*

ΟΙ ΗΠΑ ΣΗΜΕΡΑ #6
γράφει ο Κώστας Μελάς

~.~

1.

Ένα από τα θεμέλια της δασμολογικής πολιτικής της κυβέρνησης Τραμπ είναι η πεποίθηση ότι οι υψηλότεροι δασμοί θα αυξήσουν σημαντικά την απασχόληση στον τομέα της μεταποίησης. Η μεταποίηση θωρείται ότι αποτελεί τομέα υψηλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας μεσαίας ειδίκευσης, απαραίτητη βάση για τη δημιουργία σταθερών μεταποιητικών πυρήνων παραγωγής και σημαντική πηγή καινοτομίας.

Πολλοί υποστηρικτές της πολιτικής επιβολής των δασμών υποστηρίζουν ότι ο τομέας της μεταποίησης των ΗΠΑ έχει υποβαθμιστεί κυρίως λόγω της εύκολης πρόσβασης των ξένων αγαθών στις ΗΠΑ, κατά συνέπεια και των εμπορικών ελλειμμάτων που δημιουργούνται. Συνεπώς, σκέφτονται ότι η χρήση δασμών μπορεί να εξαλείψει τα εμπορικά ελλείμματα, να ενισχύσει τον εγχώριο μεταποιητικό τομέα και να αναιρέσει τις ζημιές του παρελθόντος που προκλήθηκαν την εποχή της παγκοσμιοποίησης.

Μερικοί από αυτούς επισημαίνουν την αμερικανική εμπειρία της εκβιομηχάνισης πίσω από τα υψηλά δασμολογικά τείχη στα τέλη του 19^ου αιώνα, υποδηλώνοντας ότι αυτό μπορεί να αναπαραχθεί σήμερα. Όμως η εύκολη και απρόσεκτη ιστορική αναγωγή σε περασμένες ιστορικές περιόδους δεν είναι ο καλύτερος σύμβουλος για μελλοντικές λύσεις.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν τότε κυρίως μια αγροτική οικονομία, με ταχεία αύξηση της παραγωγικότητας στη γεωργία που απελευθέρωσε μεγάλη προσφορά εργασίας για τη βιομηχανία (καθώς και για τον αναπτυσσόμενο τομέα των υπηρεσιών). Αυτή η πηγή προσφοράς εργασίας είχε εξαφανιστεί προ πολλού μέχρι το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Κατά την μεταπολεμική περίοδο, υπήρξε μια σταθερή μείωση του μεριδίου απασχόλησης της μεταποίησης, καθώς οι εργαζόμενοι μετακινήθηκαν στον τομέα των υπηρεσιών, όπου η αύξηση της παραγωγικότητας (μέχρι πρόσφατα) ήταν χαμηλότερη από τον αντίστοιχο ρυθμό στη μεταποίηση. Όπως αναφέρεται[1], αυτό συνέβη σε όλες τις οικονομίες, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, ανεξάρτητα από το αν είχαν εμπορικά ελλείμματα ή πλεονάσματα, και πουθενά αυτή η κατάσταση δεν έχει αντιστραφεί. (περισσότερα…)

*

ΠΕΡΑΣΤΙΚΑ & ΠΑΡΑΜΟΝΙΜΑ | 07:25
Καιρικά σχόλια από τον ΚΩΣΤΑ ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗ

Εξακολουθούν να πιστεύουν στο αδέκαστο των θεσμών, επιμένουν να παρακολουθούν τα καθιερωμένα ΜΜΕ, ιδίως την τηλεόραση, εμπιστεύονται ακόμη το κράτος και τις ανακοινώσεις του. Και ψηφίζουν αναλόγως – χαρίζοντας θηριώδεις πλειοψηφίες είτε στον Φρήντριχ Μερτς στη Γερμανία, είτε στον Κυριάκο Μητσοτάκη εδώ σε μας, είτε σε κάποιον ομογάλακτό τους σε κάποια άλλη χώρα.

Ο λόγος είναι για τους ηλικιώμενους ψηφοφόρους, χονδρικά για τους 65άρηδες και άνω. Είτε επειδή συνεχίζουν να βλέπουν την πραγματικότητα με τα γυαλιά της, ανέφελης ακόμη, νεότητας και ωριμότητάς τους, είτε επειδή έχουν την ψευδαίσθηση ότι έτσι δεν θα διακυβεύσουν τις συντάξεις τους, είτε επειδή λόγω ηλικίας και μόνον αποστρέφονται τους «ριζοσπαστισμούς» και τις «περιπέτειες», στην πράξη πρόκειται για την τελευταία πληθυσμιακή ομάδα που στηρίζει το υφιστάμενο πολιτικό status quo.

Με τις αγωνίες των επιγενομένων, των μεσήλικων και των νέων, μεγάλη επαφή δεν έχουν. Ίσα ίσα, στην ελληνική κρίση κατ’ ουσίαν συνασπίστηκαν εναντίον τους: την ώρα που η νεολαία έπαιρνε μαζικά τον δρόμο της ξενιτιάς, όλα τα πολιτικά μας κόμματα ανεξαιρέτως έδιναν τον αγώνα τον καλό για να μη μειωθούν οι συντάξεις – αυτή ήταν η πρώτιστή τους προτεραιότητα. Επαφή με τα τεκταινόμενα στον κόσμο δεν έχουν ή έχουν διαταραγμένη: σε Ευρώπη και ΗΠΑ στην πλειονότητά τους στήριξαν τυφλά τα μέτρα του κορωνοϊού, ενώ σήμερα κραδαίνουν τις σημαίες της Ουκρανίας και θεωρούν ότι το Ισραήλ και ο Νετανιάχου στη Γάζα «αυτοαμύνονται» – το είπαμε άλλωστε, εμπιστεύονται τα μεγάλα ΜΜΕ και τις κυβερνητικές δηλώσεις.

Το κυριότερο; Επειδή δημογραφικά είναι η πολυπληθέστερη ομάδα και επειδή η συμμετοχή τους στις εκλογές είναι ιδιαίτερα αυξημένη σε σχέση με τα άλλα ηλικιακά στρώματα που συχνά απέχουν επιδεικτικά, η επιρροή τους στα πολιτικά πράγματα είναι άκρως δυσανάλογη. Παντού, υπεραντιπροσωπεύονται.

Γεγονός που, με τη σειρά του, ενισχύει τη συνολική δυσπιστία για την δημοκρατικότητα του πολιτικού συστήματος και εμποδίζει κάθε απόπειρα ανανέωσής του – καθιστώντας το ακόμη απωθητικότερο για τη νεολαία και φουσκώνοντας ακόμη περαιτέρω τη δική τους αφύσικη ισχύ. Φαύλος κύκλος…

///

σονέτο ’97

Ἔζησε σ᾿ ἄλλες ἐποχές. Ὡς νέος δέν τά πήγαινε καλά οὔτε μέ τόν λυρισμό οὔτε μέ τόν κυνισμό – δυστύχησε μετρίως. Ὡριμάζοντας κατάλαβε.

Τά χρόνια πέρασαν. Σκαρφάλωσε τίς δεκαετίες στίχο-στίχο. Ἔμαθε ὅλα τά τεχνάσματα τῆς ποίησης ἀλλά ἔμεινε ἔντιμος – κατά τό δυνατόν. (περισσότερα…)

*

ΟΙ ΗΠΑ ΣΗΜΕΡΑ #4
γράφει ο Κώστας Μελάς

~.~

Ο Αμερικανός πρόεδρος στο ζήτημα της επιβολής δασμών σε όλες τις χώρες του πλανήτη, για την οποία καυχάται, αποκρύπτει κάτι πολύ σημαντικό: ότι καμία χώρα δεν έχει αποδεχτεί τις απαιτήσεις του! Από την Κίνα μέχρι την Ιαπωνία, από την Ινδία μέχρι τη Βραζιλία, από τη Νοτιοαφρικανική Ένωση μέχρι το Μεξικό και τον Καναδά. Προφανώς και από την ΕΕ. Όλες οι παραπάνω χώρες προβάλλουν διαφόρων ειδών αντιρρήσεις. Μάλιστα οι ισχυρές χώρες με πρωτεργάτη την Κίνα συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο που συμπεριφέρεται αυτός: ανταποδίδουν στα ίσα. Πρόκειται για το λεγόμενο «κινεζικό μοντέλο» που σημαίνει απάντηση με τον ίδιο τρόπο. Αποδοχή της αντιπαράθεσης.

Διότι ο μεγιστάνας του Real Estate καταλαβαίνει μόνο τη γλώσσα του εκφοβισμού και της βίας. Και όταν αντιμετωπίζει εκείνους που χρησιμοποιούν τις ίδιες μεθόδους, γενικά υποχωρεί. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που η Wall Street έχει βαφτίσει τον Αμερικανό πρόεδρο με το παρατσούκλι ΤΑCO: Τrump Always Chickens Out. O Τραμπ πάντα δειλιάζει και κάνει πίσω – η αλλιώς «κοτεύει». Όχι μόνο αυτό. Εάν ο πρόεδρος των ΗΠΑ βρεθεί απομονωμένος από τον Αύγουστο, στο παγκόσμιο εμπόριο οι αγορές θα κάνουν τη φωνή τους να ακουστεί. Και αναπόφευκτα, η οικονομία των ΗΠΑ θα υποφέρει. Πάνω απ’ όλα, η βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους των ΗΠΑ θα τεθεί υπό πίεση, και όχι μόνο^[1].

Υπάρχει όμως και το «βρετανικό μοντέλο», από την άλλη πλευρά, που ισοδυναμεί με την υιοθέτηση μιας ήπιας στάσης περιμένοντας ο Λευκός Οίκος να συνειδητοποιήσει ότι έχει πάρει λάθος δρόμο! Η υιοθέτηση αυτού του υποδείγματος προφανώς επιτρέπει στον Τραμπ να κερδίσει ένα σημαντικό έσοδο, και να το περιφέρει στο εγχώριο ακροατήριο, αλλά συγχρόνως υπογραμμίζει τη θέση του ανθύπατου και του υπόδουλου που εδώ και χρόνια έχει επιλέξει το Ηνωμένο Βασίλειο έναντι της πρώην αποικίας του… (περισσότερα…)

*

ΟΙ ΗΠΑ ΣΗΜΕΡΑ #3
γράφει ο Κώστας Μελάς

~.~

Από τον Απρίλιο, και την «Ημέρα Απελευθέρωσης», η κυβέρνηση Τραμπ έχει αυξήσει τους μέσους δασμούς εισαγωγών αγαθών, από 2,3% σε 8,8%, για το σύνολο των χωρών του πλανήτη. Για την ΕΕ, η μέση αύξηση υπολογίζεται από 1,3% σε 6,7%. Σημειώνουμε ότι κάθε ευρωπαϊκή χώρα υπόκειται σε διαφορετικό ύψος δασμού σε συνάρτηση με το εμπορικό της πλεόνασμα αλλά και με τα εξαγόμενα προϊόντα. Τα αποτελέσματα της δασμολογικής πολιτικής δεν είναι εύκολο αυτή τη στιγμή να αξιολογηθούν δεδομένου ότι ακόμη δεν έχουν ολοκληρωθεί οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της ΕΕ. Πάντως δυσκολίες θα υπάρξουν για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις μέχρι να βρεθεί νέο σημείο ισορροπίας, προφανώς με νικητές και ηττημένους. Μακροοικονομικά, πιθανολογείται ότι ένας δασμός 10%, όπως ισχύει σήμερα, σημαίνει επιβράδυνση της μεγέθυνσης κατά 0,1% για την ΕΕ. Βεβαίως αυτές είναι εκτιμήσεις ceteris paribus που συνήθως δεν επιβεβαιώνονται, διότι στην κοινωνία και στην οικονομία το παρελθόν δεν προβάλλεται αυτούσιο στο μέλλον.

Η υποτίμηση του δολλαρίου έναντι του ευρώ (-13% από την έναρξη της θητείας Τραμπ) αποτελεί επίσης ένα περαιτέρω πλήγμα για τους Ευρωπαίους εξαγωγείς. Καθιστά τις ευρωπαϊκές εξαγωγές λιγότερο ανταγωνιστικές και λειτουργεί ως «έμμεσος δασμός», αυξάνοντας τις πιθανές απώλειες για τους εξαγωγείς έως και 21% σε σύγκριση με την εποχή πριν από τον Τραμπ. Η απρόσμενη –σε σχέση με τις αποφάνσεις της «οικονομικής θεωρίας»– υποτίμηση του δολλαρίου έναντι του ευρώ αλλά και των υπόλοιπων βασικών νομισμάτων βοηθά μέχρι σήμερα την οικονομική λογική της κυβέρνησης Τραμπ, η οποία επιδιώκει πάση θυσία την υποτίμηση της αξίας του δολλαρίου πιστεύοντας ότι με τον τρόπο αυτό θα επανεκβιομηχανιστεί η χώρα και θα μειωθεί το εμπορικό έλλειμμα. (περισσότερα…)

*

του ΚΩΣΤΑ ΜΕΛΑ

1.

Η αναστολή των δασμών άνω του 10% για όλες τις χώρες εκτός της Κίνας –όπου αντιθέτως οι δασμοί αυξήθηκαν σε 125% προκαλώντας μειδιάματα για το chicken game που παίζεται μεταξύ των δύο χωρών– προκάλεσε μια πρόσκαιρη ευφορία στις χρηματιστηριακές και χρηματοπιστωτικές αγορές. Το αρνητικό κλίμα επανήλθε μετά από δύο μέρες λόγω του φόβου για ύφεση στην οικονομία των ΗΠΑ. Βέβαια είχε προηγηθεί η «απώλεια» κεφαλαιοποίησης πάνω από 6 τρισ. δολλαρίων τέσσερις μόλις μέρες μετά την, κατά τον Τραμπ, «Ημέρα της Απελευθέρωσης». Παράλληλα, οι αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων αυξήθηκαν τουλάχιστον κατά 60 σημεία βάσης σε λιγότερο από δύο μέρες, καθώς οι επενδυτές τα εγκατέλειψαν μη θεωρώντας τα πλέον ασφαλή, και η αγοραστική δύναμη του δολαρίου μειώθηκε (τουλάχιστον 8% απώλεσε το δολλάριο σε σχέση με το ευρώ από την ημέρα που ανέλαβε πρόεδρος ο Τραμπ) καθώς οι ξένοι απέσυραν έξω από τις ΗΠΑ μεγάλο μέρος των τοποθετήσεών τους εκεί.

Αφού δήλωσε επανειλημμένα ότι δεν θα υπάρξουν εξαιρέσεις ή οπισθοδρόμηση, ο Τραμπ αντέκρουσε τον εαυτό του και έκανε πίσω. Η ξαφνική αλλαγή κατεύθυνσης ήταν αξιοσημείωτη ακόμη και για έναν πρόεδρο που έχει κάνει το απρόβλεπτο χαρακτηριστικό του: ο μεγιστάνας, στην πραγματικότητα, είχε ισχυριστεί ότι ήθελε να «απελευθερώσει» τους Αμερικανούς από ένα παγκόσμιο εμπορικό σύστημα που θεωρείται άδικο και το οποίο, όπως είπε, θα αναδιοργανώσει. Τότε όμως τι τον έκανε να αλλάξει γνώμη; Τουλάχιστον εν μέρει, σύμφωνα με πολλούς παρατηρητές, ήταν η κοινή πίεση που μπόρεσαν να ασκήσουν στον μεγιστάνα επενδυτές, νομοθέτες και δωρητές του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος.

Οι αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου προσπάθησαν να παρουσιάσουν αυτή τη στροφή ως εξαρχής μέρος ενός έξυπνου σχεδίου, για να τρομάξουν οι πάντες και στη συνέχεια να υποχρεωθούν να διαπραγματευτούν. Όμως, σύμφωνα με τους Financial Times, με το κραχ του χρηματιστηρίου και την αύξηση της πίεσης, ο υπουργός Οικονομικών Σκόττ Μπέσσεντ –που θεωρείται στη Ουώλ Στρηττ ο πιο αξιόπιστος από τους σημερινούς συμβούλους του Λευκού Οίκου– κατάφερε να πείσει τον Τραμπ να αναστείλει την αύξηση των δασμών σε χώρες με τις οποίες οι ΗΠΑ είχαν ιστορικά καλές σχέσεις και να επικεντρωθεί αποκλειστικά, ή σχεδόν αποκλειστικά, στην Κίνα. (περισσότερα…)

*

ΠΕΡΑΣΤΙΚΑ & ΠΑΡΑΜΟΝΙΜΑ | 03:25
Καιρικά σχόλια από τον ΚΩΣΤΑ ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗ

Βαυκαλίζεται η ΕΕ ότι αν ξοδέψει μερικές εκατοντάδες δισ. ευρώ σε εξοπλισμούς θα αντιμετωπίσει το αμυντικό της έλλειμμα, τώρα που οι Αμερικανοί του Τραμπ της στρέφουν την πλάτη. Αυτό που κανείς από τους ιθύνοντές της δεν θέλει να δει είναι ότι ο στρατός και τα όπλα του είναι πράγματα δευτερεύοντα. Το πρώτιστο στη μάχη είναι αυτό που παλιά ονομάζαμε πολεμικό φρόνημα, η στρατιωτική κουλτούρα δηλαδή με την πιο ευρεία της έννοια, που ξεκινάει από τη γαλούχηση των μικρών παιδιών, ιδίως των αγοριών, και φτάνει στην προβολή ιδεωδών όπως ο πατριωτισμός και η αυτοθυσία.

Για λόγους που δεν είναι της στιγμής, ο δυτικός λιμπεραλισμός από τη δεκαετία του 1960 και μετά προέγραψε σταδιακά αυτά τα ιδεώδη, δωρίζοντάς τα στην νεοδεξιά, και συντελώντας έτσι τα μάλα στη γιγάντωσή της. Αρκεί να δει κανείς τα σχολικά εγχειρίδια, και εδώ σε μας, για να το διαπιστώσει. Και αρκεί να τα αντιπαραβάλλει με τα ανάλογά τους σε κράτη όπως το Ισραήλ, η Ρωσσία, η Ουκρανία, η Τουρκία, η Κίνα. Ακόμη και η ίδια η έννοια «πολεμικό φρόνημα» σήμερα εκλαμβάνεται ως «φασιστική» – σε πλήρη αγνόηση της ιστορίας, αφού τον αληθινό φασισμό το πολεμικό φρόνημα των λαών της Ανατολής και της Δύσης ήταν που τον συνέτριψε…

Δεν είναι τυχαίο ότι παρά την οικονομική και τεχνολογική τους υπεροχή οι ΗΠΑ δεν έχουν νικήσει σε κανέναν από τους μείζονες πολέμους στους οποίους συμμετείχαν τις τελευταίες δεκαετίες. Ούτε βέβαια ότι η Ευρώπη, από την κρίση του Σουέζ και εντεύθεν, με την εξαίρεση ίσως του πολέμου στα Φώκλαντ, εκπαραθυρώνεται από παντού – τελευταία οι Γάλλοι από την υποσαχάρια Αφρική.

Ποιοι θα κληθούν να χειριστούν όλα αυτά τα πανάκριβα εξοπλιστικά «πακέτα», αυτό είναι το ερώτημα. Για την ώρα, οι Ευρωπαίοι ούτε τους τωρινούς αναιμικούς στρατούς τους δεν καταφέρνουν να στελεχώσουν…

///

Ο θεός αγάπη εστί, διδάσκει ο Ιωάννης. Και η αγάπη; Αδυναμία! τον συμπληρώνει, εκ πείρας, ο Μπρεχτ. Σημαίνει άραγε αυτό ότι ο Θεός της Αγάπης δεν μπορεί να είναι παρά εκ φύσεως αδύναμος; Πράγματι, «παντοαδύναμο» τον αποκαλεί σ’ έναν στίχο του ο Ηλίας Λάγιος.

(Ότι τον κόσμο ολόκληρο τον έφτιαξε η ανημπόρια ενός ερωτευμένου, τι όμορφη σκέψη ωστόσο…)

///

Ποιο υπήρξε ιστορικά το σημαντικότερο θέμα της παγκόσμιας λογοτεχνίας; Αν το ερώτημα ακούγεται ερεθιστικό, ωχριά εμπρός στην απάντηση: η εκδίκηση.

Τι άλλο είναι η Ιλιάδα, αν όχι μια αρμαθιά εκδικήσεων; Οι Έλληνες εκδικούνται τους Τρώες, ο Μενέλαος τον Πάρη, ο Αχιλλέας τον Αγαμέμνονα, ο Αχιλλέας τον Έκτορα, κ.ο.κ., κ.ο.κ. Τι είναι η Οδύσσεια παρά η ιστορία μιας εκδίκησης; Του Ποσειδώνα εις βάρος του πολυμήχανου βασιλιά της Ιθάκης γιατί τύφλωσε τον προσφιλή του γιο Πολύφημο. Και μιας δεύτερης: του ίδιου του Οδυσσέα αυτή τη φορά κατά των Μνηστήρων. Ποιο είναι το θέμα της Ορέστειας, της Μήδειας, της Εκάβης, του Αίαντα, της Ηλέκτρας, τόσων και τόσων τραγωδιών; Ποιο είναι το θέμα των Ιερών Γραφών του μονοθεϊσμού, από τη σφαγή του Χρυσού Μόσχου ώς τις παραινέσεις του Κορανίου για την εξολόθρευση των ειδωλολατρών, αν όχι μια διαρκής εκδίκηση; Τι άλλο είναι η εκδίωξη των Πρωτοπλάστων, τι άλλο είναι η Κόλαση η ίδια, εκείνη των Χριστιανών ή του Δάντη, παρά η εκδίκηση του Θεού για την απείθεια των ανθρώπων; Τι άλλο μας αφηγούνται ο Άμλετ και ο Ληρ, ο Θούριος του Ρήγα και ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν, τα Ανεμοδαρμένα Ύψη και ο Κόμης Μοντεχρίστος, το Έγκλημα και Τιμωρία και ο Μόμπυ Ντικ, η Φόνισσα και ο Καπετάν Μιχάλης, αν όχι μια σειρά εκδικήσεων μικρών και μεγάλων, ποθεινών και εμπράκτων, οριστικών και ματαιωμένων;

Είτε ως θεία δίκη είτε ως αυτοδικία προσωπική, η εκδίκηση είναι διαρκώς παρούσα στα λόγια των ανθρώπων. Ίσως επειδή η δικαιοσύνη είναι ισόποσα απούσα από τις πράξεις τους.

/// (περισσότερα…)