*

Λογοθεσίες από τον
ΗΡΑΚΛΗ ΛΟΓΟΘΕΤΗ

Μαύρα καράβια τα όνειρά μας

Ασπρίζει η καρδιά μου από τη λύπη βλέποντας πως το ορθοπολιτικό κίνημα στα γράμματά μας είναι ακόμα δειλό και άτολμο. H προφορική μας παράδοση ωστόσο επιβάλλεται να επανεξεταστεί αυστηρά και η γραμματεία μας να ξαναγραφτεί απ’ την αρχή, προκειμένου να απαλλαγεί από τα γλωσσικά ανομήματα της λευκής πατριαρχίας. Ένα απ’ αυτά, για παράδειγμα, συσχετίζει δυσφημιστικά το μαύρο χρώμα με τη θλίψη και τον θάνατο ενώ συνδέει το λευκό με θετικές αξίες. Έτσι, ξεκινώντας από τη μυθολογία και την τραγωδία, προτείνω τα πρόσημα να αντιστραφούν. Οι μαύρες Ευμενίδες ν’ ασπρίσουν από το κακό τους και ο Θησέας να προξενεί τον θάνατο του πατέρα του σηκώνοντας κατά λάθος άσπρο πανί. Η μαύρη χολή του Αχιλλέα να ωχριάσει και οι μαύρες σκιές που τριγυρίζουν τον Οδυσσέα στον Άδη να γίνουν λευκές οπτασίες. Ο Χάρος να πάψει ν’ απεικονίζεται ως μαύρος καβαλάρης και τα νερά της Στυγός να ρέουν γαλακτόχρωμα. Ακολούθως, η δήλωση του Σωκράτη, «λευκή στάθμη ειμί προς τους νέους», είναι αναγκαίο ν’ αλλάξει φιλοσοφικό χρωματισμό και να γίνει μαύρη στάθμη. Ο στίχος του Σολωμού, γλυκειά η ζωή κι ο θάνατος μαυρίλα, να εξοριστεί από τα αναγνωστικά μας για τη ρατσιστική του παρομοίωση, όσο για την ποιητική του κόρη, ας επιτραπεί να κατεβαίνει απ’ το βουνό αλλά μόνο μαυροντυμένη. Τα υπόπτου πολιτικής αποχρώσεως μαύρα ερείπια της καβαφικής Πόλεως θα πρέπει να βαφτούν άσπρα και το απαράδεκτο για τις ιδεολογικές του παρασημάνσεις Εν Λευκώ του Ελύτη, να τιτλοφορηθεί εκ νέου Εν Αμαυρώ. Η διαλεύκανση μιάς εκκρεμούσας αστυνομικής υποθέσεως να κοινοποιείται ως διαμαύρωση, καθαρό ποινικό μητρώο να λογίζεται το μαύρο και, αντιθέτως, η αμαύρωση της φήμης ενός αδίκως κατηγορούμενου να στηλιτεύεται εφεξής ως λεύκανση. Η λευκή κάρτα, ως μεταφορική ένδειξη εμπιστοσύνης, να αντικατασταθεί με την επίδοση μαύρης κάρτας και εκφράσεις όπως, η μαύρη μου η μοίρα, να λογοκριθούν απηνώς ενώ πάσα κακοτυχία να ντυθεί στα λευκά. Το μαύρισμα ενός υποψηφίου στις εκλογές να τραπεί σε άσπρισμα και η μαύρη ώρα της απώλειας ενός αγαπημένου προσώπου να γυρίσει σε λευκή. Τα μαύρα ταμεία των διεφθαρμένων επιχειρήσεων να ονομάζονται πλέον πάλλευκα, η μαύρη ψυχή ενός κακούργου να καταγγέλλεται ως λευκή και την ώρα της κρίσεως να γκρεμίζεται σε άσπρα βάραθρα. Γενικότερα, ο μονομερής παραλληλισμός της αθωότητας με τη λευκότητα χρήζει ανατροπής, όθεν η υπεράσπιση μιάς συνειδήσεως λευκής ως περιστερά να γίνει μαύρη σαν καλιακούδα. Τέλος, το βαμμένο στην προκατάληψη δημοτικό τραγούδι, μαύρη ζωή που κάνουμε εμείς οι μαύροι κλέφτες, να διαγραφεί από τα ιστορικά μας κατάστιχα, μπας και ξημερώσει επιτέλους και για μας μια μαύρη μέρα! (περισσότερα…)

*

του ΗΡΑΚΛΗ ΛΟΓΟΘΕΤΗ

Τσιμέντο να γίνει!

Ο επίγειος παράδεισος του Ντοστογιέφσκι στο Όνειρο ενός Γελοίου βρίσκεται σε κάποιο νησί του Ελληνικού Αρχιπελάγους. Όλα στη φύση λάμπουν γιορτινά, η γη δεν έχει ακόμα αμαρτήσει και τα παιδιά της είναι όμορφα κι αθώα. Ο κοσμικός χρόνος της ευτυχίας εντούτοις κρατάει λίγα δευτερόλεπτα ενώ ο εφιάλτης που τον διαδέχεται είναι ατελείωτη κόλαση. Ο ήρωας του Ρώσου συγγραφέα ξυπνά αποφασισμένος να αποκαταστήσει τη χαμένη αρμονία και ο σύγχρονος αναγνώστης που τον ακολουθεί βυθίζεται μ’ ανοιχτά τα μάτια σ’ ένα ακόμα γελοιωδέστερο όνειρο: Η πολεοδομία, οι τοπικές αρχές, η εφορία και η αστυνομία των νησιών μας εκκαθαρίζονται από τους διεφθαρμένους. Οι μαφίες των εργολαβικών συμφερόντων τσακίζονται και οι μπράβοι τους φυλακίζονται. Τα αυθαίρετα γκρεμίζονται και η δόμηση συμμορφώνεται διακριτικά με το φυσικό της περιβάλλον. Ο μαζικά αγελαίος ή πλουτοκρατικά χυδαίος τουρισμός περιορίζεται και οι ακτές ελευθερώνονται από τα κακοήθη διασκεδαστήρια. Η ζωή ξανάρχεται στα σύγκαλά της κι ο κόσμος ξαναβρίσκει τον ρυθμό του…

Ας μην ανησυχούμε όμως: τίποτε απ’ αυτά δεν πρόκειται να συμβεί, εφόσον κάθε τέτοια προοπτική παραμένει μόνο το όνειρο ενός γελοίου. (περισσότερα…)

*

του ΗΡΑΚΛΗ ΛΟΓΟΘΕΤΗ

Ένα Μουσείο — μα τι Μουσείο;

Μόνο μελαγχολία προξενεί η προεπιλογή λίγων ξένων αρχιτεκτονικών γραφείων για την επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και η έγκριση μιάς πρότασης συμβιβαστικά ανέμπνευστης, επιεικώς μετρίας, δίχως τον σπινθηρισμό της διαλάμπουσας ιδιοφυίας. Ένας διαγωνισμός τέτοιας σημασίας, όφειλε αυτονοήτως ν’ απευθύνεται σε όλους, έλληνες και ξένους — και μάλιστα να παραμείνει ανοιχτός ώσπου να φανεί μια συναρπαστική ιδέα κι όχι να στριμωχτεί στα χρονικά όρια μίας ακόμα προεκλογικής εξαγγελίας. Το έργο της επέκτασης του ΕΑΜ δεν είναι απ’ αυτά που γίνονται και ξεγίνονται, όπως ο πεζόδρομος της Πανεπιστημίου ή η ανάπλαση μιας πλατείας. Είναι καθρέφτης της αυτογνωσίας μας και θα προσδιορίσει τουλάχιστον για τα επόμενα πενήντα ή εκατό χρόνια την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας και τη σχέση της σύγχρονης Ελλάδας με το ολόγλυφο παρελθόν της. Μια αρχιτεκτονική σύλληψη αναλόγου λαμπρότητας δεν μπορεί παρά να αντλεί τη δυναμική της από τις συμβολικές μορφές του ελληνικού χώρου και να έχει την ευελιξία αναγωγής μίας σφύζουσας εντοπιότητας σε οικουμενικά συμφραζόμενα. Μια τέτοια σύλληψη όμως δεν κυοφορείται αναγκαστικά στα βραβευμένα αρχιτεκτονικά γραφεία που νέμονται κατ’ αποκοπήν παρόμοιες αναθέσεις. Είναι πρωτίστως πνευματική εκτίναξη και μπορεί να εκπορευτεί από οποιονδήποτε αρχιτέκτονα, άσημο ή διάσημο, ντόπιο ή ξένο, έχει προσοικειωθεί τους κυματισμούς της ελληνικής γραμμής με αλματική χάρη και μορφοπλαστικό σφρίγος. Εδώ δεν μιλάμε για την ανέγερση κανενός ξενοδοχείου που φιλοδοξεί να πιστοποιηθεί σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα αλλά για την έγερση του εθνικού μας αναστήματος στην παγκόσμια αρχιτεκτονική σκηνή. Δεν είναι εντούτοις αργά να κάμουν πίσω ετούτοι ή κάποιοι επόμενοι από τους κατά συνθήκην απνευμάτιστους διαχειριστές της εξουσίας. Να σταματήσουν, έστω και υπό πίεση, τις προχειρότητες που διαιωνίζουν την πολιτική της προγραμματικής μας καχεξίας. Να περιορίσουν δηλαδή την συμπλεγματικά σαλονίστικη ματιά τους σε καμιά δουλίτσα νεοπλουτίστικης αισθητικής α-λά Ντουμπάι — και να δώσουν την ευκαιρία σ’ όποιον αξίζει να πάει μπροστά και ν’ αριστεύσει αληθινά στον αγώνα μ’ ένα έργο μεγάλης πνοής.

~.~

Last call

Για να πάρουν εκδίκηση τα πιό wild dreams των απανταχού ελληνιστών!

Έφυγε full of days (ναι, το διάβασα κι αυτό!) ο famous νεοελληνιστής Μάριο Βίττι και οι Γραικοί, που αποδεδειγμένα έχουν την ίδια love και το ίδιο passion για τη modern γλώσσα τους, ετοιμάζονται με προεξάρχουσες τις Λίτεραλ+ κοινότητες, να τον τιμήσουν αναλόγως. Οπότε ως last call στο spirit του ανδρός θα παρατεθούν φιλολογικά dinners και θα διοργανωθούν ποικίλα events, residencies, ίσως και polymorphic installations για να επιβεβαιώσουν το respect των Ελληναραίων στη μνήμη του.

~.~ (περισσότερα…)

*

του ΗΡΑΚΛΗ ΛΟΓΟΘΕΤΗ

Ακτιβιστικός νεοβανδαλισμός

Μετά τις σπασμωδικές απόπειρες δολοφονίας του Ομήρου, του Σαίξπηρ και των κλασικών εν γένει, που είναι πολύ της μόδας στον δυτικό κόσμο, ήρθαν και τα αυξανόμενα κρούσματα των επιθέσεων σε έργα διασήμων ζωγράφων, με σκοπό, λένε οι δράστες, να αφυπνιστεί η οικολογική μας συνείδηση! Ο Νίτσε ισχυριζόταν ότι διάνοιξε το πεδίο της φιλοσοφικής κριτικής με το σφυρί και κάποιοι από τους επιγόνους του, λιγάκι αδύναμοι στη θεωρία, γύρισαν τη δυναμική του μεταφορά σε βλακώδη κυριολεξία— με τις ανάλογες εκπτώσεις φυσικά. Αντί για σφυριές έκαναν μουσειακή κριτική αρχικά με μπογιές και σήμερα δείχνουν πως να ασχημονεί κανείς με πουρέ πατάτας ή σούπες υδαρείς! Έτσι από τον ηρωικό μηδενισμό περάσαμε στον γελοίο και δειλό ακτιβισμό. Γιατί οι νεοβανδαλικές επιθέσεις είναι φρόνιμες. Δεν γίνονται σε εργοτάξια σχιστολιθικού πετρελαίου, δεν λερώνουν τους μεγιστάνες των ρυπογόνων εταιριών ούτε καν τις λιμουζίνες τους αλλά — Ράβδος εν γωνία, άρα βρέχει! — τους σχετικά απροστάτευτους πίνακες του Βερμέερ, του Μονέ και του Βαν Γκόνγκ. Δυνάμει της ίδιας διαστροφικής αντίληψης μάλιστα, οι επιδρομείς δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση στις εικαστικές αναπαραστάσεις εκείνης ακριβώς της φύσης που διατείνονται ότι θέλουν να προστατεύσουν: πασαλείβουν ηλιοτρόπια, σπαρμένα χωράφια και θημωνιές! Μπορεί βέβαια αυτός ο τρόπος μετάδοσης του οικολογικού μηνύματος να φαίνεται κάπως ανορθόδοξος επειδή, με την ισχυρή δόση ομοιοπαθητικής φαντασίας που διαθέτει, είναι πολύ προχωρημένος και καθίσταται απρόσιτος σ’ εμάς τους αφελείς. Ίσως γι αυτό δεν κατανοούμε τις περιβαλλοντικές ανησυχίες των σωτήρων μας και η συνείδησή μας αργεί ν’ αφυπνιστεί.

Οι ιστορικοί Βάνδαλοι, ενεργούμενα μίας αθώας δεισιδαιμονίας, κατέστρεφαν τις μύτες τα αυτιά και τα μάτια των αγαλμάτων για να φράξουν τις διόδους της ψυχής τους. Όμως αυτοί, όπως τόνιζε και ο Βασίλης Ραφαηλίδης, πίστευαν τουλάχιστον ότι τα αγάλματα έχουν ψυχή. Οι νεοβάνδαλοι της εποχής μας πιστεύουν μόνο στην παιδαριώδη τους αυτοπροβολή, στον θεατρινίστικο στόμφο και στη μοχθηρή τους αλαζονεία.

~.~ (περισσότερα…)

*

του ΗΡΑΚΛΗ ΛΟΓΟΘΕΤΗ

Μοντέρνοι καπιταλιστές

Ενώ ο ιστορικός καπιταλισμός προέκυψε από τον, ομολογουμένως σκαμπρόζικο, συνδυασμό του τυχοδιωκτικού πνεύματος των corsairs-capitalists και της προτεσταντικής ηθικής, οι κατιόντες επίγονοί του έφτιαξαν ένα καινούργιο κοκτέιλ με τα πιο απεχθή συστατικά του προηγούμενου. Από τους κουρσάρους κράτησαν τη ληστρική ροπή αλλά όχι την παράτολμη διάθεση και από τους προτεστάντες τη φιλαργυρία αλλά όχι και την προθυμία επανεπένδυσης ιδίων κεφαλαίων.

Οι σημερινοί πολυεκατομμυριούχοι λοιπόν, δεν είναι τίποτε αετονύχηδες αλλά κοράκια που κόβουν κύκλους πάνω από την κάθε εθνική οικονομία, προτιμώντας να παίζουν με ξένα λεφτά και ελάχιστο ρίσκο. Ιδρύουν επενδυτικές εταιρείες σπεκουλάροντας πάνω στην πλάτη όσων τους εμπιστεύονται και εξασφαλίζουν με δωροδοκίες σκανδαλωδώς ευνοϊκούς όρους σε κρατικές παραγγελίες. Όταν οι μπίζνες πάνε καλά τσεπώνουν τα κέρδη φοροδιαφεύγοντας ανενόχλητοι κι αν το πράγμα στραβώσει καταφεύγουν στο δημόσιο για να τους ξελασπώσει με το υστέρημα των φορολογούμενων.

Οι πιο θρασείς ανάμεσά τους, τύποι σαν τον Μπερλουσκόνι, τον Τράμπ και εσχάτως τον Ρίσι Σούνακ, σκέφτονται μάλιστα ότι αφού ο δημόσιος κορβανάς έχει μετατραπεί λαθραία σε παράπλευρο ιδιωτικό τους ταμείο, ήρθε ο καιρός να επισημοποιήσουν την μετατροπή αναλαμβάνοντας οι ίδιοι τη διαχείρισή του. Μ’ αυτή τη φιλοδοξία βγαίνουν στην αγορά, ηγούνται παλαιών παρατάξεων ή φτιάχνουν νέα κόμματα και κατεβαίνουν στις εκλογές. Αντί δηλαδή, όπως συνέβαινε άλλοτε, ν’ αφήνουν το υπηρετικό πολιτικό τους προσωπικό να κάνει διακριτικά τη βρώμικη δουλειά, ανακατεύονται οι ίδιοι με τα πίτουρα — και το πιο θλιβερό: οι πολίτες των δυτικών δημοκρατιών είναι πλέον τόσο μεταλλαγμένες κότες που όχι μόνο δεν τους τρώνε αλλά τους ψηφίζουν! (περισσότερα…)

~.~ 

του ΗΡΑΚΛΗ ΛΟΓΟΘΕΤΗ

Χαρτοπόλεμοι και πόλεμοι πραγματικοί

Συμπέσαμε, παλιά, αποκριάτικο βράδυ, σε ταβέρνα με τον ηθοποιό και παλαιστή Απόστολο Σουγκλάκο που πέθανε νέος πολύ το 2006, τέτοιες μέρες. Κι ανάμεσα στα ‘δώσε’ και στα ‘κέρνα’ ένας φίλος απ’ την παρέα, στιβαρός κι αυτός, του λέει αίφνης: «Να σε βαρέσω λίγο; Αλλά μονάχα εγώ, εσύ να μη βαράς!» Και στήθηκε γελώντας ο Σουγκλάκος με τα χέρια δεμένα πίσω κι έφαγε δυό κουτουλιές γερές στο στήθος, χωρίς να πάει ούτε βήμα παραπίσω.

Τέτοια φαιδρά συμβαίνουν κάποτε στον χαρτοπόλεμο και, λιγότερο εμφανώς, σε ματς στημένα ή αγώνες κατς, με προπληρωμένο το αποτέλεσμα. Μα στον πραγματικό πόλεμο, ακόμα και τον οικονομικό, είναι γελοίο να ελπίζεις πως θα χτυπάς χωρίς ο αντίπαλος ν’ ανταποδίδει τα χτυπήματα. Και όμως, ινστιτούτα διεθνών σχέσεων, κέντρα στρατηγικών μελετών και τα τοιούτα, αναλυτές περιωπής, πολιτικοί και οικονομολόγοι, αιφνιδιάζονται, αληθινά ή δήθεν, όταν ο Πούτιν αντιδρά. Οι ίδιοι αυτοί, τον περιγράφουν ως αυταρχικό, επεκτατικό και αδίστακτο (που είναι – αλλά όχι ο μόνος). Γιατί λοιπόν σοκάρονται, εξίστανται και δυσανασχετούν όταν ένας τέτοιος αντίπαλος κάνει ό,τι μπορεί για να νικήσει; Η νατοϊκή συμμαχία έκλεισε τις στρόφιγγες του χρήματος δεσμεύοντας τα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας στη Δύση — ο Πούτιν κλείνει τις στρόφιγγες του φυσικού αερίου προς την Δύση. Και οι μεν ΗΠΑ δεν πλήττονται ιδιαίτερα, έχουν πηγές και προμήθειες ενέργειας επαρκείς. Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όμως, τι κάνουν για ν’ αποφύγουν τον στραγγαλισμό της οικονομίας της; Γιατί δεν διαμήνυσαν, απ’ την αρχή, στις ΗΠΑ: θα σας ακολουθήσουμε στον πόλεμο μόνο αν τα βάρη του κατανεμηθούν ισομερώς. Γιατί ιδροκοπούν και τρέχουν και δεν φτάνουν για να μαζέψουν σπασμένα που θά ‘πρεπε εγκαίρως να έχουν προβλέψει; Γιατί δεν απαγόρευσαν αμέσως τις βρώμικες συναλλαγές με χρηματιστηριακά παράγωγα σε όλα τα σχετιζόμενα με τον πόλεμο προϊόντα; Γιατί επιτρέπουν στις εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας να κερδοσκοπούν χυδαία και ασύστολα πάνω στην πλάτη μας; Δεν ξέρουν ότι ελεύθερη αγορά σε καιρό πολέμου σημαίνει ασύδοτη και ληστρική αγορά; Αν φταίει λοιπόν ο Πούτιν μία φορά, δεν φταίει δύο το κακό τους το κεφάλι; (περισσότερα…)