Δυο γέροι σ’ ενός καφενείου τα μέρη…

Δυο γέροντες με ποιητικές ανησυχίες κουβεντιάζουν σ’ ένα καφενείο, εν μέσω κυνικών καυμάτων.

Προχθές το πρωί που έπινα τον εσπρέσσο μου στη δροσιά μιας κλιματιζόμενης καφετερίας διαβάζοντας τον Πολιτισμό της Αναγέννησης του Γιάκομπ Μπούρκχαρτ, έπιασε το αυτί μου δυο γέροντες να συνομιλούν από το διπλανό τραπέζι. Από το σημείο που τους άκουσα, ό,τι πάνω-κάτω συγκράτησε η μνήμη μου σας μεταφέρω εδώ.

―Μα ας πάψουν πια επιτέλους τις δημόσιες επικρίσεις! Ας σταματήσουν να μιλούν διαρκώς προσβλητικά, με εμπάθεια και μίσος. Έχει δίκιο ο εκδότης! Γιατί συνεχίζεται ξανά και ξανά όλη αυτή η συζήτηση για τη λογοκλοπή; Μόνο αυτός είναι ένοχος ή βρήκαν τον αποδιοπομπαίο τράγο;

―Γιατί, μήπως κι αυτός έχει σταματήσει μες στα χρόνια την τακτική του; Κάθε τρεις και λίγο δεν παρουσιάζει όλο και καινούργια δείγματα της νοσηρής του συνήθειας;

―Αρκετά όμως! Ο λογοκλόπος κι ο λογοκλόπος! Μας έχουν πρήξει! Δεν μας λένε δα και κάτι καινούργιο. Τον ξέρουμε όλοι τόσα χρόνια. Εμείς γιατί δεν παθιαζόμαστε και δεν φωνάζουμε; Εντάξει, δε λέω, είναι γραφική η περίπτωσή του, τα ίδια κάνει πάντα. Αλλά θα στήσουμε και λαϊκά δικαστήρια; Ιερά Εξέταση; Ρωμαϊκή αρένα είναι εδώ ή Κολοσσαίο;

―Μα κάθε λογοτέχνης στη δημόσια κονίστρα δεν ρίχνεται σαν γράφει κι εκδίδει; Γιατί έπειτα διαμαρτύρεται άμα ακούει τη δημόσια κατακραυγή, τον έλεγχο και τη γελοιοποίηση; Όταν τον επαινούν οι κριτικοί δημοσίως είναι καλά; Γιατί τότε δεν μιλάμε για δημόσια κολακεία;

―Εδώ ένα δίκιο το ’χεις. Μα είναι ανάγκη να τον κυνηγούν κάθε φορά; Τι θέλουν; Nα τον εξοντώσουν; Θυμάσαι τις προάλλες που έγραψε κάποιος πως τον στείλαν στο νοσοκομείο;

―Κι εσύ το ’χαψες… Μπας κι εφημέρευες κι έγραφες τις εισαγωγές; Άσε με, καημένε. Άλλα έμαθα εγώ. Δεν πιστεύω τίποτα. Ντράμα κουήν μου φαίνεται ο τύπος.

―Να μου το θυμηθείς, πίσω από όλα αυτά κρύβεται μόνο φθόνος· φθόνος και τίποτα άλλο.

―Σιγά τον λογοτέχνη, ρε συ, που φθονήσανε. Σιγά μη χάσουμε τον υποψήφιο νομπελίστα! Αφού το μισό του έργο κανείς δεν ξέρει τίνος είναι κι από πού προέρχεται. Κι υποψήφιος για Νόμπελ να γίνει, να μου το θυμηθείς θα βάλουν αυτό το σύστημα που έχουν στα Πανεπιστήμια να ψάχνει τις αντιγραφές για να ξεσκονίσουν το έργο του. Τώρα που το σκέφτομαι, ο χαζός θα μπορούσε να περιμένει λιγάκι και με την Τεχνητή Νοημοσύνη να κάνει όσα έργα πρωτότυπα θέλει τον χρόνο. Κανείς δεν θα μπορούσε να του πει κουβέντα τότε.

―Άκου, καλή η καραμέλα με τη λογοκλοπή αλλά δε μιλάμε για επιστημονικό ή φιλολογικό σύγγραμμα, στην ποίηση τα πράγματα είναι αλλιώς. Αυτό που όλοι κραυγάζουν ρυθμικά σα σύνθημα σε διαδήλωση: λογοκλοπή και λογοκλοπή και λογοκλοπή, δεν ξέρουν πως είναι σύμφυτη με την ποίηση; Σάμπως έτσι δεν έκανε ο Πάουντ, ο Έλιοτ, ο Καβάφης; Αμ και τα ομηρικά έργα τι είναι στο κάτω-κάτω της γραφής αν το καλοσκεφτείς; Ένας θεός ξέρει από ποιον ή ποιους τα έκλεψε αυτός που λέμε «Όμηρο» και τα συγκόλλησε όλα μαζί. Δες όμως τι ποίηση μας άφησε… Αυτό μετράει.

―Έτσι όπως το πας θα μας πεις πως κι ο Μωυσής έκλεψε τη Γραφή απ’ του Θεού ή του Διαόλου τ’ απόκρυφα κιτάπια, άσε μην πω τίποτα και για τον Μουχαμέτη και του αρχαγγέλου τις αποκαλύψεις. Τουλάχιστον αυτοί ισχυρίζονται πως αντιγράφουν ό,τι τους είπε το θεϊκό το στόμα. Δεν το παρουσιάζουν για δικό τους. Όσο για την ποίηση, τον είδαμε και στα μη ποιητικά. Τα σχόλιά του σε διάφορους ποιητές πόσες φορές δεν τα βγάλανε κλεμμένα, και μάλιστα κακοαντιγραμμένα; Ξεχνάς τι γέλιο έχει πέσει;

―Όχι, έτσι είναι. Αλλά μη μας κουράζουν, μην το παρατραβάνε! Υπάρχουν και Θεσμοί!

―Μα κάνεις πως δεν βλέπεις; Αυτό δεν είναι το πρόβλημα; Καμία εφημερίδα, κανένα έντυπο δε βγάζει τσιμουδιά. Ενώ για τον Καραγάτση, κοίτα τι ντόρος έγινε, παντού..

―Ώρα είναι να μας πεις ότι υπάρχουν κι εδώ συμφέροντα και διαπλεκόμενα… Ρε συ, δεν το έχεις πάρει χαμπάρι πως κανένα δεν ενδιαφέρει σοβαρά η ποίηση πια; Στο κάτω-κάτω ό,τι κάνει αφορά αυτόν και μόνο, δε βλάφτει κανέναν άλλο.

―Έτσι όπως τα λες, θα μου πεις πως δεν πρέπει να μιλάμε για οτιδήποτε στραβό συμβαίνει δημοσίως. Όταν ένα βιβλίο απευθύνεται στο κοινό δημοσίως, η λογοκλοπή δεν συνιστά ό,τι ακριβώς λέει η λέξη; ψεύδος κι εξαπάτηση του κοινού; Ε λοιπόν δεν έχουμε χρέος και δημόσια να το ελέγξουμε; Μην πούμε για τον ένα ότι είναι βιαστής, μην πούμε για τον άλλο ότι είναι απατεώνας κι ας αφήσουμε τον καθένα να αλωνίζει.

―Σωστά, αλλά ποιοι μιλάνε; Ένα μάτσο εμμονικοί κι ατάλαντοι είναι, που κάθε λίγο προστίθεται κι άλλος ένας στην παρέα τους και συνεχίζουν το βιολί τους. Μην τους πιάσω έναν-έναν… Λογοκλοπή και λογοκλοπή, το βρήκαμε τώρα!

―Καλά, από πότε οι προσωπικές επιθέσεις γίναν επιχειρήματα;

―Και τι μας αφορά εμάς; Κριτικοί είμαστε ή είναι δυνατόν να γνωρίζουμε τόσα πράγματα; Το θέμα είναι να γράφεται καλή ποίηση.

―Κάτσε, ρε συ. Πώς δε μας αφορά! Άμα ο άλλος έχει κλέψει τη μάνα του και τον πατέρα του, και στα παρουσιάζει για δικά του, πού στο καλό ξέρεις τελικά τι και ποιον διαβάζεις;

―Ωχού καημένε! Και τι είμαι εγώ; Κριτικός ή κανας πανεπιστημιακός να έχω διαβάσει όλα αυτά; Το θέμα σού ξαναλέω είναι να γράφεται καλή ποίηση. Μεταξύ μας τώρα, μετά από τα όσα βγαίνουν κάθε φορά στο φως ούτε ψύλλος στον κόρφο τους θα ’θελα να ’μουν με τα τόσα εγκωμιαστικά που έγραψαν. Κι αυτοί δεν έχουν το θεό τους! Είπανε της γριας να χέσει κι έκατσε και ξεκωλιάστηκε.

―Καλά κι οι εκδότες δεν το ξέρουν, δεν το βλέπουν, δεν το καταλαβαίνουν; Πώς τον υποστηρίζουν τόσα χρόνια; Γιατί τον καλύπτουν συνέχεια;

―Φτάνει! Τι θέλουν; Να βάλουμε λογοκρισία και φίμωτρο στην ελεύθερη έκφραση; Η χούντα τέλειωσε πριν από πενήντα χρόνια. Δημοκρατία έχουμε κι ο καθένας μπορεί να λέει ό,τι θέλει κι όπως θέλει.

―Αλήθεια πέρασαν κιόλας πενήντα χρόνια, ε… Έκλεισε πενήντα χρόνια πια η δημοκρατία μας… Κι όμως, από την άλλη βλέπεις παντού διαφθορά, ακρίβεια, εγκληματικότητα, ανυπαρξία κοινωνικού ελέγχου, έλλειψη δικαιοσύνης, κυνισμό και σιωπή. Λες κι έχουμε ομερτά. Κανείς δεν βγάζει άχνα, ούτε από τον Τύπο και τα κανάλια μα ούτε κι από την αντιπολίτευση.

―Νομίζω πως τα παραλές. Υπάρχουν προβλήματα, δε λέω, μα όταν χτυπάει κόκκινο επεμβαίνουν οι θεσμοί. Τι στο καλό; Κολομβία των Βαλκανίων είμαστε; Ξεχνάς πως ανήκουμε στον πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης! Τι χρειάζεται να μπλεκόμαστε και να φωνάζουμε κι εμείς; Όχλος θα γίνουμε; Γιατί να μπλέκουμε και να ανακατευόμαστε; Έτσι κι αλλιώς, όλα σιγά σιγά θα περάσουν και σύντομα θα ξεχαστούν. Έτσι δουλεύει το ρωμέϊκο αιώνες τώρα. Τι θες και τα σκαλίζεις…

―Πολλά θα είχα να σου πω, αλλά είμαι αρκετά μεγάλος πια για καβγάδες κι εσύ είσαι ο στενότερος φίλος που μ’ απόμεινε. Ας είναι! Θυμήσου όταν περάσεις το απόγευμα απ’ το σπίτι να σου διαβάσω ένα φρέσκο κείμενο για μια άλλη λαθροχειρία του λεγάμενου. Θα σου φύγει η μασέλα από τα γέλια!

Μετά από αυτό, ζητήσαν τον λογαριασμό, πλήρωσαν κι έφυγαν.