*

Απόδοση  ΝΙΚΟΣ  ΣΤΡΑΤΗΓΑΚΗΣ

Ο Χασάν Ζακτάν γεννήθηκε στη Δυτική Όχθη το 1954 κι έκτοτε έζησε σε διάφορες αραβικές χώρες καθώς και στη Λωρίδα της Γάζας. Εργάστηκε ως γυμναστής στη μέση εκπαίδευση και ως επιμελητής εκδόσεων, ενώ χρημάτισε σε θέσεις της Παλαιστινιακής Αρχής σχετικές με τον πολιτισμό. Από το 1980 έχει δημοσιεύσει ποίηση, μυθιστορήματα κι ένα θεατρικό. Το ποιητικό του έργο είναι μάλλον χαμηλόφωνο, ωστόσο ξεχωρίζουν εκείνα τα ποιήματα που αφορούν όχι απλώς τον πόλεμο αλλά την εμπειρία του στρατευμένου.

Η μετάφραση έγινε από τις αγγλικές αποδόσεις του Φάντυ Τζούντα για την ανθολογία The Silence that Remains: Selected poems 1982-2003 (εκδ. Copper Canyon, 2017). Ευχαριστίες στην Αιγύπτια φίλη Ράνα Μουνίρ για τις παρατηρήσεις της.

~.~

Συζητήσεις με τον πατέρα μου

Μου έλεγε:
Μια πέτρα στον δρόμο
έχεις τις ακτές της
την επικράτειά της
από άμμο κι ήσυχη πρασινάδα
όμως δεν είναι παρά μια πέτρα
σ’ έναν δρόμο

Έλεγε:
Είχα ξεμείνει μοναχός και
αμήχανος
τα παΐδια μου στις ερημωμένες κοιλάδες
γύρω απ’ τα χωριά
μόλις το σκοτάδι πάει να τα χαιρετίσει το βράδυ,
ευφρόσυνο βράδυ,
και κατέρχεται βομβαρδισμός
κι οι πέτρες γίνονται
ό,τι τρίψουν οι αέρηδες
ό,τι σπείρουνε τα δάχτυλα (περισσότερα…)

*

ΜΟΛΙΣ ΦΤΑΣΕΙ Η ΑΝΟΙΞΗ

Είδα να σέρνουν τη γη στο σφαγείο, σου είπα.
Αυτά είναι εφιάλτες, μου είπες,
θα τελειώσουν
μόλις φτάσει στην πόρτα σου η άνοιξη.

Όμως η άνοιξη άργησε, άργησε τόσο πολύ
που ο εφιάλτης μου τώρα
είναι η άνοιξη η ίδια.
Δεν μπορώ να ξεκρεμάσω τη γη,
δεν ξέρω καν ποιος την κρέμασε εκεί στο τσιγκέλι,
και τον μόνο που βρίσκω για να πάρω εκδίκηση
είναι ο εαυτός μου ο ίδιος:
«Εσύ ήσουν αυτός που την κρέμασε…
Εσύ ήσουν αυτός που την κρέμασε».

Βέβαιος πως εκείνος κρέμασε τη γη,
ο εαυτός μου τώρα αρνείται πια να ξυπνήσει
απ’ το σφαγείο των τύψεων.

ΝΑΤΖΟΥΑΝ ΝΤΑΡΟΥΪΣ

~.~

Ο Νατζουάν Νταρουίς είναι Παλαιστίνιος ποιητής.
Γεννήθηκε τον Δεκέμβρη του 1978 στα Ιεροσόλυμα.

Μετάφραση ΧΡΙΣΤΌΦΟΡΟΣ ΠΑΡΡΑΣ

*

*

*

*

Μετάφραση-Επιμέλεια Στήλης ΝΑΤΑΣΑ ΚΕΣΜΕΤΗ

~.~

Συγγνώμη, κυρία μου,
ἀλλά καθώς μᾶς ἤρθατε ἀκριβῶς
τή μέρα πού κόπηκαν τά χέρια τοῦ ποιητῆ
τί ἀπομένει γιά πούλημα στήν Ἀνατολή;

Ἤδη σέ μιά προηγούμενη ἡλικιωμένη τουρίστρια πουλήσαμε
τόν Τάφο τοῦ Σαλαδίν, τή Μάχη τῶν Χετταίων,
καί τούς Κρεμαστούς Κήπους τῆς Βαβυλώνας.
Στίς ἀγορές τοῦ κόσμου τά πουλήσαμε

καρπό κι ἀνθό,
δάχτυλο καί δαχτυλίδι, τά πουλήσαμε.
Τίποτα δέν ἔχει μείνει παρεκτός οἱ πυραμίδες.
Πόσο βαριές οἱ πέτρες τῶν πυραμίδων εἶναι!

Ἡ Σφίγγα μαχαιρώθηκε
καί θά πεθάνει
ἄν παρθεῖ μακριά ἀπό τούτη τή γῆ,
άκόμη κι ἄν τραβηχτεῖ τό μαχαίρι ἀπό τό μέτωπό της.

Συγγνώμη, κυρία μου,
πουλήσαμε τήν τελευταία σαρκοφάγο,
πετάξαμε τά τελευταῖα μελανοδοχεῖα στόν Νεῖλο
καί ξεριζώσαμε τό λαρύγγι τοῦ τελευταίου πετεινοῦ πού λάλησε.

Ὅ,τι ἀπομένει εἶναι ὁ Θεός
τρέχοντας σάν πράσινη γαζέλα
κυνηγημένη ἀπό κάθε κυνηγόσκυλο
κυνηγημένη ἀπό τήν ψευτιά πού ἱππεύει καθαρόαιμο Ἀραβικό ἄτι.

Γιά σένα, θά κυνηγήσουμε κεῖνο τό ἄτι.
Γιά σένα, θά καταδιώξουμε καί θά πιάσουμε τόν Θεό.
My lady,
Ἐκεῖνοι πού πούλησαν τόν ποιητή θά πουλήσουν τόν Θεό.

~.~

Ὁ Παλαιστίνιος ποιητὴς καὶ δραματουργὸς Μούιν Μπίσισα (Muin Bseiso, 1926-1984) γεννήθηκε καὶ μεγάλωσε στὴ Γάζα. Θεωρεῖται ἀπὸ τοὺς σημαντικότερους συγγραφεῖς τῆς παλαιστινιακῆς ἀντίστασης. Γιὰ τοὺς ἀγῶνες του φυλακίστηκε ἐπανειλημμένα. Ἔζησε γιὰ χρόνια στὴν Αἴγυπτο. Πέθανε στὸ Λονδίνο. Τὸ Ἰσραὴλ δὲν ἐπέτρεψε τὴν ταφή του στὴν πατρικὴ γῆ. Ἡ ἑλληνικὴ ἀπόδοση τοῦ ποιήματός του βασίζεται στὴν ἀγγλική μετάφραση ἀπό τά ἀραβικά τῆς Rose Styron, The Paris Review, τχ. 51, 1971.

*

 

*

Πώς αποτυπώθηκε στην εβραϊκή και την παλαιστινιακή λογοτεχνία η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ το 1947, μετά την απόφαση 181 της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, και οι απαρχές της μετέπειτα σύγκρουσης; Ο Ηλίας Μαλεβίτης ανθολογεί αποσπάσματα δύο μυθιστοριογράφων: του Εβραίου Αμός Οζ και του Παλαιστίνιου Ελίας Χουρί.

~.~

Τα μεσάνυχτα, λίγο πριν τελειώσει η ψηφοφορία, ξύπνησα […] Σαν μέσα σε ένα εφιαλτικό όνειρο στέκονταν στριμωγμένες, σιωπηλές και ακίνητες, κάτω από το φως των φαναριών του δρόμου, στην αυλή μας, και στις γειτονικές αυλές, στα πεζοδρόμια, στο δρόμο, άπειρες στητές σκιές, σαν μια πελώρια συγκέντρωση από ασάλευτα φαντάσματα μέσα σε εκείνο το χλομό φως, πάνω σε όλα τα μπαλκόνια, εκατοντάδες άνδρες και γυναίκες και ούτε το παραμικρό θρόισμα, γείτονες και γνωστοί και ξένοι, άλλοι με τις πιτζάμες, άλλοι με σακάκια και γραβάτες, εδώ και εκεί μερικοί άνδρες με ρεπούμπλικες ή κασκέτα. Γυναίκες με ακάλυπτα κεφάλια και άλλες με ρόμπες και κεφαλομάντιλα, στους ώμους πολλών ήταν καβάλα κοιμισμένα παιδιά, που πάλι, κάπου στο βάθος του πλήθους μια γριά καθισμένη σε ένα σκαμνάκι ή ένας υπερήλικος που τον είχαν κουβαλήσει έξω στο δρόμο με την καρέκλα του. Όλη αυτή η κοσμοσυρροή λες και είχε πετρώσει εκεί, μέσα στην τρομακτική νυχτερινή σιωπή, σαν να μην ήταν αληθινοί άνθρωποι, αλλά εκατοντάδες σκούρες σιλουέτες ζωγραφισμένες πάνω στον καμβά του σκοταδιού που τρεμόσβηνε. Σαν να είχαν όλοι πεθάνει όρθιοι. Ούτε λαλιά ούτε βήχας μια πατημασιά. Κουνούπι δεν βούιζε εκεί. Μόνο η βαθιά και τραχιά φωνή του Αμερικανού εκφωνητή που ξεσπούσε από το ραδιόφωνο στη διαπασών και τραντάζει το νυχτερινό αέρα, ίσως να ήταν η φωνή του Οσβάλντο Αράνια από τη Βραζιλία, του προέδρου της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Το ένα μετά το άλλο, διάβαζε τα ονόματα των τελευταίων κρατών στη λίστα, σύμφωνα με την αγγλική αλφάβητο, κι αμέσως επανερχόταν και βροντοφώναζε στο μικρόφωνο τις απαντήσεις των εκπροσώπων τους. Γιουνάιτεντ Κίνγκντομ: άμπστενς. Γιούνιον οφ Σόβιετ Σοσιαλίστ Ρεπάμπλικς: γιες. Γιουνάιτεντ Στέιτς: γιες. Ουρουγουάη: ναι. Βενετσουέλα: ναι. Υεμένη: όχι. Γιουγκοσλαβία: απέχει.

Ύστερα η φωνή κόπηκε μεμιάς. Και ξαφνικά μια σιωπή από άλλους κόσμους κατέβηκε και πάγωσε όλο το θέαμα, μια σιωπή τρομαχτική, καταστροφική, μια σιωπή άπειρων ανθρώπων με κομμένη την ανάσα, που σαν αυτή δεν άκουσα ποτέ στη ζωή μου, ούτε πριν από εκείνη τη νύχτα ούτε μετά. (περισσότερα…)