*

Λογοθεσίες από τον
ΗΡΑΚΛΗ ΛΟΓΟΘΕΤΗ

*

Κύκλοι μέσα σε κύκλους

Άναυδοι μπροστά στο τεράστιο, διαμέτρου 50 μέτρων, κτίσμα που αποκαλύφθηκε πρόσφατα στο Καστέλλι της Κρήτης, οι αρχαιολόγοι δεν έχουν ακόμα αρκετά στοιχεία ώστε να προσδιορίσουν τη λειτουργία του. Επειδή όμως το κτίσμα είναι διατεταγμένο σε επάλληλους κύκλους, η μυστηριακή του διάσταση παραπέμπεται δικαιωματικά στα Κυκλικά Ερείπια του Μπόρχες:

Ένας άντρας ανεξιχνίαστης προέλευσης θα φτάσει κάποιο βράδυ σ’ ένα ναό κατεστραμμένο από τη φωτιά και θ’ αρχίσει να ονειρεύεται την δημιουργία ενός ανθρώπου. Νύχτα με τη νύχτα, για ατελείωτα χρόνια, πλάθει έναν γιό που είναι άτρωτος από την φωτιά, τον ζωντανεύει και τον αφήνει ελεύθερο, τρέμοντας μήπως το παιδί αντιληφθεί πως κατάγεται από το όνειρο του πατέρα του. Τότε η πυρκαϊά ζώνει ξανά τα ερείπια, μα οι φλόγες αφήνουν ανέγγιχτο τον δημιουργό —που ανακαλύπτει έτσι, με έντρομη ταπεινότητα, πως και ο ίδιος δεν είναι παρά το όνειρο ενός άλλου. Ένας κύκλος ζωής κι αυτός που γεννήθηκε από τον προηγούμενο και πλαστούργησε τον επόμενο.

Η ίδια δημιουργός συνείδηση αντανακλάται και στα πανάρχαια κυκλικά ερείπια που βρέθηκαν στο Καστέλλι. Προήλθαν από το όνειρο ένός προγενέστερου πολιτισμού και μεταστοιχειώθηκαν στον επιγενόμενο, σε μια σειρά που μέσα από καταστροφές και αναζωπυρώσεις έφτασε ως τις μέρες μας και αγνοούμε εάν και που θα καταλήξει… (περισσότερα…)

*

του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΑΝΤΟ ΤΙΧΟΜΙΡ

~.~

ε΄

Συσσίτιο και προσμονή.
Κι όλοι οι δρόμοι οδηγούν στην πατρίδα.
Μέσα στις τσέπες σφίγγουμε τα ονόματά μας.
Χέρια που ψαύουν την ειρήνη
–η αφή είναι η μόνη αλήθεια που απέμεινε–
φριχτό σώμα αγαπημένου
και παλτό που έλιωσε απ’ τον πόλεμο
παλτό αγαπημένου νεκρού
θαλπωρή και συνήθεια
θυμίζει ειρήνη, πιο πραγματικό απ’ την ειρήνη
η αφή είναι ο μόνος ζωντανός που απέμεινε.

~.~

η΄

Γυμνή κι επικίνδυνη
ξαπλωμένη σαν τον πόλεμο·
το απόγεμα ξεψυχά ανάμεσα στα πόδια της.
Τα μαλλιά της είν’ η κλαγγή των όπλων
το στήθος της ένα λιωμένο λάβαρο.
Στο πρόσωπό της
Δύση κι Ανατολή μετράνε τους νεκρούς τους.

~.~ (περισσότερα…)

*

του ΒΑΣΙΛΗ ΠΑΤΣΟΓΙΑΝΝΗ

Γιατί η σαγήνη που έχουν ασκήσει στο φαντασιακό του δυτικού ανθρώπου, και του δυτικού δημιουργού, οι σαμουράι; Μήπως έλειψαν από τη δυτική παράδοση οι ηρωικές υπερβολές; Μήπως, κορεσμένη από αυτές, η Δύση αναζήτησε στον γιαπωνέζικο ηρωισμό κάτι που συνιστά και την ειδοποιό διαφορά του; Είναι μήπως η ηρωική αυταπάρνηση που θυσιάζει τον ατομικισμό για χάρη ενός σκοπού τον οποίο ο ίδιος ο ήρωας επιβάλλει εθελούσια στον εαυτό του; Είναι μήπως η μαχητική τεχνογνωσία και δεξιότητα, απόρροια μιας πειθαρχημένης άσκησης που συνδέεται με την αυτοβελτίωση και την αυτοκυριαρχία; Είναι ο συνδυασμός του πολέμου με τις ανατολικές φιλοσοφίες, με το ζεν, που συνιστά την έκφανση μιας πρωτόγνωρης εσωτερικότητας και πνευματικότητας, κάτι που η εγωπαθής και ασύστολη βιαιότητα της Δύσης είχε παραβλέψει; Μήπως η κρίση της πνευματικότητας στον προηγμένο καπιταλισμό είδε στη ζωή των σαμουράι και στους νόμους που τη διέπουν μια εναλλακτική διέξοδο, ενώ θεώρησε τους κανόνες της ηρωικής βίας της ως ένα έλλογο αντιστάθμισμα στην τυφλή βία των παγκόσμιων πολέμων, της αστικής εγκληματικότητας, της οργανωμένης εθνοκάθαρσης που χαρακτήρισαν τις δυτικές κοινωνίες; παραβλέποντας, βέβαια, ταυτόχρονα τα συμφραζόμενα από τα οποία ξεπήδησαν οι πολεμικές τέχνες των σαμουράι, τις αδήριτες φεουδαρχικές σχέσεις, τις τυφλές σχέσεις υποταγής, την έλλειψη οποιουδήποτε περιθωρίου πρωτότυπης υποκειμενικότητας;

Στο ανώτερο επίπεδο ο άνθρωπος δείχνει ότι δεν γνωρίζει τίποτα*.
.

(περισσότερα…)

*

Τρίτη 16 Ιουλίου | Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης

Η σκέψη στη σημερινή Ελλάδα

Ποιες είναι οι τύχες του στοχασμού στη σημερινή Ελλάδα; Ακούγεται ο λόγος της φιλοσοφίας, των κοινωνικών επιστημών, της θεολογίας, των ανθρωπιστικών σπουδών στη δημόσια σφαίρα; Πώς προσλαμβάνεται και από ποιους, διεξάγεται ουσιαστικός διάλογος πάνω τους, ποια είναι η επιρροή των ιδεών που διακινούνται;

Συζητούν: Ιωάννα Τσιβάκου, κοινωνιολόγος, ομότιμη καθηγήτρια του Πάντειου Πανεπιστημίου, Σωτήρης Γουνελάς, ποιητής και συγγραφέας, και Κώστας Ανδρουλιδάκης, καθηγητής της φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Συντονίζει ο Κώστας Κουτσουρέλης.

~

.

~

*

του ΔΗΜΗΤΡΗ Ε. ΣΟΛΔΑΤΟΥ

Λέγαν πως ήταν όμορφη στα νιάτα της, πέρναγε μισή μέρα στον καθρέφτη και οι άντρες παλαβώναν για την θεια μου την Διαμάντω. Εγώ την γνώρισα μεγάλη. Κι όσο κι αν κοίταζα στο σώμα και στο πρόσωπο, ίχνη δεν έβρισκα ομορφιάς λησμονημένης παρά μια βαϊσμένη μπαστουνόγρια, δύστροπη και τσιγκούνα.

Την πιλάτευε ο άντρας της, ο Σωτήρης:

«Να πάρουμε ένα ψυγείο, Διαμάντω! Καρανιάσαμε όλο το καλοκαίρι να πίνουμε το νερό αλισίβα».

«Ψυ… ψυγείο; Έχει λεφτά, Σω… Σωτήηηρη!»

«Να πάρουμε μια τηλεόρα, Διαμάντω! Παιδιά, σκυλιά δεν έχουμε, να βλέπουμε τίποτα να ξεθολώνει το μάτι μας».

«Τηλεόρα; Έχει λεφτά, Σω… Σωτήηηρη!»

Όλα είχαν λεφτά για την θεια μου την Διαμάντω και μόνον εκείνη δεν είχε. Τα ’κανε κομπόδεμα κι άνοιγε τρύπα από σκατό για να τα κρύψει.

Ο καημένος ο Σωτήρης! Παρηγοριόντανε καπνίζοντας το ’να τσιγάρο πίσ’ απ’ τ’ άλλο.

Φρένιαζε η Διαμάντω:

«Τα τσιγάρα έχουνε λεφτά, Σω… Σωτήηηρη!»

Α, όλα κι όλα! Κάλλιο να ’κοβε τ’ αυτί του ο Σωτήρης παρά να ’κοβε το κάπνισμα. Τέτοιο αυτί που είχε, θα το ’κοβε ευχαρίστως, βέβαια: μεγάλο και πληγιασμένο πάντα, έσταζε αίμα και γέμιζε πύον. Του έβαζε μια χαρτοπετσέτα πάνω, που κόλλαγε μετά και ούρλιαζε να την βγάλει. Ανάθεμά το γι’ αυτί! Και γιατρειά να μην έχει… (περισσότερα…)

*

Βγήκανε πάλι της ορθότητας οι μπάτσοι
Και τη θεωρία μπέρδεψαν με την ιδεολογία
Για να δικάσουν τον φτωχό τον Καραγάτση
Δουλεύοντας όλα τα τρολ υπερωρία:

«Ας ξεμπερδεύουμε – να φύγουν οι παλιάτσοι
Ν’ αλλάξουμε μια και καλή την ιστορία!
Αυτή η τέχνη στο λαιμό μάς έχει κάτσει,
Θα την ξεσκίσουμε σαν άγρια θηρία!»

Κι η πατριαρχία πέθανε σε μια φυλλάδα
Και σκότωσαν το σεξισμό θεριά ανήμερα,
Τον κατασπάραξαν αράδα την αράδα

Και ξεμπερδέψαμε απ’ όλα τούτα σήμερα.
Μα πέντε δράμια νου να έχεις στην Ελλάδα,
Δεν είναι αυτό λοιπόν η πιο Μεγάλη Χίμαιρα;

ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

*

*

*

*

της ΕΙΡΗΝΗΣ ΚΑΛΤΣΑ

Ο Βαγγέλης είναι 39 Μαΐων ή, για την ακρίβεια, Απριλίων και εργάζεται ως ντελιβεράς στο σουβλατζίδικο: «Καλύτερα σουβλάκι παρά παξιμαδάκι», τίτλος εμπνευσμένος από το επάγγελμα του πατέρα του ιδιοκτήτη, ο οποίος ήταν νεκροθάφτης και ως εκ τούτου στωικός φιλόσοφος.

Ο Βαγγέλης είναι ένας σύγχρονος νέος με παραδοσιακές καταβολές. Τελεί μνημόσυνο ανυπερθέτως κάθε χρόνο στους εκλιπόντες Καζαντζίδη-Παντελίδη, αλλά, όταν γνωρίζει καινούργια άτομα –και δη γυναίκες– ισχυρίζεται ότι αγαπά τη ραπ. Έχει μάθει και τα ονόματα δύο συγκροτημάτων από τον δεκατετράχρονο ανηψιό του και είναι κομπλέ.

Στην ερωτική του ζωή, ο Βαγγέλης υπήρξε επανειλημμένως το θήραμα γυναικών που ήθελαν να τον παντρευτούν. Εξαιτίας όλων αυτών των τραυματικών εμπειριών απέκτησε τη λεγόμενη «φοβία του τυλίγματος», την οποία και δεν κατάφερε να ξεπεράσει αν και ακολουθώντας τις συμβουλές της ψυχολόγου του, εκτέθηκε για ένα τρίμηνο στις εξαιρετικά στρεσογόνες συνθήκες του τυλίγματος σουβλακίων και γύρου ως άλλη ψυχολογική ομοιοπαθητική μέθοδο. Τα χέρια του έτρεμαν κάθε φορά που τύλιγε το σουβλάκι με την πίτα.Με τον γύρο, άγνωστο γιατί, ένιωθε κάπως καλύτερα.  Ίσως επειδή ο γύρος τού άρεσε περισσότερο. Από όλη αυτή την τραυματική εμπειρία, ο Βαγγέλης αποκόμισε δεκαεφτά επιπλέον κιλά που προστέθηκαν στα 108 που ήδη κουβαλούσε. (περισσότερα…)

*

Από την κ. Σάρα-Ζεϊνέπ Σολή λάβαμε και δημοσιεύουμε την ακόλουθη επιστολή.

~.~

Αγαπητό Νέο Πλανοδίον

Γράφω βιαστικά από την υπερατλαντική μου βάση αυτή την επιστολή, συγκλονιζόμενο από την ένταση που έχει προκύψει τις τελευταίες ημέρες στους φιλολογικούς κύκλους της επαρχιώτικης Αθήνας (την οποία ευτυχώς άφησα προ πολλού πίσω), με αφορμή ένα πρωτοπόρο και ρηξικέλευθο άρθρο για το συγγραφό Μ. Καραγάτσι.

Κακεντρεχείς καθεστωτικές φωνές ενδεχομένως να κάνουν λόγο για ετερόφωτες μεταμοντέρνες περιπτώσεις που προσπαθούν να εγγράψουν έτοιμα εφήμερα σχήματα επάνω στο κλασικό για να λάβουν εξ αντανακλάσεως λίγη από τη λάμψη του και να πετύχουν μια πρόσκαιρη ενδοσυντεχνιακή καταξίωση. Άλλα εκπρόσωπα της ίδιας καταπιεστικής νοοτροπίας ίσως επισημάνουν πως, αν ήθελαν πραγματικά να βρουν παραδείγματα πατριαρχικής αντίληψης, το Γιώργο Θεοτοκό έχει γράψει ένα διήγημα όπου ο πρωταγωνιστής δείχνει σε μια λεσβία κοπέλα τον «ίσιο δρόμο» ώστε να εγκαταλείψει το φλερτ με τη φίλη της και να την οδηγήσει εκείνος εις γάμου κοινωνίαν[1], αλλά απλά έχει αγνοηθεί από την κριτική διότι η Μεγάλη χίμαιρα πουλάει περισσότερο.

Στον αντίποδα των παραπάνω κακοπροαίρετων πιθανών αντιδράσεων, θα προχωρήσω σήμερα ένα βήμα παραπάνω ακόμα και από την ίδια την τολμηρή και αξιέπαινη αρθρογράφο, η οποία κατά την κρίση μου μάλλον παρανάγνωσε το έργο, μιας και στην πραγματικότητα το Μ. Καραγάτσι με το εν γένει συγγραφικό του δημιούργημα δομεί αποδομιστικά έναν συμπεριληπτικό, αντεθνικιστικό και αντισεξιστικό λόγο! (περισσότερα…)

*

Α! κύριε, κύριε Καραγάτση,
ποιός θα βρεθεί να σας την κάτσει,
μικρός εσείς και μεις μεγάλοι
κράχτες στα σόσιαλ παπαγάλοι!
Τους τρόπους και τους χαρακτήρες,
λασπόνερα σε ανεμιστήρες
σας έχουν προ πολλού λερώσει
μα σεις στέκεστε εκεί στο πλάι
δίχως το αυτί σας να ιδρώσει.
Σεις, ζηλευτή αρρενωπότης
και περιποιημένη φάτσα.
Την αφοπλιστική γκριμάτσα
από τη μια μεριά θα βάλω
της ζυγαριάς, κι από την άλλη
πλάστιγγα ανάλαφρη αρβύλα
την πανηλίθια κορεκτίλα
πάτημα, βήματος αιόλου
του κάθε πικραμένου κώλου.
Α! κύριε, κύριε Καραγάτση,
ποιός τελευταίος θα γελάσει;

ΑΛΕΞΗΣ ΓΟΥΔΑΣ

*

*

*