*

του ΚΩΣΤΑ ΜΕΛΑ

Σύμφωνα με την κυρίαρχη άποψη που επικρατεί στον πλανήτη, αυτό που θα χαρακτηρίσει τον 21ο αιώνα θα είναι η μετάβαση από το καθεστώς της αμερικανικής ηγεμονίας στο καθεστώς μιας έντονης αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων, ΗΠΑ και Κίνας.

Η πρώτη αντιπαράθεση μεταξύ των δύο χωρών είναι εμφανής και αφορά στην συγκέντρωση ισχύος στη Νέα Τεχνολογία. Πρόκειται για τη νέα ψηφιακή τεχνολογία (τεχνική νοημοσύνη, ρομποτική κτλ.). Οι ΗΠΑ διαθέτουν πέντε μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας: Alphabet, Amazon, Facebook, Apple, Microsoft. Πρόκειται για τις εταιρείες που θεωρούνται ανάμεσα σε αυτές με τη μεγαλύτερη χρηματιστηριακή αξία σε παγκόσμια κλίμακα από το τέλος της προηγούμενης δεκαετίας.

Η κάθε μία από αυτές εξειδικεύεται στη διαδικτυακή διαφήμιση, στις διαδικτυακές πωλήσεις, σε υπηρεσίες ανταλλαγής μηνυμάτων (messaging), στο υλισμικό (hardware) και στο λογισμικό (software). Οι πέντε εταιρείες έχουν γιγαντωθεί τα τελευταία χρόνια χάρις στις επενδύσεις που έχουν κάνει στην έρευνα και την ανάπτυξη, αλλά και στις εξαγορές και συγχωνεύσεις που έχουν προβεί, εξαλείφοντας κάθε πιθανό μελλοντικό ανταγωνισμό. Πρόκειται για χαρακτηριστική περίπτωση μονοπωλίων που δυσκολεύουν αφάνταστα την είσοδο άλλων εταιριών στην αγορά, για να μην πούμε την απαγορεύουν de facto. Παράλληλα, είναι οι μεγάλοι νικητές της περιόδου της πανδημίας. Επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους παράγοντας σωρεία κερδών.

Τα τελευταία έτη, η άνοδος της Κίνας στο παγκόσμιο γεωπολιτικό και γεωοικονομικό παίγνιο και σε αυτόν τον τομέα ήταν δυναμική. Τέσσερεις κινέζικες εταιρίες υψηλής τεχνολογίας προβάλλουν ως οι ισχυροί ανταγωνιστές των αμερικάνικων εταιριών αμφισβητώντας την ηγεμονία τους στο πλανητικό πεδίο. Πρόκειται για τις εταιρίες Baidu, Alibaba, Tencent και Xiaomi, οι οποίες έχοντας κυριαρχήσει στην κινεζική αγορά για χρόνια, επεκτείνονται σε παγκόσμια κλίμακα. Και οι κινέζικες εταιρείες δρουν ακριβώς όπως και οι αμερικάνικες. Η μοναδική τους διαφορά είναι ότι βρίσκονται κυριολεκτικά στην υπηρεσία της κυβέρνησής τους, ενώ οι αντίστοιχες αμερικάνικες πράττουν το ίδιο με έμμεσο τρόπο. (περισσότερα…)

*

«Είναι προφανές ότι η σύγκρουση, η οποία ξεκίνησε ως περιορισμένος εδαφικός πόλεμος και κλιμακώθηκε σε καθολική οικονομική αντιπαράθεση μεταξύ ολόκληρης της Δύσης, από τη μία πλευρά, και της Ρωσίας και Κίνας, από την άλλη, έχει πλέον εξελιχθεί σε παγκόσμιο πόλεμο.»

Αποσπάσματα από την πρόσφατη συνέντευξη του προβεβλημένου Γάλλου στοχαστή στον παρισινό Le Figaro.

~.~

Ο Πούτιν έκανε ένα μεγάλο σφάλμα από νωρίς. Τις παραμονές του πολέμου όλοι έβλεπαν την Ουκρανία ως κοινωνία σε αποσύνθεση, ως αποτυχημένο κράτος εν τη γενέσει του. Νομίζω ότι ο υπολογισμός του Κρεμλίνου ήταν ότι μια τέτοια κοινωνία σε αποσύνθεση θα κατέρρεε με το πρώτο σοκ. Αυτό που ανακαλύψαμε, αντιθέτως, είναι ότι μια κοινωνία σε αποσύνθεση, αν τροφοδοτείται από εξωτερικούς οικονομικούς και στρατιωτικούς πόρους, είναι δυνατόν να βρει στον πόλεμο ένα νέο είδος ισορροπίας, ακόμη και μια προοπτική, μιαν ελπίδα.

~.~

Ο Μερσχάιμερ μας λέει ότι η Ουκρανία, της οποίας ο στρατός είχε τεθεί υπό τον έλεγχο του ΝΑΤΟ (Αμερικανών, Βρετανών και Πολωνών αξιωματούχων) τουλάχιστον από το 2014, είναι de facto μέλος της Ατλαντικής Συμμαχίας, και ότι οι Ρώσοι είχαν δηλώσει εξαρχής ότι δεν θα ανεχθούν ποτέ μια Ουκρανία μέλος του ΝΑΤΟ. Από τη δική τους τη σκοπιά, οι Ρώσοι διεξάγουν επομένως έναν πόλεμο αμυντικό και προληπτικό. Ο Μερσχάιμερ προσθέτει ότι δεν έχουμε κανένα λόγο να χαιρόμαστε για τις ενδεχόμενες δυσκολίες των Ρώσων, διότι εφόσον πρόκειται για ζήτημα υπαρξιακό για εκείνους, όσο περισσότερα εμπόδια συναντούν, τόσο πιο σκληρά θα αντιδράσουν. Η ανάλυσή του φαίνεται να ευσταθεί.

Από την άλλη πάλι, ο Μερσχάιμερ, σαν καλός Αμερικανός, υπερεκτιμά τη χώρα του. Θεωρεί ότι, αν για τους Ρώσους ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι υπαρξιακός, για τους Αμερικανούς είναι ουσιαστικά απλώς άλλο ένα παίγνιο ισχύος. Μετά το Βιετνάμ, το Ιράκ και το Αφγανιστάν, τι είναι μια ακόμη πανωλεθρία; Το βασικό αξίωμα της αμερικανικής γεωπολιτικής είναι: Μπορούμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε γιατί είμαστε προστατευμένοι, απομονωμένοι ανάμεσα σε δύο ωκεανούς, τίποτα δεν μπορεί να μας συμβεί. Οπότε δεν υπάρχουν ζητήματα υπαρξιακά για την Αμερική.

Πρόκειται για ανάλυση ανεπαρκή, που σήμερα ωθεί τον Μπάιντεν σε αστόχαστες επιλογές. Η Αμερική είναι εύθραυστη. Η αντίσταση της ρωσικής οικονομίας σπρώχνει το αμερικανικό αυτοκρατορικό σύστημα προς τον γκρεμό. Κανείς δεν περίμενε ότι η ρωσική οικονομία θα άντεχε απέναντι στην οικονομική υπεροπλία του ΝΑΤΟ. Πιστεύω ότι ούτε οι ίδιοι οι Ρώσοι το είχαν προβλέψει.

Αν η ρωσική οικονομία, υποστηριζόμενη από την Κίνα, κατορθώσει να αντισταθεί επ’ αόριστον στις κυρώσεις και επιπλέον εξαντλήσει την ευρωπαϊκή οικονομία, ο αμερικανικός νομισματικός και οικονομικός έλεγχος του κόσμου θα καταρρεύσει, και μαζί με αυτόν και η δυνατότητα των Ηνωμένων Πολιτειών να χρηματοδοτούν το τεράστιο εμπορικό τους έλλειμμα χωρίς όρια. Ο πόλεμος έχει γίνει επομένως υπαρξιακός για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Όχι λιγότερο από τη Ρωσία, δεν έχουν τη δυνατότητα να αποσυρθούν από τη σύγκρουση, δεν τους επιτρέπεται να υποχωρήσουν. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο βρισκόμαστε τώρα σε έναν πόλεμο ατέρμονο, σε μια αντιπαράθεση της οποίας το αποτέλεσμα θα είναι αναγκαστικά η κατάρρευση του ενός ή του άλλου. (περισσότερα…)

*

του ΚΩΣΤΑ ΜΕΛΑ

Φαίνεται ότι η ρήση του λόρδου Ισμέυ, πρώτου Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ  το διάστημα 1952-1957, «Keep the Russians out, the Americans in, and the Germans down», με την οποία εξηγούσε με απλό τρόπο τους πραγματικούς στόχους της συμμαχίας τότε, πέρα από το επιφαινόμενο, έχει τελικά διαχρονική αξία. Οι τελευταίες εξελίξεις, τόσο της Συνόδου των Αρχηγών της ΕΕ, όσο και της συνόδου των G7, δείχνουν, με αρκετή σαφήνεια, την (απόλυτη;) επικυριαρχία των αγγλοσαξονικών δυνάμεων της Δύσης, στο σημερινό γεωπολιτικό παίγνιο που εκτυλίσσεται στη δυτική ακτή της Ευρασίας, με αντίπαλο τη Ρωσία. ΗΠΑ και Βρετανία μέχρις σήμερα, έχουν επιβάλει τις απόψεις τους στις κύριες Ευρωπαϊκές χώρες αναφορικά με τον τρόπο αντιμετώπισης της Ρωσίας σε στενή συνεργασία με την Πολωνία και τις τρεις χώρες της Βαλτικής.

Το ίδιο συμβαίνει βεβαίως και στην ανατολική ακτή (Ειρηνικός – Ινδικός) όπου ο βασικός αντίπαλος εκεί είναι η Κίνα. Εδώ οι ΗΠΑ σε στενή συνεργασία με την Αυστραλία και την πανταχού παρούσα Βρετανία καθορίζουν την πολιτική αντιμετώπιση της Κίνας ενώ οι υπόλοιπες βασικές συμμαχικές χώρες (Ιαπωνία, Ν. Κορέα) μέχρι σήμερα ακολουθούν πιστά. Οι ΗΠΑ, με την αλλαγή της προεδρίας, επιχειρούν να ενδυναμώσουν τις σχέσεις τους με τις χώρες της περιοχής, εκτός από το επίπεδο της αμυντικής συνεργασίας (συμφωνία Αυστραλίας – Ηνωμένου Βασιλείου – ΗΠΑ (AUKUS)^[1] και της γενικότερης συμφωνίας ( Αυστραλίας – Ιαπωνίας – Ινδίας – ΗΠΑ (QUAD)^[2] και σε αυτό των οικονομικών σχέσεων. Σε αυτή την κατεύθυνση εντάσσεται η προσπάθεια δημιουργίας μιας US-ASEAN Comprehensive Strategic Partnership. Δηλαδή μια συμφωνία ανάλογη με την αντίστοιχη κινέζικη Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP).

Και στις δύο ακτές της Ευρασίας, είμαστε μάρτυρες της προσπάθειας που καταβάλλουν οι ΗΠΑ, μετά την απώλεια της κεντρικής Ασίας (Heartland), με τελευταία πράξη την αποχώρηση από το Αφγανιστάν, να διατηρήσουν τον έλεγχο της Ευρασίας μέσω του ελέγχου της περιφέρειας (Rimland). (περισσότερα…)