν τις δημιουργικές ιστορικές αφηγήσεις, δίνοντας σάρκα και όστα στα πρόσωπα και κατ’ επέκταση αυξάνοντας την αλήθεια και την πειστικότητά τους. Στα Ακατοίκητα, άλλα προσωπικά αντικείμενα, αλλά και πόρτες και παράθυρα σε σαλόνια, κουζίνες και κρεβατοκάμαρες, αφενός εντυπώνουν την ίδια τη ζωή των ερειπωμένων οικημάτων –συνήθως τα φανταζόμαστε άδεια και άνευ ζωής, εικασία που ο Συφιλτζόγλου ανατρέπει πανηγυρικά φωτογραφίζοντας σκηνικά που, πέρα από τη φθορά, μοιάζει μόλις να έμειναν στη μέση–, αφετέρου έρχονται μέσω των φωτογραφιών του Συφιλτζόγλου να τους δώσουν νέα ζωή. Επιπλέον, χρώματα και μοτίβα θαρρείς μινωικά, η ώχρα και η πορφύρα των τοίχων, αλλά και τα κοφίνια και οι νταμιτζάνες στις γωνίες που θυμίζουν πήλινα πιθάρια σιτηρών, συνδέουν άρρηκτα το  χθες (ακόμη και το αρχαίο) με το σήμερα, καθώς και το Νότο της χώρας με το Βορρά. (περισσότερα…)

*

ΤΟ ΝΠ
ΣΑΣ ΕΥΧΕΤΑΙ
ΑΙΣΙΟ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΕΣ
ΤΟ 2025

~.~

Φωτογραφία: Στους δρόμους της Λουάνγκ Πραπάνγκ, Λάος·
πάλαι ποτέ γαλλική Ινδοκίνα (Δεκέμβρης 2014).

*

*

ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ ΜΕ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ | 27.xii.24
Κείμενα – Φωτογραφίες ΗΛΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΣ

*

ΚΟΙΤΗ ΚΑΙ ΟΧΘΕΣ

Σ’ αυτήν την αργόσυρτη νεροσυρμή του ποταμού, στην αβαθή της, πια, κοίτη, κολυμπούσα μικρός και μάθαινα να αδελφώνομαι με τα νερά. Σ’ αυτήν την κοίτη με τις απρόβλεπτες, εκείνα τα χρόνια, βάθες μαθήτευα στη συνύπαρξη και τη φιλία. Σ’ αυτές τις όχθες κεντούσα με τα πέλματά μου όλη την αδημονία μου για την έκβαση των αυτοσχέδιων παιχνιδιών. Σ’ αυτές τις όχθες-εξέδρες καθήμενος θαύμαζα τα κατορθώματα των ηρώων της συντροφιάς, που επιχειρούσαν μακροβούτια ή πηδήματα μέχρι την άλλη πλευρά του ποταμού. Σ’ αυτές τις όχθες τώρα μόνον ιτιές κι άλλοι παντοειδείς θάμνοι κάθονται και στοχάζονται σιωπηλά. Δεν έμεινε χώμα γυμνό πουθενά. Η ζωή μας χορταριάζει ολόκληρη και πνίγεται μέσα στη χλόη των αναμνήσεών της. (περισσότερα…)

*

ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ ΜΕ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ | 27.xi.24
Κείμενα – Φωτογραφίες ΗΛΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΣ

* 

ΩΣΕΙ ΗΛΙΟΣ

Μεσάνυχτα. Και η πανσέληνος θέλει να μιμηθεί τον ήλιο του μεσημεριού. Προσπαθεί. Λάμπει. Διατείνεται. Μα η νύχτα είναι νύχτα, όσο κι αν αναμερίζει ευγενικά για το πέρασμά της. Σιγά σιγά επανέρχεται και καταπίνει τα πάντα, σ’ αυτό το λίγο που διαρκεί το πέρασμα της πλησιφάης. Κι αν κάτι της ξεφεύγει αυτή είναι μόνο η μοναξιά μας.

* (περισσότερα…)

*

ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ ΜΕ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ | 20.x.24
Κείμενα – Φωτογραφίες ΗΛΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΣ

*

ΑΓΧΕΜΑΧΟ ΚΙΤΡΙΝΟ

Ας χαθούμε μέσα σ’ αυτήν την ταραγμένη θάλασσα. Στην παρότρυνση του αγχέμαχου κίτρινου, που μας ωθεί στην ώσμωση και τη συνταύτιση και θέλει να σβηστεί μέσα τα μάτια μας. Υφιστάμενοι την αέναη πάλη της συγκίνησης, μέσα στην οποία συγκρούονται και συγχέονται το πάνω με το κάτω, το εμπρός με το πίσω, το πραγματικό με το φανταστικό, το παλιό με το νέο, διαπιστώνουμε πως όλα τα πράγματα έχουν το βάθος τους και όλα τα όντα τις ανεμπόδιστες και νομοτελειακές καταρρεύσεις τους. Κι εδώ, μέσα στην κυκλοτερή παλίρροια του κίτρινου, ας αναζητήσουμε την εσώτερη φεγγοβολή μας. Θα τη βρούμε. Και, όταν τη βρούμε, αυτή θα είναι που θα επικαλύπτει τα πάντα, που θα χρωματίζει κάθε εύρος μας και μάλιστα με ευθύβολα βλέμματα προς το άπειρο.

*

* (περισσότερα…)

*

ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ ΜΕ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ | 30.viii.24
Κείμενα – Φωτογραφίες ΗΛΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΣ

ΠΕΡΛΕΣ

Σχεδόν σαν πέρλες. Τι διάταξη κι αυτή. Ελαφρά καμπύλη, συμμετρική, για να υποδεχτεί από  πάνω της τον αόρατο λαιμό. Όμως εκεί κοντά βρίσκεται και ο φαινομενικά ελλείπων λαιμός. Το φυτό το γνωρίζει και σχηματίζει το ημικύκλιο του πάθους. Περικυκλώνει και διακοσμεί με λεπτότητα την αφαίρεση του ορατού.

Διεισδύω κι εγώ σιωπηλά και θαυμάζω. Μετέχω.

*

* (περισσότερα…)

*

ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ ΜΕ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ | 27.vii.24
Κείμενα – Φωτογραφίες ΗΛΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΣ

ΑΠΟ ΠΟΥ ΕΡΧΕΣΑΙ ΔΕΝΤΡΟ

Από πού έρχεσαι δέντρο και ξέρεις το σκοτάδι;
Από πού βουνό και κόπηκαν τα πόδια σου
Και χρόνια πια δεν περπατάς;
Από πού λίμνη ουρανοπρόσωπη
Κι εσύ μικρό σαράκι ασίγαστε φονιά του ξύλου;

Από πού έρχεσαι δέντρο κι έμεινες άφωνο;
Ξέρω καλά τα υπόγεια βήματά σου
Τις φλέβες του αίματος τις μνήμες ηφαιστείων
Γνωρίζω τις ανθοφορίες που φέρνει η νύχτα
Με χιόνι μαύρο κι εγκατάλειψη

Από πού ήρθες λοιπόν δέντρο
Και οι φίλοι σου της ακινησίας από πού;
Τάχα το φοβισμένο μέλλον βλέπεις
Ή το πικρό σαν δάκρυ παρελθόν;

* (περισσότερα…)

*

ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ ΜΕ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ | 23.vi.24
Κείμενα – Φωτογραφίες ΗΛΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΣ
*

ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ

Λίγο πριν γυμνωθεί το δέντρο, κοκκινίζει από ντροπή. Επειδή η συστολή δεν είναι προνόμιο μόνο της ανθρώπινης γυμνότητας. Προπορευόμενο το δέντρο, δείχνει τον δρόμο.

*

* (περισσότερα…)

*

Κείμενο – Φωτογραφίες
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΓΑΘΟΚΛΗΣ

Ἀπρίλιος 2024

Κατεβαίνοντας τὴ Via Toledo, στὸ δεξὶ χέρι, πρὶν τὴν Gallerie d’Italia Napoli (καὶ τὰ κολασμένα τῆς Victoria’s Secret) εἶναι ἡ περιώνυμος Via Emanuele de Deo. Τὸ ἀναφέρω αὐτὸ διότι ὅλο εὐθεία θὰ συναντήσεις τὴ γωνιὰ πού ’ναι ἀφιερωμένη στὸν τρισμέγιστο μπαλαδόρο ποὺ πάτησε ποτὲ τὰ ἅγια χώματα τοῦ ἀρχαίου ἡμῶν ἄστεως — ἕνας σύγχρονος «βωμὸς» γεμᾶτος κορδέλες, stickers, γκραφίτι, memorabilia κι ἕνα γιγάντιο murale μὲ τὴ μορφὴ τοῦ ἀνδρὸς νὰ ὑψώνεται ἴσαμε τὸν οὐρανό. Εἶναι ὁ Diego τῆς καρδιᾶς μας καὶ οἱ χιλιάδες τουρίστες ποὺ διασχίζουν τὴν ἱσπανικὴ συνοικία μὲ τὶς φωτογραφικὲς μηχανὲς στὰ χέρια, στὸ λέω· δὲν πρόκειται νὰ βροῦν στὰ μέρη μας ἄλλον Θεὸ ἀπὸ αὐτόν.

Λίγα μέτρα παραπέρα, κοντὰ στὴ Via Ipazia d’Alessandria, ἐλάχιστοι προσέχουν τὸ Palazzo Cammarota. Δὲν ξέρω νὰ σοῦ πῶ λεπτομέρειες —πότε χτίστηκε, ἀπὸ ποιόν, σὲ τί στύλ— ὁπωσδήποτε ὅμως ὑπῆρξε ἡ κατοικία τοῦ Giacomo Leopardi καὶ τοῦτο, καταλαβαίνεις, προκαλεῖ συγκίνηση. Ὁ ποιητὴς ἦρθε στὴν πόλη μας στὰ τέλη τοῦ 1833 καὶ πέρα ἀπὸ ρομαντικοὺς στίχους προσέφερε τὴ μεγαλύτερη ὑπηρεσία· νὰ πεθάνει ἐδῶ. Μάλιστα, στὸν σταθμὸ Mergellina, ἔχουμε τὸ Parco Vergiliano a Piedigrotta ὅπου ὁ ἴδιος ἀναπαύεται δίπλα στὸν συνάδελφό του Publius Vergilius Maro. Ὁ μύθος θέλει τὸν Βιργίλιο ν’ ἀποθέτει ἕνα μαγικὸ αὐγὸ στὰ θεμέλια τοῦ κάστρου ποὺ διακρίνεται μακριά, στὸ βάθος τῆς Lungomare. Στὴ μηχανορραφία ἐμπλέκονται ἔμμεσα ὁ στρατηγὸς Λούκουλλος καὶ ἡ σειρήνα Παρθενόπη, ἀφοῦ προσπάθησε ὠδικῶς νὰ ξελογιάσει τὸν Ὀδυσσέα. Τὸ αὐγὸ δὲν ἔσπασε ποτὲ καὶ λογικὸ ἦταν ἔκτοτε ν’ ἀποκαλοῦμε τὸ μέρος Castel dell’Ovo.

Νά καὶ ἡ Port’Alba, μία ἀπ’ τὶς πύλες ποὺ σώζονται τῆς παλιᾶς πόλης, τῆς σημερινῆς Spaccanapoli. Ἐκεῖ, ἀπ’ τὸ 1826, στέκει περήφανο τὸ Conservatorio di Musica di San Pietro a Majella ὅπου σπούδασε ὁ Βιντσέντζο Μπελίνι (il grande Bellini!). Τὸ ἄγαλμά του, ἀκριβῶς ἀπέναντι καὶ ταλαιπωρημένο ἀπ’ τὰ περιστέρια, μᾶς κοιτάζει ἀφ’ ὑψηλοῦ ἀπ’ τὴν ὁμώνυμη πλατεία μαζὶ μὲ τὰ Mura Greche — ὅ,τι ἔχει ἀπομείνει δηλαδὴ ἀπ’ τὰ δυτικὰ τείχη. Ἂν σκάψεις κατὰ μῆκος τῆς Via Santa Maria di Costantinopoli, πίστεψέ με θὰ φέρεις στὸ φῶς καὶ τὰ ὑπόλοιπα, πράγμα ποὺ θὰ ἔπραττε ἡ Δημοτικὴ Ἀρχὴ ἂν δὲν ἦταν τὸ ἀσήκωτο ἄγαλμα τοῦ Dante. Ἡ ἁγία Μαρία ἡ Πατρικία ποὺ δίνει τὸ ὄνομα στὸν δρόμο, ἦταν μία ἀπ’ τὶς γυναῖκες ποὺ ἀντιτάχθηκαν σθεναρὰ στὴν ἀπομάκρυνση τῆς εἰκόνας τοῦ Χριστοῦ ἀπ’ τὴ Χαλκὴ Πύλη τῆς Κωνσταντινούπολης, στὰ περίεργα χρόνια τῆς Εἰκονομαχίας, κατὰ διαταγὴ τοῦ Λέοντος Γ’. Τὴν ἐκκλησία της, στὸ τέλος τοῦ δρόμου πρὶν τὸ ἀρχαιολογικὸ μουσεῖο, ἀξίζει νὰ τὴν ἐπισκεφτεῖς. (περισσότερα…)

*

ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ ΜΕ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ | 29.v.24
Κείμενα – Φωτογραφίες ΗΛΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΣ

*

ΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΘΛΙΨΗΣ

Όπως η χλόη φύεται στις χαρακιές των βράχων
Όπως πυκνώνει στα κενά και ανυψώνεται
Ανάμεσα από ξύλα πέτρες και νερά η περικοκλάδα
Έτσι κι η θλίψη μου θεριεύει χόρτο πρόθυμο
Καταλαμβάνοντας κενά της αμεριμνησίας
Και βάζοντας φωτιά σε γλυκασμούς

Χορταριάζω ολόκληρος από μελαγχολία
Και δεν φταίει γι᾽ αυτό ο καιρός κι η εποχή
Παρά μόνον ο κρύος άνεμος
Που μέσα μου φυσάει
Κι έχει σκοπό να με παγώσει
Και να με σπάσει σαν το κρύσταλλο

* (περισσότερα…)

*

ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ ΜΕ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ | 27.iv.24
Κείμενα – Φωτογραφίες ΗΛΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΣ

*

ΤΟ ΣΜΗΝΟΣ

«Φύγετε να φύγουμε», φώναζαν τα πουλιά με τις ανάκατες φωνές τους και προκαλούσαν τέτοια σύγχυση στον ουρανό, που, ενώ το κάθε πουλί ξεχωριστά δεν ήξερε πού πήγαινε, το σμήνος, εντούτοις, ήξερε με τη συνολική συνείδησή του κι έπαιρνε πάντα την αλάνθαστη κατεύθυνση.

Ένα τέτοιο σμήνος ζητάει κι η ψυχή μου κι ακόμα δεν το βρήκε.

Ένα σμήνος που να καλύπτει την ατομική μου σύγχυση και να με οδηγεί ασφαλέστερα στο προδιαγεγραμμένο, ενώ ταυτόχρονα να αξιοποιεί και την ακρυπτοκράφητη, στα ενδόμυχά μου, ορμή για φυγή.

(περισσότερα…)

*

ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ ΜΕ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ | 27.ΙIΙ.24
Κείμενα – Φωτογραφίες ΗΛΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΣ

*

ΚΙΤΡΙΝΕΣ ΑΝΑΣΕΣ

Εικόνες από υψόμετρο 1.200 μέτρων. Απροσδόκητες κίτρινες ανάσες της ορεινής χλωρίδας που ενθουσιάζουν κάθε βλέμμα. Εκστασιάζεται κανένας, βλέποντας αυτά τα απλά φυσικά πράγματα, τις ανεμπόδιστες εκβλαστήσεις και τις απόμερες ανθοφορίες. Και η γλώσσα, οδηγημένη από τρυφερές παρορμήσεις κι από άσβηστες μνήμες, καταφεύγει, πού αλλού; στην ποίηση, για να εκφράσει έτσι την απόλυτη ταύτισή της με την εικόνα. Επιτυγχάνει έτσι τον απόλυτο συγχρονισμό της με την άλλη, τη σιωπηλή γλώσσα του όρους, που αναδύεται αυτοφυής μαζί με όλες τις φυσικές εναρθρώσεις της:

νά του βουνού οι βιολέτες
τα μαλάματα του μονοπατιού

ή

μα να δω μπροστά μου του θεού το πρόσωπο
μέσα στα πρωινά λουλούδια;

Πρόκειται για τον μεγαλειώδη και ανά πάσα στιγμή παρόντα Μπατσούο Μπάσο (1644-1694). Τι συγκινητική συντροφιά μέσα στα εγειρόμενα φάσματα του νου.

* (περισσότερα…)