*
του ΚΩΣΤΑ ΜΕΛΑ
Είναι φανερό ότι οι ΗΠΑ του Τραμπ δεν «αναγνωρίζουν» πλέον την ΕΕ ως πολιτικό υποκείμενο με ρόλο στο πλανητικό παιχνίδι. Προσοχή, λέγω ότι δεν την αναγνωρίζουν γενικώς ως υποκείμενο, όχι ως υποκείμενο μεγάλης δυνάμεως. Δεν επιθυμούν να διαπραγματευθούν μαζί της για θέματα που αφορούν στην αρχιτεκτονική ασφαλείας ούτε του πλανήτη ούτε της ίδιας της Ευρώπης. Αλλά ούτε και για οποιοδήποτε από τα διμερή ζητήματα που ήδη υφίστανται ή θα ανακύψουν στο προσεχές μέλλον. Και εννοώ προφανώς αυτά που σχετίζονται με το διασυνοριακό εμπόριο, τους δασμούς, τις κινήσεις των κεφαλαίων κτλ.
Η ΕΕ βρίσκεται σε αμηχανία κυρίως επειδή βρέθηκε και είναι εντελώς απροετοίμαστη να αντιμετωπίσει τη διαμορφούμενη νέα κατάσταση. Οι μεγάλες δυσκολίες που έχει να αντιμετωπίσει η ΕΕ περιγράφονται με σαφήνεια στην προκαταρκτική έκθεση που συνέταξαν οι διοργανωτές της Διάσκεψης Ασφάλειας του Μονάχου 2025. Κατ’ αυτήν, η ΕΕ αντιμετωπίζει μια «τέλεια καταιγίδα» κρίσεων που απειλούν το σύνολο των υποδειγμάτων της: αυτό της ασφάλειας, της οικονομίας και της πολιτικής. Η ετήσια έκθεση, που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα 10 Φεβρουαρίου 2025, σημειώνει ότι για τη Γηραιά Ήπειρο, η οποία εκπροσωπεί –κατά τους συντάκτες της έκθεσης– «τη φιλελεύθερη διεθνή τάξη», η αυξανόμενη αμφισβήτηση των θεμελιωδών στοιχείων αυτής της τάξης αποτελεί μια ιδιαίτερα σοβαρή πρόκληση.
Σήμερα αυτές οι πιέσεις φτάνουν στο αποκορύφωμά τους με αποτέλεσμα μια τριπλή κρίση για την ΕΕ. Ο πόλεμος στην Ουκρανία κατέστρεψε τη συνεργατική αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης. Η αυξανόμενη στρατιωτικοποίηση των οικονομικών αλληλεξαρτήσεων απειλεί το οικονομικό μοντέλο της ΕΕ. Το ευρωπαϊκό υπόδειγμα «φιλελεύθερης δημοκρατίας» αντιμετωπίζει άνευ προηγουμένου εσωτερική και εξωτερική αμφισβήτηση.
Οι ευθύνες για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η ΕΕ είναι αποκλειστικά των αρχηγεσιών της. Τούτο προκύπτει ευθέως αν κανείς μελετήσει προσεκτικά πώς αυτές πολιτεύθηκαν ολόκληρη την περίοδο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, και ειδικότερα μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και την ενοποίηση της Γερμανίας, δηλαδή από τις αρχές της δεκαετίας του 1990[1]. Γράφω «αποκλειστικά», διότι ποτέ ουσιαστικά δεν επεξεργάστηκαν ένα σχέδιο σχετικής αυτονόμησης από την πολιτική και στρατιωτική (κυρίως τη δεύτερη) κυριαρχία των ΗΠΑ. Ο χαλύβδινος μηχανισμός της κυριαρχίας των ΗΠΑ επί των χωρών της Ευρώπης (αρχικά της δυτικής, στη συνέχεια όλης) είναι το ΝΑΤΟ. Προστατεύει, υποτάσσοντας! Εξασφαλίζει την επικυριαρχία των ΗΠΑ, χωρίς να αποτρέπει την οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική ευημερία κτλ. (περισσότερα…)
