*

Αυτά τα δέντρα βολεύονται και με λιγότερο ουρανό,
αυτές οι πέτρες βολεύονται και κάτου απ’ τα ξένα βήματα,
αυτά τα πρόσωπα βολεύονται και δίχως τον ήλιο,
αυτές οι καρδιές βολεύονται και δίχως το δίκιο.

Όταν σφίγγουν το χέρι, τα ντηλ τους είναι όλεθρος για τον κόσμο,
όταν χασκογελάνε, ένα μικρό φιδάκι φεύγει μες απ’ τη γραβάτα τους,
όταν πληρώνονται, όταν πληρώνονται, τη γη ρημάζουν κερδοφόρα
με κονδύλια και με ρεμούλα.

Με τόση στάχτη εχάθη ο ήλιος αν και μέρα
με τόσες κάφτρες ανάβει κόκκινος ουρανός
και τούτοι πάνε διακοπές κι εκείνοι στις οθόνες
και τούτοι πάνε διακοπές κι εκείνοι κάνουν σκρόλινγκ. (περισσότερα…)

*

του ΚΩΣΤΑ ΜΕΛΑ

Η ιστορική ανάπτυξη της Ελλάδος χαρακτηρίζεται από πλήθος ιδιομορφιών και ιδιοτυπιών σε σχέση με την αντίστοιχη των Δυτικών αναπτυγμένων χωρών. Όμως παρά τα ιδιαίτερα αυτά χαρακτηριστικά, που οι περισσότεροι μελετητές τα θεωρούν «παρεκκλίσεις» από το δυτικό αναπτυξιακό υπόδειγμα, το ελληνικό υπόδειγμα μέχρις ενός σημείου –θα έλεγα λίγο αυθαίρετα την ένταξη της χώρας στο ευρώ– διατηρούσε την ουσιαστικά αναπτυξιακή του διάσταση.

Δηλαδή εκτός από την οικονομική μεγέθυνση, υπήρχε και μια προσπάθεια θεσμικής, κοινωνικής, πολιτιστικής, περιβαλλοντικής, περιφερειακής προόδου, σε μια κοινή πορεία που ενσωμάτωνε οργανικά όλες αυτές τις διαστάσεις, μια πορεία στο μονοπάτι της ουσιαστικής ανάπτυξης (development). Η ένταξη στο ευρώ, η ένταξη σε ένα περιβάλλον έντονου οικονομισμού άλλαξε την πορεία αυτή, ρίχνοντας ολοκληρωτικά το βάρος στη διαδικασία της μονόπλευρης μεγέθυνσης (growth) της οικονομίας. Όλες σχεδόν οι προσπάθειες κατέτειναν στη μεγέθυνση της οικονομίας, με κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο, αδιαφορώντας για το ουσιαστικό αναπτυξιακό της σκέλος. Το αποτέλεσμα ήταν η πτώχευση της χώρας.

Οι μνημονιακές κυβερνήσεις, με την καθοδήγηση των δανειστών, συνέχισαν να πολιτεύονται με βάση αυτή την λογική, υποσκάπτοντας περαιτέρω τις αναπτυξιακές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Όμως η κυβέρνηση Μητσοτάκη υπερκέρασε όλες τις προηγούμενες: η μεγέθυνση της οικονομίας, με όλα τα μέσα, κατέστη το παν. Η λογική της μεγέθυνσης κυριάρχησε παντού.

Το πρόβλημα είναι ότι η μεγεθυντική διαδικασία χωρίς την αναπτυξιακή της διάσταση είναι μια φτωχή και κουτσή διαδικασία. Αποτελεί ληστρική εκμετάλλευση των περιβαλλοντικών και πλουτοπαραγωγικών πόρων με στόχο το γρήγορο και εύκολο χρήμα και τις εύκολες εκλογικές νίκες. Είναι επιπλέον μια επικίνδυνη διαδικασία, μια διαδικασία με εξασφαλισμένο το δυσοίωνο τέλος. Διότι την πληρώνουμε ακριβά αυτή τη φτηνή μεγέθυνση, σωρευτικές είναι λ.χ. οι βλάβες που προκαλεί κάθε λίγα χρόνια με όλες αυτές τις πυρκαγιές, χιονοπτώσεις, θύελλες, πλημμύρες οι οποίες έχουν αφαιρέσει εκατοντάδες ζωές και μας έχουν κοστίσει δεκάδες δισεκατομμύρια. (περισσότερα…)

*

Λογοθεσίες από τον
ΗΡΑΚΛΗ ΛΟΓΟΘΕΤΗ

*

Σήματα καπνού

Όταν ζορίζει ο καιρός και ο ζόφος, λίγο-πολύ καθορισμένος και συνάμα ακαθόριστος, ζώνει τον κόσμο από παντού, επιστρέφω στο Koyaanisqatsi του Γκόντφρεϋ Ρέτζιο. Η ταινία ξετυλίγεται γύρω από ένα μινιμαλιστικό μουσικό μοτίβο του Φίλιπ Γκλας και δεν έχει αφήγηση ούτε ηθοποιούς. Ο φακός παρακολουθεί σε αντίστιξη, απρόσιτα φυσικά τοπία και αγχώδη στιγμιότυπα από τη διαβίωση στις μεγαλουπόλεις. Περνάει από τα πυκνά δάση στις συστάδες των ουρανοξυστών. Παρασυνορίζει την αιωνιότητα των βράχων με την παροντικότητα της υστερικής επιτάχυνσης. Σαλπίζει μια προειδοποίηση για το τέλος (ολοκλήρωση και συντέλεια), που επέρχεται στο όνομα της προόδου. Η ταινία συγκροτεί τον πυρήνα της γύρω απ’ αυτή τη μία και μοναδική λέξη: Koyaanisqatsi. Μια ινδιάνικη λέξη που σημαίνει (περίπου), ζωή σε κρίσιμη αστάθεια, ζωή χωρίς ισορροπία, ζωή σε τροχιά ηθικής πτώσης, διασαλευμένη, φθίνουσα, τραυματισμένη βαθιά στον κορμό, ίσως και στη ρίζα της.

Σήμερα, με φόντο τις ανταύγειες της φωτιάς στην Πάρνηθα, στο δάσος της Δαδιάς, στη μέσα Ελλάδα της καρδιάς, καταφεύγω και πάλι σ’ αυτή την (περίπου) αμετάφραστη λέξη. Η ελλιπής της νοηματοδότηση εκφράζει την παρούσα κατάσταση πραγμάτων με τρόπο που δεν θα το κατόρθωνε καμιά γνωστή λέξη του δυτικού πολιτισμού. Μιλά με την αρτιότητα ενός χρησμού για τη σαθρότητα και την αποδιοργανωμένη τάξη του πλανήτη. Στη σάρκα της σαλεύει ακόμα κάποια τρεμάμενη συνείδηση, η γενική κατήφεια και η πικρή γεύση της ανημπόριας που συνοδεύει τις έσχατες επιγνώσεις. Από την επιφάνειά της όμως αναδύονται επίσης σήματα καπνού που, με την ένταση μιάς διφορούμενης προκαταβολής, καλούν τον καθένα να διαλέξει: νόμισμα ζωής ή κέρμα θανάτου. (περισσότερα…)

*

ΠΕΡΑΣΤΙΚΑ & ΠΑΡΑΜΟΝΙΜΑ | 08:23
Καιρικά σχόλια από τον ΚΩΣΤΑ ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗ

Μα οι αριθμοί δεν έχουνε σπλαχνιά.
ΦΩΤΟΣ ΓΙΟΦΥΛΛΗΣ

– «Πάνω από το 60% των καμένων εκτάσεων στην Ελλάδα τον 21ο αιώνα κάηκε την τελευταία τετραετία – κάπου 3.000.000 στρέμματα, άνω του 2% της χώρας.
– Μόνο στην Αττική μετά το 2021 κάηκε το 30% των δασών, πάνω από 500.000 στρέμματα.
– Με βάση τις εξιχνιασμένες υποθέσεις, στη Μεσογειακή Ευρώπη εκτιμάται ότι το 95% των πυρκαγιών οφείλεται σε ανθρώπινα αίτια. Απ’ αυτές, το 56% από εμπρησμούς.

(Ο πίνακας και τα περισσότερα στοιχεία από τον Ηλία Βουίτση και τη σελίδα του στο facebook.)

~.~

Ο Γύζης τον είχε προειδοποιήσει, εκεί στην ξενιτιά είχε φήμη και σίγουρη δουλειά. Εκείνος όμως δεν τον άκουσε. Η υγεία της γυναίκας του είχε κλονιστεί, ο χειμώνας του Μονάχου ήταν σκληρός, και η επιστροφή στην πατρίδα, εν έτει 1883, φάνταζε δελεαστική.

Αποδείχτηκε μοιραία. Το 1891, σε αδιέξοδο βιοποριστικό, προσπάθησε ν’ αυτοκτονήσει. Τα έργα του πουλιούνταν σε τιμές εξευτελιστικές, έφτασε να προσαρμόζει τους πίνακες του στα έτοιμα κάδρα ενός κορνιζά, με κάτι ψευτοδιδασκαλίες σε Σχολεία Καλών Τεχνών και τα Μετάλλια που του απένεμε το Κράτος το μεροκάματο δεν έβγαινε. Είχε κι εφτά παιδιά. Στην κηδεία του το ’07 πήγαν πέντ’ έξι.

Σήμερα, τα έργα του κοστίζουν εκατομμύρια, αλλάζουν χέρια σε τιμές-ρεκόρ. Η θαυμάσια έκθεση που του αφιερώνουν η Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων και το Ίδρυμα Λασκαρίδη αποδεικνύει για μια ακόμη φορά τη γοητεία και τη δύναμή τους. Η Ελλάς του 19ου αιώνα έναν Κωνσταντίνο Βολανάκη δεν μπορούσε να τον θρέψει.

~.~

«Όσον αφορά τη ρομαντική αντίληψη ότι τα έθνη ή οι κυβερνήσεις επηρεάζονται πολύ ή μόνιμα από τις φιλίες μεταξύ τους, Κύριος οίδε για ποιον λόγο, λέω ότι όσοι τρέφουν αυτές τις ρομαντικές αντιλήψεις και συσχετίζουν τις συναναστροφές των ατόμων με τις συναναστροφές των εθνών, επιδίδονται σε ένα μάταιο όνειρο. Το μόνο πράγμα που κάνει μια κυβέρνηση να ακολουθεί τις υποδείξεις και να υποκύπτει στις συμβουλές μιας άλλης, είναι η ελπίδα ότι θα αποκομίσει όφελος αν τις υιοθετήσει ή ο φόβος ότι θα υπάρξουν επιπτώσεις αν εναντιωθεί».

ΛΟΡΔΟΣ ΠΑΛΜΕΡΣΤΟΝ
Λόγος στο Κοινοβούλιο, 1.3.1848

(περισσότερα…)