*

του ΔΗΜΗΤΡΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ

Εχθές Δευτέρα, οι μετοχές των αμερικανικών εταιρειών υψηλής τεχνολογίας υπέστησαν σημαντικές απώλειες στα χρηματιστήρια, με τον Δείκτη Nasdaq να σημειώνει πτώση περίπου 3%. Η μετοχή της NVIDIA, κορυφαίας παραγωγού ημιαγωγών για εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης, κατέγραψε πτώση περίπου 17%, μια απώλεια κεφαλαιοποίησης δηλαδή άνω των 700 δισεκατομμυρίων δολαρίων, τη μεγαλύτερη στην ιστορία του χρηματιστηρίου. (Η NVIDIA είχε βέβαια άνοδο πάνω από 1700% τα τελευταία 5 χρόνια). Οι μεγαλύτερες και πιο γνωστές εταιρείες τεχνολογίας παγκοσμίως, όπως η Apple, η Microsoft, η Amazon, η Google (Alphabet) σημείωσαν επίσης σημαντική πτώση.

Αυτή η αναταραχή προκλήθηκε από την κινεζική νεοφυή εταιρεία DeepSeek που ιδρύθηκε μόλις πριν ένα έτος και η οποία μία εβδομάδα νωρίτερα, στις 20.1.2025 ημέρα της ορκωμοσίας του νέου Αμερικανού προέδρου, λανσάρισε το μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης R1. Το R1 προσφέρει δυνατότητες αντίστοιχες ή και ανώτερες από αυτές του ChatGPT κ.ά. αντίστοιχων μοντέλων, με κόστος ανάπτυξης μόλις 5,6 εκατομμύρια δολάρια, πολύ χαμηλότερο από τα εκατοντάδες εκατομμύρια που επενδύουν οι αμερικανικές εταιρείες. Αυτό το επίτευγμα αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία, καθώς επιτεύχθηκε με ποσό που αντιστοιχεί σε κλάσμα των δισεκατομμυρίων που δαπανούν οι αμερικανικές εταιρείες.

Παράλληλα, η ανάπτυξή του έγινε μέσα σε λίγους μήνες, σε αντίθεση με τα χρόνια εμπειρίας και έρευνας που έχουν οι ανταγωνιστές, και χωρίς τη χρήση των πιο προηγμένων τσιπ της αγοράς, λόγω του αμερικανικού εμπάργκο κατά των κινεζικών εταιρειών που εγκαινιάστηκε από την κυβέρνηση Μπάιντεν. Η εφαρμογή τροφοδοτείται από μοντέλο ανοιχτού κώδικα, το DeepSeek-V3. Καθώς πρόκειται για μοντέλο ανοιχτού κώδικα, αρκετοί χρήστες έχουν ήδη «πειράξει» τις λειτουργίες του, δίνοντάς του εξατομικευμένες δυνατότητες και συνδυάζοντας τις λειτουργίες του με εκείνες άλλων εφαρμογών.

Επιπλέον, το κόστος χρήσης του DeepSeek-R1 είναι έως και 30 φορές μικρότερο από αυτό των αμερικανικών αντίστοιχων συστημάτων, καθιστώντας το μια πραγματικά εντυπωσιακή και προσιτή επιλογή. Ο Μαρκ Αντρίσεν, υποστηρικτής του Τραμπ και ένας από τους κορυφαίους επενδυτές τεχνολογίας παγκοσμίως, χαρακτήρισε σε ανάρτησή του στο X το επίτευγμα της DeepSeek «μια από τις πιο εκπληκτικές και εντυπωσιακές ανακαλύψεις» που έχει δει ποτέ.

Η επιτυχία της DeepSeek υπογραμμίζει την ταχεία πρόοδο της Κίνας στην τεχνητή νοημοσύνη και εντείνει τον ανταγωνισμό με τις ΗΠΑ στον τομέα αυτό. Η εξέλιξη έχει προκαλέσει ανησυχίες στις αγορές, καθώς οι επενδυτές επανεκτιμούν τις αποτιμήσεις των αμερικανικών τεχνολογικών κολοσσών. Επιπροσθέτως, η Κίνα έχει επιδείξει σημαντικές επιτυχίες και σε άλλους τομείς μέσα στο 2025, όπως:

1. Μαχητικά Αεροσκάφη Έκτης Γενιάς: Η παρουσίαση των πρωτοτύπων Chengdu J-36 και Shenyang J-50.

2. Πρόοδος στη Σύντηξη Πυρηνικής Ενέργειας: Το πείραμα Experimental Advanced Superconducting Tokamak (EAST) πέτυχε διατήρηση θερμοκρασιών άνω των 100 εκατομμυρίων βαθμών Κελσίου για παρατεταμένες περιόδους.

3. Δορυφορική Τεχνολογία: Η εταιρεία Chang Guang Satellite Technology Co. πέτυχε ρυθμό μετάδοσης δεδομένων 100 gigabit ανά δευτερόλεπτο μέσω επικοινωνίας λέιζερ από δορυφόρο σε επίγειο σταθμό, ξεπερνώντας τις επιδόσεις της Starlink του Έλον Μάσκ.

Αυτές οι εξελίξεις καταδεικνύουν την αυξανόμενη τεχνολογική ισχύ της Κίνας και την ικανότητά της να ανταγωνίζεται τις δυτικές χώρες σε κρίσιμους τομείς. Σε αυτό το πλαίσιο, η πολιτική δασμών που θέλει να εφαρμόζει ο Τραμπ μαζί με την απαγόρευση υψηλής τεχνολογίας αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Η Κίνα υλοποιεί το πρόγραμμα «Made in China 2025», με στόχο να κυριαρχήσει σε τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη, οι ημιαγωγοί, η ενέργεια και η επικοινωνία. Οι δασμοί δυσχεραίνουν την πρόσβαση της Κίνας στις δυτικές αγορές, την ξένη τεχνολογία και τις πρώτες ύλες.

Με λίγα λόγια η πολιτική δασμών που θα επιβάλει ο Τραμπ εν μέρει είναι και στρατηγική αντίδραση των ΗΠΑ στις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις της Κίνας. Με στόχο φυσικά τη διατήρηση της τεχνολογικής υπεροχής των Αμερικανών. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα αυτής της στρατηγικής θα εξαρτηθεί από τη μακροπρόθεσμη ικανότητα των ΗΠΑ να καινοτομούν και να ενισχύουν την εγχώρια οικονομία τους. Το R1 της DeepSeek δείχνει ότι αυτό δεν μπορει να γίνει μόνο από τις δυνάμεις της ελεύθερης αγοράς. Χρειάζεται και κεντρικός σχεδιασμός, μια πολιτική ικανή να πάει πιο πέρα από τους δασμούς και να ευνοεί συνάμα την καινοτομία. Και οι Κινέζοι σε αυτό είναι μπροστά.

ΥΓ. Η δυτική θεωρία επιμένει ότι μια χώρα για να έχει πρόοδο πρέπει να έχει ανοιχτούς οικονομικούς θεσμούς (ελεύθερη αγορά) και ανοιχτούς πολιτικούς θεσμούς (κοινοβούλιο, μηχανισμούς ελέγχου, διαφάνεια κ.ο.κ). Η Κίνα λ.χ. έχει το πρώτο αλλά δεν έχει το δεύτερο σε πλήρη ανάπτυξη, άρα τα περιθώρια καινοτομίας είναι θεωρητικά μικρά και η πρόοδός της θα έπρεπε να διακοπεί μόλις θα έφτανε στο μέσο επίπεδο της παγκόσμιας ανάπτυξης. Οι Ατζέμογλου και Ρόμπινσον πήραν γι’ αυτό το Βραβείο Νόμπελ Οικονομικών 2024. Προφανώς, έπεσαν σε όλα μέσα. Όπως και οι σοφοί της Ακαδημίας που τους το έδωσαν…

///

**

*