Month: Ιουλίου 2025

Carlo Goldoni, Η ζωή, το έργο του και η πρόσληψή του στην Ελλάδα

*

Σάββατο 2 Αυγούστου

Παρουσίαση θεατρολογικού βιβλίου

Carlo Goldoni, Η ζωή, το έργο του
και η πρόσληψή του στην Ελλάδα

Ο Κάρλο Γκολντόνι, τρεις αιώνες τώρα παρών στις σκηνές του κόσμου, ήταν και είναι στο επίκεντρο της μελέτης, της σκηνοθετικής έρευνας και του πειραματισμού. Με αφετηρία την πρόσφατη έκδοση της μελέτης για τον Γκολντόνι της Ειρήνης Μουντράκη, αποτέλεσμα πολύχρονης ερευνητικής ενασχόλησης, η συγγραφέας και ο Μιχάλης Βιρβιδάκης συζητούν για τον μεγάλο ανανεωτή του δυτικού θεάτρου.

Είσοδος ελεύθερη
ΘΕΑΤΡΟ ΚΥΔΩΝΙΑ ΧΑΝΙΩΝ – ΝΥΧΤΕΣ ΤΟΥ ΙΟΥΛΙΟΥ 2025

*

*

*

Φαύλος κύκλος

*

ΠΕΡΑΣΤΙΚΑ & ΠΑΡΑΜΟΝΙΜΑ | 07:25
Καιρικά σχόλια από τον ΚΩΣΤΑ ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗ

Εξακολουθούν να πιστεύουν στο αδέκαστο των θεσμών, επιμένουν να παρακολουθούν τα καθιερωμένα ΜΜΕ, ιδίως την τηλεόραση, εμπιστεύονται ακόμη το κράτος και τις ανακοινώσεις του. Και ψηφίζουν αναλόγως – χαρίζοντας θηριώδεις πλειοψηφίες είτε στον Φρήντριχ Μερτς στη Γερμανία, είτε στον Κυριάκο Μητσοτάκη εδώ σε μας, είτε σε κάποιον ομογάλακτό τους σε κάποια άλλη χώρα.

Ο λόγος είναι για τους ηλικιώμενους ψηφοφόρους, χονδρικά για τους 65άρηδες και άνω. Είτε επειδή συνεχίζουν να βλέπουν την πραγματικότητα με τα γυαλιά της, ανέφελης ακόμη, νεότητας και ωριμότητάς τους, είτε επειδή έχουν την ψευδαίσθηση ότι έτσι δεν θα διακυβεύσουν τις συντάξεις τους, είτε επειδή λόγω ηλικίας και μόνον αποστρέφονται τους «ριζοσπαστισμούς» και τις «περιπέτειες», στην πράξη πρόκειται για την τελευταία πληθυσμιακή ομάδα που στηρίζει το υφιστάμενο πολιτικό status quo.

Με τις αγωνίες των επιγενομένων, των μεσήλικων και των νέων, μεγάλη επαφή δεν έχουν. Ίσα ίσα, στην ελληνική κρίση κατ’ ουσίαν συνασπίστηκαν εναντίον τους: την ώρα που η νεολαία έπαιρνε μαζικά τον δρόμο της ξενιτιάς, όλα τα πολιτικά μας κόμματα ανεξαιρέτως έδιναν τον αγώνα τον καλό για να μη μειωθούν οι συντάξεις – αυτή ήταν η πρώτιστή τους προτεραιότητα. Επαφή με τα τεκταινόμενα στον κόσμο δεν έχουν ή έχουν διαταραγμένη: σε Ευρώπη και ΗΠΑ στην πλειονότητά τους στήριξαν τυφλά τα μέτρα του κορωνοϊού, ενώ σήμερα κραδαίνουν τις σημαίες της Ουκρανίας και θεωρούν ότι το Ισραήλ και ο Νετανιάχου στη Γάζα «αυτοαμύνονται» – το είπαμε άλλωστε, εμπιστεύονται τα μεγάλα ΜΜΕ και τις κυβερνητικές δηλώσεις.

Το κυριότερο; Επειδή δημογραφικά είναι η πολυπληθέστερη ομάδα και επειδή η συμμετοχή τους στις εκλογές είναι ιδιαίτερα αυξημένη σε σχέση με τα άλλα ηλικιακά στρώματα που συχνά απέχουν επιδεικτικά, η επιρροή τους στα πολιτικά πράγματα είναι άκρως δυσανάλογη. Παντού, υπεραντιπροσωπεύονται.

Γεγονός που, με τη σειρά του, ενισχύει τη συνολική δυσπιστία για την δημοκρατικότητα του πολιτικού συστήματος και εμποδίζει κάθε απόπειρα ανανέωσής του – καθιστώντας το ακόμη απωθητικότερο για τη νεολαία και φουσκώνοντας ακόμη περαιτέρω τη δική τους αφύσικη ισχύ. Φαύλος κύκλος…

///

σονέτο ’97

Ἔζησε σ᾿ ἄλλες ἐποχές. Ὡς νέος δέν τά πήγαινε καλά οὔτε μέ τόν λυρισμό οὔτε μέ τόν κυνισμό – δυστύχησε μετρίως. Ὡριμάζοντας κατάλαβε.

Τά χρόνια πέρασαν. Σκαρφάλωσε τίς δεκαετίες στίχο-στίχο. Ἔμαθε ὅλα τά τεχνάσματα τῆς ποίησης ἀλλά ἔμεινε ἔντιμος – κατά τό δυνατόν. (περισσότερα…)

Ελευθερώστε την Ευρώπη!

*

του ΚΩΣΤΑ ΜΕΛΑ  

Εδώ και μέρες κυκλοφορεί στα κοινωνικά μέσα ένα βίντεο από το πρόσφατο φεστιβάλ του Γκλάστονμπερρυ στο οποίο ο Νιγηριανός μουσικός Σέουν Κούτι, γιος του μυθικού Φέλα Κούτι, απευθύνεται στο κοινό.

«Ξέρω ότι θέλετε να ελευθερώσετε την Παλαιστίνη, το Κονγκό, το Σουδάν, το Ιράν. Κάτι καινούργιο κάθε εβδομάδα. Ελευθερώστε την Ευρώπη! Ελευθερώστε την Ευρώπη από τον ακροδεξιό εξτρεμισμό, από τον φασισμό, από τον ρατσισμό, από τον ιμπεριαλισμό. Όταν το καταφέρετε, θα ελευθερωθεί η Γάζα, το Κονγκό, το Σουδάν και το Ιράν. Ξεχάστε μας εμάς. Μην ανησυχείτε για εμάς. Ελευθερώστε την Ευρώπη!»[1]

Αυτά είπε ο Νιγηριανός μουσικός. Εμείς να συμφωνήσουμε με τα λόγια του και επαυξάνοντας να συνεχίσουμε: Ελευθερώστε την Ευρώπη από τις υπόδουλες και φοβισμένες αρχηγεσίες της, από τα γκρι κοστουμάκια της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών, από τους υπηρέτες των συμφερόντων που το μόνο που έχουν ως στόχο είναι να παραγεμίζουν τις τσέπες τους, από τους δούλους των ΗΠΑ, από τους εχθρούς των λαών τους. Ελευθερώστε την Ευρώπη από τις πάσης φύσεως Ούρσουλες και τους συνοδοιπόρους τους.

Ελευθερώστε τα μάτια μας από εικόνες ντροπής όπως η παραπάνω, όπου και μόνο η στάση της Ούρσουλας δείχνει σε όλο της το μεγαλείο την υποτέλεια και την υποταγή!

[1] «Ελευθερώστε την Ευρώπη!»

*

*

*

 

Μακάρια νερά

*

ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ ΜΕ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ | 30.vii.25
Κείμενα – Φωτογραφίες ΗΛΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΣ

*

ΜΑΚΑΡΙΑ ΝΕΡΑ

Μακάριες οι πεδιάδες που τις διασχίζουν και τις πλουτίζουν οι ευρύστερνοι ποταμοί. Μακάριοι οι ποταμοί που τους ενισχύει η ανόργανη και η οργανική ζωή μέσα στα σπλάγχνα τους, μετατρέποντάς τους σε ζωντανή ύλη. Μακάριοι οι άνθρωποι που αφουγκράζονται από τις όχθες το ψιθύρισμα και το ρέκασμα των ποτάμιων ροών. Μακάρια τα νερά που νανουρίζουν τα ψάρια κι ας είναι αμίλητα και ακοίμητα εδώ και αιώνες.

*

* (περισσότερα…)

Κάποτε στην Αίγινα

*

του ΔΗΜΗΤΡΗ Ε. ΣΟΛΔΑΤΟΥ

Υπάρχουν ζευγάρια
όπου ο ένας από τους δύο,
τουλάχιστον, περισσεύει.
GRÉGOIRE LACROIX

Με το άλλο ζευγάρι γνωριστήκαμε στο κατάστρωμα του καραβιού για την Αίγινα. Ο Νίκος και η Ηρώ, εγώ και η Ολυμπία.

Την Ολυμπία την γνώρισα στο Θέατρο Βράχων, σε μια συναυλία της Αλεξίου. Αυτή καθόνταν δίπλα μου και δίπλα της καθόνταν η φίλη της. Εγώ την φίλη της ήθελα να γνωρίσω κι έπιασα κουβέντα μαζί της. Μα η άλλη ήταν απόμακρη και ψυχρή –όπως ακριβώς μου άρεσε– και δεν μου έδινε σημασία. Παλιό βάσανο κι αυτό, να μην μου δίνει σημασία αυτή που μου άρεσε. Λες και γι’ αυτό δεν μου έδινε σημασία: επειδή μου άρεσε! Ή γι’ αυτό μου άρεσε, επειδή δεν μου έδινε σημασία;

Όταν τέλειωσε η συναυλία, με πήγε σπίτι μου η Ολυμπία με την μηχανή της. Μια άγρια μηχανή εντούρο που μου έκοψε τα ήπατα. Εγώ δεν είχα βάλει ρόδα στο χέρι ακόμα. Κυκλοφορούσα με λεωφορεία και τρόλεϊ. Η φίλη της έφυγε με ταξί – φοβόντανε τα μηχανάκια.

Την Παρασκευή βγήκα με την Ολυμπία, έχοντας κρυφή ελπίδα πως θα έφερνε μαζί και την φίλη της. Τζίφος! Ήρθε με την θηριώδη μηχανή της, με φόρτωσε σαν τσουβάλι και με γύριζε πέρα-δώθε στην Αθήνα.

Καταλήξαμε σ’ ένα ουζάδικο στον Πειραιά. Τζατζίκια και τυροκαυτερές, ξινομυζήθρες και ρεβιθοκεφτέδες, γαρίδες και μυδοπίλαφα. Γέμιζαν τα ποτήρια κι άδειαζαν. Άφριζαν οι μπύρες, τσιτσίριζαν οι σόδες, χοχλάκιζαν τ’ ανθρακούχα. Ο λογαριασμός διαρκώς μεγάλωνε κι η Ολυμπία δώσ’ του και παράγγελνε. Μπουκιά δεν κατέβαζε αν το τραπέζι δεν γέμιζε, έστω κι αν τσιμπολόγαγε σαν σπουργίτι. Μωρέ, ας ήταν και η φίλη της μαζί και θ’ άνοιγα και σαμπάνια!

Όλο «γεια μας» και «γεια μας» και πονηρά γελάκια ήταν, η θεόμουρλη!

Καταλάβαινα μια χαρά πού το πήγαινε, αλλά εμένα με χάλαγε τόση σπατάλη. Κι όλη αυτή η αλητεία σε γυναίκα δεν μ’ άρεσε. Ήταν σκούρο και το δέρμα της, τραχιά και η φωνή της και πετάγονταν οι φλέβες του λαιμού όταν μίλαγε κι ανεβοκατέβαινε το καρύδι του Αδάμ σαν αντλία. Ομορφοπλασμένη κατά τ’ άλλα, «πηδήσιμη» στην καθομιλουμένη, αλλά… δεν μ’ άρεσε! (περισσότερα…)

Εσύ που νομίζω

*

Επιλογές από τη συλλογή της Αντωνίας Γουναροπούλου,
Εσύ που νομίζω, Εκδόσεις 25°36´36˝S | 134°21´17˝Ε
που κυκλοφόρησε τον Ιούλιο του 2025.

///

Η Αντωνία Γουναροπούλου γεννήθηκε το 1977 στην Αθήνα. Σπούδασε φιλολογία και φιλοσοφία και εργάζεται ως επιμελήτρια κειμένων και μεταφράστρια. Προηγούμενα έργα της: Το Άστρο του Βορρά (ποιήματα), Αθήνα: Πανδώρα 2010, Το Άστρο του Τίποτε (ποιήματα), Αθήνα: Οροπέδιο 2013, Κυνηγοί και λύκοι (διηγήματα), Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη 2017 και Οδός Μακεδονομάχων (διηγήματα), Θεσσαλονίκη: Petites-Maisons 2022.

///

Μαζί σου

Ήταν μακριά το ποτάμι,
κι η γέφυρα να σε νιώθει.
Στις φωτιές των κλοσάρ
πέθαινε το νερό
μέσα στο ξύλο,
χωρίς ατμό πέθαινε το νερό
και το ποτάμι ήταν ακόμη
μακριά και
κυλούσε.

Η νύχτα είχε πιει
τους ίσκιους των μίσχων,
γυμνή αντιφέγγιζε
στο σκοτάδι η πέτρα –
κείμενο γραμμένο, ξαναγραμμένο
πενήντα χρόνια,
κι απόψε αργά να ξεθωριάζει,
να σβήνει.

Η γέφυρα δε νιώθει πια.
Το ποτάμι κυλάει
μαζί σου.

*

Νανούρισμα

Ξύλινη κούνια βαρκούλα στην αυλή
δεμένη με σκοινί σε δάχτυλα μικρά και στραγγισμένα.
Μη σταματάς γριά, κούνα το παιδί.

Πλοίο σιδερένιο μες στο σπίτι το κρεβάτι
κατευόδιο ψαλμοί, ψιθυρισμοί και προσευχές.
Εσύ γριά μη σταματάς, κούνα το παιδί.

Κούνα το παιδί, ήρθε στην αυλή ξύλινο σύννεφο.
Κούνα το παιδί, το πλοίο ξανάγινε κρεβάτι.

Στο σπίτι φυσούν πάλι ψαλμοί.
Μη σταματάς παιδί, στράγγιξαν μικρά τα δάχτυλά σου,
κούνα το παιδί. (περισσότερα…)

Λύκε, λύκε…

*

του ΒΑΣΙΛΗ ΠΑΤΣΟΓΙΑΝΝΗ

Κατά τη σκανδιναβική λαϊκή παράδοση, η «ώρα του λύκου», περασμένες τρεις μετά τα μεσάνυχτα, είναι μια ώρα επίφοβη όπου οι άνθρωποι έρχονται αντιμέτωποι με τις πιο ξέφρενες επιθυμίες τους, με τους πιο αλλόκοτους εφιάλτες τους. Αυτή η ώρα έχει για τον σκηνοθέτη Μπέργκμαν μια συμβολική αξία μέσα στην ομώνυμη ταινία του, συμπυκνώνει εμβληματικά το περιεχόμενό της. Δεν είναι παράξενο ούτε η πρώτη φορά που ο Σουηδός σκηνοθέτης αξιοποιεί ένα μοτίβο της σκανδιναβικής λαϊκής παράδοσης. Το ίδιο γίνεται σε ταινίες του όπως Η πηγή των παρθένων, Η έβδομη σφραγίδα, αλλά μια παρόμοια έλξη βλέπουμε να ασκείται πάνω του όταν επιλέγει να κινηματογραφήσει τον Μαγεμένο αυλό του Μότσαρτ. Στη βόρεια ψυχολογία αυτών των μύθων, και όχι στην περισσότερο ανθρωποκεντρική ατμόσφαιρα της ελληνικής μυθολογίας, νιώθει ο σκηνοθέτης της Σιωπής πιο βολικά.

Παράλληλα με την ανατομία της μοναξιάς και των νευρώσεων, θεματικό πυρήνα πολλών ταινιών του, ο Μπέργκμαν, βλέπει μέσα στους μεσαιωνικούς θρύλους κάποια ευρήματα της ανθρώπινης ψυχολογίας και της κοσμοθεωρίας του, που δεν είναι παράταιρα αλλά δένουν σε μιαν αρραγή ενότητα το όραμά του για τον κόσμο. Μέσα στον μοντέρνο Σουηδό πάλλει το πατρογονικό αίμα του αρχαίου Σκανδιναβού, κι αυτό δεν είναι αντίφαση.

Η παγερή μοναξιά των τοπίων της Βόρειας Θάλασσας και των προσώπων συνηχεί με τη σύγχρονη μυθολογία της απομόνωσης, της απώλειας επικοινωνίας του σύγχρονου ανθρώπου: ο μοναχικός, εγωκεντρικός, ακοινώνητος Βίκινγκ επικοινωνεί υπόγεια με τον σύγχρονο Σκανδιναβό, που γίνεται συμβολικός εκπρόσωπος του μοντέρνου μεταβιομηχανικού ατομισμού.

Τούτη η απομόνωση δίνεται εξαρχής και σχεδόν αξιωματικά. Το νησί, όπως το νησί Φάρο, όπου συνήθιζε να απομονώνεται ο Μπέργκμαν στην πραγματική του ζωή, υποβάλλει μεταφορικά το θέμα της μοναξιάς ‒ κι ας λέει ο Τζων Ντον ότι κανείς άνθρωπος δεν είναι νησί. (περισσότερα…)

Η οικονομική ατμομηχανή της Ευρώπης εκτροχιάζεται

*

του ΚΩΣΤΑ ΜΕΛΑ

1.

Η οικονομική ατμομηχανή της Ευρώπης έχει υποστεί σοβαρές βλάβες. Ο κίνδυνος εκτροχιασμού βρίσκεται προ των πυλών. Η Γερμανία βυθίζεται σε μια οικονομική κρίση που περιγράφεται από τη δική της βιομηχανική τάξη ως η μεγαλύτερη και βαθύτερη από την εποχή της επανένωσης. Τρία συνεχόμενα χρόνια ύφεσης –μια πτώση του ρυθμού μεταβολής του ΑΕΠ κατά 0,3% το 2023, 0,2% το 2024 και μια πρόβλεψη για περαιτέρω πτώση 0,1% ή στασιμότητα 0,0% το 2025– σκιαγραφούν μια ζοφερή εικόνα ενός ασθενούς που η αρνητική του επίδραση χαράσσεται στο σύνολο του Ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Ο αναμενόμενος πενιχρός ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ της ΕΕ κατά 0,8% το 2025 βρίσκεται ουσιαστικά στο χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με τις υπόλοιπες αναπτυγμένες οικονομίες (στοιχεία IMF, World Economy Outlook Απρίλιος 2025).

Αν λάβουμε υπόψη ότι η Γερμανία είναι μακράν η πιο οικονομικά σημαντική χώρα της ΕΕ, ιδίως με το βιομηχανικό της σύστημα και τις στενές διασυνδέσεις εφοδιασμού με πολλές άλλες χώρες της περιοχής, υπάρχει φυσικά λόγος για σοβαρή ανησυχία. Σε όλη την Ευρώπη των 27 μελών, είναι αισθητή μια διάχυτη αίσθηση απαισιοδοξίας για το μέλλον της ηπείρου, παράλληλα με τους πρώτους ήχους των τανκς. Στην καρδιά της κρίσης βρίσκονται αναμφίβολα οι δυσκολίες της Γερμανίας, της μακράν πιο σημαντικής χώρας της Ένωσης.

Η γερμανική οικονομία έχει σημειώσει ελάχιστη μεγέθυνση του ΑΕΠ από το 2019. Η σωρευτική αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ σε διάστημα πέντε ετών είναι μόλις 0,1%. Κατά την ίδια περίοδο, η ευρωζώνη αναπτύχθηκε κατά 4% και οι Ηνωμένες Πολιτείες κατά 12%. Η οικονομική δυσφορία ήταν επίμονη και εκτεταμένη, επηρεάζοντας τις εξαγωγές, την παραγωγή και τις επενδύσεις.

Εργοστάσια σε αδράνεια, παραγγελίες που εξατμίζονται, επενδύσεις που φεύγουν: αυτός είναι ο ομόφωνος θρήνος των βιομηχάνων που αποτελούν την πανίσχυρη Ομοσπονδία της Γερμανικής Βιομηχανίας (BDI). Η βιομηχανική παραγωγή, η καρδιά της δύναμης της Γερμανίας, έχει καταρρεύσει κατά 16% από την κορύφωσή της το 2018. Ζωτικοί και ενεργοβόροι τομείς –ολόκληρη η κραταιά γερμανική χημική βιομηχανία– στραγγαλισμένοι από την εγκατάλειψη του φθηνού ρωσικού φυσικού αερίου που επιβλήθηκε από ανόητες κυρώσεις στη Ρωσία, έχουν δει την παραγωγή τους να μειώνεται κατά το ένα πέμπτο. Ένα κύμα απολύσεων –37.700 μόνο τους πρώτους έξι μήνες του 2025, το χειρότερο ποσοστό από την πανδημία– αδειάζει ολόκληρα εργοστάσια, ιδίως της αυτοκινητοβιομηχανίας, με 20.700 θέσεις εργασίας να χάνονται στον τομέα που ήταν η ναυαρχίδα του «Made in Germany». (περισσότερα…)

«Με σπασμένα φτερά γιγάντων και δάκρυ αγγελικό»: Πάνος Β. Λιαλιάτσης (1936-2025)

 *

της ΕΙΡΗΝΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΟΥ

Θ’ ακούς πάντα τη βοή του Αργολικού
αγαπημένου που πασχίζει να σου πει τα μυστικά του.
Κι ο κάμπος με τις διψασμένες πορτοκαλιές
που τις πότισαν τα δάκρυα της μάνας σου
της καλαμιάς
Σε καρτερεί να τον δεις πάλι την αυγή του Θεού
όταν ξυπνάνε τα πουλιά και τραγουδούν το φως του.

Έφυγε από τη ζωή τον Απρίλιο του 2025 ο ποιητής Πάνος Λιαλιάτσης. Γεννήθηκε το 1936 ανήμερα των Τριών Ιεραρχών στην ιστορική Ασίνη: «στη θάλασσα της λησμονημένης Ασίνης […] μετρηθήκαμε με το χρόνο / και νικήσαμε το φθονερό του γέλιο. / Κι ο βασιλιάς ψηλά απ’ τη βίγλα του / μετρούσε περίεργος τ’ αχνάρια μας στην άμμο / πιότερο απ’ το πέρασμα των ποιητών / που τον ξύπνησαν απ’ τον αθώο ύπνο του…»

Φοίτησε στο Γυμνάσιο Ναυπλίου και στη συνέχεια σπούδασε Θεολογία και Φιλοσοφία, ενώ μέχρι το 1972 υπηρέτησε ως επιμελητής ανηλίκων στο Πρωτοδικείο Ναυπλίου. Αργότερα, μετά από εργασιακή περιήγηση, αποφασίζει να ασχοληθεί με αυτό που πάντα ήθελε (τη διδασκαλία), ώστε να βρίσκεται κοντά στους νέους, οπότε και εργάστηκε στη δημόσια επαγγελματική εκπαίδευση στο Άργος και στο Ναύπλιο.

Μοίρα της λευτεριάς
και της ποίησης
αγγίλωσες τα μάτια μου,
στη βουή της μνήμης
δίπλα στα κοιμώμενα κάστρα
με την αιχμηρή συνοφρύωση
δίπλα στις στέρφες κρήνες
με τα ξόμπλια της πίκρας
δίπλα στους θνησιμαίους παραθεριστές
πού τους απέμεινε μόνο
το βλέμμα της βουλιμίας
χωρίς το αίμα που θυμάται
χωρίς τη συλλογή του Τερζάκη
χωρίς τη χλόη του Καρούζου,
Ανάπλι ρίζα του έρωτα,
Ανάπλι φλέβα των οραμάτων.
(περισσότερα…)

Μισό αιώνα μετά την 20.7.1974

*

Λογοθεσίες από τον
ΗΡΑΚΛΗ ΛΟΓΟΘΕΤΗ

~

Μισό αιώνα μετά την 20ή Ιουλίου του 1974

Τι σάλος και ο πρόσφατος, τι ρίγος, πόσος κοπετός! Χάρτες με τη διαμελισμένη Κύπρο και τη ματωμένη της γραμμή να κρέμονται απ’ όλα τα μπαλκόνια! Πλήθη σε δρόμους και πλατείες, συγκεντρώσεις τεράστιες, μαχητικές πορείες! Άνθρωποι που κατάλαβαν επιτέλους την αβυσσαλέα διαφορά του Έλληνα με τον ελληναρά, του πατριωτισμού με την πατριδοκαπηλία, της ώριμης εθνικής συνείδησης με τον δηλητηριώδη εθνικισμό. Πληθώρα εκδηλώσεων για την προδοσία της χούντας των Αθηνών, το πραξικόπημα των ανδρεικέλων της εναντίον του Μακαρίου, την επακόλουθη εισβολή του Αττίλα και την παράνομη κατοχή της βόρειας Κύπρου. Πικετοφορίες και καθιστικές διαμαρτυρίες για τους ξεριζωμένους από τα χώματά τους, τους νεκρούς και τους «αγνοούμενους» της τουρκικής θηριωδίας. Και τι επευφημίες, ενθουσιώδη χειροκροτήματα και ζητωκραυγές στα θέατρα, όταν μετά τη λήξη των παραστάσεων έβγαιναν οι ηθοποιοί ανεμίζοντας την κυπριακή σημαία με το ενιαίο νησί και τα δύο κλαδιά της ελιάς που συμβολίζουν την ειρηνική συνύπαρξη ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων!

Ύστερα ξύπνησα, λιγάκι απότομα ομολογουμένως – γιατί με σκούντησε ο Σολωμός Σολωμού, εκείνο το παληκάρι που σκαρφάλωσε στον ιστό της τουρκικής σημαίας και σκοτώθηκε με το τσιγάρο στο στόμα!

///

Ιδού το κείμενο, ιδού και το πήδημα!

Δεν ξέρω κανέναν άνθρωπο με στοιχειώδη θεατρική παιδεία, (ούτε έναν πιά!) που να αμφισβητεί το δικαίωμα του σκηνοθέτη να ανεβάζει ένα κλασσικό κείμενο με τον δικό του τρόπο. Να ξαναχύνει το περιεχόμενό του σε νέο καλούπι, να προτείνει παραλλαγές, να δοκιμάζει τα εκφραστικά μέσα που θεωρεί κατάλληλα για τη σύγχρονη απόδοσή του. Κι ακόμα: να αφαιρεί στίχους ή να προσθέτει εμβόλιμα άλλων συγγραφέων, να τροποποιεί την πλοκή ή να συνθέτει παράλληλα επεισόδια με επίκαιρους διαλόγους, να διαγράφει πρωταγωνιστικούς ρόλους ή να εισάγει καινούργια πρόσωπα στη δράση. Όλ’ αυτά ασφαλώς είναι θεμιτά και κρίνονται εκ του αποτελέσματος που επίσης ποικίλει: από το τερατούργημα ως το αριστούργημα. (περισσότερα…)

«Το ηθικό βάραθρο στο οποίο έχουμε πέσει»: Ένας Ισραηλινός συγγραφέας για τη Γάζα

*

Ο συγγραφέας Έτγκαρ Κερέτ, γιος επιζώντων του Ολοκαυτώματος, γεννήθηκε το 1967 στο Ισραήλ. Ζει στο Τελ Αβίβ. Το κείμενο που ακολουθεί πρωτοδημοσιεύθηκε στην ισραηλινή εφημερίδα Γεντιότ.

///

Όταν περπατώ στους δρόμους του Τελ Αβίβ και βλέπω τους ανθρώπους να περνούν βιαστικά με ανήσυχα πρόσωπα, ξεχνάω εύκολα ότι βρισκόμαστε σε πόλεμο. Μόνο τα μαχητικά αεροσκάφη που πετούν περιστασιακά πάνω από τα κεφάλια μας μας το θυμίζουν, αλλά στην καθημερινότητα μας απασχολούν άλλα πράγματα.

Ο Τραμπ τη μια μέρα κάνει μια αισιόδοξη πρόβλεψη για εκεχειρία μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς, για να θυμηθεί την επομένη τον πόλεμο στην Ουκρανία. Εδώ στο Ισραήλ η προσοχή μας στρέφεται, από τη μία πλευρά, σε μια δημοσκόπηση σύμφωνα με την οποία πάνω από το 80% των Ισραηλινών τάσσεται υπέρ του άμεσου τερματισμού του πολέμου και, από την άλλη, στον τελικό μιας εκπομπής μαγειρικής που μεταδίδεται σε ώρα υψηλής τηλεθέασης. Και τότε μας εκπλήσσει η είδηση για το θάνατο ενός ακόμη στρατιώτη.

Μέσα σε αυτή την ασταθή πραγματικότητα, όμως, ένα πράγμα είναι πάντα παρόν. Υπάρχουν μέρες που κρατάμε την ελπίδα ότι οι όμηροι θα επιστρέψουν σύντομα στα σπίτια τους, και μέρες που δεν το κάνουμε. Υπάρχουν μέρες που πεθαίνουν στρατιώτες και μέρες που δεν πεθαίνουν. Υπάρχουν μέρες που ο συνασπισμός του Νετανιάχου φαίνεται να βρίσκεται στο χείλος της κατάρρευσης και μέρες που νιώθουμε ότι αυτή η κυβέρνηση θα μας ακολουθεί για πάντα. Αλλά ένα πράγμα παραμένει σταθερό: τους τελευταίους τέσσερις μήνες, σχεδόν καθημερινά σκοτώνονται άμαχοι στη Γάζα, με τον αριθμό των θυμάτων διψήφιο ή τριψήφιο.

Στις πιο ευτυχισμένες μέρες σας στο Ισραήλ και στις πιο θλιβερές μέρες σας, όταν δακρύζετε για έναν πεσόντα και όταν γελάτε με ένα κωμικό σκετς στην τηλεόραση, όταν πηγαίνετε διακοπές στην Ελλάδα και κολλάτε στο αεροδρόμιο κατά την επιστροφή, όταν καλείστε ως έφεδροι στον στρατό και όταν έχετε γρίπη – κάθε μία από αυτές τις μέρες, παιδιά, άνδρες και γυναίκες πεθαίνουν ως «παράπλευρες απώλειες», ούτε δύο ώρες απόσταση με το αυτοκίνητο απ’ το σπίτι σας. (περισσότερα…)

Μνήμη Παύλου Καλλιγά (1948-2025)

*

Ο μόλις εχθές εκδημήσας καθηγητής φιλοσοφίας Παύλος Καλλιγάς άφησε πίσω του έργο σημαντικό, κυρίως και πρωτίστως με την υποδειγματική έκδοση των Απάντων του Πλωτίνου, τη μετάφραση και τα σχόλια του, κι η οποία με τα λόγια του Βασίλη Κάλφα «είναι μάλλον η πληρέστερη και πιο ενημερωμένη έκδοση των Απάντων του Πλωτίνου σε διεθνές επίπεδο». Στη μνήμη του αναδημοσιεύουμε ένα ποίημα του Λέοντος φιλοσόφου (9ος αι.), που ο ίδιος μετέφρασε στην εφημερίδα Τα Νέα τον Απρίλιο του 2021. Γαίαν έχοι ελαφράν. — Ηλίας Μαλεβίτης

~.~

Λέοντος του Φιλοσόφου

Ψυχρά τα γηρατειά, κι η κράση μου –αλλοίμονο–
φύσει φλεγματική. Αλλά κι ο Φλεβάρης μήνας
υπερβολικά ψυχρός, ενόσω του Υδροχόου το ζώδιο
πλανιέται τούτον τον καιρό στη συνοδεία του ήλιου,
κάνοντας σε κάποια μέρη ίσαμε και το κρασί να πήζει
και τα λαγήνια ακόμη από την παγωνιά να σπάζουν.

Μα κι εδώ που κατοικώ το χιόνι είναι σαν βουνό
και το σπίτι ολωσδιόλου παγωμένο,
ενώ ο βοριάς φυσά δριμύς, όλο φαρμάκι,
οξύς και διαπεραστικός σαν απ’ τα Τάρταρα να πνέει,
αφού, όπως φαίνεται, ο νοτιάς έχει τα μέρη μας αφήσει. (περισσότερα…)