*

του ΤΑΣΣΟΥ ΠΑΓΙΑΣΛΗ

Δημήτρης Μουζάκης,
Ταραήλ, Gutenberg, 2024

Ταραήλ (ή Tαραήλτς ή Ταραήλες) είναι το ουράνιο τόξο στα Ποντιακά. Αυτός είναι ο τίτλος της νέας συλλογής του Δημήτρη Μουζάκη.

Η συλλογή ανοίγει με ένα μοντέρνο σονέτο ή, καλυτέρα, μια παραλλαγή του σονέτου του οποίου η ομοιοκαταληξία δεν ακολουθεί αυστηρά τους δομικούς κανόνες. Το σονέτο αφιερωμένο στη Μάρα αναβλύζει συναισθηματική ένταση καθώς περιγράφει τη σχέση μιας μητέρας και της κόρης της. Διαφαίνεται η αρχή της πορείας με τον θηλασμό: «…με το γάλα σου ραίνεις τις πληγές μου» αλλά και τα καταληκτικά μονοπάτια του μέλλοντος: «στο σκότος ταξιδεύουμε μιας κρύπτης.». Ο προφανής συναισθηματικός δεσμός ξεκινάει από το «στήθος» και αγκαλιάζει ζεστά την ανατροφή της Μάρας.

Επτά ποιήματα πριν το τέλος στο ομώνυμο με τον τίτλο της συλλογής ποίημα, ο ποιητής τονίζει στη Μάρα πως το ταξίδι της ζωής σαν ουράνιο τόξο μας φιλοξενεί πάνω σε μια ηλιαχτίδα, υπενθυμίζοντας έτσι και σε εμάς την ταχύτητα με την οποία η ζωή περνά. Και λόγω αυτής της ταχύτητας πολλοί από τους συνοδοιπόρους μας σαν θεατές του ουράνιου τόξου έρχονται και φεύγουν στην παρόρμηση μιας στιγμιαίας στάσης. Μια γραμμή ενώνει την Μάρα με την παροδικότητα του ουράνιου τόξου (ζωής), μια γραμμή λαχτάρας, αναπόλησης, διαλογισμού, ενδοσκόπησης, καημού, μοναξιάς και μελαγχολίας. (περισσότερα…)

*

του ΣΩΤΗΡΗ ΓΟΥΝΕΛΑ

Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι ο Βέντερς με την τελευταία τoυ ταινία αντιπαρατίθεται στον δυτικό κινηματογράφο. Ο ήρωάς του έρχεται από την Ανατολή. Είναι γιαπωνέζος της σιωπής, ακολουθεί τον πολιτισμό της Ασίας που είναι πολιτισμός της σιωπής. Η Δύση είναι του Λόγου. Ενός λόγου που αφού ξεκίνησε ως Σαρκωμένος Λόγος (Ανατολής και Δύσης) αποσαρκώθηκε, έμεινε σκέτος Λόγος (Αναγέννηση, Διαφωτισμός), ύστερα μίκρυνε, πέρασε από το φίλτρο φιλοσόφων και επιστημόνων, προχώρησε σε εκατομμύρια λόγων διανοουμένων ή μη, φλυαρούντων ή μη και στις μέρες μας ξέπεσε αγρίως ώστε να αποθεώνει την ταινία του Λάνθιμου και τη γυμνή παρουσία μιας γυναίκας-ζόμπυ και να ζητοκραυγάζει για «αποδομήσεις» που καταργούν τον άνθρωπο και πολλαπλασιάζουν τα δύο φύλα.

Ο Βέντερς βρίσκεται στους αντίποδες. Ο ήρωάς του παλαιομοδίτης με τα όλα του, δουλεύει καθαριστής δημόσιων τουαλετών (παλαιότερα θα λέγαμε αποχωρητηρίων) και ο φακός καταγράφει τη ζωή του. Ζωή που ο σκηνοθέτης την δείχνει με μικρές αφαιρέσεις. Κάθε επόμενη ημέρα αφαιρεί κάτι. Καθημερινά διασχίζει την μεγαλούπολη (Τόκυο) για να πάει στον προορισμό του. Οι τουαλέτες είναι σωστά κομψοτεχνήματα, βάζουν τα γυαλιά στους δυτικούς. Ωστόσο ο άνθρωπος αυτός δεν καθαρίζει απλώς: γυαλίζει. Επιμελείται με απόλυτη προσήλωση την καθαριότητα λεκάνης, νιπτήρα και του περιβάλλοντος χώρου.

Προσοχή. Ο Βέντερς διαλέγει έναν ήρωα-αντιήρωα, αυτόν που φροντίζει να είναι καθαροί οι τόποι όπου καταθέτουν οι πολίτες της μεγαλούπολης τα απόβλητά τους (να το πούμε κομψά). Θα μπορούσε στη θέση του να είναι και ένας εργάτης απορριμματοφόρου. Μας λέει: κοιτάξτε ποιος είναι εδώ και τι κάνει, που εσείς δεν προσέχετε και δεν σας νοιάζει. Μα ούτε σας μοιάζει! Αυτός βάζει τις κασέτες του οδηγώντας, ακούει τραγούδια δυτικά πασίγνωστα άλλης εποχής (ανάμεσα σ’ αυτά ένα που έχει τραγουδήσει ελληνικά ο Σαββόπουλος) κοιμάται σε μικρό επιδαπέδιο στρωματάκι, διαβάζει το βιβλίο του πριν κοιμηθεί (εδώ διαφημίζεται ο Φώκνερ και η Χάισμιθ), πηγαίνει σε δημόσιο λουτρό και μπανιαρίζεται, χρησιμοποιεί ποδήλατο για τις κοντινές μετακινήσεις του, ασχολείται καθημερινά με τα φυτά του σαν να τα χαϊδεύει και πίνει το ίδιο ποτό που του προσφέρει δωρεάν ο μαγαζάτορας κάποιου καφενείου. (περισσότερα…)