ναρκισσισμός

Το ναρκισσιστικό τραύμα

*

του ΛΕΥΤΕΡΗ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ

Στην προ σοσιαλ μήντια εποχή, το μεγαλύτερο ακροατήριο ενός μέσου ανθρώπου ήταν 10-20 άτομα, δηλαδή η παρέα του, οι συνάδελφοι του, άντε και λίγοι παραπάνω σε κάποια κοινωνική εκδήλωση. Αν μιλάμε απλώς για την ορατότητά του, ας πούμε και λίγους παραπάνω, έστω περίπου 50-100 άτομα σε έναν γάμο, μια φορά τον χρόνο. Με τα σόσιαλ μήντια ο μέσος άνθρωπος έχει εύκολα από 1.000-10.000 άτομα ακροατές-θεατές, ένα σίγουρα πολύ πιο μεγάλο και πιο απόμακρο κοινό σε σχέση με τον πραγματικό του κύκλο και δη ένα καθημερινό κοινό, που τον παρακολουθεί 24/7. Αν είναι και λίγο ωραίος/-α, από αυτό και μόνο φτάνει εύκολα τα 100.000 άτομα.

Επομένως, αυτός που έχει ανάγκη την προσοχή θα καρφωθεί αρκετά εύκολα. Θα αναρτήσει απόψεις που νιώθει ότι είναι πλειοψηφικές και άρα αποδεκτές ή αναρτήσεις που ενέχουν επίδειξη αρετής (virtue signaling), θα προβάλλει τα επιτεύγματά του, κάποιοι/-ες θα απευθυνθούν στα σεξουαλικά ένστικτα που διεγείρονται εύκολα και αυτόματα, αλλά με κόστος στην υπόληψη κλπ.

Γενικώς, ο άνθρωπος μπαίνει πολύ περισσότερο στον πειρασμό της διεκδίκησης της προσοχής γιατί υπάρχει το κοινό που δημιουργεί την ψευδαίσθηση του δημοσίου ρόλου (parasocial craving). Συνέπεια αυτού είναι η απώλεια της αυθεντικότητας και η υπηρέτηση ενός ρόλου για ένα απόμακρο κοινό που κάνει το άτομο να ξεχνά με ποιον θέλει πραγματικά να μιλήσει και να αλληλεπιδράσει ουσιαστικά.

Έτσι, τα άτομα με έντονη την ανάγκη της προσοχής πέφτουν πολύ εύκολα στην παγίδα της διαρκούς αναζήτησής της, κάτι που δεν καταλαβαίνουν ούτε οι ίδιοι, αλλά πολλές φορές ούτε και το ακροατήριο, επειδή ακριβώς αυτό έχει κανονικοποιηθεί ως φαινόμενο. Ο ψυχαναλυτής Χάιντς Κόχουτ το ονομάζει «ναρκισσιστικό τραύμα», δηλαδή όποιον δεν τον «έβλεπαν» ως παιδί, προσπαθεί διαρκώς ως ενήλικας να τον δουν, κάτι που ουδέποτε χορταίνει. Πράττει συνεχώς με έγνοια το κοινό του, με το να προβάλλει συνεχώς ό,τι θεωρεί πλεονέκτημά του ή ό,τι βλέπει πως πιάνει ψάρια. (περισσότερα…)

Φούγκα του θανάτου

*

του ΗΛΙΑ ΑΛΕΒΙΖΟΥ

Λίγα ζητήματα έχουν τη δυνατότητα να αναδεικνύουν με τέτοια ευκρίνεια την γενικευμένη σύγχυση στην οποία οι δυτικές κοινωνίες βυθίζονται αργά αλλά σταθερά, σαν σε κινούμενη άμμο, όσο αυτό της δημογραφικής απίσχνανσής τους. Όποτε γίνεται λόγος για το «δημογραφικό πρόβλημα», το συντηρητικό στρατόπεδο αίφνης αναπτερώνεται, θεωρώντας ότι πρόκειται για ένα θέμα που του επιτρέπει να κερδίσει επιτέλους μερικούς εύκολους πόντους. Με το μνησίκακο μειδίαμα του δούλου, προσκομίζει τις σχετικές πτωτικές καμπύλες ως τεκμήρια του βαθμού εκφύλισης στον οποίο έχουν φτάσει οι δυτικές κοινωνίες. Υπαίτιοι για αυτήν την παρακμή δεν μπορεί, φυσικά, παρά να είναι η κυριαρχία της woke κουλτούρας, τα πολλά δικαιώματα, η διάλυση του θεσμού της οικογένειας (π.χ., μέσω της διεύρυνσής της ώστε να συμπεριλάβει και ομοφυλόφιλους) κ.ο.κ. Το συμπέρασμα σχετικά με το προτεινόμενο αντίδοτο συνάγεται σχεδόν αβίαστα: επιστροφή στις παραδοσιακές αξίες.

Πρόκειται για ένα στρατήγημα που επιτρέπει στους θιασώτες του νεοσυντηρητισμού και της νεοαντίδρασης να παίζουν με επιδεξιότητα, έστω εν αγνοία τους (εδώ ο R. Trivers σίγουρα θα είχε μερικά σχόλια να κάνει πάνω στους μηχανισμούς αυτοεξαπάτησης που εμπλέκονται), το παιχνίδι στο οποίο υποτίθεται ότι αντιτίθενται. Την ίδια στιγμή που μπορεί να ψωμίζονται ως πάροχοι υπηρεσιών ή ως παραγωγοί διαδικτυακού περιεχομένου και να καταναλώνουν σαν να μην υπάρχει αύριο μέσα σε μια ελεύθερη αγορά, όπως και οποιοσδήποτε από τους αντιπάλους τους, ευαγγελίζονται αξίες ενός τρόπου ζωής που έχει εκλείψει προ πολλού.

Υπό άλλες συνθήκες, θα επρόκειτο για θνησιγενείς ρητορείες. Εντός της ελεύθερης αγοράς (μεταξύ άλλων, και) ταυτοτήτων όμως, ακόμα και αυτή του νεοπαραδοσιακού μπορεί να βρει μία θέση, δίπλα σε αυτή του φιλελεύθερου και του queer. Ωστόσο, η νεοπαραδοσιακή ρητορική έχει αντίκρισμα και στο πιο πρακτικό επίπεδο της πολιτικής διαχείρισης των πληθυσμών. Λειτουργεί ως μία δεύτερη, συμπληρωματική πηγή τροφοδότησης της σεξουαλικής αντεπανάστασης που έχει θέσει σε κίνηση ο νεο-πουριτανισμός του προοδευτικού στρατοπέδου, δημιουργώντας έτσι μία «τανάλια» (για να παραμείνουμε στη στρατιωτική ορολογία) γύρω από τα μυαλά των δυτικών υπηκόων.

Για τους ζηλωτές της προόδου τώρα, το δημογραφικό αποτελεί την καλύτερη αφορμή για να επιδοθούν σε τακτικές που έχουν αφομοιώσει τόσο καλά τις τελευταίες δεκαετίες ώστε να τους έχουν γίνει δεύτερη φύση: στην εθελοτυφλία και στον στρουθοκαμηλισμό. Ακόμα και η παραμικρή αναφορά σε δημογραφικά δεδομένα αρκεί για να ανακινήσει μέσα τους τυφλά αμυντικά αντανακλαστικά. Όποιος αναφέρεται σε γεννήσεις και θανάτους κατατάσσεται αυτόματα στους ακροδεξιούς· άρα, όπως υπονοείται δίχως να λέγεται ρητά, στις παθολογικά ανίατες περιπτώσεις. (περισσότερα…)