Επιμέλεια αφιερώματος, εισαγωγή, συνέντευξη, μετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη

 Τα τραγούδια (α’)

Τα τραγούδια των Ολίγιστων γεννήθηκαν από την ίδια συγκυρία που έδωσε στον νέο αυτό μουσικό σχηματισμό την ονομασία του και την οποία περιγράψαμε εκτενώς στα προηγούμενα μέρη του αφιερώματος. Αποκλειστικό θέμα τους είναι η κατάδειξη της καταπίεσης από το καθεστώς Ορτέγα, η κάλυψη των γεγονότων της κοινωνικής εξέγερσης του 2018 και η καυτηρίαση των κακώς κειμένων, με απώτερο στόχο την παραίτηση του δικτάτορα και τον εκδημοκρατισμό της Νικαράγουας. Πρόκειται για τέχνη πολιτική, αφού η μουσική επιστρατεύεται δημιουργικά ως μέσο πολιτικής και ευρύτερα κοινωνικής διαμαρτυρίας που επιτρέπει τη συμμετοχή και την άρθρωση πολιτική (αντι)λόγου.

Το υπέροχο: Ενώ θα περίμενε κανείς έναν χαρακτήρα άκρως καταγγελτικό, πράγμα που ισχύει βέβαια για τους στίχους τους, τα τραγούδια αυτά αποπνέουν αισιοδοξία, ευδιαθεσία, σχεδόν ευεξία. Ο λόγος απλός, απτός και συγκεκριμένος: αντλούν από τη μακρά και πλούσια μουσική παράδοση της Λατινικής Αμερικής, με ρυθμούς παραδοσιακούς όπως η κούμπια, η σάλσα και το μερέγκε, αλλά και με παραδοσιακά μουσικά όργανα όπως η μαρίμπα και άλλα κρουστά. Οι Ολίγιστοι δε μένουν όμως εκεί, αλλά ανανεώνουν τη μουσική τους, μπολιάζοντάς την με σύγχρονα διεθνή μουσικά ρεύματα και τάσεις, όπως το σκα και η χιπ χοπ. Αν μη τι άλλο, τουλάχιστον εκεί αποστασιοποιούνται από την πολιτική μουσική, τη “μουσική διαμαρτυρίας” των δεκαετιών του 1970 και 1980, δίνοντας σάρκα και οστά σε αυτό που δήλωσε στη συνέντευξη που μας παραχώρησε ο Φάμπιο Μπουιτράγο, μία από τις κεντρικές φυσιογνωμίες των Ολίγιστων: στη «γενιά των νέων δρόμων». Δρόμων όχι μόνο πολιτικών και κοινωνικών, αλλά και μουσικών και ευρύτερα πολιτιστικών. Μια εξέγερση πολύπλευρη και πολυεπίπεδη.

*ΣτΜ: Η διασκευή στα ελληνικά υπαγορεύτηκε από τη μουσική, το περιεχόμενο και τα επιμέρους μορφολογικά χαρακτηριστικά των στίχων των πρωτότυπων τραγουδιών και τα σεβάστηκε στο μέγιστο βαθμό.

Έλενα Σταγκουράκη

 

1. ΚΟΜΑΝΤΟΣ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Όπλο μου έχω πια την κιθάρα
κάθε μου νότα και μια βολή
Πάνω στο στήθος ο γεμιστήρας
Μι, σολ, φα δίεση και πάλι μι.
Άλλοι με όγδοα πυροβολούνε
Άλλοι αρπάζουν τη διαστολή
Μα προτιμώ τα δέκατα έκτα
Γάντι ταιριάζουν στη μάχη αυτή

Τη φα ματζόρε όπλισε ευθύς
Πάμε αντάτζιο, πάμε μπροστά
Κι άσε καβάτζα τη σι μινόρε
Εν είδει δέησης και προσευχής

Άρματωμένοι για την πορεία
κατά του Ορτέγα του αιμοσταγή
θα τραγουδούμε εμείς τα δίκια
θέλει δε θέλει θα τα δεχτεί

Είμαστε κομάντος
Νέοι καταδρομείς
Μαχόμαστε με νότες
τραγούδια ανατροπής

Είμαστε δυνάμεις
Μιας μάχης μουσικής
Του εθνικού αγώνα
Του νέου, της αλλαγής

Με το ταμπούρλο δίνω το σήμα
και ξεκινάμε όλοι μαζί
Απ’ το πεντάγραμμο σαν το κύμα
Θα ξεχυθούμε μια και καλή
Μέσα στο πλήθος καλά κρυμμένο
Το μπάσο πάει με παραλλαγή
Πρέφα δεν θέλει και να το πάρουν
Κάπου στη λήξη για να εκραγεί

Η δε μαρίμπα μέσα στο άγχος
που το ακόρντο πρέπει να βγει
ψάχνει τη νότα να βρει με πάθος
η μελωδία να μη χαθεί

Να εξασκηθούμε πρέπει στο βόλι
Βαρέστε αρπέτζιο εξ επαφής,
Νεύρο να πιάσει, τη γλάβα όλη
Του εγκληματία περιωπής

[Ρεφραίν]

Μόνο να μη μας στήσουν παγίδα
Ψεύδη διαδίδουν πάντα παντού
Με των ΜΜΕ τη σάπια σφραγίδα
Έχοντας άσο τους και μέγα ατού

Πάμε στη μάχη για την πατρίδα
Βάζουμε νότες, νέο ρυθμό
Να μην ξεχάσει η νέα παρτίδα
Τόσων θυμάτων τον αριθμό

Αυτές οι νότες θα το φωνάζουν
Να πάρουν δρόμο, έξω από δω
Να μας αφήσουν στη Νικαράγουα
Νέο να βρούμε φως και ρυθμό

Όχι πια άλλες δικτατορίες
Όχι πια άλλη καταστολή
Όχι τις ίδιες πάλι ιστορίες
Ειρήνη θέλουμε και μια ζωή

[Ρεφραίν]

 

2. Ο ΒΑΛΤΟΣ

Οι μεν σε κιτρινάκι
Οι δε σε πρασινάκι
Κοντούληδες καμπόσοι
Και κάποιοι άλλοι τόσοι

Αυτοί με ίσιο μαλλάκι
Εκείνοι με μπουκλάκι
Καμπόσοι με γραβάτα
Ίσως και με μουστάκι

Πηδούνε στο συμβούλιο
Στο δήθεν κοινοβούλιο
Πηδούν στα δημαρχεία
Πηδούν και στα υπουργεία

Είναι όλοι τους βατράχια
Ιχθύες δίχως βράγχια
Κανείς τους εξορία
Δεν θά ’βγει ως τιμωρία

Όλα τα έχει ο βάλτος
κι όσους δεν έχουν αιδώ
Εγληματίες λαμόγια
Πάρετε δρόμο από δώ

Τόσα γλοιώδη αμφίβια
Με τόσο φανατισμό
Έχουν ρημάξει τη χώρα
Πού να σκεφτείς, να σκεφτώ;

Βατράχια του βάλτου
Θα μάθετε τη λογική
Βατράχια του βάλτου
Θα ασκείτε κι εσείς κριτική
Βατράχια του βάλτου
Για να μη σας χειραγωγούν
Βατράχια του βάλτου
Οι φόνοι τους δεν μας πτοούν

Στους δρόμους τραγουδούνε
Στα πάρκα τριγυρνούνε
Και κάνουν αστειάκια
Ή σέρνουνε τσιράκια

Πολύ δε διαφέρουν
Τροπάρια ίδια ξέρουν
Φονιάδες όλοι, λέρα
Θηρία με καριέρα

Με ψέματα στην πέφτουν
Παπαγαλάκια θρέφουν
Συνείδηση τούς λείπει
Χειρότεροι απ’ τη γρίπη

Κι αν έχουνε ματάκια
Τα κάνουνε πλακάκια
Ό,τι τους λένε βλέπουν
Ρημάζουνε και κλέβουν

Το καθεστώς του Ορτέγα
Μας έχει μες στη βρωμιά
Πάρ’τε το πλέον χαμπάρι
Παίζει μαζί μας παιδιά!

Δεν μπορεί να κυβερνήσει
Αν δεν το θέλει ο λαός
Μόνο τα όπλα τού μένουν
Δεν επιβάλλεται αλλιώς

[ρεφραίν]

Ποια θα ’ναι η πρώτη πράξη
Κυβέρνηση αν αλλάξει;
Θα ξεραθεί το έλος
Θα πάρει η άγνοια τέλος

Θα πάνε τα βατράχια
Σχολειό με τα πρωτάκια
Μπας και ξεστραβωθούνε
Και με μυαλό σκεφτούνε

Δε θέλουμε αμφίβια
Γυρίνους με σωσίβια
Το κράτος του πελάτη
Τη βία, την απάτη

Μεμιάς να παύσει η λέρα
Ο τρόμος των Ορτέγα
Να μάθουμε απ’ τα πάθη
Της ιστορίας τα λάθη

Παλεύουμε για το δίκιο
Όλοι μαζί μια γροθιά
Ποτέ να μην καταφέρει
Να μας διχάσει παιδιά

Τη λευτεριά αγαπούμε
Όλοι να ζούμε μαζί
Βγείτε λοιπόν απ’ το βάλτο
Η χώρα μας να σωθεί

[ρεφραίν]

 

3. ΜΑΝΑ ΤΟΥ ΑΠΡΙΛΗ

Μάνα που γέμισες με τόση αγάπη
Κάθε λεπτό κάθε μου μονοπάτι
Μάνα που λιώνεις ιδρώνοντας αίμα
Μες στα χωράφια, στο σπίτι, ολοένα
Μάνα που σπέρνεις αστείρευτη γλύκα
στην κάθε μέρα, στην κάθε μου πίκρα
Μάνα εργάτρια, μάνα δασκάλα
Μάνα μου δέσποινα, μάνα αντρομάνα
Μάνα των πολιτικών κρατουμένων
Μάνα των άδικα κυνηγημένων…

Μάνα
Τάμα ζητώ τη γλυκειά σου αγκαλιά
να διώξει τον πόνο δια μιας

Μάνα
Νάμα το δάκρυ σου για να πλυθώ
Να κλείσω πληγές, να ιαθώ

Μάνα
Πράγμα πολύ ακριβό η λευτεριά
Στοιχίζει ζωές, τις ζητά

Μάνα
Τάμα ζητώ τη μεγάλη αγκαλιά
Εκεί για να σβήσω για πάντα αργά

Γυναίκα εσύ, Μάνα.
Είσαι δύναμη.
Η καμπάνα που σημαίνει την αφύπνιση και τον κίνδυνο.
Είσαι εκείνη που πληθαίνει την τροφή και τη χαρά.
Είσαι όπως η Νικαράγουα
τρυφερή και αήττητη.*

Μάνα Μάνα
του Απρίλη
Η φωνή σου ζητάει τη λευτεριά
Η φωνή σου ζητάει τη λευτεριά
Η φωνή σου ζητάει τη λευτεριά
Λευτεριά

*Απαγγελία: Τζοκόντα Μπέλλι

Διασκευή: Έλενα Σταγκουράκη

---