Ρίτσαρντ Μπρότιγκαν, «Η ποίηση είναι τηλεγραφήματα της ψυχής»

Συνέντευξη και αναγνώσεις στην ελβετική τηλεόραση το 1983

~.~

Μετάφραση ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΠΟΣΚΙΤΗΣ

~.~

Μια βαρκούλα στο ταξίδι της αρχαιολογίας

Ζεστή καταιγίδα μ’ αστραπές και βροντές
απόψε στο Τόκιο, νερό πολύ κι ομπρέλες
γύρω στις 10 μ.μ.
Μια μικρή λεπτομέρεια της στιγμής
ίσως όμως πολύ σημαντική
σ’ ένα εκατομμύριο χρόνια από τώρα που οι αρχαιολόγοι
θα κοσκινίζουν τα ερείπιά μας, προσπαθώντας μ’ εμάς να βγάλουν
άκρη.

Τόκιο, 5 Ιουνίου 1976

~.~

– Σε τι ωφελεί η ποίηση;

ΡΜ: Η ποίηση είναι τηλεγραφήματα της ψυχής· να ρίξει φως, να δείξουμε περισσότερη συμπόνια, να κατανοήσουμε καλύτερα την κατάστασή μας· την ανθρώπινη κατάσταση.

– Στα βιβλία σας υπάρχουν πάντοτε δύο πόλοι: η πραγματικότητα κι ένας αντεστραμμένος κόσμος, ένας, κατά μία έννοια, φανταστικός κόσμος. Ποια είναι η αντίστιξη αυτών των δύο κόσμων; Πώς σχετίζονται και ενδεχομένως διορθώνουν ο ένας τον άλλο;

ΡΜ: Εναλλάσσονται. Ο ένας είναι ο καθρέφτης κι ο άλλος το είδωλο κι ύστερα ο πρώτος είναι το είδωλο κι ο άλλος ο καθρέφτης. Θεωρώ την ενόραση μια απ’ τις απίστευτες αρετές των ανθρώπων κι αν έχουμε τη δυνατότητα με οποιονδήποτε τρόπο να διευρύνουμε, να καθορίσουμε, να επανακαθορίσουμε ή να εξερευνήσουμε την ενόραση στο μέλλον, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε όλα τα μέσα για να το κάνουμε.

– Κύριε Μπρότιγκαν, η δουλειά σας έχει μια ποιητική τρυφερότητα και την ίδια στιγμή ενυπάρχει μια κάποια σκληρότητα. Πώς πετυχαίνετε την ισορροπία; Χρειάζεται μια τέτοια ισορροπία;

ΡΜ: Είμαι προϊόν του 20ού αιώνα. Η δουλειά μου αντικατοπτρίζει τον 20ό αιώνα και αποκρίνεται σ’ αυτόν.

– Το τέλος του 20ού αιώνα πλησιάζει κι εσείς περνάτε πολύ καιρό στην Ιαπωνία. Γιατί στην Ιαπωνία;

ΡΜ: Γιατί όχι;

Ιαπωνία

Η Ιαπωνία αρχίζει και τελειώνει
στην Ιαπωνία.

Την ιστορία δεν την ξέρει κανείς
άλλος.

…γιαπωνέζικη σκόνη
στον Γαλαξία.

Τόκιο, 18 Μαΐου 1976

Εδώ και τριάντα ένα χρόνια η ιαπωνική κουλτούρα αποτελεί για μένα τεράστια επιρροή. Λατρεύω την ενέργεια και τη φαντασία των Ιαπώνων και κάθε φορά που βρίσκομαι στην Ιαπωνία χαίρομαι πάρα πολύ που είμαι εκεί. Μου δίνει πάρα μα πάρα πολλά ερεθίσματα και κατά κάποιον τρόπο –μ’ έναν υπέροχο τρόπο– η Ιαπωνία είναι μεταξύ των δασκάλων μου.

Ιστορία μυστηρίου με τον τρόπο του Ντάσιελ Χάμετ

Κάθε φορά που βγαίνω απ’ το δωμάτιο του ξενοδοχείου
εδώ στο Τόκιο
κάνω τα ίδια τέσσερα πράγματα:
σιγουρεύομαι ότι έχω το διαβατήριό μου
το σημειωματάριό μου
ένα στιλό
και το αγγλοϊαπωνικό
λεξικό μου.

Όλα τ’ άλλα στη ζωή είναι απόλυτο μυστήριο.

Τόκιο, 26 Μαΐου 1976

– Έχουμε τώρα 1983 και η Αμερική είναι διαφορετική απ’ ό,τι τη δεκαετία του 1930, ενώ οπωσδήποτε διαφέρει και από την Αμερική της δεκαετίας του 1960. Πώς τα βγάζετε πέρα με τη δεκαετία του 1980;

ΡΜ: Κοιτάξτε, γεννήθηκα το 1935 και τώρα έχουμε 1983. Νιώθω ιδιαίτερα τυχερός που ζω σε τόσο συναρπαστικούς καιρούς.

– Και τη δεκαετία αυτή του 1980 στην οποία ζούμε τώρα –για μένα το μέλλον είναι ήδη εδώ– ως έναν βαθμό υπάρχει απίστευτη ποσότητα πληροφορίας, ο κόσμος έχει μικρύνει πολύ, βλέπουμε μια απίστευτη ροή πληροφοριών… εσείς είστε ποιητής. Ποια είναι η θέση σας στην ατελείωτη αυτή ροή πληροφοριών;

ΡΜ: Λατρεύω την πληροφορία και θεωρώ πως βρισκόμαστε απλώς στην απαρχή της συλλογής πληροφοριών. Αγαπώ το μέλλον, διότι πρόκειται να διευρύνουμε τις γνώσεις μας… Είμαστε σαν μικρά παιδιά που μόλις τώρα άρχισαν να σουλατσάρουν γύρω από τις πληροφορίες. Μπροστά μας έχουμε κι άλλες πληροφορίες, θα ωριμάσουμε μέσα σε νέες πληροφορίες που θα μας βοηθήσουν, θα μας προσφέρουν ενόραση και κατανόηση και γνώση για το πώς να υπάρξουμε. Θέλω πληροφορίες κι άλλες πληροφορίες και η πληροφορία είναι το μέλλον.

– Και θεωρείτε ότι η ποίησή σας μπορεί να διαχωριστεί ή να διαφοροποιηθεί απ’ αυτή τη ροή πληροφοριών;

ΡΜ: Η ποίησή μου είναι μέρος απλώς της πληροφορίας.