*

του ΠΑΝΤΕΛΗ ΜΠΟΥΚΑΛΑ

Ηρώ Νικοπούλου
Το θαύμα στην εντατική
Εκδόσεις ΑΩ, 2024

Κοντεύουν πια να κλείσουν σαράντα χρόνια από το 1986, τη χρονιά που η εικαστικός Ηρώ Νικοπούλου κατέθεσε την πρώτη λογοτεχνική της δοκιμή, την ποιητική συλλογή Ο μύθος του οδοιπόρου. Από βιβλίο σε βιβλίο, από εγχείρημα σε εγχείρημα, έφτασε να οδοιπορεί με σταθερό βήμα σ’ έναν δρόμο που σπανίως μοιάζει με λεωφόρο και συνήθως είναι ατραπός. Τον δρόμο της γραφής, της λογοτεχνικής γραφής, στην τριπλή της εδώ ανάπτυξη: ποιητική, διηγηματική και μυθιστορηματική.

Τρίστρατο, με κάθε δρόμο αυτόνομο, χωρίς διασταυρώσεις με τους άλλους δύο; Όχι βέβαια. Γνωρίζουμε και από την πορεία αρκετών άλλων λογοτεχνών που πρωτομπήκαν στον χώρο της γραφής από την ποίηση, για να καταπιαστούν κατόπιν συστηματικά ή και αποκλειστικά με την πεζογραφία, ότι το πρώτο πρώτο πάθος, εκείνο που όρισε τη σχέση σου με τη γλώσσα, αν ήταν στ’ αλήθεια βαθύ, δεν γιατρεύεται με τον καιρό. Δεν υποχωρεί και δεν ληθαργεί, αλλά συνεχίζει να σε ονομάζει ως λογοτέχνη, χρωματίζοντας και τη γλωσσική σου στάση και τις αφηγηματικές τεχνικές σου.

Άλλωστε η Ηρώ Νικοπούλου ασκείται ταυτόχρονα στην ποίηση και στην πεζογραφία, με την ίδια σκευή και τον ίδιο στόχο: την απεικόνιση του ψυχικού μας τοπίου όσο βαθύτερα γίνεται. Όσο πιο βαθιά τόσο και πιο οδυνηρά. Η αυτοανασκαφή έχει τον πόνο και το κόστος της. Έχει και την ιαματική ανταμοιβή της; Ναι, σε στιγμές ευλογημένες, λιγοστές φοβάμαι, συμβαίνει και αυτό.

Η Νικοπούλου όμως διακονεί και μια τέταρτη εκδοχή γραφής: τη ζωγραφική. Τα σημάδια της, πολλά και ουσιαστικά, είναι ευδιάκριτα και στην ποίησή της και στην πεζογραφία της. Θυμόμαστε εδώ, σχεδόν υποχρεωτικά, δύο αποφθεγματικές φράσεις που αποδίδονται στον Σιμωνίδη τον Κείο, τον σπουδαίο λυρικό ποιητή του 6ου/5ου αιώνα π.Χ., ο οποίος, εντελώς παρεμπιπτόντως και σύμφωνα με έναν αρχαίο Σχολιαστή, «δοκεί πρώτος γράψαι άσμα μισθού». Πρώτος αυτός δηλαδή, καταπώς φαίνεται, έγραψε ποιήματα επί πληρωμή. Και ω του παραδόξου θαύματος, τον έψεξε υπαινικτικά γι’ αυτήν τη στάση τού δούναι και λαβείν ο Πίνδαρος, σε κάποιον Ισθμιόνικό του. Μολονότι, όπως είναι πολλαπλώς μαρτυρημένο, ο Θηβαίος λυρικός έγραψε τα περισσότερα ποιήματά του κατόπιν παραγγελίας ή αναθέσεως και έναντι αδράς αμοιβής. (περισσότερα…)