Λέων ο Φιλόσοφος

Μνήμη Παύλου Καλλιγά (1948-2025)

*

Ο μόλις εχθές εκδημήσας καθηγητής φιλοσοφίας Παύλος Καλλιγάς άφησε πίσω του έργο σημαντικό, κυρίως και πρωτίστως με την υποδειγματική έκδοση των Απάντων του Πλωτίνου, τη μετάφραση και τα σχόλια του, κι η οποία με τα λόγια του Βασίλη Κάλφα «είναι μάλλον η πληρέστερη και πιο ενημερωμένη έκδοση των Απάντων του Πλωτίνου σε διεθνές επίπεδο». Στη μνήμη του αναδημοσιεύουμε ένα ποίημα του Λέοντος φιλοσόφου (9ος αι.), που ο ίδιος μετέφρασε στην εφημερίδα Τα Νέα τον Απρίλιο του 2021. Γαίαν έχοι ελαφράν. — Ηλίας Μαλεβίτης

~.~

Λέοντος του Φιλοσόφου

Ψυχρά τα γηρατειά, κι η κράση μου –αλλοίμονο–
φύσει φλεγματική. Αλλά κι ο Φλεβάρης μήνας
υπερβολικά ψυχρός, ενόσω του Υδροχόου το ζώδιο
πλανιέται τούτον τον καιρό στη συνοδεία του ήλιου,
κάνοντας σε κάποια μέρη ίσαμε και το κρασί να πήζει
και τα λαγήνια ακόμη από την παγωνιά να σπάζουν.

Μα κι εδώ που κατοικώ το χιόνι είναι σαν βουνό
και το σπίτι ολωσδιόλου παγωμένο,
ενώ ο βοριάς φυσά δριμύς, όλο φαρμάκι,
οξύς και διαπεραστικός σαν απ’ τα Τάρταρα να πνέει,
αφού, όπως φαίνεται, ο νοτιάς έχει τα μέρη μας αφήσει. (περισσότερα…)

Η βυζαντινή ποίηση ανθολογημένη | Αποδόσεις του Αντώνη Ζέρβα (1953-2022)

*

Εισαγωγή-ανθολόγηση-σχόλια ΗΛΙΑΣ ΜΑΛΕΒΙΤΗΣ

~.~

Αποδόσεις του Αντώνη Ζέρβα (1953-2022)

Αυτή την εβδομάδα θα κάνουμε μία μικρή παράκαμψη από την ποίηση του Ναζιανζηνού, για να παρουσιάσουμε τις αποδόσεις (βυζαντινές αναμορφώσεις τις αποκαλεί ο ίδιος) του Αντώνη Ζέρβα. Μνημοσύνου και μνήμης χάριν προς τον προσφάτως εκλιπόντα ποιητή († 3/6/2022), αναδημοσιεύουμε τις αποδόσεις των επιλεγμένων ποιημάτων του Λέοντα του φιλοσόφου (9ος αι.), του Χριστόφορου Μυτιληναίου και του Ιωάννη Μαυρόποδα, μητροπολίτου Ευχαΐτων (α΄ μισό 11ου αι., αμφότεροι). Οι αποδόσεις αυτές, με τους ιδιαίτερους, πρόσθετους, τίτλους ζερβικού ποιητικού ύφους, πρωτοδημοσιεύτηκαν στο περιοδικό-αγλάϊσμα Ἑκηβόλος (τ. 18, Χειμώνας 1997, σ. 1945-1953).  Συμβουλευτήκαμε όμως και την μεταγενέστερη δημοσίευσή τους στο έργο του Οι Συλλογές 1983-2006 (Ἴνδικτος, Ἀθήνα 2008, σ. 381-389), καθώς είχε επιφέρει δυο μικροαλλαγές, τις οποίες και μεταφέραμε εδώ.

~·~

Ποίημα
Λέοντος τοῦ Φιλοσόφου
κατά τινος ἰατροῦ
ὁποὺ συμβούλευε
ἀκαίρως
τὸ πινδαρικὸν
ἄριστον μὲν ὕδωρ

Ψυχρὸ τὸ γῆρας καὶ ψυχροὶ ἐκ φύσεως,
φεῦ, οἱ χυμοὶ τῆς δικῆς μου κράσης. Φεβρουάριος
ὁ μήνας, ψυχρότατος. Εἴμαστε πιὰ στὸν Ὑδροχόο
ὁποὺ ζευγμένος στὸν ἥλιο κάνει ὥστε
ἀκόμη καὶ τὸ κρασὶ νὰ πήζει σὲ ὁρισμένους τόπους,
τὰ δὲ κανάτια σπάζουν ἀπ᾽ τὴν πολλὴ τὴν ψύξη.
Ἐπιπλέον, τὸ σπίτι ὁποὺ μένω τώρα
τό ᾽χει σκεπάσει τὸ χιόνι καὶ ξυλιάζεις·
ὁ ἀγέρας κατεβαίνει δριμὺς καὶ πικρὸς
ἀπ᾽ τὴ Θράκη, ὀξύς, βίαιος, φυσομανώντας
μὲ τὴν πνοὴ τοῦ ταρτάρου· κι ὁ νοτιὰς
ἀπαράτησε τὸν οὐρανὸ τῶν κλιμάτων μας.
Πῶς λοιπόν, ἐσὺ φίλτατε, ἀφοῦ βλέπεις
τί ψύχρες μὲ λούζουνε τὸν κακόμοιρο,
διατάζεις νερὸ νὰ μοῦ δίνουν μονάχα;
Ἂν σ᾽ ἀκούσω, εἴτε χιόνι θὰ γίνω κι ἐγὼ
ἢ χαλάζι• καὶ νεκρὸς σὰν τὸ κρύσταλλο
ἄψαυστος θὰ φανῶ στοὺς νεκροστόλους.
Τράβα λοιπὸν στοὺς τόπους τῆς Ἰνδίας,
στὶς πόλεις τῶν Ἀγησύμβων ἢ τῶν Βλεμμύων,
ὅπου λένε πὼς δὲν βλασταίνουν τ᾽ ἀμπέλια·
ἐκεῖ νὰ δείξεις τὴν ἰατρική σου σοφία.
Ἐμεῖς χρεία δὲν ἔχουμε ἀπ᾽ τὴ δική σου τέχνη,
ἂν θέλουμε νά ᾽μαστε ζωντανοὶ καὶ νὰ κοιτᾶμε τὸν ἥλιο.

~•~

 

(περισσότερα…)