*

Τον υπουργό Πιερρακάκη φανταζόμαστε τον γνωρίζετε. Τον κύριο δίπλα του, μάλλον όχι. Δυο λόγια λοιπόν γι’ αυτόν.

Το 2019 το Νέο Πλανόδιον δημοσίευσε στην ηλεκτρονική του έκδοση δύο αποκαλυπτικές και πλήρως τεκμηριωμένες καταγγελίες λογοκλοπής κατά του κ. Γεράσιμου Ρεντίφη, υποψήφιου τότε για τη θέση του επίκουρου καθηγητή στο Τμήμα Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ. (Βλ. εδώ και εδώ).

Οι καταγγελίες έπιασαν τόπο. Όπως το διατύπωσε τον Οκτώβριο του 2020, σε επιστολή-παρέμβασή της προς το ΝΠ, η πρόεδρος του τμήματος κ. Βάνα Νικολαΐδου-Κυριανίδου: «οι διαπιστωθείσες περιπτώσεις λογοκλοπής οδήγησαν στον αποκλεισμό του κ. Ρεντίφη».

Και σε άλλο μέσο, πιο αναλυτικά:

«από τεκμηριωμένη καταγγελία ενημερωθήκαμε ότι στα έργα ενός εκ των υποψηφίων, του κ. Γ. Ρεντίφη, διαπιστωθήκαν εκτεταμένες λογοκλοπές. Η καταγγελία απεδείκνυε ότι ο κ. Ρεντίφης χρησιμοποιούσε πολλά κείμενα άλλων συγγραφέων, αυτολεξεί ή και σχεδόν αυτολεξεί, χωρίς αναφορά στην πηγή του. Ο περαιτέρω έλεγχος επιβεβαίωσε την έκταση των λογοκλοπών».

Ώς εδώ, η υπόθεση είναι μάλλον κοινή. Η συγκεκριμένη περίπτωση όμως έκανε κρότο διότι ήρθαν στην επιφάνεια δύο ακόμη γεγονότα. Όπως καταγγέλθηκε τεκμηριωμένα, πρώτον, στην τριμελή εισηγητική επιτροπή του Ρεντίφη μετείχε παρανόμως ένας… θείος του, αποκρύπτοντας ως μη όφειλε τη συγγένειά τους. Και, δεύτερον, ένας άλλος (!!) θείος του, καθηγητής της ιατρικής εκείνος και πολιτικώς δικτυωμένος, ασκούσε συστηματικά πιέσεις στους εκλέκτορες του τμήματος υπέρ του λογοκλόπου ανιψιού του.

Για τις πιέσεις που δέχτηκαν μίλησαν δημοσίως πέραν της κ. Βάνας Νικολαΐδου-Κυριανίδου, οι καθηγητές κ.κ. Μαρίζα Φουντοπούλου και Παναγιώτης Θανασάς. Γενικά, για την υπόθεση Ρεντίφη είχαμε μπαράζ δημοσιευμάτων στον Τύπο (Καθημερινή, Σκάι, ΤΤΡ, Documento, NewsIt, Ποντίκι κ.α.), το πράγμα έφθασε και στη Βουλή με την τότε υπουργό παιδείας να πετάει την μπάλα στην κερκίδα.

Ο κ. Θανασάς, λ.χ., είχε δηλώσει τα ακόλουθα στην Καθημερινή της 25.5.21:

«θυμάμαι ότι ήδη η προκήρυξη της θέσης, τον Δεκέμβριο του 2017, συνοδεύτηκε από φήμες πως προορίζεται για συγκεκριμένο υποψήφιο, τον οποίο φερόταν να υποστηρίζει κάποια ομάδα της Ιατρικής Σχολής, μέλος της οποίας συνδέεται συγγενικά μαζί του. Προσωπικά, θεώρησα τότε αυτές τις φήμες υπερβολικές, δεν πίστευα ότι μία ομάδα γιατρών θα μπορούσε να εκλέξει καθηγητή στη Φιλοσοφική Σχολή. Όταν όμως βρέθηκα στο εκλεκτορικό σώμα, έγινα και εγώ δέκτης πιέσεων, με παρεμβάσεις, μάλιστα, που επικαλούνταν ακόμη και τον νυν πρωθυπουργό»

Ο καθηγητής της ιατρικής που φέρεται ότι άσκησε αυτές τις πιέσεις υπέρ του ανιψιού του είναι ο άνθρωπος που ποζάρει πλάι στον υπουργό Πιερρακάκη, ο κ. Γεράσιμος Σιάσος. Ο κ. Σιάσος μόλις εξελέγη πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μετά από «σκληρό, εμφανή και υπόγειο προεκλογικό αγώνα», όπως ανέφερε στις 9.6.23 η Καθημερινή, η οποία περιγράφει τον νέο πρύτανη ως εξής:

«Ο κ. Σιάσος είναι μέλος της Ν.Δ., φίλα προσκείμενος στην ομάδα του αντιπροέδρου του κόμματος Άδωνι Γεωργιάδη και με πολιτική συγγένεια με τον πρώην πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά.»

Η εφημερίδα προσθέτει ότι απαιτήθηκαν «διαβουλεύσεις» ώστε να μην επαναληφθεί από την αρχή η εκλογική διαδικασία και ότι γι’ αυτό «κομβικής σημασίας κρίνεται […] η ξεκάθαρη τοποθέτηση του Μεγάρου Μαξίμου». «Ενεργό ρόλο στις διαβουλεύσεις», καταλήγει το δημοσίευμα της Καθημερινής, «φέρεται να είχε στενός συνεργάτης του Κυριάκου Μητσοτάκη.»

ΝΠ

ΥΓ 1. Τέσσερα χρόνια μετά την αποκάλυψη της λογοκλοπής το διδακτορικό δίπλωμα δεν έχει αφαιρεθεί τον κ. Ρεντίφη. Αντιθέτως, εξακολουθεί (εξακολουθούσε έως πρόσφατα τουλάχιστον) να διδάσκει ανενόχλητος στο Ελεύθερο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο. Η αρμοδιότητα του ελέγχου και της αφαιρέσεως του διπλώματος, ανήκει κατά νόμον στη Σύγκλητο. Το Τμήμα Φιλοσοφίας έχει εδώ και χρόνια επισήμως ζητήσει την έναρξη της σχετικής διαδικασίας.

«Ζητήσαμε, επίσης, υπηρεσιακά και τη διενέργεια ένορκης διοικητικής εξέτασης από την πρυτανεία, με αντικείμενο την αφαίρεση του τίτλου του διδάκτορος. Το Τμήμα μας δεν είναι επ’ αυτού αρμόδιο επειδή ο τίτλος έχει απονεμηθεί από το προηγούμενο θεσμικό σχήμα, οπότε επιλαμβάνεται η Σύγκλητος.»

Άραγε, έστω με καθυστέρηση, θα πράξει αυτό το αυτονόητο ο νέος πρύτανης του ΕΚΠΑ κ. Σιάσος; Και αν δεν το πράξει, θα τον ελέγξει για την παράλειψή του ο νέος επί της παιδείας μας Υπουργός;

ΥΓ 2. Μετά τη δημοσίευση στο ΝΠ των απολύτως τεκμηριωμένων και επιβεβαιωμένων πλέον καταγγελιών εναντίον του, ο κ. Ρεντίφης κατέθεσε εις βάρος μας μηνυτήρια αναφορά στις αστυνομικές αρχές. Απαντήσαμε αναλυτικώς με ηλεκτρονική επιστολή μας στις 25.1.2020, κατόπιν της οποίας δεν υπήρξε άλλη συνέχεια.

Αντιγράφουμε εδώ από την επιστολή εκείνη δύο σημεία:

– «Το περιοδικό Νέο Πλανόδιον από την ίδρυσή του το 2013 έχει κάνει το ζήτημα της λογοκλοπής βασικό κομμάτι της θεματολογίας του. Τα δύο πρώτα έντυπα τεύχη μας (τχ. 1 χειμώνας 2013 και τχ. 2 καλοκαίρι 2014) περιέχουν εκτενέστατη έρευνά μας για την λογοκλοπή διαχρονικά στην Ελλάδα, έρευνα που υπήρξε πολύκροτη και προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων, συζητήσεων και παρεμβάσεων στον υπόλοιπο τύπο. Αντί πολλών άλλων σας παραπέμπω στο δισέλιδο αφιέρωμα της εφημερίδας των Νέων που στο φύλλο της 1.11.2014 και τίτλο Ο κλέψας του κλέψαντος αναπαράγει τα πορίσματα της δικής μας έρευνας.

Λόγω του ενδιαφέροντός του για το ζήτημα της λογοκλοπής, το Νέο Πλανόδιον είναι σήμερα ίσως ο κύριος αποδέκτης σχετικών καταγγελιών στην Ελλάδα και έχει δημοσιεύσει τα τελευταία έξι χρόνια δεκάδες κείμενα που την αφορούν, είτε στο έντυπο είτε στην ηλεκτρονική του σελίδα.»

– «Τέλος, θέλουμε να καταστήσουμε σαφές ότι στην τηλεφωνική και γραπτή επικοινωνία που είχαμε με τον κ. Ρεντίφη, του δηλώσαμε ότι εφόσον επιθυμεί να απαντήσει στις εις βάρος του καταγγελίες, αυτονοήτως το Νέο Πλανόδιον θα δημοσιεύσει την απάντησή του, ὀπως είναι υποχρέωσή μας από τον περί τύπου νόμο. Δυστυχώς, ο κ. Ρεντίφης δεν θέλησε ή δεν μπόρεσε να κάνει χρήση της προσφοράς μας. Αντ’ αυτού, προτίμησε να μας απειλήσει τηλεφωνικώς και να μας μηνύσει στη συνέχεια σε μια προσπάθεια προφανώς να θολώσει τα νερά εν όψει του ελέγχου που αντιμετωπίζει από τις πανεπιστημιακές αρχές.»

*

*

Από την κ. Βάνα Νικολαΐδου-Κυριανίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πολιτικής Φιλοσοφίας και Πρόεδρο του Τμήματος Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών λάβαμε σήμερα 2.10.2020 και δημοσιεύουμε ευχαρίστως την ακόλουθη επιστολή.

Κύριε Διευθυντά

Η επιστολή του κ. Θεοδώρου Π. Μονάχου που δημοσιεύσατε χθες 1.10.2020 με τίτλο «Λογοκλοπή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών – Επιστολή καταγγελίας» θίγει τεκμηριωμένα το ζήτημα μιας ακόμη λογοκλοπής σε διδακτορική διατριβή φιλοσοφίας. Συμμεριζόμαστε και προσυπογράφουμε τα όσα εκεί καταγγέλλονται, πλην όμως για την ορθή ενημέρωση των αναγνωστών σας, όσο και του καταγγέλλοντος επιστολογράφου, χρειάζεται να γίνουν δύο διορθώσεις.

Α. Σχετικά με τη διατριβή του κ. Γ. Ρεντίφη: η λογοκλοπή διαπιστώθηκε κατά την διαδικασία εκλογής Επίκουρου Καθηγητή στο γνωστικό αντικείμενο «Ιστορία της Φιλοσοφίας». Η προκήρυξη είχε γίνει από το Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας (ΦΠΨ) και ολοκληρώθηκε από το νεοσυσταθέν, ενδιαμέσως, Τμήμα Φιλοσοφίας. Πράγματι, από την 1η Σεπτεμβρίου 2019, το Τμήμα Φιλοσοφίας άρχισε να λειτουργεί αυτοδυνάμως και όχι όπως ήταν παλαιότερα εντεταγμένο στο ΦΠΨ. Ο ιδρυτικός νόμος προέβλεπε ότι οι εκκρεμούσες διαδικασίες θα περνούσαν στην αρμοδιότητα του νέου Τμήματος. Στην προκειμένη περίπτωση, οι διαπιστωθείσες περιπτώσεις λογοκλοπής οδήγησαν στον αποκλεισμό του κ. Ρεντίφη. Ζητήσαμε, επίσης, υπηρεσιακά και τη διενέργεια ένορκης διοικητικής εξέτασης από την πρυτανεία, με αντικείμενο την αφαίρεση του τίτλου του διδάκτορος. Το Τμήμα μας δεν είναι επ’ αυτού αρμόδιο επειδή ο τίτλος έχει απονεμηθεί από το προηγούμενο θεσμικό σχήμα, οπότε επιλαμβάνεται η Σύγκλητος.

Ως Τμήμα Φιλοσοφίας, φιλοδοξούμε και προσπαθούμε να αναβαθμίσουμε την ποιότητα του παραγόμενου ακαδημαϊκού έργου με σχολαστικότητα και μεγάλη προσοχή. Από την έναρξη λειτουργίας του Τμήματός μας, κάθε διδακτορική διατριβή που κατατίθεται προς κρίση, ελέγχεται εξονυχιστικά ως προς το θέμα της λογοκλοπής με τη βοήθεια του ειδικού λογισμικού Turnitin. Καμία διατριβή δεν φθάνει τώρα σε υποστήριξη ενώπιον της επταμελούς εξεταστικής επιτροπής χωρίς να έχει προηγηθεί έλεγχος για λογοκλοπές από το ως άνω πρόγραμμα.

Β. Τα αυτά ισχύουν και για την καταγγελλομένη διατριβή της κυρίας Αντωνίας Ι. Καπελέρη. Και αυτή εξετάσθηκε και κρίθηκε στο πλαίσιο λειτουργίας του Τμήματος ΦΠΨ, και όχι του Τμήματος Φιλοσοφίας.

Με εξαιρετική τιμή,
Βάνα Νικολαΐδου-Κυριανίδου
Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πολιτικής Φιλοσοφίας

Πρόεδρος του Τμήματος
Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Από αναγνώστη μας λάβαμε και δημοσιεύουμε την ακόλουθη επιστολή. ΝΠ

Αγαπητό Νέο Πλανόδιον,

Από τον περασμένο Μάιο, παρακολουθώ το θέμα της λογοκλοπής του κ. Γεράσιμου Ρεντίφη, όπως το περιέγραψε ο αναγνώστης σας κ. Σταύρος Π. Ξάνθος στην επιστολή που δημοσιεύσατε. Αφού μελέτησα με προσοχή τα αδιάσειστα τεκμήρια της λογοκλοπής, μέσα στην ομολογουμένως μεγάλη μου αφέλεια, όντας σπουδασμένος στην αλλοδαπή, πίστεψα ότι το περιστατικό θα οδηγούσε σε κάποιες—έστω περιστασιακές και παροδικές—αντιδράσεις. Θεώρησα αυτονόητο, για παράδειγμα, ότι το Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας (ΦΠΨ) του Ε.Κ.Π.Α., θα εξέδιδε μια τυπική ανακοίνωση ή ότι το Πανεπιστήμιο θα διέτασσε τη διεξαγωγή έρευνας για την διαλεύκανση του θέματος. Το αρχαιότερο πανεπιστημιακό ίδρυμα στην Ελλάδα παραχώρησε διδακτορικό τίτλο στον κ. Ρεντίφη και, κατόπιν, τον εξέλεξε Επίκουρο Καθηγητή. Πόσοι έγκριτοι ακαδημαϊκοί (εσωτερικοί και εξωτερικοί), σκεφτόμουν, αξιολόγησαν τον κ. Ρεντίφη στο πλαίσιο αυτών των δύο διαδικασιών; Κανένας —μα κανένας— δεν νιώθει εκτεθειμένος; Πέρασαν σχεδόν δυο μήνες από τότε και, εκτός από 2-3 σκόρπια άρθρα, το θέμα δεν αναφέρεται πουθενά.

Δεδομένης της σιγής ιχθύος γύρω από το ζήτημα και περιμένοντας τους αρμόδιους να δώσουν μια κάποια λύση, περιπλανιόμουν στο αχανές διαδίκτυο μέχρι που εντόπισα—δεν θυμάμαι ποιοι διαδικτυακοί συνειρμοί με οδήγησαν εκεί—τη διπλωματική εργασία που εκπόνησε ο κ. Ρεντίφης στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο. Φεῦ! Η εργασία ήταν, σε εντυπωσιακό βαθμό, πανομοιότυπη με άλλη διπλωματική εργασία η οποία εκπονήθηκε στο Πανεπιστήμιο του Αιγαίου! Πανομοιότυπη σημαίνει ότι όταν στην πρώτη εργασία εμφανίζεται (χωρίς εισαγωγικά) η εξής σύνθετη διατύπωση, την οποία επιλέγω εντελώς τυχαία από πληθώρα ταυτόσημων διατυπώσεων:

Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, η διόγκωση των οικονομικών προβλημάτων, όπως η αύξηση της ανεργίας και η μείωση των οικονομικών δεικτών και της βιωσιμότητας των παραγωγικών μονάδων, εντείνει τις προσπάθειες για ένα εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό και μια αναπροσαρμογή στον εργασιακό τομέα, προκειμένου να διασφαλιστεί η εργασιακή απασχολησιμότητα και να αυξηθεί η βιωσιμότητα σε προϊόντα και υπηρεσίες (Κείμενο Στρατηγικής, 2005· Παληός, 2003· Μαγουλά, 2001).

τότε στη δεύτερη εμφανίζεται η εξής διατύπωση (επίσης χωρίς εισαγωγικά), με όλα τα σημεία στίξης στη θέση τους:

Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, η διόγκωση των οικονομικών προβλημάτων, όπως η αύξηση των ανέργων και η μείωση των οικονομικών δεικτών και της βιωσιμότητας των παραγωγικών μονάδων, εντείνει τις προσπάθειες για ένα εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό και μια αναπροσαρμογή στον εργασιακό τομέα, προκειμένου να διασφαλιστεί η εργασιακή απασχολησιμότητα και να αυξηθεί η βιωσιμότητα σε προϊόντα και υπηρεσίες (Κείμενο Στρατηγικής, 2005, Παληός, 2003, Μαγουλά, 2001).

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Η διπλωματική εργασία του κ. Ρεντίφη φέρει τον τίτλο «Οι αντιλήψεις των μεταπτυχιακών φοιτητών του Ε.Α.Π. για το ζήτημα της διαχείρισης χρόνου κατά την εκπόνηση γραπτών εργασιών» και εκπονήθηκε υπό την επίβλεψη της κ. Σοφίας Καλογρίδη και την συνεπίβλεψη του κ. Ρέμου Αρμάου. Τόπος και χρόνος ορίζονται ως η Αθήνα, εν έτει 2018. Μερικά χιλιόμετρα ανατολικότερα, στη Ρόδο, κατά το ίδιο έτος, η κ. Δήμητρα Διγαλέτου εκπόνησε τη δική της διπλωματική εργασία υπό τον τίτλο «Διερεύνηση απόψεων ενήλικων εκπαιδευομένων σχετικά με τη Διά Βίου Μάθηση και την εφαρμογή συμμετοχικών εκπαιδευτικών τεχνικών στα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας του νομού Ευβοίας». Η εργασία της κ. Διγαλέτου είχε ως υπεύθυνο Καθηγητή τον κ. Λουκά Μουστάκα και ως εξεταστική επιτροπή τους κ. Διονύση Γουβιά, κ. Χρύση Βιτσιλάκη και κ. Νικόλαο Ανδρεαδάκη. Έτος εκπόνησης είναι, όπως και στην περίπτωση του κ. Ρεντίφη, το 2018. Στην εργασία της η κ. Διγαλέτου σημειώνει ότι διεξήγαγε την έρευνά της κατά την περίοδο 2016-2017, ενώ ο κ. Ρεντίφης σημειώνει ότι η δικιά του εργασία αποτελεί συνέχεια σεμιναριακής εργασίας που έγραψε, επίσης το 2016-17.

Η ίδια Μούσα όμως—κατά την διατύπωση του κ. Σταύρου Π. Ξάνθου—δεν ενέπνευσε μόνο τον κ. Ρεντίφη αλλά και άλλους ερευνητές , μερικά χρόνια νωρίτερα. Η εργασία του κ. Ρεντίφη δανείζεται ελεύθερα από την διπλωματική εργασία του κ. Αθανάσιου Δαρβούδη, η οποία εκπονήθηκε στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας το 2015 και φέρει τον τίτλο «Η διαχείριση του χρόνου των διευθυντών δημοτικών σχολείων και η σχέση της με την αποτελεσματικότητα και την επαγγελματική ικανοποίηση». Επιβλέπων καθηγητής του κ. Δαρβούδη δηλώνεται ο κ. Γεώργιος Ιορδανίδης. Στην εργασία του κ. Ρεντίφη εμφανίζονται επίσης προτάσεις παρμένες από εκπαιδευτικό υλικό του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου (!), το οποίο έγραψε ο κ. Παναγιώτης Κουτρουβίδης στο πλαίσιο Ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος με θέμα τη «Διαχείριση χρόνου». Το τραγελαφικό της υπόθεσης, το οποίο θα αφήσω ασχολίαστο, είναι ότι το θέμα της εργασίας του κ. Ρεντίφη ήταν η «διαχείριση χρόνου» στην εκπόνηση γραπτών εργασιών…

Ο κυριότερος σκοπός των διαδικασιών υποστήριξης στα Πανεπιστήμια όλου του κόσμου είναι η διασφάλιση της ποιότητας των πτυχίων που παρέχουν στους φοιτητές. Όταν αυτές οι διαδικασίες καταρρέουν, τα αποτελέσματα είναι τραγικά. Ποιος θα προστατεύσει την κ. Διγαλέτου, η οποία τώρα θα πρέπει να αποδείξει ότι η εργασία της προηγήθηκε της εργασίας του κ. Ρεντίφη; Ποιος θα προστατεύσει την κ. Καλογρίδη και τον κ. Αρμάο, τους επιβλέποντες καθηγητές του κ. Ρεντίφη, οι οποίοι έχουν εκτεθεί στην Πανεπιστημιακή κοινότητα επειδή δεν εντόπισαν την λογοκλοπή; Ποιος θα προστατεύσει τη Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών του Ε.Α.Π., και τους υπόλοιπους φοιτητές της; Ποιος θα προστατεύσει τα Πανεπιστήμια, τα οποία σε λαμπρές τελετές αποδίδουν κάλπικους τίτλους και διπλώματα; Εδώ βρίσκεται η ουσία. Γιατί απάντηση υπάρχει. Όταν ένας πανεπιστημιακός τίτλος—σε οποιοδήποτε επίπεδο— αποτελεί προϊόν λογοκλοπής, τότε τα Πανεπιστήμια έχουν υποχρέωση να διεξάγουν έρευνα και, εάν η κατηγορία αποδειχθεί, να τον αφαιρέσουν. Μόνο έτσι θα προστατεύσουν τους φοιτητές τους, το διδακτικό τους προσωπικό και το κύρος τους. Αλλιώς, θα μετατραπούν σε εργοστάσια παραγωγής κάλπικης γνώσης και τυπογραφία κάλπικων διπλωμάτων.

Με εκτίμηση,

Νικόλαος Σ. Μελαχρινός

~.~

Τεκμήρια Λογοκλοπής

 Τα πιο κάτω τεκμήρια είναι ενδεικτικά και αποδεικνύουν, πέραν πάσης αμφιβολίας, την έκταση της λογοκλοπής.

Η διπλωματική εργασία του κ. Ρεντίφη:

https://apothesis.eap.gr/handle/repo/39413

Η διπλωματική εργασία της κ. Διγαλέτου

http://hellanicus.lib.aegean.gr/handle/11610/18301

«Διαχείριση Χρόνου». Εκπαιδευτικό Υλικό για τα Κέντρα Διά Βίου Μάθησης (Συγγραφέας

Παναγιώτης Κουτρουβίδης):

https://www.openbook.gr/diaxeirisi-xronou/κ

Η διπλωματική εργασία του κ. Δαρβούδη:

Κάνε κλικ για να αποκτήσεις πρόσβαση 14611.pdf

Από αναγνώστη μας λάβαμε και δημοσιεύουμε την ακόλουθη επιστολή. ΝΠ

Αγαπητό Νέο Πλανόδιον

«Πρώτα βρίσκουμε τα λόγια: μεγάλη προσοχή, μια που κι άλλοι γράφουν χρόνια κι ίσως τα ‘χουνε πει»: η συμβουλή του Λουκιανού Κηλαηδόνη «προς νέο συνθέτη» αφορά και τους πανεπιστημιακούς, ιδιαιτέρως δε όσους αποδίδονται στην πρακτική της λογοκλοπής, η οποία έχει λάβει εφιαλτικές διαστάσεις στην Ελλάδα. Υπάρχουν διάφορα (εξίσου μεμπτά) είδη λογοκλοπής, αλλά η πιο μεγαλειώδης εκδοχή της είναι το λεγόμενο και απλό «copy-paste», δηλαδή η κατά λέξη αντιγραφή μιας πηγής χωρίς αναφορά της και χωρίς αναφορά του γεγονότος πως το αντιγραφέν απόσπασμα αποτελεί απ’ ευθείας παράθεμα από αυτήν. Ακαδημαϊκά, κάτι τέτοιο αποτελεί το πλέον θανάσιμο (και το κατ’ εξοχήν ατιμώρητο) αμάρτημα. Ένας διδακτορικός τίτλος, πέρα από το κοινωνικό του κύρος, λειτουργεί ως προϋπόθεση για (και επιτρέπει την πρόσβαση σε) πανεπιστημιακή καριέρα, αλλά και μια σειρά από άλλες επαγγελματικές προοπτικές. Ως εκ τούτου, η λογοκλοπή δεν είναι μόνο ένα «εσωτερικό» θέμα σωστής εφαρμογής της ακαδημαϊκής δεοντολογίας και «ακαδημαϊκού ήθους», αλλά στο βαθμό που έχει ως αποτέλεσμα τη χορήγηση τίτλων που αποτελούν προϋπόθεση για επαγγελματικές θέσεις στο δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα συνιστά απάτη με ευρύτερες συνέπειες.

Κάπως έτσι υπέπεσε στην αντίληψή μας, εντελώς ενδεικτικά, η διδακτορική διατριβή του κ. Γεράσιμου Κ. Ρεντίφη «Η έννοια της θεραπείας στο πλατωνικό έργο» (2012, https://bit.ly/drrendifis), υπό την επίβλεψη του καθηγητή Παναγιώτη Πανταζάκου στο ΦΠΨ του Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστημίου Αθηνών: η διατριβή αποτελεί εν πολλοίς προϊόν λογοκλοπής και δη κατά λέξη αντιγραφής. Βρίθει ολόκληρων σελίδων copy-paste από ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς: από παλαιότερες διδακτορικές διατριβές με παρόμοιο θέμα, από μονογραφίες εν ενεργεία Ελλήνων πανεπιστημιακών, από μεταπτυχιακές εργασίες φοιτητών, ακόμα και από λυσάρι φροντιστηρίου για τη Γ’ Λυκείου… Δέκα ενδεικτικές περιπτώσεις εμφανούς λογοκλοπής παρουσιάζονται εδώ:  https://bit.ly/rendifis.

Έτσι, η ίδια Μούσα που ενέπνευσε τον Γεράσιμο Ρεντίφη να σχολιάσει το 2012 στη διατριβή του την πλατωνική προσέγγιση στην ιατρική τέχνη (σσ. 28-29 της διατριβής) ή τα τέσσερα στοιχεία (σ. 29) είχε εμπνεύσει αρκετά χρόνια πριν (1996) τον ιατρό Παναγιώτη Κων. Σκιαδά να καταγράψει τις ίδιες ακριβώς παραγράφους στη διατριβή του, «Ιατρικές αντιλήψεις στο έργο του Πλάτωνα» (σ. 48 και 50 αντιστοίχως, https://bit.ly/2uwUwCC). Η μισή σελίδα 72 απαντά επίσης ως έχει προγενέστερο βιβλίο της καθηγήτριας Χλόης Μπάλλα, Πλατωνική Πειθώ: Από τη Ρητορική στην Πολιτική (εκδόσεις ΠΟΛΙΣ 1997, σ. 54, https://bit.ly/2TYt0x6). Σχεδόν ολόκληρες οι σελίδες 127-128 και 132 έχουν ληφθεί αυτούσιες από τις σ. 155-156 και 157 της εργασίας της Χριστίνας Σίνου «Οι ποινές των δεσμών (φυλάκιση) και της βασάνου (βασανιστήρια) στο Αττικό Δίκαιο και τους «Νόμους» του Πλάτωνος», δημοσιευμένης στο Πλάτωνος Νόμοι (Πρακτικά Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου, Αθήνα, 7-8 Μαϊου 2001, εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα 2001, https://bit.ly/2TExqUP): είναι η μόνη περίπτωση που στην πηγή της αντιγραφής αποδίδεται η τιμή να αναφέρεται ως σχετική βιβλιογραφία στην υποσημείωση, χωρίς βέβαια καμία ένδειξη πως πρόκειται για αυτούσιο copy-paste ξένης εργασίας. Παράγραφοι των σελίδων 31 και 36 έχουν ληφθεί αυτούσιες από μεταπτυχιακή εργασία της κας Μαρίας Τσαρουχά (ΑΠΘ 2007, http://bit.ly/2Wp3Cx3, σ. 8 και 11 αντιστοίχως), τα δύο τρίτα της σελίδας 60 έχουν ληφθεί από μεταπτυχιακή εργασία της κας Ερασμίας Κυριακίδου (ΑΠΘ 2009, http://bit.ly/2CGaizH, σ. 32), απόσπασμα της σ. 160 είναι αντιγραμμένο από διδακτορική διατριβή ψυχολογίας της Παντείου (Αγγελική Αρώνη, 2008, σ.5 http://bit.ly/2TYmnL4), σκέλος της σ. 49 έχει αντληθεί από…. φροντιστηριακό λυσάρι (σ. 8, http://bit.ly/2HWbO47), και πάει λέγοντας. Ξανά, το συνημμένο αρχείο καταδεικνύει λεπτομερώς τις ενδεικτικές αντιγραφές: https://bit.ly/rendifis, ενώ ολόκληρος ο φάκελος με τα τεκμήρια εντοπίζεται εδώ: https://bit.ly/fakelos.

Το πιο εντυπωσιακό όμως είναι το εξής: παρά το γεγονός ότι τα παραπάνω καταγγέλθηκαν λεπτομερώς και με τεκμήρια στο Εκλεκτορικό Σώμα της θέσης Επίκουρου Καθηγητή «Ιστορίας της Φιλοσοφίας» στο ΦΠΨ του ΕΚΠΑ, για την οποία ο λογοκλόπος είναι υποψήφιος, η εισηγητική έκθεση των καθηγητών Σιάσου και Πέτσιου (https://bit.ly/siasos) δεν θεώρησε την καταγγελθείσα λογοκλοπή κώλυμα για να προτάξει τον κ. Ρεντίφη για την κάλυψη της θέσης, ανάμεσα σε 39 υποψηφίους! Δηλαδή, μετά από την τεκμηριωμένη καταγγελία της λογοκλοπής, η εισηγητική επιτροπή εν γνώσει της επιβραβεύει τον λογοκλόπο με την πρώτη θέση εν όψει της εκλογής πανεπιστημιακού καθηγητή…

Παντού στον κόσμο η δημοσιοποίηση σκανδάλων λογοκλοπής συνεπάγεται την αφαίρεση του διδακτορικού τίτλου από το ίδρυμα, ακόμα και για πολύ πιο ασαφείς περιπτώσεις λογοκλοπής από το μάλλον κραυγαλέο παράδειγμα που αναφέραμε. Ο διδακτορικός τίτλος απενεμήθη στον κ. Γεράσιμο Ρεντίφη το 2012 από το τμήμα ΦΠΨ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Σύμφωνα με τον ισχύοντα κανονισμό περί διδακτορικών διπλωμάτων στο τμήμα, η λογοκλοπή συνιστά ρητώς λόγο αφαίρεσης του τίτλου: «αφαιρείται ο ήδη απονεµηθείς τίτλος [στην περίπτωση που] η διατριβή […] αποτελεί προϊόν λογοκλοπής» (Άρθρο 11). Μένει να φανεί πότε θα ξεκινήσουν οι διαδικασίες για την αφαίρεση του διδακτορικού τίτλου του κ. Γεράσιμου Ρεντίφη.

Όμως, η λογοκλοπή στην Ελλάδα απλώς προελαύνει. Και ποιος να τη σταματήσει.

Με τιμή
Σταύρος Π. Ξανθός

*Λεπτομέρεια: ο κ. Γεράσιμος Ρεντίφης είχε διδάξει κατά το χειμερινό εξάμηνο του 2015/16 το μάθημα «Μεθοδολογία της Επιστημονικής Έρευνας (ΙΦ4)» στο τμήμα ΦΠΨ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.