*

Προλόγισμα-Μετάφραση ΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΑΚΗΣ

Ο Κλωντ ΜακΚαίυ γεννήθηκε στην Τζαμάικα το 1890 και αναδείχθηκε στις ΗΠΑ ως ποιητής και πεζογράφος. Συνδέθηκε με το Χάρλεμ της Νέας Υόρκης και συνέβαλε στο καλλιτεχνικό πνεύμα των Αφροαμερικανών της συνοικίας, το οποίο έγινε γνωστό αργότερα ως η «Αναγέννηση του Χάρλεμ». Ο ΜακΚαίυ δημοσίευσε το σονέτο «If we must die» το 1919 στο αριστερό περιοδικό The Liberator. Ήταν την επαύριο του Μεγάλου Πολέμου κι ο ποιητής έβλεπε τους μαύρους κληρωτούς να γυρίζουν τότε στις ΗΠΑ μόνο και μόνο για να βρεθούν αντιμέτωποι με ρατσιστικές διακρίσεις και φονικά πογκρόμ. Τις δεκαετίες που ακολούθησαν, το «If we must die» έγινε από τα δημοφιλέστερα σημεία αναφοράς του αφροαμερικάνικου κινήματος.

Ο Ρεφάτ Αλαρίρ γεννήθηκε στη Γάζα το 1979, όπου και δίδαξε φιλολογία και δημιουργική γραφή στο Πανεπιστήμιο. Συνέγραψε λογοτεχνικά έργα και άρθρα σχετικά με το παλαιστινιακό. Τον Νοέμβριο του 2023 ανάρτησε στο Τουίτερ το ελευθερόστιχο ποίημα του «If I must die», εν μέσω της σύγκρουσης μεταξύ Ισραηλινών και Αράβων.

Ο Κλωντ ΜακΚαίυ πέθανε το 1940 έχοντας αναγνωριστεί ως σημαντικός λογοτέχνης. Ο Ρεφάτ Αλαρίρ σκοτώθηκε τον Δεκέμβριο του 2023 από βομβαρδισμό του ισραηλινού στρατού.

~.~

Κλωντ ΜακΚαίυ

Αν πια πεθάνουμε

Αν πια πεθάνουμε
Αν πια πεθάνουμε, μην πάμε σαν τους κάπρους
με τέλος άθλιο, στη γωνιά κυνηγημένοι,
με τα σκυλιά τριγύρω μας, το γάβγισμά τους
σαν χίλιοι χλευασμοί, κι εμείς καταραμένοι.
Αν πια πεθάνουμε, ομπρός σαν ήρωες πάμε,
πολύτιμο το αίμα μας, μα τώρα ας στάξει
και τότε των κτηνών που τόσο πολεμάμε
η δόξα μας γερά τον νου θα τον αρπάξει.
Δικοί και φίλοι! Ομπρός απάνω στον εχθρό μας!
Πολλοί κι αν είν’, ας μη φοβόμαστε καθόλου,
στις τόσες τους γροθιές, μια δυνατή δική μας!
Κι αν χάσκει ο τάφος μπρος μας, μη μας νοιάξει διόλου!
Φονιάδων και δειλών αγέλη πολεμούμε,
κι αν στον κλοιό πεθαίνουμε, θ’ αντισταθούμε!

~.~

Ρεφάτ Αλαρίρ

Αν πια πεθάνω

Αν πια πεθάνω
εσύ πια να ζήσεις
να πεις την ιστορία μου
να πουλήσεις όσα έχω
ν’ αγοράσεις ύφασμα
καθώς και σπάγκο
(κατά προτίμηση λευκό με ουρά μεγάλη),
έτσι που ένα παιδί, κάπου στη Γάζα,
όπως κοιτάζει τον ουρανό στα μάτια
μήπως γυρίσει ο πατέρας του που έφυγε μες στη φλόγα –
κι ούτε αντίο δεν γύρισε να πει
ούτε στη σάρκα του
ούτε στον εαυτό του–
να δει τον χαρταετό, τον χαρταετό μου πού ’φτιαξες εσύ, να πετά
ψηλά
και να σκεφτεί για μια στιγμή πως είδε άγγελο
να στέλνει στη γη αγάπη.
Αν πια πεθάνω,
ας δώσει λίγη ελπίδα,
ας γίνει παραμύθι.

~.~

*