*
(Επειδή φαίνεται να ανοίγει και πάλι η συζήτηση για το άρθρο 86 του Συντάγματος)
του ΚΩΣΤΑ ΜΕΛΑ
~.~
Στην αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία, οι γραφές «παρανόμων»[1] και «νόμον μὴ ἐπιτήδειον θεῖναι» –ένδικα μέσα δημοσίου δικαίου, όπως θα λέγαμε σήμερα– είχαν μεγάλη σπουδαιότητα, καθώς αποτελούσαν προληπτικές και συγχρόνως κατασταλτικές εγγυήσεις τηρήσεως του πολιτεύματος και εκδικάζονταν από το δικαστήριο της Ηλιαίας. Αυτή που μας ενδιαφέρει σήμερα είναι η δεύτερη.
Η γραφή «νόμον μή ἐπιτήδειον θεῖναι»[2] ήταν ένδικο μέσο του δημοσίου δικαίου ασκούμενο εναντίον της θεσπίσεως ασύμφορου νόμου, δηλαδή νόμου που θα μπορούσε να βλάψει (ή είχε βλάψει) τα συμφέροντα της πόλεως. Η διαφορά της γραφής αυτής από την «γραφὴν παρανόμων» συνίστατο στο ότι αφορούσε μόνον νόμους, όχι ψηφίσματα.
Η προσωπική ευθύνη του εισηγητή και των αξιωματούχων που διηύθυναν τις εργασίες της Εκκλησίας ούτε ατονούσαν ούτε μετριαζόταν επειδή ο λαός είχε επιψηφίσει την πρόταση. Δεν διαρκούσε όμως και στο διηνεκές. Ένα χρόνο μετά την υποβολή της πρότασης (ή την ψήφισή της) έπαυε να υπάρχει.
Οι ποινές επί καταδίκης έφταναν έως τον θάνατο. Πάντως η γραφή «νόμον μὴ ἐπιτήδειον θεῖναι» έπρεπε, για να έχει ποινικές συνέπειες, να ασκηθεί μέσα σε προθεσμία ενός έτους από την ψήφιση του νόμου. Η απειλή της μερικής ατιμίας πρέπει να λειτούργησε και να έκανε ορισμένους πιο προσεκτικούς στις εισηγήσεις τους.[3] (περισσότερα…)











