Day: 31.10.2025

Οδηγός για καλύτερη ζωή υπό την σκιάν του θανάτου

*

του ΙΩΑΝΝΗ ΣΕΒΑΣΤΙΑΝΟΥ ΡΩΣΣΗ

Άγγελος Καλογερόπουλος, Κήρυξις αφανείας:
Μικρή μελέτη θανάτου για μια καλύτερη ζωή,
Το Κοινόν των Ωραίων Τεχνών, 2025

Έναυσμα να ασχοληθώ με το τελευταίο βιβλίο του Άγγελου Καλογερόπουλου μου έδωσε ο τίτλος και ο υπότιτλός του καθώς και η υπέροχη εικόνα του ζωγράφου Χρίστου Παπαδάκη («Μετουσίωσις») όπου σε μαύρο φόντο βλέπουμε μια σταγόνα φως να αιωρείται πάνω από ένα ψηλό ποτήρι μισογεμάτο με κόκκινο κρασί και πλάι του μια φραντζόλα ψωμί. Η σιωπηλή αυτή φύση (υιοθετώ τον όρο του ντε Κίρικο αντί για νεκρή φύση) όχι μόνο κοσμεί το εξώφυλλο αλλά και εικονογραφεί το νόημα του έργου.

Oμολογώ ότι η ανάγνωση με αιφνιδίασε. Επειδή η μικρή αυτή μελέτη θανάτου δεν πραγματεύεται με τρόπο αυστηρό, δογματικό το μεταφυσικό, υπαρξιακό πρόβλημα του ανθρώπου αναπαράγοντας θεολογικά στερεότυπα, όπως ενδεχομένως θα περίμενε κανείς από έναν ποιητή όπως ο Άγγελος Καλογερόπουλος τόσο κοντά στην Εκκλησία, αλλά με τρόπο ανοιχτό, συμπεριληπτικό όπου έχει θέση το χιούμορ ή η νοσταλγία για μορφές όπως ο Κροπότκιν, ο Άρης Βελουχιώτης, ο Μαγιακόφσκι, ο Καμίλο Τόρρες και ο Τσε Γκεβάρα πλάϊ σε άλλες εγγύτερες προς την πνευματική, μεταφυσική διάσταση του ανθρώπου συνειδήσεις: Παπαδιαμάντης, Ντοστογιέφσκι, Μπερντιάγιεφ, Σαραντάρης «και πιο πολύ απ’ όλους οι ψαράδες της Τιβεριάδας πού ην αυτοίς άπαντα κοινά» όπως γράφει χαρακτηριστικά ο Καλογερόπουλος.

Με αυτόν τον τρόπο η παραμυθία, η πίστη στον Θεό και τη μέλλουσα ζωή δεν επιβάλλεται αλλά επιλέγεται παρά τις ενστάσεις της λογικής. Λέει σχετικά ο Αφηγητής (ένα από τα πρόσωπα του έργου):

«Η πίκρα του για τον θάνατο ήτανε πιο βαθιά απ’ την ελπίδα του για την Ανάσταση. Αλλά δεν ήθελε καθόλου να συμφιλιωθεί με μια τέτοια παραδοχή. Διότι καταλάβαινε ότι μια τέτοια πίστη ήταν πράγματι σωτήρια. Και παραμύθι νά ’ναι, μονολογούσε, δεν έχω ακούσει καλύτερο». (περισσότερα…)

Φαντάσματα

*

του ΚΩΣΤΑ ΜΕΛΑ

~.~

Πώς πέσαμε, σύντροφε, μέσα στο λαγούμι του φόβου;
Δεν ήταν της δικής σου μοίρας, μήτε της δικής μου τα γραμμένα,
ποτές μας δεν πουλήσαμε μήτε αγοράσαμε τέτοια πραμάτεια∙
ποιος είναι εκείνος που προστάζει και σκοτώνει πίσω από μας;
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ

Η δημόσια συζήτηση για την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα το τελευταίο χρονικό διάστημα βρίσκεται σε έξαρση και διεξάγεται σε υψηλούς τόνους κυρίως μεταξύ κυβερνήσεως και σύσσωμης της αντιπολίτευσης. Οι λόγοι είναι πολλαπλοί: πολλές και σοβαρές θεσμικές παρεκτροπές –η ευθύνη της κυβέρνησης μεγίστη–, οικονομιστική πολιτική που δυσκολεύει πολύ την πλειοψηφία του πληθυσμού να ανταποκριθεί στις ανάγκες της καθημερινότητας ενώ παράλληλα φουσκώνει τα πορτοφόλια των ολίγων και εκλεκτών της κυβέρνησης, αλλά και παντελής αδυναμία να διευρυνθεί η παραγωγική βάση της οικονομίας με προϊόντα και αγαθά που ενσωματώνουν υψηλή τεχνολογία και αυξάνουν την παραγωγικότητα και την προστιθέμενη αξία.

Στη δημόσια συζήτηση για τις τάσεις του εκλογικού σώματος εντός αυτού του πλαισίου και προφανώς και για τα μελλοντικά εκλογικά αποτελέσματα, συμπεριλαμβάνονται και ορισμένα «κόμματα» που δεν υπάρχουν στην πραγματική ζωή, δηλαδή θα μπορούσαμε να πούμε ότι πρόκειται για κόμματα-φαντάσματα. Πως γίνεται αυτό; Απλά με τη επίμονη συμβολή των εταιριών δημοσκόπησης και μέρους των ιδιωτικών ΜΜΕ των οποίων οι ιδιοκτήτες τυχαίνει να είναι και κομμάτι της ολιγαρχίας του επιχειρηματικού γίγνεσθαι στην Ελλάδα και του πλούτου γενικότερα.

Χρησιμοποίησα τη λέξη φάντασμα για να χαρακτηρίσω αυτά τα κόμματα, με σαφή αναφορά στην έννοια της hauntologie του Ζακ Ντερριντά[1] . Υπ’ αυτήν την έννοια, το φάντασμα μπορεί να συλληφθεί ως κάτι που δρα χωρίς να υπάρχει σε υλική μορφή. Έτσι μπορεί η παρουσία ενός φαντάσματος να σηματοδοτεί κάτι που δεν υπάρχει πια στην πραγματικότητα αλλά εξακολουθεί να ενεργεί ως εικονικότητα. Για παράδειγμα το Φάντασμα του Μαρξ και του κομμουνισμού. (περισσότερα…)