*

Άγιοι Δέκα

Πέθαναν οι θεοί: στη γαλανή Αθηνά
πια δεν προσφέρουμε στεφάνια από λιοκλάδια
ούτε στην Κόρη μερτικό από τη σοδειά.
Γυρνούν ανέμελα οι βοσκοί μες στα λαγκάδια
και τραγουδούν στα ξέφωτα και τις μονιές –
ο Μέγας Παν, ο Μέγας Παν είναι νεκρός!
Έπαψε ο Ύλας να γυρεύει τις πηγές·
πια της Μαρίας βασιλεύει ο ακριβογιός.

Κι όμως, σ’ αυτό το θαλασσόπνοο νησί
της θύμησης μασώντας τους πικρούς καρπούς,
μες στ’ ασφοδίλια ίσως να κρύβονται οι θεοί.
Νά εκεί! Τα βέλη του Έρωτα! Αχ, να φύγω,
απ’ την οργή του να γλιτώσω! Μα όχι… Ακούς;
Θροούν γλυκά τα φύλλα: ας μείνω ακόμα λίγο.

Μετάφραση Στάθης Κυδωνιάτης

*

*

*

*

του ΔΗΜΗΤΡΗ Ε. ΣΟΛΔΑΤΟΥ

~.~

Ἡ γὰρ δύναμίς μου ἐν ἀσθενεία τελειοῦται.

ΠΑΥΛΟΥ ΤΟΥ AΠΟΣΤΟΛΟΥ, Προς Κορινθίους Β΄, ιβ΄ 9

Τι θα γίνει αν κοιμηθείς και ονειρευτείς
πως πήγες στον παράδεισο κι εκεί
έκοψες ένα παράξενο και πανέμορφο λουλούδι
και τι θα γίνει αν όταν ξυπνήσεις
κρατάς το λουλούδι αυτό στο χέρι σου;

SAMUEL TAYLOR COLERIDGE

Βρίσκονταν στο τελευταίο στάδιο. Την γάζωνε ο καρκίνος. Δεν έμεινε πλέον τίποτα, ούτε σάρκα, ούτε μαλλιά, ούτε κουράγιο. Απόψε ήταν η τελευταία της νύχτα. Το ήξερε. Μύριζε τον θάνατο στο δωμάτιο. Ένιωθε την γεύση του στο στόμα της. Τα φώτα στον θάλαμο χαμηλωμένα. Είχαν φύγει όλοι. «Πρέπει ν’ αναπαυθείς», της είπαν, λες και δεν θ’ αναπαύονταν σε λίγο για πάντα. Τα παιδιά της δεν τα είδε τις τελευταίες μέρες. Φοβήθηκαν να της τα πάνε μήπως τρομάξουν, αν αντικρίσουν κάτι κόκαλα σταυρωμένα αντί για την μάνα τους. Λείψανο κατάντησε. Η ανάσα της λιγοστή, όπως η φλόγα στο καντήλι που τρεμοσβήνει πριν σβήσει, ενώ το λάδι έχει πλέον σωθεί. Σώθηκε το λάδι της. Μα πόσο μπόρεσε να κάψει; Είκοσι επτά μόνον χρονών, τι πρόλαβε να ζήσει;

Παντρεύτηκε μικρή, λες και το ’ξερε. Έγινε μάνα. Ευτυχώς για κείνη. Δυστυχώς για τα παιδιά της: θα ορφανέψουνε νωρίς. Άντρα τής διάλεξε ο πατέρας της. Δεν είπε «όχι». Έναν άντρα θα ’παιρνε, ας ήταν αυτός. Προκαθορισμένη ζωή: μαγκανοπήγαδο. Εκείνος στην δουλειά, εκείνη στο σπίτι. Κάθε δεύτερο Σάββατο σε καμιά ταβέρνα. Την Κυριακή στην εκκλησία. Ο άντρας της ήταν θρήσκος. Της έβαλε μια εικονίτσα των Αγίων Αναργύρων κάτω από το μαξιλάρι φεύγοντας. Εκείνη στράβωσε τα μούτρα της, δεν πίστευε και πολύ: «Άμα πεθάνεις, βράστα! Όσο ζεις, κοίτα να χαρείς». Πολύ που χάρηκε… Μήπως τον έρωτα; Πφ! Σανίδες μέτραγε στο ταβάνι. Μήπως ταξίδια; Τώρα θα τα κάνει μαζεμένα, ένα και μακρινό. Τι χάρηκε; Πάντα την πλήγωνε αυτή η λέξη, ακόμα και στην προφορά της: «Χαρά!» Εκείνο το «Χ», στην αρχή, σαν διαγραφή της φαίνονταν. Σαν διασταυρωμένα ξίφη. Σαν ήχος λάμας που της έσκιζε το λαρύγγι.

Βήχας συγκλόνισε το στέρνο της. Ένας κόμπος αίματος ανέβηκε στο στόμα και τον έφτυσε στο σεντόνι. Ο λεκές απλώθηκε στο ύφασμα σαν ανθισμένο τριαντάφυλλο στο χιόνι. Ο αέρας λιγόστευε, λες και κάποιος τον έκοβε με μαχαίρι. Πήρε κοφτές ανάσες και πετάρισε τα βλέφαρα. Δεν έβλεπε καλά. Σαν να κοίταζε πίσω από θολωμένα τζάμια. Μόνον σκιές ξεχώριζε. Σκιές ακαθόριστες. Μία την πλησίασε κι έπιασε τον σφυγμό της. Θα ’ταν ο γιατρός, ήταν η ώρα του.

«Δεν μπορώ ν’ ανασάνω, γιατρέ!» ψιθύρισε με κόπο. (περισσότερα…)

*

ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ ΜΕ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ | 29.xi.25
Κείμενα – Φωτογραφίες ΗΛΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΣ

*

ΣΥΝΑΞΕΙΣ

Πόση χαρά προσφέρουν οι συνάξεις των ποιητών και μάλιστα όταν πραγματοποιούνται σε πολύ αραιά διαστήματα, τόσο αραιά που να έχει πονέσει για να ξαναδεί ειλικρινά ο ένας τον άλλον. Εδώ είμαστε στο μικρό μου σπίτι, στο χωριό Μέλιγος Τρικάλων, το μακρινό 2007, όταν οι φίλοι ποιητές δεν φοβήθηκαν την απόσταση και ήρθαν σαν τα πουλιά, που, ενώ πετούν σε διαφορετικά σημεία του ουρανού, ξαφνικά συγκεντρώνονται και προσγειώνονται όλα μαζί σ’ ένα σημείο. Τι στιγμές. Ξανακοιτάζω τη φωτογραφία και βλέπω τον Αντώνη Φωστιέρη, τον Κώστα Ακρίβο, την αφεντιά μου, τον Κώστα Βούλγαρη και τον βιβλιοπώλη Κώστα Κοτρώνη, που επωμίστηκε και τα έξοδα της συνάντησης. Στους από εδώ καναπέδες, έξω από το κάδρο της φωτογραφίας, πρέπει να κάθονταν, αν θυμάμαι καλά, ο Γιώργος Μαρκόπουλος, ο Γιώργος Μπλάνας, η Ελένη Λαδιά και ο Νίκος Λάζαρης. Ίσως και ένας-δυό άλλοι. Πώς πέρασαν οι μέρες, πώς πέρασαν τα χρόνια, όπως έγραψε ανεξίτηλα ο μεγάλος ποιητής της Αλεξάνδρειας.

* (περισσότερα…)

*

Στο Γραφείο Ταυτοτήτων
Της Υποδιεύθυνσης Ασφάλειας (Δίωξης κι Εξιχνίασης Εγκλημάτων)
Είναι μόνο δύο υπάλληλοι, άντρας
Γυναίκα, αξιωματικοί ή αστυφύλακες
Δεν μπορώ να διακρίνω
Και κανένας πολίτης.
Όλα πλέον διεκπεραιώνονται με ραντεβού
Για ν’ αποφεύγεται ο συνωστισμός.

Καλησπερίζω. Παίζει χαμηλόφωνη μουσική
Chill out, σιωπή, τακτοποιήσεις με μικρές
Κινήσεις, κοφτές. Άψογα όλα, η απλότητα
Του χώρου δεν αποκλείει
Τη λειτουργικότητα, θυρίδες, συρτάρια, ντουλάπια
Γυμνοί τοίχοι.
Μ’ αρέσει αυτή η λειτουργικότητα, με καθησυχάζει
Κάπως.

(περισσότερα…)

*

Προλόγισμα – Μετάφραση
Χρίστος Κρεμνιώτης

~.~

Ο Χέρμπερτ Κλάυντ Λιούις γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη το 1909 και πέθανε στην ίδια πόλη το 1950. Εργάστηκε ως ανταποκριτής σε διάφορες εφημερίδες, έγραψε το σενάριο για κάποιες ταινίες, δημοσίευσε επί πληρωμή αρκετά διηγήματα, ωστόσο έζησε ως επί το πλείστον με στερήσεις. Κάποια στιγμή, το όνομά του για λόγους που εν μέρει σχετίζονται και με τον αντιμιλιταρισμό των έργων του, των οποίων η έκδοση συνέπεσε με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, βρέθηκε στη μαύρη λίστα λόγω «αντιαμερικανικών ενεργειών». Το γεγονός αυτό έδωσε τη χαριστική βολή στον ήδη εξαντλημένο συγγραφέα που αγωνιούσε επιπλέον για την επιβίωση της οικογένειάς του. Το αν πέθανε από έμφραγμα ή αυτοκτόνησε παραμένει αδιευκρίνιστο.

Δεκαετίες αργότερα, όταν ένας Αργεντινός εκδότης ζητά από τον Αμερικανό συγγραφέα και κριτικό Μπραντ Μπίγκελω να του προτείνει ένα βιβλίο προς μετάφραση, ο δεύτερος έχει κατά σύμπτωση μόλις εντοπίσει στο Αρχείο του Time μια βιβλιοκρισία για το Genteleman Overboard. Το βιβλίο θα εκδοθεί στην Αργεντινή το 2010. Αμέσως μετά εκδίδεται στο Ισραήλ πουλώντας χιλιάδες αντίτυπα και, μέσα από ατραπούς που πάντως οδήγησαν στο φως, στα 2020 φτάνει στην Αγγλία μέσω του οίκου Recovered Books.

Στα εννέα κεφάλαια του έργου, ανθίζουν μεσοπέλαγα –και λουσμένες κάπου κάπου με σκοτεινές ανταύγειες μαύρης κωμωδίας– σκέψεις συγγενικές με εκείνες του Ιβάν Ίλιτς, προσφέροντας λάμψεις ενός μικρού λογοτεχνικού διαμαντιού που μπορεί να απολαύσει τόσο ένας αναγνώστης όσο, πιστεύω, και ένας θεατής. – XK

///

Όταν ο Χένρυ Πρέστον Στάντις έπεσε στον Ειρηνικό ωκεανό, ο ήλιος μόλις που είχε αρχίσει να φαίνεται στον ορίζοντα. Με τη θάλασσα να απλώνει ατάραχη σαν λίμνη, τον ήπιο καιρό και την πραότητα της αύρας, ήταν αδύνατον να μην αισθάνεσαι νικημένος από μια ακαταμάχητη μελαγχολία. (περισσότερα…)

*

τοῦ ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΤΙΛΗ

~.~

Στίχοι καὶ PhotoPoem

Ὁ Θεὸς εἶναι Μεγάλος
Μαρία
Βάλε στὴν προσευχή σου
Σὲ παρακαλῶ
Καὶ τοῦτον τὸν φτωχὸ Μακρὰμ
Στὸ ράντζο
Τὸν ἄρρωστο Αἰγύπτιο
Τὸν μόνο
ποὺ στὸν θάλαμο
4 πενῆντα τρία
Στοῦ Γεννηματᾶ
Νύχτα φωτὸς ἀκρυλικοῦ
Ἕξι Ἀπρίλη τοῦ Εἰκοσιδυὸ
Μέρα Τετάρτη
Ἔνιωσε ὅσο κανεὶς ἀπὸ ἐμᾶς
Παρούσα
Τὴν Ὕπαρξή σου

* (περισσότερα…)

*

Δυὸ πόδια βατράχου καὶ μία ἀράχνη,
λάχανο κόκκινο καὶ ζάχαρη ἄχνη,
τὸ δόντι τῆς κόμπρας κι ἑπτὰ μανδραγόρες
βρασμένοι σὲ γάλα γιὰ δώδεκα ὧρες.

Δαγκάνα σκορπιοῦ στὸ ἴδιο καζάνι
καὶ λάδι ἀπὸ τρούφα μισὸ φλιτζάνι,
μπισκότα βουτύρου χωρὶς γλουτένη
σιρόπι ἀγαύης, μιὰ πρέζα τσιμένι.

Πλοκάμια σουπιᾶς καὶ γλῶσσα ἰγκουάνα
– μ’ ἂν εἶσαι βῆγκαν ἀρκεῖ μιὰ μπανάνα –
λίγο ἁλάτι, καγὲν πιπέρι,
κινόα μιὰ φοῦχτα καὶ γκότζι μπέρρυ. (περισσότερα…)

*

του ΠΕΤΡΟΥ ΠΟΛΥΜΕΝΗ

~.~

Η ταυτότητα ενός προσώπου ριζώνει σε έμφυτες ροπές με ηθική βαρύτητα, και σχηματίζεται από τη ζύμωση με αξίες και μια συναισθηματική ώθηση προς ό,τι το εν λόγω πρόσωπο θεωρεί ως συγκροτητικό του χαρακτηριστικό. Συγκροτητικά χαρακτηριστικά ενός προσώπου είναι οι ισχυρές του ανάγκες. Τέτοιες ανάγκες υπαγορεύει, για παράδειγμα, μια έμφυτη ροπή, όπως η επιδίωξη της απόλαυσης ή της ελευθερίας. Ανάγκες σχηματίζονται και από τις αξίες σε έναν κοινωνικό σχηματισμό, όπως αξία της ευημερίας ή της δικαιοσύνης. Τόσο οι έμφυτες ροπές (ως αυταξίες) όσο και οι αξίες που μας έχουν διαμορφώσει σε κοινωνικό σχηματισμό, γίνονται φανερές στις ανάγκες μας: τόσο στις ορμές που έχουμε, όσο και στις αντιστάσεις που προβάλουμε. Οι ανάγκες αποκαλύπτονται σε όσα πράττουμε, αλλά και σε όσα δεν πράττουμε. Ένα παράτολμο βήμα στο πέρασμα του Γιόσου, ανεβαίνοντας τον Όλυμπο, συναντά αντιστάσεις λόγω της έμφυτης ροπής για αυτοσυντήρηση (ισοδύναμα, για αποφυγή πόνου). Ανάλογα με το οικοσύστημα των αξιών του, ένα πρόσωπο συναντά αντιστάσεις στο να διακινήσει ναρκωτικά.

Οι ανάγκες μας, είτε διαμορφώνουν ορμές, ενίοτε ικανές να καταλύσουν δεσμούς, είτε μας προκαλούν αντιστάσεις, σαν ένα εσωτερικευμένο ‘πρέπει’ στη συμπεριφορά μας. Άλλες ανάγκες είναι ισχυρές και γνήσιες μέσα μας, άλλες επίπλαστες. Γι’ αυτό και κάθε αίτημα πληρότητας, συνυφαίνεται με ένα αίτημα αυτογνωσίας και ξεκαθαρίσματος των αναγκών μας. Για να γίνει ένα τέτοιο ξεκαθάρισμα, χρήσιμο είναι να αναρωτηθούμε πως σχηματίζονται οι ανάγκες μας, ποιες είναι οι πηγές τους. Μπορούμε να αναγνωρίσουμε τέσσερεις πηγές που γεμίζουν την κοίτη των αναγκών μας στην ανθρώπινη περιπέτεια: α) η βιολογική μας συγκρότηση β) η ιστορικότητα των αξιών ενός πολιτισμού, γ) οι πρακτικές που συμμετέχουμε στο εδώ και τώρα ενός κοινωνικού σχηματισμού, δ) η συναισθηματική ιδιαιτερότητα ενός μεμονωμένου προσώπου. (περισσότερα…)

*

Τον Μάρτιο του 2014, δηλαδή μετά την ανατροπή του νομίμως εκλεγμένου προέδρου Γιανουκόβιτς, τη σφαγή στο Μέγαρο των Συνδικάτων της Οδησσού, την κατάληψη της Κριμαίας από τη Μόσχα και την ένοπλη εξέγερση των Ρωσσοουκρανών στο Ντονμπάς, ο Χέλμουτ Σμιτ, ο σπουδαίος Γερμανός πρώην καγκελάριος, παραχώρησε μια βαρυσήμαντη συνέντευξη στην εφημερίδα Bild. Και δεν μάσησε τα λόγια του για τα γεγονότα στη χώρα του Δνείπερου.

«Η απόπειρα της ΕΕ και της Κομμισιόν να προσαρτήσει την Ουκρανία είναι μεγαλομανία, δεν έχουμε καμία δουλειά εκεί. Οι γραφειοκράτες στις Βρυξέλλες δεν καταλαβαίνουν τι κάνουν. Και εξαναγκάζουν την Ουκρανία να αποφασίσει, ελεύθερα τάχα μου, μεταξύ Δύσης και Ανατολής. Δεν είναι ώρα αυτή ν΄ ανοίγουμε με ρητορεύματα τον δρόμο προς τον Γ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και σίγουρα δεν είναι για περισσότερους νατοϊκούς εξοπλισμούς. Αλλά ο κίνδυνος να χειροτερέψει η κατάσταση, όπως τον Αύγουστο του 1914, αυξάνεται μέρα με τη μέρα».

Ο διάδοχος του στη καγκελαρία, Χέλμουτ Κολ, την ίδια εκείνη περίοδο μιλώντας στον Τύπο, συμπλήρωνε στο ίδιο πνεύμα: (περισσότερα…)