Αιώνια λιακάδα, ο Χουάν

Πάνε δυο χρόνια από την τελευταία βροχή. Ο ήλιος λάμπει ακαταπόνητος παρά τις ανησυχίες, τις προβλέψεις, τις ικεσίες. Η χώρα θεωρείται επισήμως η πιο άνυδρη της Ευρώπης. Η Ευρώπη είναι το σημείο αναφοράς, κι όχι μόνο για τις βροχοπτώσεις. Σε τέτοια ατμόσφαιρα άκρατης ηλιοφάνειας, τα προβλήματα φαίνονται συχνά μικρότερα. Σαν οπτικές οφθαλμαπάτες της ερήμου. Το φως τυφλώνει και ζεσταίνει, ο ασυννέφιαστος, γαλάζιος ουρανός μοιάζει με προστατευτική αγκαλιά. Ποιος μπορεί να υποφέρει όταν έξω ο καιρός είναι υπέροχος;

Ούτε κρύο, ούτε ζέστη. Μια ιδανική θερμοκρασία είκοσι βαθμών Κελσίου σύμφωνα με τις εμπειρικές μου μετρήσεις δεσπόζει εδώ και βδομάδες. Ανοίγω τα παράθυρα καθώς η σιωπή περιβάλλει το σπίτι και βλέπω την καταπράσινη πρασιά του γείτονα made in P.R.C^[1] από ανθεκτικό πλαστικό να τείνει να φύλλα της στον ανύπαρκτο αέρα. Πίσω απ’ την πρασιά ακούγεται το γουργουρητό του συστήματος αυτοκαθαρισμού μιας πισίνας. Η δυνατότητα έξυπνης προσαρμογής προσφέρει εκπληκτικά πλεονεκτήματα. Στην περιοχή μας οι πωλήσεις συνθετικού χλωροτάπητα, πλαστικών λουλουδιών και τεχνητών δέντρων φτιαγμένων σαν αληθινά, εκτοξεύθηκαν απ’ τον προηγούμενο χρόνο.

Το γεγονός πως ζούμε ανάμεσα σε νταμάρια όπου τίποτα δεν φυτρώνει, δεν εμποδίζει κάποιον να ξαπλώσει στη σκιά του συνθετικού κλώνου ενός πεύκου, αν και είναι αλήθεια πως οι περισσότεροι αγοραστές προτιμούν να διακοσμούν τους κήπους τους με ψιλόλιγνους φοίνικες τους οποίους συνδυάζουν συνήθως με ‒αειθαλείς‒ ανθισμένες βουκαμβίλιες. Η προσομοίωση βλάστησης έχει κάνει θαύματα σ’ αυτή τη σχεδόν ηφαιστειογενή περιοχή. Μπορεί να δει κανείς φανταστικούς κήπους στις πλουσιότερες ζώνες της πόλης κι επειδή κανένα φυτό πλην του κάκτου δεν ευδοκιμούσε ποτέ στον τόπο, οι διακοσμητές τεχνητών κήπων άφησαν ελεύθερη τη φαντασία τους: Μιας και δεν υπήρχε αυτόχθονη βλάστηση, κανένα φυτό δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί αλλόχθονο. Όλα μπορούσαν να φτιαχτούν απ’ την αρχή, οι ιδιωτικοί κήποι της Εδέμ ή τα δημόσια πάρκα! Όλοι οι συνδυασμοί ήταν εφικτοί για τους νέους Δημιουργούς, τους Διακοσμητές Τεχνητών Κήπων κι έτσι επιστρατεύτηκαν τεχνογνώστες, επαγγελματίες της αισθητικής και του αισθησιασμού οι οποίοι συνδύασαν abelias grandifloras με εξωτικά Cypripediun Kentuckiense σχηματίζοντας σειρές, ομόκεντρους κύκλους, μονοπάτια λαβυρίνθων, σχεδιαγράμματα monopoly και ούτω καθεξής. Κάτω απ’ τις παχιές σκιές τους, οι ιδιοκτήτες μονοκατοικιών τοποθέτησαν με φυσικότητα καρέκλες και τραπέζια από πολυαιθυλένιο, σεζλόνγκ και κουνιστές αιώρες. Μόνο τα πουλιά έλειπαν.

Πού και πού μπορεί ακόμα να δει κανείς κάποιο αληθινό δέντρο, κυρίως στην ενδοχώρα. Στα πιο ορεινά χωριά που δεν έγιναν αισθητικές παρεμβάσεις λόγω έλλειψης κατοίκων, ενδιαφέροντος, ή αλλιώς επενδύσεων, υπάρχουν διάσπαρτες κάποιες ελιές, το χώμα σκεπάζεται κατά τόπους από χλόη ή σπάνια αγριολούλουδα φυτρώνουν ανάμεσα στις πλαγιές των βράχων.

Ο Χουάν είναι ακριβώς αυτό, ένα σπάνιο λουλούδι. Κάθε μεσημέρι γυρίζει από τη δουλειά φορτωμένος ψώνια. Η ανυδρία δεν έχει επηρεάσει την καλή του διάθεση. Εργάζεται το ίδιο επιμελώς με τις εποχές που έβρεχε. Στο μόνο που φαίνεται πως τον έχει επηρεάσει η έλλειψη συννεφιάς είναι στην εμφάνιση του, στο γεγονός πως είναι αναγκασμένος να φορά πια σχεδόν μόνιμα γυαλιά ηλίου. Ο Χουάν μισεί τα γυαλιά ηλίου, δεν είναι παρά ένα τέχνασμα προσαρμογής, λέει, μια ψεύτικη μάσκα, μια τεχνητή σκιά, όμοια με την πλαστική βλάστηση. Αλλά τα μάτια του είναι πολύ ευαίσθητα… Χρειάζονται προστασία, λέει ο γιατρός.

Όπως και να’ χει, ο Χουάν είναι αποφασισμένος να μην πέσει αμαχητί. Ξέρουμε πως το τέλος του κόσμου δεν αργεί να έρθει, μετά βίας σε καμιά εκατοσταριά ακόμα χρόνια, αλλά αυτό δεν αλλάζει και τόσο την καθημερινότητα. Του λέω ειρωνικά πως σύντομα δεν θα χρειάζονται απλώς γυαλιά ηλίου, κρέμες σώματος και προσώπου ή μακρυμάνικα μπλουζάκια για να προστατευθεί απ’ τον ανήλεο ήλιο, αλλά κανονικό σκάφανδρο, μόνο ειδικά σχεδιασμένο για την επιφάνεια της γης. Χαμογελάει. Το αναπόδραστο φαίνεται ακόμα μακριά γιατί το ζούμε λίγο λίγο κάθε μέρα. Όσο για τις συντάξεις… Το επίσημο κράτος της κατήργησε οριστικά. Για μένα, αυτό δεν αποτελεί και μεγάλο πρόβλημα γιατί ποτέ δεν πίστεψα ότι διαθέτω την πίστη, την υπομονή και την επιμονή που απαιτούνται προκειμένου να συμπληρώσει κανείς τα ένσημα τριανταπέντε ετών αδιάκοπης εργασίας που χρειάζονται για να περάσω το κατώφλι μιας μελλοντικής ‒μακρινής‒ πρόνοιας. Κατά κάποιο διεστραμμένο τρόπο όλοι είμαστε πλέον αναγκασμένοι να ζούμε το παρόν.

Πάνε πέντε μήνες από την τελευταία φορά που βγήκα από το σπίτι. Οι υψηλές θερμοκρασίες δεν επιτρέπουν άσκοπα σούρτα φέρτα. Η τηλεόραση προειδοποιεί, απειλεί, εκφοβίζει, σώζει ζωές. Συνίσταται να βρισκόμαστε υπό σκιάν. Όλοι όσοι δεν έχουμε υποχρεώσεις που να μας αναγκάζουν να βγούμε εκτός σπιτιού, συνίσταται να παραμένουμε εντός. Επιτρέπονται σύντομοι περίπατοι υπό το φως του φεγγαριού ή κάτω απ’ τα «ανθισμένα» δέντρα.

Η τεχνολογική ανάπτυξη απαλύνει τη μοναξιά στην οποία μας έχει αναγκάσει το κλίμα. Η οθόνη του υπολογιστή δεν είναι πια μόνο μεταφορικά ένα «παράθυρο στον κόσμο». Όντας έγκλειστοι τις περισσότερες ώρες της ημέρας, η επικοινωνία γίνεται μέσω των ειδικών προγραμμάτων των pc. Τα πρωινά καλώ τη μητέρα. Όσο κι αν προσπαθούμε καταλήγουμε να μιλάμε πάντα κυριολεκτικά περί ανέμων και υδάτων. Αλλά, κανένα σύννεφο δεν κάνει την εμφάνιση του, παρά τις προσευχές. Το επίσημο Κράτος, οι Κυβερνήσεις, αρνούνται ν’ αποθέσουν το μέλλον της χώρας, του κόσμου, στις προσευχές. Πιστοί στο καθήκον τους να εμφανίζονται πάντα ψύχραιμοι κι ανεπηρέαστοι, καμουφλάρουν το φόβο πίσω από προγραμματικές δηλώσεις, γραφειοκρατικές διαδικασίες και παράλογα διατάγματα νόμων. Δεν είναι, όμως, παρά σύγχρονες προσευχές. Σαν το τελευταίο διάταγμα που βγήκε στην Ευρώπη και ορίζει για τους μαθητές όλων των σχολείων μια νέα υποχρεωτική εικοσάλεπτη άσκηση με στόχο την διέγερση του εγκεφάλου για καλύτερες μαθητικές επιδόσεις. «Χορός της Βροχής» λέγοταν κάποτε και ήταν τελετουργικό πρωτόγονων κοινωνιών. Εκείνες οι υποανάπτυκτες κοινότητες τιμούσαν τα δέντρα και τα πουλιά γιατί πίστευαν πως κρύβουν Θεούς.

Σήμερα λόγω της ανάπτυξης η «αστική βλάστηση» έχει πάρει τη θέση τους. Στις πόλεις τα δέντρα έχουν αντικατασταθεί από πολυόροφα κτήρια, δορυφορικές κεραίες είναι τα κλαδιά τους. Οι εκπομπές προγραμμάτων συντονίζονται ανά την υφήλιο. Στην τηλεόραση εμφανίζονται επιδείξεις παιδιών από διάφορες χώρες. Μοιάζουν τόσο ανέμελα κι αθώα. Σε κάνουν να ξεχνάς. Ή να ελπίζεις. Αλλά ο Χουάν αρνείται να με αφήσει έγκυο.