*

ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ ΜΕ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ | 29.xi.25
Κείμενα – Φωτογραφίες ΗΛΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΣ

*

ΣΥΝΑΞΕΙΣ

Πόση χαρά προσφέρουν οι συνάξεις των ποιητών και μάλιστα όταν πραγματοποιούνται σε πολύ αραιά διαστήματα, τόσο αραιά που να έχει πονέσει για να ξαναδεί ειλικρινά ο ένας τον άλλον. Εδώ είμαστε στο μικρό μου σπίτι, στο χωριό Μέλιγος Τρικάλων, το μακρινό 2007, όταν οι φίλοι ποιητές δεν φοβήθηκαν την απόσταση και ήρθαν σαν τα πουλιά, που, ενώ πετούν σε διαφορετικά σημεία του ουρανού, ξαφνικά συγκεντρώνονται και προσγειώνονται όλα μαζί σ’ ένα σημείο. Τι στιγμές. Ξανακοιτάζω τη φωτογραφία και βλέπω τον Αντώνη Φωστιέρη, τον Κώστα Ακρίβο, την αφεντιά μου, τον Κώστα Βούλγαρη και τον βιβλιοπώλη Κώστα Κοτρώνη, που επωμίστηκε και τα έξοδα της συνάντησης. Στους από εδώ καναπέδες, έξω από το κάδρο της φωτογραφίας, πρέπει να κάθονταν, αν θυμάμαι καλά, ο Γιώργος Μαρκόπουλος, ο Γιώργος Μπλάνας, η Ελένη Λαδιά και ο Νίκος Λάζαρης. Ίσως και ένας-δυό άλλοι. Πώς πέρασαν οι μέρες, πώς πέρασαν τα χρόνια, όπως έγραψε ανεξίτηλα ο μεγάλος ποιητής της Αλεξάνδρειας.

* (περισσότερα…)

*

ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ ΜΕ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ | 26.x.25
Κείμενα – Φωτογραφίες ΗΛΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΣ

*

ΤΟ ΠΥΡΦΟΡΟ

«Όχι, δεν αρρώστησα», μου διευκρίνισε το πυρφόρο δέντρο, πανέτοιμο να αναληφθεί.

«Απλώς οι ρίζες μου χτύπησαν κάτω βαθιά τα πετρώματα του κασσίτερου, μπήκαν στα ποτάμια του κεχριμπαριού και όλο το κίτρινο βρήκε τις φλέβες μου και ανέβηκε μέχρι τα φύλλα. Λέω να το κάνω κίτρινη βροχή, λέω να το κάνω μελαγχολικό τραγούδι, λέω να το ρίξω στο δάσος και να σπαράξει σύγκορμο.

Εσένα, πες μου, μήπως σου έρχεται καμιά ιδέα; Ακόμα και σαν ανάερη κλωστή ξεκομμένη από ύφασμα ονείρου;»

*

* (περισσότερα…)

*

ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ ΜΕ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ | 28.ix.25
Κείμενα – Φωτογραφίες ΗΛΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΣ

*

ΤΡΟΦΗ ΝΕΦΩΝ

«Μη μου προσφέρετε βράχια για μεσημεριανό, δεν μπορώ να τα μασήσω», παρακάλεσε το προσγειωμένο πάνω στον βραχώδη λόφο νέφος με τον σχηματισμό σιαγόνας και ικετευτικού ματιού. Και, τότε, αφού νόμιζα ότι μου είχε απευθυνθεί, του υπέδειξα κάποιες μακρινές ομίχλες που φωσφόριζαν και κάτι σκόρπια βαμβακοχώραφα που άνθιζαν μέσα στις βελουτέ άχνες τους, για να σκύψει και να τραφεί. Αναζήτησα το λευκό ως σύμμαχο και συμμέτοχο της ανάερης παρουσίας του. Και είπα, ναι, δεν υπάρχει τίποτα ομορφότερο από αυτά τα περίεργα συμβάντα ενός θεσσαλικού μεσημεριού.

*

* (περισσότερα…)

*

ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ ΜΕ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ | 25.viii.25
Κείμενα – Φωτογραφίες ΗΛΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΣ

*

ΦΑΝΤΑΣΜΑΓΟΡΙΑ

Κοκκινωπές ξεφτισμένες φυλλωσιές που τις μάδησε το φως του δειλινού. Χρυσές ανταύγειες με βαθιές ραβδώσεις παλιών αναμνήσεων. Κι εδώ, σήμερα, στο σημείο αυτό, δεν μπορώ να πω πολλά πράγματα. Μένω ενεός. Κι εσείς αφήστε με να πετάω. Να ονειρεύομαι.

*

* (περισσότερα…)

*

ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ ΜΕ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ | 30.vii.25
Κείμενα – Φωτογραφίες ΗΛΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΣ

*

ΜΑΚΑΡΙΑ ΝΕΡΑ

Μακάριες οι πεδιάδες που τις διασχίζουν και τις πλουτίζουν οι ευρύστερνοι ποταμοί. Μακάριοι οι ποταμοί που τους ενισχύει η ανόργανη και η οργανική ζωή μέσα στα σπλάγχνα τους, μετατρέποντάς τους σε ζωντανή ύλη. Μακάριοι οι άνθρωποι που αφουγκράζονται από τις όχθες το ψιθύρισμα και το ρέκασμα των ποτάμιων ροών. Μακάρια τα νερά που νανουρίζουν τα ψάρια κι ας είναι αμίλητα και ακοίμητα εδώ και αιώνες.

*

* (περισσότερα…)

*

του ΗΛΙΑ ΚΕΦΑΛΑ

Κατὰ τὴν ἐποχὴ τοῦ Τρωικοῦ πολέμου, δηλαδή χίλια διακόσια χρόνια μέσες ἄκρες πρὶν ἀπὸ τὴν γέννηση τοῦ Χριστοῦ, πολλοὶ στρατοὶ ἀπὸ τὶς πόλεις-κράτη τῆς ἀρχαίας Ἑλλάδας συνεξεστράτευσαν κατὰ τῆς Τροίας, ἐπειδὴ τὸ πριγκιπόπουλό της ὁ Πάρις ἔκλεψε (μὲ τὴν θέλησή της ἤ ὄχι, δὲν ἔχει σημασία) τὴν Ὡραία Ἑλένη, σύζυγο τοῦ βασιλιᾶ τῆς Σπάρτης Μενελάου. Μεταξὺ τῶν Ἑλλήνων βασιλιάδων καὶ πολεμαρχῶν, ποὺ ἤθελαν νὰ ξεπλύνουν τὴν ντροπή, ἦταν καὶ ὁ Πρωτεσίλαος, ἀρχηγὸς τοῦ στρατοῦ τῶν Θεσσαλικῶν πόλεων Φυλάκης, Ἀνδρώνας, Πυράσου καὶ Πτελεοῦ, ποὺ βρίσκονταν στὴν περιοχὴ τοῦ Ἁλμυροῦ Μαγνησίας. Καὶ νάτος ἐπικεφαλὴς σαράντα πλοίων ὁ Πρωτεσίλαος ποὺ ἔτρεξε ἀμέσως κι ἕνωσε τὶς δυνάμεις του μὲ ἐκεῖνες τῶν ἄλλων Ἑλλήνων. Ὡστόσο στὶς ἐνέργειες αὐτὲς προσέτρεξε ὠθούμενος καὶ ἀπὸ ἕνα ἄλλο, ἐντελῶς προσωπικὸ χρέος. Ἡ παράδοση τὸν μνημονεύει κι αὐτὸν ὡς ἕναν ἀπὸ τοὺς πολλοὺς μνηστῆρες ποὺ πολιορκοῦσαν τὴν Ὡραία Ἑλένη, προτοῦ ἐκείνη ἐπιλέξει τελικὰ τὸν Μενέλαο. Ὅλοι οἱ μνηστῆρες εἶχαν δεθεῖ τότε μὲ ὅρκο ὅτι θὰ ἦταν πάντα στὸ πλευρὸ τοῦ Μενελάου, ἂν κάποιο κακὸ τοῦ συνέβαινε στὸ μέλλον.

Τὸ ὄνομά τοῦ ἥρωά μας ὅμως δὲν ἦταν ἐξαρχῆς Πρωτεσίλαος, ἀλλὰ Ἰόλαος, καὶ ἦταν πρωτότοκος γιὸς τοῦ Ἰφίκλου καὶ τῆς Ἀστυόχης καὶ ἀδελφὸς τοῦ Ποδάρκη. Ἡ κακή του τύχη ἀρχίζει ἀπὸ τότε ποὺ ζοῦσε στὶς ἀνοιχτὲς πεδιάδες τῆς Θεσσαλίας καὶ ὡς Ἰόλαος εἶχε νυμφευθεῖ τὴν Λαοδάμεια, τὴν ὁποία παράτησε νύφη μιᾶς μέρας, γιὰ νὰ ἀκολουθήσει τοὺς ἄλλους Ἕλληνες στὴν Τροία. Καὶ ὄχι μόνο τὴν γυναίκα του παράτησε ὁ Ἰόλαος, ἀλλὰ καὶ τὸ καινούριο μισοχτισμένο σπίτι του, ἐπειδὴ τὸ χρέος καὶ ἡ φωνὴ τῆς πατρίδας μετροῦσαν περισσότερο ἀπ᾽ ὅλα καὶ τὸν καλοῦσαν ἐπιτακτικά.

(περισσότερα…)

*

ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ ΜΕ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ | 28.vi.25
Κείμενα – Φωτογραφίες ΗΛΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΣ

*

ΟΙ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΕΣ

Περάσαμε και χαρούμενες πρωτομαγιές στη ζωή μας.

Μέρες λαμπρές του κάποτε, βυθισμένες ακόμα και τώρα μέσα στο πράσινο και το άλικο και σφυρηλατημένες στη μνήμη σαν δυσεύρετα ρουμπίνια.

Ωστόσο έχουν περάσει και τώρα μας απομένει το βαθύ κόκκινο, για να ρέει μέσα μας και να μας ματώνει όσο πιο βαθιά γίνεται.

Πόσο ακόμα θ’ αντέξουμε;

Για πόσο θα είμαστε εδώ;

*

* (περισσότερα…)

*

του ΣΩΤΗΡΗ ΠΑΣΤΑΚΑ

Ηλίας Κεφάλας,
Μισοφέγγαρα,
Θράκα 2024

Το ποιητικό έργο Μισοφέγγαρα του Ηλία Κεφάλα, μια συλλογή από 225 επιγράμματα, που κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Θράκα το 2024, αποτελεί ένα λεπταίσθητο ποιητικό σύμπαν, όπου το ελάχιστο αποδεικνύεται επαρκές και το καθημερινό ανυψώνεται σε ποιητικό στοχασμό.

Ο Ηλίας Κεφάλας, γεννημένος το 1951 στον Μέλιγο Τρικάλων, μας ταξιδεύει μέσα από τους στίχους του σε έναν κόσμο γεμάτο εικόνες, συναισθήματα και φιλοσοφικές αναζητήσεις. Στα διακόσια επιγράμματα που απαρτίζουν τη συλλογή, ο ποιητής καταγράφει με τρυφερότητα, χιούμορ, ειρωνεία και υπαρξιακό βάθος τα συμβάντα και τα συναισθήματα που διαπερνούν την καθημερινή ζωή. Τα ποιήματα, αφοπλιστικά λιτά και πάντα με έναν ή δύο στίχους, θυμίζουν χάικου όχι ως προς την αυστηρή συλλαβική δομή, αλλά ως προς την πρόθεση: τη σύλληψη και απόδοση μιας στιγμής με ακρίβεια και πνευματικότητα, όπως αυτό:

«Ἀπ᾿ τὰ χαράματα τὸ χιόνι τραγουδῶ – μόνος κατάμονος» (αρ. 1).

Πρόκειται για ένα επίγραμμα που είναι η εναρκτήρια χειρονομία της συλλογής και λειτουργεί ως προγραμματική δήλωση, ως ένα εισαγωγικό μότο του ποιητικού κόσμου του ποιητή. Σε δύο μόνο στίχους, ο Ηλίας Κεφάλας συμπυκνώνει έναν ολόκληρο υπαρξιακό ορίζοντα.

Η εικόνα του χιονιού λειτουργεί σε αρκετά επιγράμματα διττά: είναι και η φύση που παρατηρείται και ο καθρέφτης του εσωτερικού τοπίου. Το χιόνι «τραγουδά» — μια ποιητική προσωποποίηση που ενώνει τον φυσικό κόσμο με τον άνθρωπο. Η φωνή του ποιητή χρωματίζει τον ήχο της φύσης, τον μετουσιώνει σε τραγούδι. Ή μήπως το τραγούδι αυτό είναι δικό του, και το αποδίδει στο χιόνι για να μην ομολογήσει το δικό του κλάμα;

Η δεύτερη φράση του πρώτου επιγράμματος, «μόνος κατάμονος», επαναλαμβάνει την έννοια της μοναξιάς με έμφαση σχεδόν εκκωφαντική. Δεν πρόκειται για την απλή μοναξιά, αλλά για την απόλυτη απομόνωση – το κατάμονος εντείνει τη σιωπή, την παγωμένη ακινησία της ύπαρξης. Ο ποιητής στέκει μόνος μπροστά στη λευκή απεραντοσύνη του χιονιού, όπως ο στοχαστής μπροστά στο άγραφο χαρτί ή η ύπαρξη μπροστά στο κενό. Ο στίχος δεν αναζητά λύτρωση, αλλά αποδοχή: ο ποιητής τραγουδά, ακόμα κι αν είναι μόνος. Είναι μια πράξη αντίστασης απέναντι στον παγερό κόσμο. Εδώ διαφαίνεται η ηθική της λιτότητας που διατρέχει όλη τη συλλογή – να λέγεις το λίγο με τρόπο πλήρη, να τραγουδάς έστω και μέσα στη σιωπή. (περισσότερα…)

*

ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ ΜΕ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ | 29.v.25
Κείμενα – Φωτογραφίες ΗΛΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΣ

*

ΟΙΚΑΔΕ

Επιστροφή. «Στο τέλος τα βαριέσαι όλα τα υψιπετή», λέει ο Τζέημς Μέριλ (1926-1995) κι αποχωρείς ήρεμα. Επιστρέφεις, λοιπόν, στην ταπεινή τοπική χλωρίδα. Εδώ ο άνθρωπος σπανίως επεμβαίνει ή διαμορφώνει ή κατευθύνει. Η φύση διατηρεί την ελευθερία της και όλον τον εγγενή ρομαντισμό της. Σε υποδέχεται με την εύγλωττη σιωπή της. Κι εσύ δεν έχεις άλλο να πεις, παρά να επαναλάβεις τα λόγια του Γουάγκ Γουέι (699-761): «θα βραδιάσει και θα είμαι μόνος ανάμεσα στα χορτάρια μου» και θα συμπληρώσεις τις σκέψεις σου με τον στίχο του Γκέοργκ Τράκλ (1887-1914) «γίνομαι ένας ίσκιος στα μακρινά σκοτεινιασμένα χωριά». Ας σχηματίσουμε ξανά στο τηλέφωνο τον αριθμό της ποίησης κι ας την καλέσουμε. Πάντα έχω τον φόβο μήπως κάποτε δεν ακούσει την κλήση.

*

* (περισσότερα…)

*

ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ ΜΕ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ | 28.iv.25
Κείμενα – Φωτογραφίες ΗΛΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΣ

*

Η ΚΟΥΚΚΙΔΑ

Αναπτύσσεις ένα κείμενο σαν μια ευρύχωρη πεδιάδα λέξεων με την πεποίθηση ότι επιτυγχάνεις ισορροπημένη έκταση και αξιοπρόσεχτο βάθος, αλλά στις επαναναγνώσεις ανακαλύπτεις μια ελάχιστη λεκτική κουκκίδα, που σου φαίνεται προβληματική στη σύνδεσή της με την υπόλοιπη φράση. Δεν είναι τίποτα σπουδαίο. Μια μικρή λεξούλα, ένα άρθρο, που μπορεί να μπει, μπορεί και να μη μπει. Ποιο είναι όμως το σωστό; Ποιο λέει αυτό που θέλουμε να πει; Γράφω τον στίχο: «βρέχει σαν να πέφτουν αστέρια στη γη» κι αμέσως τον διορθώνω σε «βρέχει σαν να πέφτουν τ’ αστέρια στη γη». Αλλά πάλι είμαι έτοιμος να ξαναγυρίσω στην πρώτη εκδοχή. Ποιο είναι το πλέον αρμόζον; Χρειάζεται το άρθρο; Έτσι το ποίημα καθυστερεί και το μυαλό αδυνατεί για πολύ καιρό να λύσει το πρόβλημα. Μου θυμίζει την «Πανούκλα» του Καμύ, όπου ένας δευτερεύων ήρωας, ένας τύπος από το περιβάλλον του κεντρικού ήρωα, θέλει να γίνει συγγραφέας και να γράψει ένα μυθιστόρημα. Έχει γράψει μόνο την πρώτη πρόταση, αλλά δεν ικανοποιείται κι αδυνατεί να συνεχίσει. Μέχρι να τελειώσει η εξιστόρηση της «Πανούκλας» εκείνος δεν μπορεί να προχωρήσει παρακάτω, επειδή κάθε μέρα διορθώνει και παραλλάσσει εκείνη την αρχική πρόταση.

Ιδού οι επισφάλειες της καθημερινής λεξιθηρίας μας.

*

* (περισσότερα…)

*

ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ ΜΕ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ | 29.iii.25
Κείμενα – Φωτογραφίες ΗΛΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΣ

*

Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΣ

«Εσύ να έχεις πάντα τον ήλιο στην καρδιά σου», μου είπε η λεύκα, δείχνοντας το πώς. Μου το είπε, το είδα, μου έμεινε.

*

* (περισσότερα…)

*

ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ ΜΕ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ | 27.ii.25
Κείμενα – Φωτογραφίες ΗΛΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΣ

*

ΞΕΚΟΥΡΑΣΗ

Ας βρούμε ένα κλαδί και ας ξεκουραστούμε για λίγο. Ας πάρουμε μια ανάσα. Ας ελπίσουμε, περιμένοντας αυτό που είναι να ’ρθει. Το λέμε εμείς, χαμένοι στις ανησυχίες μας, το λένε και τα πουλιά, που ονειρεύονται έναν ύπνο χωμένα μέσα στη φτερούγα τους. Επειδή κανείς δεν ξέρει σε τι δίνες θα μας βγάλει η νέα χρονιά. Και μακάρι όλοι μας να τη διεξέλθουμε αβρόχοις ποσί.

*

* (περισσότερα…)