εκπαίδευση

Σχολικές τάξεις; Μονάδες Εντατικής Θεραπείας…

*

Προλόγισμα-Μετάφραση Αγαθοκλής Αζέλης

~.~

Πριν πολλά χρόνια διάβασα ένα πολύκροτο άρθρο Γερμανίδας εκπαιδευτικού στην εμβληματική εφημερίδα Die Zeit, το οποίο έχει συζητηθεί και σε επιστημονική βιβλιογραφία. Σκεφτόμουν από τότε που το διάβασα ότι θα ήταν χρήσιμη η ανάγνωσή του και αποφάσισα, λίγο πριν ξεκινήσει το νέο σχολικό έτος, να το μεταφράσω.

Η κατάσταση που παρουσιάζει η συντάκτρια αναφέρεται σε μεμονωμένο σχολείο το έτος 1993. Στο μεταξύ πολλά έχουν αλλάξει από το μακρινό 1993. Προς το καλύτερο; Δεν το γνωρίζω.  – ΑΖ

///

της Beate Szillis-Kappelhoff

~.~

Έχω την τύχη να μένω σε ένα χωριό περίπου 6000 κατοίκων. Η ζωή έχει ακόμη αγροτικά χαρακτηριστικά, αν και οι κοινωνικοί έλεγχοι έχουν εξασθενήσει και τη θέση τους καταλαμβάνει ένας αστικός ηδονισμός. Το σχολείο και το διδακτικό προσωπικό είναι διαχειρίσιμα σε μέγεθος, εδώ και 25 χρόνια γερνάμε μαζί αρμονικά.

Οι μεγάλες διακοπές μας αποτελούν φυσικά αγκάθι στο μάτι της κοινωνίας. Αλλά παρακαλώ να ληφθεί υπόψη ότι δεν ευθυνόμαστε εμείς οι εκπαιδευτικοί για τη ρύθμιση των διακοπών· αν μας ρωτούσαν, θα δίναμε προτεραιότητα στις ανάγκες των παιδιών, όχι του κόσμου των ενηλίκων (άδειες εργαζομένων, αποσυμφόρηση της κυκλοφορίας).

Δεν θέλω να εξιδανικεύσω τον εαυτό μου, απολαμβάνω πραγματικά, αμέσως μετά το άγχος της λήξης των μαθημάτων, να χασομεράω για μερικές ημέρες. Έπειτα ακολουθούν  οι οικογενειακές μας διακοπές, αλλά μετά αρχίζει πάλι η δουλειά. Στην τελευταία συνεδρίαση  πριν από τις καλοκαιρινές διακοπές λαμβάνουμε τα σχέδια ανάθεσης για τη νέα σχολική χρονιά. Αρχίζω να μελετώ οδηγίες, σχολικά βιβλία, ειδική βιβλιογραφία, οπτικοακουστικό υλικό και άλλα βοηθήματα, οργανώνω ασκήσεις, σχολικές εκδρομές, και συντάσσω τα πρώτα γενικά πλάνα κατανομής της ύλης για όλο το διδακτικό έτος.

Τα βασικά μου μαθήματα είναι η Φυσική, τα Μαθηματικά και η Μουσική. Αλλά τα τελευταία 25 χρόνια χρειάστηκε να διδάξω σχεδόν κάθε πιθανό μάθημα – ακόμη και Γαλλικά, Καλλιτεχνικά και Θρησκευτικά. Η εμπειρία μου με βοηθάει πολύ, αλλά τουλάχιστον στη Φυσική και τη Μουσική πρέπει να επικαιροποιώ τις γνώσεις, καθώς η γνώση των εξελίξεων και η προσαρμογή της γνώσης στις ανάγκες των παιδιών αποτελούν παιδαγωγικές επιταγές. Είναι λοιπόν αυτονόητο να διαβάζω για τις νεότερες εξελίξεις στη Φυσική, ενώ και στη Μουσική γνωρίζω από πανκ μέχρι τέκνο. Στα Μαθηματικά, δεν αλλάζουν πολλά – εκεί αποτελεί μάλλον πρόκληση το να μην αποβλακωθώ.

Η ευελιξία στον καταμερισμό του εργασιακού χρόνου –σε σύγκριση με φίλους από τον ιδιωτικό τομέα– είναι το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του επαγγέλματός μου. Απολαμβάνω τους απογευματινούς μου περιπάτους, αλλά όταν υπάρχει φόρτος εργάζομαι και 12 έως 16 ώρες συνεχόμενα, ακόμη και τη νύχτα ή τις Κυριακές. Πιστεύω πως αξίζω τον μισθό μου. (περισσότερα…)

Τέρπειν ἅμα καὶ διδάσκειν

*

τοῦ ΚΩΣΤΑ ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗ

Πολλοὶ μέμφονται σήμερα τὸ ἐκπαιδευτικὸ σύστημα ἐπειδὴ καταναγκάζει, λέει, τοὺς μαθητὲς στὸ παπαγάλισμα μιᾶς ἄχαρης καὶ ξηρῆς, ὅπως ὑποστηρίζουν, διδακτικῆς ὕλης. Καὶ ζητοῦν νὰ καρυκεύσουν τὶς μεθόδους του μὲ νέες, ποὺ νὰ περιλαμβάνουν τὴν τέρψη. Γιὰ νέα παιδαγωγία, συμμετοχική, μαθητοκεντρικὴ μάλιστα, εἶναι ὁ λόγος. Οἱ δὲ διδάσκοντες προτρέπονται νὰ ζητοῦν ἀνυπερθέτως τὴ γνώμη τῶν διδασκομένων, μεταξὺ ἄλλων μὲ ἐρωτήματα τοῦ τύπου:

«Τί σοῦ ἀρέσει νὰ κάνεις στὸ σχολεῖο; Τί ἄλλο θὰ σοῦ ἄρεσε νὰ κάνεις, ἀλλὰ δὲν τὸ κάνεις; Παίζεις μὲ ὅποιο παιχνίδι θέλεις; Παίζεις μὲ ὅποιο παιδὶ θέλεις; Λὲς τὶς ἀπόψεις σου γι’ αὐτὸ ποὺ θέλεις νὰ γίνεται στὴν τάξη μας; Ἐσὺ καὶ τὰ παιδιὰ τῆς τάξης σου παίρνετε ἀποφάσεις γι’ αὐτὰ ποὺ γίνονται στὸ μάθημα;»

«Τέτοιου εἴδους ἐρωτήσεις», διαβάζουμε στὸ ἴδιο ἐπίσημο κείμενο, ἕναν ὁδηγὸ πρὸς τοὺς δασκάλους τοῦ Δημοτικοῦ ἐγκεκριμένο ἀπὸ τὸ Ὑπουργεῖο Παιδείας, «ὑποστηρίζουν ἕνα κλίμα ὅπου τὰ παιδιὰ κατανοοῦν ὅτι οἱ ἀπόψεις τους εἶναι σημαντικές», καὶ συνδιαμορφώνουν μ’ αὐτὲς «μιὰ εὐχάριστη καὶ δημιουργικὴ ἐκπαιδευτικὴ διαδικασία.»

Ὅμως ὅταν πρόκειται γιὰ τὸ «καλλιτεχνικὸ σύστημα», πολλοὶ (συχνὰ καὶ οἱ ἴδιοι) πρεσβεύουν τὸ ἀνάποδο. Ὅσο δύσκολο, ὅσο δυσκατάποτο καὶ στριφνὸ κι ἂν εἶναι τὸ καλλιτέχνημα, ἰσχυρίζονται, ἡ εὐθύνη βαραίνει ὄχι τὸν δημιουργὸ ἀλλὰ τὸν φιλότεχνο. Ἐκεῖνος εἶναι ποὺ ὀφείλει μὲ καιρὸ καὶ μὲ κόπο νὰ μαθητεύσει στὸ ἔργο, καὶ παραιτούμενος ἀπὸ τὴν προσδοκία τῆς ἄμεσης ἀπόλαυσης, νὰ καταστεῖ ἄξιός του.

«Ἄκουσα τὴ Βαλκυρία τοῦ Βάγκνερ», ὁμολογοῦσε ἤδη τὴ δεκαετία τοῦ 1880 ὁ Ἀλεξάντερ Γκλαζοῦνοφ.

«Δὲν κατάλαβα γρί. Δὲν μοῦ ἄρεσε καθόλου. Τὴν ἄκουσα δεύτερη φορά. Πάλι δὲν κατάλαβα τίποτα. Τὴν τρίτη φορά, τὰ ἴδια. Πόσες φορὲς νομίζετε ἄκουσα αὐτὴ τὴν ὄπερα ὥσπου νὰ τὴν καταλάβω; Ἐννιά! Τὴ δέκατη ἐπιτέλους τὰ ἔπιασα ὅλα. Καὶ τότε μοῦ ἄρεσε πολύ.»

Καὶ ὁ ὁμότεχνός του Ἄρνολντ Σαῖνμπεργκ μισὸν αἰῶνα ἀργότερα ὑπερθεμάτιζε.

«Θὰ τὸ ἔχετε ἀσφαλῶς καταλάβει ὅτι δὲν εἶμαι φιλόδοξος καὶ ὅτι δὲν περιμένω ἀπὸ τὸ κοινὸ νὰ κατανοήσει τὴ μουσική μου μὲ τὴν πρώτη κιόλας ἀκρόαση. Θὰ ἤμουν εὐχαριστημένος ἂν μὲ τὴ δέκατη πέμπτη ἀκρόαση ἔπαυε ἁπλῶς νὰ τὴν ἀπεχθάνεται». (περισσότερα…)

Κακογερασμένος κόσμος

Κωνσταντίνος Ξενάκης, 1931-2020

*

ΠΕΡΑΣΤΙΚΑ & ΠΑΡΑΜΟΝΙΜΑ | 06:24
Καιρικά σχόλια από τον ΚΩΣΤΑ ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗ

Η αθωότητα του νηπίου, το πάθος της νιότης, η καταλλαγή και η ισορροπία της ωριμότητας, η ξινίλα και η εριστικότητα της γεροντικής ηλικίας. Από τέσσερα στάδια περνάει η ζωή του καθενός αλλά και η πορεία κάθε πολιτισμού, πίστευε ο Γέητς. Και πώς να μη του δώσεις δίκιο. Από τους τίτλους του αστυνομικού δελτίου ώς τα καθέκαστα στους λογοτεχνικούς μας κύκλους, κάθε πρωία έχεις την εντύπωση πως ο κακογερασμένος μας κόσμος δεν σηκώνεται από το κρεβάτι παρά με την λύσσα να φάει ο ένας το λαρύγγι του αλλουνού. Σαν να έχει χαθεί κάθε θετική εικόνα της ζωής, σαν να έχει βουλιάξει εντελώς στον λασπόλακκο των μικρών και μεγάλων εκδικήσεων.

~.~

Όταν είσαι βέβαιος ότι εσύ μόνος (ή μόνη) κατέχεις την απόλυτη αλήθεια, τον δρόμο προς την Πρόοδο και τη Δικαιοσύνη, το ελιξήριο για τη θεραπεία πάσας νόσου, ο λογοτέχνης, ο καλλιτέχνης είναι ο εχθρός. Για ποιο λόγο; Μα διότι σου δείχνει καθαρά ότι λες βλακείες. Ότι η ανθρώπινη κατάσταση είναι χαοτικά πολύπλοκη, ότι το φως και το σκοτάδι δεν είναι αντίπαλα αλλά αλληλένδετα και αξεχώριστα, ότι οι καρικατούρες που έχεις φτιάξεις περί καλού και κακού μόνο στη φαντασία σου υφίστανται. Και ότι θα σκορπίσουν, σκορπούν ήδη, στο πρώτο φύσημα της Ιστορίας.

Ο χριστιανικός ζηλωτισμός φίμωσε την προσωπική έκφραση για αιώνες. Μωαμεθανοί και εβραίοι απαγόρευσαν την απεικόνιση της ίδιας της ανθρώπινης μορφής. Οι ιεροεξεταστές ψαλίδιζαν τα φτερά των αγγέλων του Θεοτοκόπουλου και σκέπαζαν τ’ αχαμνά στις φιγούρες του Μικελάντζελο. Όλα τα καθεστώτα, από τους πουριτανούς της φιλελεύθερης, υποτίθεται, Αγγλίας του 19ου αιώνα, ώς τα φερέφωνα των ολοκληρωτισμών του 20ού απεχθάνονταν την ελεύθερη σκέψη, την ελεύθερη έκφραση. Διότι αυτές δείχνουν πώς οι άνθρωποι πράγματι ήταν, είναι και θα είναι. Όχι όπως οι μικρονοϊκές μας ιδεολογίες τούς φαντάζονται. (περισσότερα…)

Εξ αποστάσεως διδασκαλία: άλλη μία χαμένη ευκαιρία;

της ΕΙΡΗΝΗΣ ΛΟΥΛΑΚΑΚΗ-ΜΟΥΡ

«Θέλω να μιλάς με τον ευνόητο σκοπό να διδάξεις τον εαυτό σου»
Περί της Σταδιακής Συναρμολόγησης της Σκέψης στη Διάρκεια της Συνομιλίας, 1805
ΧΑΪΝΡΙΧ ΚΛΑΪΣΤ

Από την Δευτέρα 9 Νοεμβρίου του 2020 που ξεκίνησε η υποχρεωτική εξ αποστάσεως σύγχρονη διδασκαλία και τα παιδιά της δευτεροβάθμιας (ειδικά του Λυκείου) δεν ξαναπάτησαν το πόδι τους στο σχολείο, πολλά σχόλια και κρίσεις ακούγονται για τις «πρωτόγνωρες συνθήκες» που βιώνουν «οι μαθητές μας» μακριά από τους συνομηλίκους και τους καθηγητές τους, για «ελλιπή διδασκαλία» και «χαμένη σχολική χρονιά». Σίγουρα η σχολική χρονιά, η διδασκαλία όπως την ξέραμε, είναι χαμένη. Μήπως όμως μαζί της χάθηκε και μια ευκαιρία να αναθεωρήσουμε κάποιους παγιωμένους τρόπους διδασκαλίας και «μάθησης» που έχουν φέρει σε αδιέξοδο κυρίως τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση;

(περισσότερα…)