*

του ΚΩΣΤΑ ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗ

Καλοκαίρι, Αθήνα, είκοσι μέτρα κάτω απ’ τη γη. Σταθμός Αμπελοκήπων, ώρα αιχμής. Αλαφιασμένη κυρία φορτωμένη με κάθε λογής τσάντες αγωνίζεται να τρυπώσει στο βαγόνι. Ο αγώνας είναι άνισος, το πλήθος που στέκει εμπρός της πυκνό και απρόθυμο να την διευκολύνει. Η κυρία ιδρώνει προσπαθώντας να ισορροπήσει ακροβατικά στο κατώφλι της εισόδου, μετέωρη σχεδόν πάνω στην κόψη συρμού και αποβάθρας. Με ώμους, πλάτη, γοφούς, περιφέροντας τα ογκηρά υπάρχοντά της πιέζει την αδρανή σάρκινη μάζα πίσω της σε μια απόπειρα να κερδίζει τα ζωτικά εκατοστά που θα της επιτρέψουν να μείνει. Μάταια. Η αναδιευθέτηση, η νέα μοιρασιά των λίγων εκείνων τετραγωνικών αμέσως μετά τις πόρτες, αποδεικνύεται τελικά πολύ φιλόδοξο αίτημα. Η κυρία εγκαταλείπει την προσπάθεια. Ζαλωμένη τα ψώνια της, με τη γλώσσα στο στόμα, αναζητά άλλη είσοδο, άλλο βαγόνι, ολιγάνθρωπο.

Κι όμως, λίγα μόλις εκατοστά δεξιά και αριστερά του χώρου των ορθίων, στους διαδρόμους εμπρός στα καθίσματα, στο φυσερό που συνδέει τα βαγόνια, ο κόσμος δεν είναι τόσο πολύς. Μ’ ένα απλό βήμα ενός μέτρου, ένα ήπιο γλίστρημα του στοιβαγμένου χορού προς τα έσω, ο τόπος που μπορεί να εξοικονομηθεί για τους όψιμους επιβάτες, και τους πιο φορτωμένους ακόμη, θα ήταν αρκετός. Ωστόσο, αυτό το απλό βηματάκι κανείς δεν το κάνει. Ιδίως οι ακροβολισμένοι στις πόρτες είναι διατεθειμένοι να στριμωχτούν ώς εκεί που δεν παίρνει καλύτερα, παρά να θυσιάσουν την εγγύτητά τους στην έξοδο.

Τα ενδότερα του συρμού μοιάζει για όλους να είναι πεδίο ανεπιθύμητο. Εμπρός στους καινουργιοφερμένους οι «παλιοί» αντιδρούν σαν άτυποι σύμμαχοι, στυλώνουν τα πόδια, προτάσσουν τα στήθη σαν να λένε «Ε λοιπόν όχι, δεν το κουνάω από δω!» Νo pasarán! Οι πιο πίσω κάνουν ότι δεν κοιτούν, ότι η μάχη μπροστά δεν τους αφορά. Με τον τρόπο τους όμως περνούν το μήνυμα στους ακρίτες: κράτα τη θέση σου, μείνε όπου είσαι, αν εσύ υποχωρήσεις, μη νομίζεις ότι θα κερδίσεις σε βάρος μας τις σπιθαμές που σπατάλησες αλλού. (περισσότερα…)

*

του ΚΩΣΤΑ ΜΕΛΑ

1.

Ένας μετά τον άλλο οι πολυμερείς οργανισμοί (ΔΝΤ, ΟΟΣΑ, Παγκόσμια Τράπεζα) αλλά και οι Κεντρικές Τράπεζες των ισχυρών οικονομιών του πλανήτη προχωρούν σε δυσοίωνες προβλέψεις για το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας με αναφορά κυρίως το έτος 2023 αλλά και τον επερχόμενο χειμώνα του 2022. Οι πιο πρόσφατές δυσοίωνες προβλέψεις είναι αυτές του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης που δημοσιεύτηκαν στην ενδιάμεση έκθεσή του, με τίτλο «Πληρώνοντας το τίμημα του πολέμου».

Ο ΟΟΣΑ σημειώνει ότι η μεγέθυνση της παγκόσμιας οικονομίας ανακόπηκε στο δεύτερο εξάμηνο του 2022 και ότι το 2023 θα είναι πολύ χαμηλότερη σε σχέση με ό,τι προβλεπόταν πριν από ένα έτος. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του οργανισμού, τα πραγματικά εισοδήματα μπορεί να είναι χαμηλότερα κατά περίπου 2,8 τρισ. δολλάρια σε σχέση με ό,τι προβλεπόταν ένα χρόνο πριν, ποσό που αντιστοιχεί στο 2% του παγκόσμιου ΑΕΠ με βάση τις ισοτιμίες αγοραστικής δύναμης.

Το κλειδί προκειμένου να εξηγηθεί η επιβράδυνση της μεγέθυνσης της παγκόσμιας οικονομίας είναι η γενίκευση της σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής καθοδηγούμενη από το μεγαλύτερο του αναμενομένου ύψος του πληθωρισμού. Επίσης σημαντικός παράγοντας είναι η πολιτική μηδενικής ανοχής στη πανδημία που εφαρμόζει η Κίνα. (περισσότερα…)

*

του ΑΓΓΕΛΟΥ ΧΡΥΣΟΓΕΛΟΥ

Μια κρίση που υποτίθεται ότι είχε παρέλθει αλλά επιστρέφει. Και μια κρίση στην οποία δεν διαφαίνεται κανένα τέλος. Η πανδημία έρχεται ξανά στο προσκήνιο με το πέμπτο (ή έκτο;) κύμα, καθώς τα κάποτε θαυματουργά εμβόλια χάρη στα οποία θα «παίρναμε πίσω τις ζωές μας» αποδεικνύονται ανεπαρκή μπροστά στις νέες παραλλαγές του ιού. Από την άλλη, ο πόλεμος στην Ουκρανία μετατρέπεται σε αυτό που οι περισσότεροι σοβαροί αναλυτές διέβλεπαν από την αρχή, μια αέναη σύγκρουση αυξομειούμενης έντασης. Καθώς οι παράλληλες αυτές κρίσεις εισέρχονται σε πορεία σύγκλισης με πολλαπλές και αλληλοτροφοδοτούμενες επιπτώσεις –πληθωρισμός, ενέργεια, επισιτιστική καταστροφή– το επίσημο αφήγημα προσαρμόζεται και αυτό στην νέα πραγματικότητα. Και είναι οι μεταπτώσεις αυτού του αφηγήματος που αποκαλύπτουν μια συγκεκριμένη μεθόδευση άσκησης εξουσίας και πολιτικής σήμερα.

Μπορούμε να δούμε πώς λειτουργεί αυτή η μεθόδευση της διαρκούς κρίσης σε δυο ζητήματα τα οποία παρουσιάζουν πολλές αναλογίες: την πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Και στις δυο περιπτώσεις, έχουμε την ίδια ακολουθία. Πρώτον, ένα σοβαρό ζήτημα πολιτικής μετατρέπεται σε υπαρξιακή κρίση που όχι μόνο απειλεί τον τρόπο ζωής μας, αλλά επιβάλλει να τον αλλάξουμε. Δεύτερον, αν και αρχικά συσπειρώνει γύρω από μια πολιτική εξουσία που μιλάει με λόγο ενωτικό, η κρίση γρήγορα μετατρέπεται σε διαιρετική τομή γύρω από την οποία η εξουσία οικοδομεί μια παράταξη εσωτερικών εχθρών η οποία ορίζεται με μη-πολιτικούς και ηθικολογικούς όρους: «λαϊκιστές», «ψεκασμένοι» κλπ. Τρίτον, μετά την πόλωση έρχεται η ύφεση, κατά την οποία η κρίση μετατρέπεται σε κανονικότητα και η εξουσία αποδέχεται στην πράξη πολλές από τις αντιρρήσεις που μέχρι πρότινος καυτηρίαζε, παρουσιάζοντας τον εαυτό της ως εγγυητή της σταθερότητας απέναντι σε δυνάμεις που η ίδια απελευθέρωσε. (περισσότερα…)