Χέρμαν Έσσε

Η εξορία της αγάπης

 *

του ΣΩΤΗΡΗ ΓΟΥΝΕΛΑ

~.~

Υπάρχει ένα δοκίμιο του Ζήσιμου Λορεντζάτου με τίτλο «Χωρομετρήσεις» και υπότιτλο «Τρισάγιο σε τρεις ποιητές» (δες Μελέτες, β΄ τόμος, Δόμος 1994, σ. 357-388). Οι ποιητές είναι ο Αττίλα Γιόζεφ, ο Όσιπ Μαντελστάμ, και η Άννα Αχμάτοβα. Αρχίζοντας, και προτού καταπιαστεί με τις περιπτώσεις τους, σχολιάζει:

«Μας έχουν ζαλίσει το κεφάλι μας. Όλοι ανεβασμένοι σε σανίδια διαφημίζουν τα αγαθά τους, διαλαλούν την πραμάτεια τους, φωτογραφίζονται προσωπικά ή ομαδικά, στα γραφεία τους ή παραταγμένοι σε εξέδρες, και στη μεγάλη ιστορική επέτειο –όλοι γιορτάζουν κάποια ιστορική επέτειο– […] βλέπουμε να παρελαύνουν από κάτω στοιχημένα:

5.800.000 τουφέκια και καραμπίνες,
102.000 οπλοπολυβόλα,
28.000 ολμοβόλα,
53.0000 πεδινά και βαριά πυροβόλα.»

Η αναφορά προέρχεται από την «Θριαμβευτική Παρέλαση» του ασυμπλήρωτου Κοριολανού του Έλιοτ. Βρίσκω το κείμενο άκρως επίκαιρο καθώς η παρούσα περίοδος του πλανήτη σημαδεύεται από συζητήσεις και προετοιμασίες για θηριώδεις εξοπλισμούς και για πιθανότητα πυρηνικού πολέμου. Ο Λορεντζάτος πιο κάτω τα βάζει με τις πολιτικές ιδεολογίες και με αυτούς που τις καλλιεργούν (αν όχι τις επιβάλλουν) και με όλους όσοι κατά την ρήση του Πασκάλ «πέφτουν έξω τόσο περισσότερο επικίνδυνα, όσο ακολουθούν ο καθένας μια δικιά του αλήθεια». Τα βάζει ακόμη με την «μεγαλεπίβουλη ιστορία» (που την θεωρεί αφαίρεση) όπως και με την «ανθρωπότητα» (άλλη αφαίρεση) γιατί τον ενδιαφέρει ο συγκεκριμένος άνθρωπος με σάρκα και οστά. Γράφει: (περισσότερα…)

Hermann Hesse, Βήματα

*

Σαν τον ανθό μαραίνεται κι η κάθε νιότη
γέρνει απ’ τα γηρατειά, κάθε ηλικία θάλλει,
θάλλει κάθε αρετή, κάθε σοφία μεγάλη,
μα τη δροσιά της δεν κρατά ποτέ την πρώτη.
Όποτε την καλεί η ζωή, πρέπει να ξέρει
να λέει αντίο η καρδιά, πέρα να φεύγει,
πίσω τη θλίψη της ν’ αφήνει, να αλαργεύει,
γενναίο ξεκίνημα να κάνει σ’ άλλα μέρη.
Σε κάθε μας ξεκίνημα ζει μια μαγεία,
που είν’ της ζωής μας αρωγός και προστασία.

Σ’ αυτό το Αλλού λοιπόν ας μπούμε μ’ ευφροσύνη,
τόπος κανείς, καμιά πατρίδα δεν μας δένει,
από το πνεύμα αυτού του κόσμου οδηγημένοι
που βήμα βήμα μάς υψώνει, μας διευρύνει.
Δες, δεν προφταίνουν καν καλά να βολευτούνε
κι όλους τους τριγυρίζει η νάρκη, η χαύνωση ήδη·
οι έτοιμοι μόνο για φευγιό και για ταξίδι,
απ’ της συνήθειας τα δεσμά μπορούν να βγούνε.

Μα ίσως η ώρα του θανάτου θά ’ρθει πια
νέους ξανά σε νέους τόπους να μας στείλει,
το κάλεσμα της η ζωή δεν θα υποστείλει,
φύγε λοιπόν, καρδιά μου, αντίο κι έχε γεια! (περισσότερα…)