*

του ΑΓΓΕΛΟΥ ΧΡΥΣΟΓΕΛΟΥ

1) Πρώτο και σημαντικότερο. Οι ΗΠΑ δεν είναι ο κόσμος και δεν είναι η Ελλάδα. Δεν υπάρχουν ‘μαθήματα’ για οποιονδήποτε άλλο εκτός των Αμερικάνων ψηφοφόρων. Η επιλογή είναι δική τους. Αυτό που υπάρχει είναι κάποιες μακρο-τάσεις που ενδεχομένως θα μας απασχολήσουν ως μικρή περιφερειακή χώρα στο μέλλον.

2) Πληθωρισμός: Η υπόσχεση του νεοφιλελεύθερου consensus μετά το 1990 ήταν ότι δεν θα έχουμε κοινωνικό κράτος, εργασιακά δικαιώματα κ.λπ. αλλά τουλάχιστον χάρη στην παγκοσμιοποίηση θα είχαμε φθηνά καταναλωτικά προϊόντα. Όταν στην δυτική οικονομία του 2024, με όλες τις ανασφάλειες και ανισότητές της, προσθέτεις και τις υψηλές τιμές, ουσιαστικά όλο το σύστημα καταρρέει.

3) Παρατηρώ μια ενδιαφέρουσα αναστροφή μεταξύ του τι είναι ‘αριστερά’ και τι ‘δεξιά’ στην νέα εποχή. Λαμβάνοντας υπόψη και την νίκη της Κέμυ Μπάντενοχ στην ηγεσία των Συντηρητικών της Βρετανίας, και τα ποσοστά του Τραμπ μεταξύ των μειονοτήτων, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι σε μερικά χρόνια από τώρα ότι η ‘λευκότητα’ και η ‘πολυπολιτισμικότητα’ θα στοιχίζονται αυτονόητα πίσω από ό,τι θεωρούμε ‘συντήρηση’ και ‘πρόοδο’. Αυτό ισχύει κυρίως για τις μεγάλες δυτικές χώρες και συσχετίζεται με το επίπεδο εκπαίδευσης.

4) Η δεύτερη αναστροφή αφορά την οικονομία και τι είναι ‘συντηρητικό’ και ‘προοδευτικό’ εκεί. Μετά από 40 χρόνια όπου έχει επικρατήσει ότι δεν υπάρχει εναλλακτική (ΤΙΝΑ), οικονομική δικαιοσύνη για τους ‘μικρούς’ δεν είναι οι κοινωνικές παροχές, που πλέον έτσι κι αλλιώς είναι ελάχιστες και κατευθύνονται στοχευμένα σε μια μικρή κατηγορία του πληθυσμού, αλλά να μπορούν να λειτουργούν στο πεδίο του οικονομικού ανταγωνισμού χωρίς το κράτος να τους βάζει εμπόδια. Η ρύθμιση και οι κανονισμοί μπορεί να θεωρούνται από την αριστερά κάτι καλό, στο σημερινό περιβάλλον όμως βαθαίνουν το χάσμα μεταξύ ‘μικρών’ και ‘μεγάλων’ παικτών. Οι κανονισμοί για την κλιματική αλλαγή είναι ενδεικτικό παράδειγμα. Παραδόξως, οι ρυθμίσεις, οι κανονισμοί, το περιβάλλον κλπ είναι η ‘συντηρητική’ επιλογή, αυτή που ευνοεί τους ήδη μεγάλους, τους έχοντες. Και η ‘εργατική τάξη’ του σήμερα είναι οι πάσης φύσεως μικρο- και μεγαλο-μεσαίοι που το μόνο που ζητούν είναι οι κυβερνήσεις να τους αφήσουν στην ησυχία τους.

5) Αυτές είναι οι πρώτες εκλογές που κρίνονται όχι απλά από το ίντερνετ (αυτό ισχύει εδώ και χρόνια), αλλά από τα σόσιαλ μήντια και όλο αυτό το virtual οικοδόμημα μέσα στο οποίο ζούμε πια τις ζωές μας. Ο Τραμπ δεν είναι πια ένας πολιτικός αλλά ένα meme, μια ιδιαίτερη μορφή ζωής που την προσλαμβάνουμε και την καταναλώνουμε διαδικτυακά. Κάτι τέτοιο αλλάζει ριζικά το νόημα και την λογική της εκλογικής διαδικασίας στις δημοκρατίες μας. Προσωπικά αυτό θεωρώ ότι είναι η μεγαλύτερη απειλή για την δημοκρατία στο μέλλον (μαζί με όλο αυτόν τον συρφετό των Έλον Μασκ, Τζο Ρόγκαν κ.λπ.), παρά όλες αυτές οι παρελθοντολαγνικές υστερίες περί φασισμού και ακροδεξιάς που δεν έχουν πια καμία ευρεία αναφορά στο πώς ζει ο κόσμος σήμερα.

*

*

*