Μέση Ανατολή

Είναι το Ισραήλ «Δύση»;

του ΑΓΓΕΛΟΥ ΧΡΥΣΟΓΕΛΟΥ

Η κρίση στην Μέση Ανατολή δεν είναι απλά μια γεωπολιτική σύγκρουση αλλά ένας καθρέφτης πάνω στον οποίο αντανακλώνται διαφορετικές ταυτότητες και ιδεολογίες της διεθνούς πολιτικής. Μια συνήθης προσέγγιση από τους υποστηρικτές του Ισραήλ είναι ότι αυτό το κράτος αποτελεί μέρος της «Δύσης» και πρέπει να προστατευθεί από τον Ισλαμισμό, την τρομοκρατία και τον αυταρχισμό των εχθρών της. Τι εννοούμε όμως όταν λέμε «Δύση», είναι όντως το Ισραήλ μέρος αυτής και, αν ναι, τι λέει αυτό για την ίδια την Δύση;

Ο πιο συνηθισμένος τρόπος με τον οποίο κατανοείται η Δύση έχει τρεις όψεις: πολιτική, οικονομική και πολιτιστική. Η Δύση θεωρείται ότι εμπεριέχει ένα μοναδικό μείγμα δημοκρατίας και υψηλής οικονομικής ανάπτυξης στην βάση της οικονομίας της αγοράς και προοδευτικές αξίες σε ό,τι αφορά την αξία και τα δικαιώματα του ατόμου, πράγματα που την διαφοροποιούν από άλλους «πολιτισμούς» (κατά Χάντιγκτον). Από αυτήν την άποψη, το σημερινό Ισραήλ μοιάζει όντως να προσομοιάζει σε αυτό το πρότυπο συγκριτικά με τους Παλαιστινίους. Αυτή η οπτική όμως είναι απλοϊκή και αγνοεί την ιστορία και των δυο πλευρών της σύγκρουσης.

Υπάρχει κατ’ αρχάς το επιχείρημα ότι το Ισραήλ είναι μια δημοκρατία η οποία μάχεται απέναντι στον πολιτικό αυταρχισμό της «λάθος πλευράς της ιστορίας». Αυτό το επιχείρημα στην σημερινή συγκυρία είναι κάπως ειρωνικό αν σκεφτεί κανείς ότι πάνω από τους ίδιους τους μισούς Ισραηλινούς αμφέβαλαν μέχρι πρόσφατα αν η χώρα τους ήταν ή θα παρέμενε δημοκρατία καθώς ο Μπενιαμίν Νετανιάχου προσπαθούσε να ποδηγετήσει τους θεσμούς της χώρας του. Και αν τα είχε καταφέρει, με βάση τα επικρατούντα αναλυτικά σχήματα που κυριαρχούν στον δημόσιο διάλογο της Δύσης, το Ισραήλ θα κατατασσόταν στην κατηγορία των «ανελεύθερων» ημιαυταρχικών δημοκρατιών τύπου Ουγγαρίας – για μερικούς μάλιστα, το Ισραήλ ήδη είχε περιπέσει σε αυτήν την κατηγορία πριν τον πόλεμο. (περισσότερα…)

Ναόμι Σιχάμπ Νάυ, Ποιήματα της Μέσης Ανατολής

Πρόλογος-Μετάφραση ΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΑΚΗΣ

Η Ναόμι Σιχάμπ Νάυ γεννήθηκε το 1952 στο Μιζούρι των ΗΠΑ από πατέρα Παλαιστίνιο πρόσφυγα κι από μητέρα Αμερικανίδα γερμανοελβετικής καταγωγής. Η πρώτη της ολοκληρωμένη ποιητική συλλογή, Διάφοροι τρόποι προσευχής, εκδόθηκε το 1980 κι έκτοτε το έργο της απέσπασε διάφορες διακρίσεις. Ακολουθούν δέκα επιλογές από τη συλλογή 19 Είδη Γαζέλας: Ποιήματα της Μέσης Ανατολής του 2002. Το βιβλίο εκδόθηκε στη σκιά της επίθεσης στους Δίδυμους Πύργους κι αποσκοπούσε να φέρει στο προσκήνιο ένα βίωμα ειδικώς αραβικό. Τα ποιήματα είναι απλά και γειωμένα. Συχνά από τη σκοπιά της επισκέπτριας εξ Αμερικής, σκιαγραφούν την καθημερινότητα στην πατρογονική γη της Παλαιστίνης, τα χωράφια, τους καρπούς, το φαγητό, την παιδική ηλικία· όλα ποτισμένα στον πόλεμο.

~.~

Στην πηγή
Όταν βραδιάζει οι γυναίκες
πηγαίνουν στην πηγή,
οι ξαδερφάδες μου βαστούν τεράστιους κουβάδες
πάνω στα κεφάλια τους.
Όλες έχουν ακούσει ιστορίες για νερά
που βγαίνουν από σωληνώσεις:
οι αδερφοί τους ορύττουν τρύπες,
βάζουνε πλακάκια.
Στη σκεπή ένα ντεπόζιτο ασημόχρωμο
θα δώσει βράση στο νερό μες στον ήλιο.
Γνωρίζουν πως υπάρχουν χώρες
όπου άντρες και γυναίκες φιλιούνται στον δρόμο,
όπου το χέρι του άντρα στο γόνατο της γυναίκας
δεν σημαίνει σεισμό.

Κι όμως παίρνουν τους κουβάδες τους,
το πανί το χοντροδιπλωμένο επάνω
στο κεφάλι τους, και πηγαίνουν στην πηγή,
φάλαγγες γυναικών κατά δυάδες και τριάδες,
χαιρετιούνται σιγανά και μουρμουρώντας,
με νεύμα τόσο αδιόρατο που ο κουβάς ίσα που σαλεύει.

Γυρίζουν οι σελίδες, αιώνες ανέμου.
Τούτα τα πόδια γράφουν ιστορία πάνω στον χωματόδρομο
και κανείς δεν τη διαβάζει, εκτός κι αν βρεθείς εδώ
και τη διαβάσεις, εκτός κι αν διψάσεις
και βουτήξεις τις φούχτες
κει που θα σου πουν οι γυναίκες,
με το κεφάλι σου πίσω γυρτό
στον αέρα που όλο θα φυσήξει γλυκός.

Γνωρίζουν πως εγώ τον κουβά δεν μπορώ να τον κουβαλήσω.
Κι όμως μου τον προσφέρουν, μειδιώντας.
Τρώνε ροδάκινα ξινά και γελάνε
έτσι που κοιτάζω γύρω μου,
λες και υπάρχει κάτι που περιμένει
να το δεις. (περισσότερα…)

Η ισραηλινο-αραβική διαμάχη: Από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ [2/2]

Συνεχίζοντας την προσπάθεια να προσφέρουμε μία ευσύνοπτη μεν, αλλά κατά το δυνατόν ευρύτερη και εγκυρότερη γνώση για την ιστορική περίοδο που διαμόρφωσε την αραβο-ισραηλινή διαμάχη στην Παλαιστίνη μέχρι την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, προβαίνουμε στη μετάφραση ορισμένων αποσπασμάτων από τρία κεφαλαιώδη έργα για το θέμα. Προτιμήθηκε αυτή του είδους η συμπιληματική κι επιμέρους αφηγηματική συρραφή, όπως θα πρότεινε ένας δάσκαλος μια ποικιλία μελετών στους μαθητές του για το θέμα, προκειμένου να έλθει κανείς σε επαφή με διαφορετικές εκτιμήσεις, παρουσιάσεις και απόψεις γύρω από το ζήτημα μέσα στα στενά όρια μίας ηλεκτρονικής δημοσίευσης και του πιεστικού χρόνου που απαιτεί η υποτυπώδης μετάφρασή τους.

Παρότι έγινε μια προσπάθεια να αποφευχθούν πολλές επικαλύψεις, θεωρήθηκε αναγκαίο εντέλει να υπάρχουν και ορισμένες επαναλήψεις, προκειμένου και με αυτόν τον τρόπο να καταδειχθούν οι ομοιότητες μα και οι διαφορετικές προσεγγίσεις και ερμηνείες. Τα βιβλία αυτά είναι πρώτα από όλα το βασικότερο και λεπτομερέστερο έργο αναφοράς για την Παλαιστίνη και την αραβο-ισραηλινή σύγκρουση του Charles D. Smith, Palestine and the Arab–Israeli Conflict. Εν συνεχεία το πολυδιαβασμένο και τεκμηριωμένο έργο, που καταπιάνεται με την ιστορία βέβαια όλης της σύγχρονης Μέσης Ανατολής, του Cleveland L. William, A history of the modern Middle East. Και τελευταίο συμπεριλάβαμε το έργο ενός από τους Ισραηλινούς Νέους Ιστορικούς, Avi Shlaim, The Iron Wall: Israel and the Arab World. Όλα έργα, υψηλού, αναγνωρισμένου και αδιαμφισβήτητου κύρους κι επιστημοσύνης, γραμμένα στις απαρχές της τελευταίας σχεδόν εικοσαετίας, πολυδιαβασμένα και ιδίως τα δυο πρώτα με πάμπολλες επανεκδόσεις. Πολύ θα επιθυμούσα να συμπεριλάβω και έργα από περισσότερους Νέους Ιστορικούς, και κυρίως του Ιλάν Πάπε (το αποκαλυπτικό και ρηξικέλευθο έργο του οποίου, παρά τις εναντιώσεις και την πολεμική που του έχει ασκηθεί, έχει καταστεί εν πολλοίς κοινός τόπος) αλλά είπα να μείνουμε τουλάχιστον στα ευρέως και κοινώς αποδεκτά, προς αποφυγήν πιθανών παρερμηνειών ή παρεξηγήσεων.

Ελπίζουμε αυτές οι άτεχνες, βιαστικές (στο πόδι σχεδόν καμωμένες) μεταφράσεις των συγκεκριμένων επιλογών και αποσπασμάτων να φανούν χρήσιμες σε μια πρώτη, στοιχειώδη κατανόηση του ζητήματος, μα και να υποψιάσουν για το εύρος και το βάθος της ιστορικής σπουδής και της έρευνας.

ΗΛΙΑΣ ΜΑΛΕΒΙΤΗΣ

~.~

Σύντομη επισκόπηση της ισραηλινο-αραβικής διαμάχης κατά την περίοδο από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ μέσα από κείμενα διακεκριμένων ιστορικών [2/2]

Το ψήφισμα των Ηνωμένων Εθνών – Η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ

Το Εβραϊκό Πρακτορείο μπήκε στη σύγκρουση το 1945, όταν μονάδες της Χαγκανά ανέλαβαν μια σειρά καλά συντονισμένων πράξεων σαμποτάζ κατά των βρετανικών επικοινωνιών στην Παλαιστίνη. Ο κυρίαρχος παλαιστινιακός σιωνισμός βρισκόταν σε πόλεμο εναντίον της Βρετανίας. Κατά τα επόμενα δύο χρόνια, η συνδυασμένη πίεση του σαμποτάζ της Χαγκανά, της τρομοκρατίας της Ιργκούν (όπως η ανατίναξη μιας πτέρυγας του ξενοδοχείου King David στην Ιερουσαλήμ το 1946) και η στάση των ΗΠΑ έφεραν τη Βρετανία σε αδύναμη θέση. Τον Φεβρουάριο του 1947 ο υπουργός Εξωτερικών Έρνεστ Μπέβιν, αναγνωρίζοντας ότι η Βρετανία είχε χάσει τον έλεγχο της κατάστασης στην Παλαιστίνη, παρέπεμψε το θέμα στα Ηνωμένα Έθνη.

Το αίτημα του Μπέβιν προς τα Ηνωμένα Έθνη να διαμορφώσουν μια λύση για την Eντολή της Παλαιστίνης προκάλεσε, για αρκετούς μήνες, μια πυρετώδη διπλωματική δραστηριότητα με επίκεντρο τα Ηνωμένα Έθνη στη Νέα Υόρκη και τον Λευκό Οίκο στην Ουάσινγκτον. Η Γενική Συνέλευση δημιούργησε μια Ειδική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Παλαιστίνη (UNSCOP) και της ανέθεσε να διερευνήσει τις συνθήκες στην Παλαιστίνη και να υποβάλει προτάσεις έως την 1η Σεπτεμβρίου 1947. Αποτελούμενη από εκπροσώπους έντεκα εθνών [της Σουηδίας, της Ολλανδίας, της Τσεχοσλοβακίας, της Γιουγκοσλαβίας, της Αυστραλίας, του Καναδά, της Ινδίας, του Ιράν, της Γουατεμάλας, του Μεξικού και του Περού], η UNSCOP έφτασε στην Ιερουσαλήμ τον Ιούνιο και πέρασε πέντε εβδομάδες στην Παλαιστίνη. Η επιτροπή διαπίστωσε ότι οι Εβραίοι εξακολουθούσαν να αποτελούν σημαντική μειονότητα, αποτελώντας μόνο το ένα τρίτο του πληθυσμού και κατέχοντας περίπου το 6% της συνολικής γης στην Παλαιστίνη. Η επιτροπή, ωστόσο, αντιλήφθηκε επίσης και μια αίσθηση κατεπείγοντος, όσον αφορά τόσο την επιδείνωση των συνθηκών στην Παλαιστίνη όσο και τη δυσχερή θέση των Εβραίων προσφύγων από την Ευρώπη. Στην έκθεσή της προς τη Γενική Συνέλευση, η UNSCOP συνέστησε ομόφωνα τον τερματισμό τής βρετανικής Εντολής και την παροχή ανεξαρτησίας στην Παλαιστίνη. Αλλά η επιτροπή διχάστηκε, με ψήφους οκτώ έναντι τριών, σχετικά με το είδος του κράτους που θα έπρεπε να είναι η ανεξάρτητη Παλαιστίνη. Η έκθεση της μειοψηφίας [Ινδία, Ιράν και Γιουγκοσλαβία] ζητούσε ένα ομοσπονδιακό κράτος. Η έκθεση της πλειοψηφίας συνιστούσε τη διχοτόμηση της Εντολής σε δύο κράτη, ένα αραβικό και ένα εβραϊκό, με την Ιερουσαλήμ να ορίζεται περιοχή υπό διεθνές καθεστώς. Αν και οι προβλέψεις της έκθεσης της πλειοψηφίας απέχουν πολύ από το να είναι τέλειες, εντούτοις προσέφεραν τη δυνατότητα δύο ανεξάρτητων αραβικών και εβραϊκών κρατών εντός της Παλαιστίνης. Οι σιωνιστές ηγέτες ενέκριναν την έκθεση· οι Άραβες ηγέτες την απέρριψαν. (περισσότερα…)

Η ισραηλινο-αραβική διαμάχη: Από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ [1/2]

Συνεχίζοντας την προσπάθεια να προσφέρουμε μία ευσύνοπτη μεν, αλλά κατά το δυνατόν ευρύτερη και εγκυρότερη γνώση για την ιστορική περίοδο που διαμόρφωσε την αραβο-ισραηλινή διαμάχη στην Παλαιστίνη μέχρι την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, προβαίνουμε στη μετάφραση ορισμένων αποσπασμάτων από τρία κεφαλαιώδη έργα για το θέμα. Προτιμήθηκε αυτή του είδους η συμπιληματική κι επιμέρους αφηγηματική συρραφή, όπως θα πρότεινε ένας δάσκαλος μια ποικιλία μελετών στους μαθητές του για το θέμα, προκειμένου να έλθει κανείς σε επαφή με διαφορετικές εκτιμήσεις, παρουσιάσεις και απόψεις γύρω από το ζήτημα μέσα στα στενά όρια μίας ηλεκτρονικής δημοσίευσης και του πιεστικού χρόνου που απαιτεί η υποτυπώδης μετάφρασή τους.

Παρότι έγινε μια προσπάθεια να αποφευχθούν πολλές επικαλύψεις, θεωρήθηκε αναγκαίο εντέλει να υπάρχουν και ορισμένες επαναλήψεις, προκειμένου και με αυτόν τον τρόπο να καταδειχθούν οι ομοιότητες μα και οι διαφορετικές προσεγγίσεις και ερμηνείες. Τα βιβλία αυτά είναι πρώτα από όλα το βασικότερο και λεπτομερέστερο έργο αναφοράς για την Παλαιστίνη και την αραβο-ισραηλινή σύγκρουση του Charles D. Smith, Palestine and the Arab–Israeli Conflict. Εν συνεχεία το πολυδιαβασμένο και τεκμηριωμένο έργο, που καταπιάνεται με την ιστορία βέβαια όλης της σύγχρονης Μέσης Ανατολής, του Cleveland L. William, A history of the modern Middle East. Και τελευταίο συμπεριλάβαμε το έργο ενός από τους Ισραηλινούς Νέους Ιστορικούς, Avi Shlaim, The Iron Wall: Israel and the Arab World. Όλα έργα, υψηλού, αναγνωρισμένου και αδιαμφισβήτητου κύρους κι επιστημοσύνης, γραμμένα στις απαρχές της τελευταίας σχεδόν εικοσαετίας, πολυδιαβασμένα και ιδίως τα δυο πρώτα με πάμπολλες επανεκδόσεις. Πολύ θα επιθυμούσα να συμπεριλάβω και έργα από περισσότερους Νέους Ιστορικούς, και κυρίως του Ιλάν Πάπε (το αποκαλυπτικό και ρηξικέλευθο έργο του οποίου, παρά τις εναντιώσεις και την πολεμική που του έχει ασκηθεί, έχει καταστεί εν πολλοίς κοινός τόπος) αλλά είπα να μείνουμε τουλάχιστον στα ευρέως και κοινώς αποδεκτά, προς αποφυγήν πιθανών παρερμηνειών ή παρεξηγήσεων.

Ελπίζουμε αυτές οι άτεχνες, βιαστικές (στο πόδι σχεδόν καμωμένες) μεταφράσεις των συγκεκριμένων επιλογών και αποσπασμάτων να φανούν χρήσιμες σε μια πρώτη, στοιχειώδη κατανόηση του ζητήματος, μα και να υποψιάσουν για το εύρος και το βάθος της ιστορικής σπουδής και της έρευνας.

ΗΛΙΑΣ ΜΑΛΕΒΙΤΗΣ

~.~

Σύντομη επισκόπηση της ισραηλινο-αραβικής διαμάχης κατά την περίοδο από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ μέσα από κείμενα διακεκριμένων ιστορικών [1/2]

Παλαιστίνη: Η εβραϊκή μετανάστευση και η βρετανική αντίδραση

Οι ηγέτες του Yishuv [του σώματος των Εβραίων κατοίκων της Παλαιστίνης πριν τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ] είχαν αποφασίσει το 1938, πριν από τη Λευκή Βίβλο του 1939, να επιταχύνουν την παράνομη μετανάστευση Εβραίων στην Παλαιστίνη. Oι μη εξουσιοδοτημένοι μετανάστες το 1939 ήταν συνολικά 11.156 από τους 27.561 που έφτασαν. Με το ξέσπασμα του πολέμου τον Σεπτέμβριο, εντάθηκαν τα σχέδια για τη μεταφορά περισσότερων προσφύγων: χιλιάδες προσπαθούσαν να εγκαταλείψουν την Ευρώπη, συχνά με την ενθάρρυνση της Γκεστάπο. Αυτές οι προσπάθειες έφεραν σιωνιστές και Βρετανούς αξιωματούχους σε άμεση σύγκρουση στο Λονδίνο καθώς και στην Παλαιστίνη. Οι Βρετανοί τοποθέτησαν παράνομους μετανάστες σε στρατόπεδα εγκλεισμού στην Παλαιστίνη, γεγονός που οδήγησε τους σιωνιστές να προσπαθήσουν να πλημμυρίσουν τη χώρα με μετανάστες για να αναιρέσουν την αποτελεσματικότητα τέτοιων τακτικών. Οι Βρετανοί αποφάσισαν τότε να στείλουν τους πρόσφυγες που έφτασαν στην Παλαιστίνη στο νησί του Μαυρίκιου στον Ινδικό Ωκεανό. Ταυτόχρονα, το Φόρεϊν Όφφις προσπάθησε να ανακόψει τη ροή των προσφύγων από την Ευρώπη ενθαρρύνοντας χώρες όπως η Τουρκία να τους απαγορεύσουν τη διέλευση. Μια αδύνατη κατάσταση προέκυψε μετά τον Σεπτέμβριο του 1939 που δημιούργησε «σχεδόν… έναν πόλεμο μέσα σε έναν πόλεμο». Οι Εβραίοι πικραίνονταν όλο και περισσότερο με αυτό που θεωρούσαν ως βρετανική απανθρωπιά. Οι Βρετανοί ένιωθαν το ίδιο απέναντι στη σιωνιστική ηγεσία, για την οποία θεωρούσαν ότι απαιτούνταν να επιδεικνύει ιδιαίτερη προσοχή και να αποφεύγει την εκτροπή του πολεμικού υλικού σε μια εποχή που τα μεγάλα θέατρα πολέμου απαιτούσαν ολόκληρη τη διαθέσιμη βοήθεια. (περισσότερα…)

Ἐν οἴκῳ τοῦ δεσμωτηρίου

Στα χέρια τους έπεσε με προδοσία, λέει το ιερό βιβλίο. Τον έπιασαν και τον έδεσαν και τον τύφλωσαν και τον ταπείνωσαν· «καὶ ἐκράτησαν αὐτὸν οἱ ἀλλόφυλοι καὶ ἐξέκοψαν τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ· καὶ κατήνεγκαν αὐτὸν εἰς Γάζαν καὶ ἐπέδησαν αὐτὸν ἐν πέδαις χαλκείαις, καὶ ἦν ἀλήθων ἐν οἴκῳ τοῦ δεσμωτηρίου.»

Κι ύστερα μαζεύτηκε στον Ναό όλος ο λαός των εχθρών, γυναίκες και άντρες κοντά τρεις χιλιάδες, για να δουν τα πάθη και τους εξευτελισμούς του. Αλλά εκείνος προσευχήθηκε και ζήτησε χάρη στερνή πριν απ΄ τον θάνατό του την άγρια χαρά της εκδίκησης: «καὶ ἀνταποδώσω ἀνταπόδοσιν μίαν περὶ τῶν δύο ὀφθαλμῶν μου τοῖς ἀλλοφύλοις».

Και ο θεός τού έκανε τη χάρη, και σείοντας με τα δυο του χέρια τις θεόρατες κολώνες του τεμένους ο Σαμψών τις γκρέμισε και πήρε μαζί του στον χαμό και όλων των εχθρών του το πλήθος, ανακράζοντας: «ἀποθανέτω ψυχή μου μετὰ τῶν ἀλλοφύλων».

«Καὶ ἔπεσεν ὁ οἶκος ἐπὶ τοὺς ἄρχοντας καὶ ἐπὶ πάντα τὸν λαὸν τὸν ἐν αὐτῷ», λέει το ιερό βιβλίο, «καὶ ἦσαν οἱ τεθνηκότες, οὓς ἐθανάτωσε Σαμψὼν ἐν τῷ θανάτῳ αὐτοῦ, πλείους ἢ οὓς ἐθανάτωσεν ἐν τῇ ζωῇ αὐτοῦ».

Ογδόντα χρόνια τώρα κοντά αδικούν κατάφορα, αδικούν φρικτά οι Ισραηλινοί τον αραβικό λαό της Παλαιστίνης. Και είναι τόσο υπερφίαλοι ώστε ξέχασαν τα μεγάλα διδάγματα της δικής τους περίλαμπρης παράδοσης, τα δικά τους μαρτύρια, τους δικούς τους εξευτελισμούς.

Γιατί εκείνον που διεκδικεί την ελευθερία του, όσο φοβάται ακόμη για τη ζωή του, είναι αλήθεια ότι πολλές φορές τον κάμπτεις, συχνά τον ποδοπατάς και τον συνθλίβεις. Εκείνον όμως που τη ζωή του την έχει ήδη ξεγράψει, και όλο το νόημα της αντίστασης το έχει πια συμπυκνώσει σε μια μόνο λέξη, τη λέξη εκδίκηση, δεν υπάρχει τρόπος να τον γονατίσεις ψυχικά. Ευχαρίστως πεθαίνει αν είναι να τιμωρήσει τους αλλόφυλους που του έχουν γίνει δυνάστες. Και όσο πιο βάρβαρη, πιο εγκληματική η ανταπόδοση μάλιστα, τόσο καλύτερη είναι στα μάτια του. «Μονάχα βάρβαροι ξέρουν ν’ αμύνονται», έλεγε ο Νίτσε.

Σε μια αντιστροφή των ρόλων, απ’ αυτές που συνηθίζει η ιστορία, οι τωρινοί Παλαιστίνιοι είναι ο Σαμψών της εποχής μας. Έγκλειστοι στο πελώριο δεσμωτήριο της Γάζας κι αυτοί, σείουν τις κολώνες του Ναού αδιάφοροι αν θα πλακώσει πρώτα απ’ όλους τους ίδιους. Και οι τωρινοί Ισραηλίτες, αλίμονο, είναι πια φτυστοί εκείνοι οι παλιοί Φιλισταίοι. Και άμυαλοι τόσο ώστε να κουνάν στον εκδικητή τους το δάχτυλο και να οπτασιάζονται ότι φτάνει κανείς να τον αποκαλέσει «κτήνος» και «αιμοσταγή τρομοκράτη» για να τον καταβάλει.